Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 16 września 2014 r. Sąd Rejonowy w Skierniewicach IV Wydział Pracy w sprawie z powództwa J. K. przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. i (...) Państwowym Spółce Akcyjnej w W. o podwyższenie renty wyrównawczej

1. zasądził od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz powoda J. K. kwotę 16.539,18 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 maja 2013 r. do dnia zapłaty tytułem skapitalizowanej renty wyrównawczej;

2. podwyższył rentę wyrównawczą do kwoty po 832,39 zł miesięcznie z kwoty po 425 zł miesięcznie zasądzonej wyrokiem Sądu Powiatowego w S. z dnia 28 grudnia 1965 r. sygn. akt C 371/65, a następnie ustalonej ugodą sądową z dnia 14 grudnia 1998 r. zawartą przed Sądem Wojewódzkim w Łodzi VII Wydział Pracy w sprawie o sygn. akt VII P 236/98 na rzecz powoda J. K. w ten sposób, iż zasądził od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz powoda po 832,39 zł miesięcznie, płatne z góry do 10-ego każdego miesiąca kalendarzowego, wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności, poczynając od 1 maja 2013 r. w miejsce renty ustalonej na kwotę po 425 złotych miesięcznie;

3. zasądził od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz powoda J. K. kwotę 1.080 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

4. umarzył postępowanie w zakresie cofniętych roszczeń;

5. oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

6. nakazał pobrać od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. rzecz Skarbu Państwa – Sąd Rejonowy w Skierniewicach kwotę 1.071 zł tytułem nieuiszczonej opłaty.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

Powód J. K. pracował (...) na stanowisku manewrowego od 1961 r. W dniu 24 sierpnia 1964 r. powód uległ wypadkowi przy pracy na stacji kolejowej w S. z winy pracodawcy, w wyniku którego stracił całe prawe ramię.

Z tytułu tego wypadku wyrokiem z dnia 28 grudnia 1965 r. Sąd Powiatowy w S., wydanym w sprawie o sygn. akt C 371/65, zasądził od Dyrekcji Okręgowej (...) w W. na rzecz powoda rentę wyrównawczo - uzupełniającą w wysokości po 700,00 zł miesięcznie począwszy od września 1964 r. Renta ta została zmieniona ugodą sądową z dnia 14 grudnia 1998 r. zawartą przed Sądem Wojewódzkim w Łodzi VII Wydział Pracy w sprawie o sygn. akt VII P 236/98 przez powoda z Centralną Dyrekcją Okręgową (...) w W. na kwotę po 425,00 zł miesięcznie począwszy od 1 listopada 1998 r., płatną z góry do 10 każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności. Akta sprawy w której została zawarta ugoda sądowa zostały wybrakowane.

Powód otrzymywał rentę w tej wysokości do chwili wystąpienia z niniejszym pozwem. Nie wstępował wcześniej o jej podwyższenie. Od kilku lat rentę wypłaca mu pozwana (...) spółka z o.o. w W..

Powód w chwili zawarcia ugody mieszkał wraz żoną, która się nim opiekowała i pomagała mu w bieżących i codziennych czynnościach życiowych. Nie potrzebował pomocy osób trzecich w codziennych sprawach. Powód ma obecnie 76 lat. Jest samotny. Mieszka w stary drewnianym domu, ogrzewanym węglem. Doszły również kolejne problemy zdrowotne, gdyż cierpi z powodu zwyrodnień kręgosłupa i stawów obwodowych z zajęciem stawów kolanowych, dyskopatii szyjnej. Choruje na nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, chorobę niedokrwienną serca, niedomykalność zastawki aortalnej, a także przeszedł niedokrwienny udar mózgu. Wymaga stałego leczenia i rehabilitacji, jak również specjalnej diety. Miesięcznie na leki wydaje ponad 300,00 zł. Potrzebuje z powodu staniu zdrowia i wieku większej pomocy ze strony osób trzecich w bieżących czynnościach życiowych, jak np. w ubraniu się, gdyż nie jest wstanie nawet sam zawiązać sznurowadła. Konieczna jest pomoc w sprzątaniu czy zimą w przyniesieniu węgla.

