Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 8 grudnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy uznał się niewłaściwym miejscowo i przekazał sprawę z powództwa W. G. przeciwko (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W. o zapłatę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu Wrocław-Fabryczna we Wrocławiu jako właściwemu.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy podkreślił, że pozwany zgłosił zasadny zarzut niewłaściwości miejscowej sądu wskazując, iż w sprawie miało dojść doskutecznego odstąpienia od umowy. W ocenie pozwanego oznacza to, że powód dochodzi roszczenia po odstąpieniu od umowy, co wyklucza możliwość zastosowania art. 34 k.p.c. Zdaniem Sądu pierwszej instancji powód w pozwie nie wskazał okoliczności uzasadniających właściwość sądu według właściwości przemiennej. Powód powołał się na umowę zawartą pomiędzy stronami, a także na fakturę VAT obejmującą dochodzoną należność, z których to dokumentów wynika, że zapłata nastąpić miała na rachunek bankowy. Nie wskazano jednak, a także nie wykazano stosownym dokumentem – jak tego wymaga art. 34 k.p.c. – że bank prowadzono powyższy rachunek ma siedzibę w okręgu Sądu Rejonowego w Bydgoszczy. Sąd ten podkreślił przy tym, że na obecnym etapie postępowania nie podlega przesądzeniu kwestia skuteczności odstąpienia od umowy przez pozwanego, nie budzi jednak wątpliwości, że nie dotyczy wykonania umowy wystąpienie z pozwem o zwrot świadczenia po jej rozwiązaniu – na skutek jednostronnego oświadczenia woli. Sąd Rejonowy uznał w konsekwencji za zasadne przekazanie sprawy do sądu właściwości ogólnej, w którego okręgu pozwany ma siedzibę.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył powód domagając się jego uchylenia oraz zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego. Zaskarżonemu postanowieniu powód zarzucił naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 34 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w sprawie i uznanie przez Sąd, że powód nie wykazał okoliczności uzasadniającą właściwość Sądu Rejonowego w Bydgoszczy.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, że w pozwie właściwość miejscową Sądu Rejonowego w Bydgoszczy uzasadniono treścią art. 34 k.p.c. w zw. z art. 454 k.c. Zwrócił uwagę, że w treści umowy strony ustaliły jedynie formę płatności (przelew na rachunek bankowy powoda), co nie wyklucza możliwości uzasadnienia właściwości miejscowej Sądu ze względu na miejsce zamieszkania powoda, jako miejsca spełnienia przez dłużnika świadczenia pieniężnego. Skoro roszczenie dochodzone przez powoda opiera się na zawartej przez strony umowie, a kwestionuje on skuteczność złożonego przez pozwanego oświadczenia o odstąpieniu od umowy, to nie można uznać, aby w sprawie chodziło o zwrot świadczenia w związku z takim odstąpieniem.

W odpowiedzi na zażalenie pozwany wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od powoda kosztów postępowania zażaleniowego. W uzasadnieniu pozwany podkreślił, że rostrzygnięcie Sądu pierwszej instancji jest prawidłowe, bowiem skuteczne odstąpienie od umowy zawartej z powodem skutkowało wygaśnięciem wiążącej strony umowy. Zniweczenie stosunku umownego na skutek jednostronnej czynności pozwanego powoduje, że podstawą roszczenia dochodzonego przez powoda nie jest stosunek umowny.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Zażalenie powoda podlegało uwzględnieniu.

Stosownie do art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c. powód przytoczył w pozwie okoliczności faktyczne uzasadniające właściwość przemienną sądu, określoną według miejsca wykonania umowy (art. 34 k.p.c.), podał bowiem, że jest ona uzasadniona treścią art. 454 k.c. gdyż przedmiotem żądania jest świadczenie pieniężne, a jego miejsce zamieszkania znajduje się w obszarze należącym do właściwości Sądu Gospodarczego – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy ( zob. k. 8 akt sprawy).

Zdaniem Sądu Okręgowego powołanie się przez powoda na oddawczy charakter świadczenia pieniężnego i w konsekwencji na powinność spełnienia świadczenia w miejscu zamieszkania wierzyciela (art. 454 § 1 zd. 2 k.c.) jednoznacznie wynika z treści pozwu, co oznacza, że nie było potrzeby odrębnego uzasadniania powyższej okoliczności (zob. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2005 r., III CZP 28/05, OSNC 2006, nr 4, poz. 61). Powołując się na tą okoliczność powód mógł zatem, stosownie do art. 31 w zw. z art. 34 k.p.c., wytoczyć powództwo przed Sąd Rejonowy w Bydgoszczy jako właściwy dla miejsca wykonania umowy.

Wypada przy tym zauważyć, że w przypadku gdy dłużnik nie zastosował się do żądania zapłaty na wskazany przez wierzyciela rachunek bankowy (a dokonanie zapłaty na rachunek w siedzibie konkretnego banku nie wynika z umowy zawartej pomiędzy stronami – gdzie w § 4 ust. 3 jedynie w sposób ogólny mowa o „rachunku bankowym wykonawcy”; zob. k. 12 v. akt sprawy) brak podstaw do uznania, że uzgodnionym pomiędzy stronami miejscem spełnienia świadczenia jest siedziba banku (lub jego oddziału) prowadzącego ten rachunek. Za miejsce spełnienia świadczenia należy w takim przypadku, ze wszystkimi tego konsekwencjami procesowymi, uważać siedzibę wierzyciela w chwili spełnienia świadczenia (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 14 lutego 2002 r., III CZP 81/01, OSNC 2002, nr 11, poz. 131).

Odnosząc się do twierdzeń pozwanego trzeba natomiast podkreślić, że na obecnym etapie postępowania nie jest jeszcze możliwa merytoryczna ocena skuteczności jego oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Nie ulega wątpliwości, że powód dochodząc zapłaty wynagrodzenia umownego za wykonanie dzieła, jedynie ewentualnie – na wypadek uznania przez Sąd, iż oświadczenie o odstąpieniu od umowy okazało się skuteczne – wskazał na możliwość zasądzenia dochodzonej kwoty tytułem zwrotu otrzymanego od powoda świadczenia ( zob. k. 7-8 akt sprawy).

Mając na uwadze przytoczone okoliczności Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., jak również art. 108 § 2 k.p.c.