Powód utrzymuje się z renty z tytułu niezdolności do pracy, która od 1 marca 2013 r. wynosiła netto 895,18 zł miesięcznie, zaś w okresie od 1 marca 2012 r. 862,36 zł miesięcznie, od 1 marca 2011 r. 793,37 zł, a od 1 maja 2010 r. w kwocie 770,77 zł netto oraz powyższej renty wyrównawczej, w wysokości obecnie po 460,00 zł miesięcznie. Powód nie ma innych źródeł dochodów. Nie jest też wstanie ich uzyskać.

Powód mógłby otrzymywać emeryturę miesięcznie netto od 1 maja 2010 r. po 1534,43 zł, od 1 marca 2011 r. po 1580,04 zł, od 1 marca 2012 r. po 1637,01 zł, od 1 marca 2013 r. po 1700,73 zł, od 1 marca 2012 r. po 1727,57 zł, gdyż taka należałaby się powodowi, uwzględniając tego typu świadczenia jakie winien otrzymywać, gdyby żył na dzień dzisiejszy, zatrudniony na takim stanowisku jak powód, zmarły w 1997 r. pracownik (...), mający zbliżony do powoda staż pracy.

W oparciu o tak ustalony co do zasady niesporny stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, iż wniesione powództwo skierowane przeciwko (...) sp. z o.o. w W. generalnie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód, swoje roszczenie opierał na treści art. 907 § 2 kc. Odpowiedzialność nieistniejącego przedsiębiorstwa państwowego (...) za skutki wypadku przy pracy, któremu uległ powód nie była kwestionowana. Obie pozwane podniosły jednak zarzut braku legitymacji procesowej biernej.

W ocenie Sądu I instancji pozwana (...) sp. z o.o. w W. ma legitymację do występowania w niniejszym procesie, a takowej nie posiada pozwana (...) S.A. w W.. Zdaniem Sądu wskazuje na to przepis art. 14 ustawy z 8 września 2000 r., na podstawie którego utworzono spółki do prowadzenia działalności w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich oraz towarowych, tak zwane spółki przewozowe, które to - jak podkreślała pozwana (...) S.A. - z dniem wpisu do rejestru handlowego w zakresie wykonywanego przez nie rodzaju przewozu wstąpiły w prawa i obowiązki tej pozwanej jako przewoźnika, przejmując z mocy prawa jej prawa i obowiązki. Dodatkowo także podjęto uchwały, które również odnosiły się do przejęcia spraw sądowych przez pozwaną (...) spółkę z o.o., co czyniło już bezprzedmiotowym odnoszenie się do pozostałych kwestii w tym zakresie. Pozwana ta również wypłacała powodowi należne świadczenia. Zdaniem Sądu powyższe znajduje również potwierdzenie w innych wyrokach sądowych znajdujących się w aktach sprawy, które to zostały przedłożone w toku niniejszego postępowania. W tym stanie legitymację bierną ma pozwana (...) sp. z (...). w W., nie zaś druga pozwana (...) S.A. Stąd roszczenie skierowane przeciwko pozwanej (...) S.A. podlegało oddaleniu z uwagi na brak legitymacji biernej procesowej.

Stosownie do treści powołanego przez powoda art. 907 § 2 kc, jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie. Zmiana stosunków odnosi się do sytuacji majątkowej, jak i osobistej stron, w tym zakresie, jak słusznie zauważa pozwana, ciężar dowodu spoczywał na powodzie.

W niniejszej sprawie niespornym jest, iż powód może wywodzić swoje roszczenie o podwyższenie renty wyrównawczej wynikającej z ustawy (art. 444 § 2 kc), której wysokość była ustalona najpierw w wyroku sądowym, a następnie zwaloryzowana ugodą stron. Takie bowiem ustalenie nie stanowi przeszkody w stosowaniu art. 907 § 2 kc, jako podstawy do zmiany wysokości czy czasu trwania renty. Nie dochodzi bowiem do zmiany źródła obowiązku. Koniecznym jest, jak wynika z powyższego, do zmiany wysokości świadczenia zaistnienie zmiany stosunków, które musi nastąpić po zawarciu ugody. Zmiana więc stosunków stanowi konieczną przesłankę w zakresie podstawy zmiany wysokości renty, czy czasu jej trwania. Z orzecznictwa wynika dodatkowe kryterium dopuszczalności zmiany wysokości lub czasu trwania renty w postaci istotności zmiany stosunków oraz niemożliwy do przewidzenia jej wpływ na zobowiązanie, którego przedmiotem jest renta. Zmiana ta powinna mieć też charakter obiektywny. W razie więc wystąpienia różnorodnych zjawisk w stosunkach ekonomicznych lub osobistych poszkodowanego, wpływających na wysokość otrzymywanego świadczenia, należy dokonać stosownych porównań i orzec stosownie do jego ustaleń.

Rentę wyrównawczą – uzupełniającą przyznaje się w razie całkowitej lub częściowej niezdolności poszkodowanego do pracy zarobkowej. Ma ona na celu wyrównanie uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany w swych dochodach na skutek naruszenia jego zdrowia. Zadaniem jej więc jest rekompensata uszczerbku powstałego w dochodach uzyskiwanych z pracy zarobkowej czy prowadzonej działalności, zatem winna odpowiadać różnicy między dochodami hipotecznymi ( prawdopodobnymi), a uzyskiwanymi przez poszkodowanego.

W ocenie Sądu I instancji, ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, wynika iż nastąpiła zamiana stosunków uzasadniająca zmianę wysokości ustalonej ugodą sądową renty wyrównawczej na kwotę 425 zł miesięcznie, ostatnio wypłacanej w kwotach po 460 zł. Ugoda ta została zawarta w 1998 r., a więc szesnaście lat temu. Sam więc upływ czasu stanowi tego typu zmianę i newralgicznie związane z nim zmiany społeczno – ekonomiczne, co jest w normalne. Zdaniem Sądu trudno uznać, aby na przestrzeni tylu lat, w tym również w 2010 r., gdyż za okres od tego czasu powód dochodzi należności, nie doszło do zmian stosunków, które miałyby charakter istotnie wpływający na wysokość świadczeń, za czym przemawiają zasady logiki i doświadczenia życiowego. Jak wynika z akt sprawy, powód w chwili podpisania ugody w związku w wypadkiem przy pracy, stał się niezdolny do pracy, w następstwie czego przyznano mu przedmiotową rentę. Sąd podniósł również, iż gdyby nie doszło do wypadku powód aktualnie przebywałby na emeryturze. Okoliczności sprawy wskazują, iż jego dochody z tego tytuły były znacznie wyższe niż otrzymywane przez niego świadczenia z tytułu rent. Powyższe już wskazuje, na zmianę stosunków w zakresie stosunku obligacyjnego wynikającego z doznanej szkody i następstwem tego, obowiązku świadczenia renty.

W chwili podpisywania ugody przez powoda przyjęto, jako podstawę ustalenia wysokości renty wyrównawczej w kwocie po 425 zł miesięcznie, zarobki byłego pracownika nieistniejącego przedsiębiorstwa państwowego (...), z uwzględnieniem uzyskiwanej przez niego renty z ZUS z tytułu niezdolności do pracy oraz wyrównawczej. Okoliczności sprawy wskazują, iż akta przedmiotowej sprawy zostały wybrakowane. Zawierałyby również one, poza nazwiskiem osoby w oparciu o której wynagrodzenie (należności) ustalano świadczenie powoda. Oczywiście nie zawierałaby owe akta aktualnych danych. Z powodu emerytalnego wieku powoda w niniejszym postępowaniu przyjęto za podstawę przeliczeń nie wysokość wynagrodzenia, ale prawdopodobnej emerytury, którą mógłby ewentualnie uzyskiwać. Sąd oparł się w tym zakresie na wysokości wskazanej emerytury podanego przez powoda byłego pracownika przedsiębiorstwa państwowego (...), zatrudnionego na takim stanowisku co powód, posiadającego zbliżony staż pracy, którą to otrzymywałby ów pracownik, stosownie do wyliczeń ZUS, gdyby żył. Sąd zaznaczył, iż pozwana nie wykazała, aby osoba ta nie była pracownikiem (...). Wysokość otrzymywanych przez tę osobę świadczeń w wartości netto wynosiła miesięcznie od 1 maja 2010 r. po 1534,43 zł, od 1 marca 2011 r. po 1580,04 zł, od 1 marca 2012 r. po 1637,01 zł, od 1 marca 2013 r. po 1700,73 zł, od 1 marca 2014 r. po 1727,57 zł. Powód zaś otrzymywał łącznie z tytułu obu rent w 2010 r. od 1 maja 2010 r. do 28 lutego 2011 r. - 1195,77 zł, od 1 marca 2011 r. do 29 lutego 2012 r. - 1218,37 zł, od 1 marca 2012 r. do 28 lutego 2013 r. - 1320,18 zł. Dawało to w powyższych okresach różnicę w kwotach w stosunku do wskazanej, prawdopodobnej wysokości emerytury odpowiednio po 338,66 zł, 361,97 zł, 349,65 zł, 480,39 zł i 407,39 zł. W oparciu o sumę tych kwot, za dochodzony okres, podwyższono rentę zasądzając ją w skapitalizowanej wysokości, zgodnie z żądaniem z dnia 6 maja 2014 r. Dało to łączną kwotę w wysokości 16.539,18 zł. W pozostałym zakresie Sąd podwyższył ją w oparciu o bieżące świadczenia, czyli o kwotę 407,39 zł miesięcznie, podwyższając ją tym samym do kwoty po 832,39 zł miesięcznie.

Sąd podniósł, iż gdyby powód świadczył pracę i nie uległ wypadkowi, emerytura aktualnie przez niego uzyskiwana mogłaby być znacznie wyższa od wskazanych i ustalonych kwot będących odpowiednikiem owej należności, co mogłoby wiązać się szeregiem różnych pozytywnych zdarzeń np. z awansem zawodowym. We wskazanym czasie nastąpił także wzrost przeciętnego wynagrodzenia pracowników, która to okoliczność ma znaczenie w kontekście rozstrzygnięcia jakie winno zapaść w sprawie. Wynagrodzenie to wynosiło w 1998 r. - 1239, 49 zł - MP z 1999 r., nr 5, poz. 63, a w 2010 r. wzrosło do kwoty powyżej 3000 zł, i wzrosło do kwot w 2010 r. - 3224,98 zł - MP z 2011 r., nr 11, poz. 120, w 2011 r. - 3399,52 zł - MP z 2012 r., poz. 63, w 2012 r. - 3521,67 zł - MP z 2013 r., poz. 146, w 2013 r. - 3659,06 zł - MP z 2014 r., poz. 145. Doszło również, co jest zasadniczo niesporne, do zmiany siły nabywczej pieniądza, która oznacza realną wartość pieniądza, ilość dóbr i usług, którą można zakupić za określoną jednostkę pieniężną.

Zdaniem Sądu choć w sprawie mamy do czynienia z rentą wyrównawczą nie można pomijać również zmiany stosunków dotyczących sytuacji osobisto zdrowotnej powoda. Podnieść należy, iż w związku z doznanym urazem – stratą prawej ręki, powód wymaga pomocy innej osoby. Wcześniej mieszkał jednak wspólnie z żoną, która zapewniała mu pomoc. Obecnie jego sytuacja osobista, jak i zdrowotna uległa zmianie, co również przekłada się na pogorszenie warunków finansowych. Powód jest bowiem obecnie osobą samotną. Nie ma więc osoby, na którą mógłby liczyć w codziennym funkcjonowaniu, zwłaszcza, że obecnie u powoda poza utratą całości ramienia w wypadku przy pracy, jak wynika z powyższego, wystąpiły dodatkowe problemy zdrowotne. Występują u niego problemy z kręgosłupem, stawami i sercem. Choruje także na cukrzycę. Przebywał w szpitalu. Dolegliwości te wymagają stałego leczenia, nie tylko farmakologicznego, ale stosownej rehabilitacji, co wiąże się z dodatkowymi wydatkami, nie tylko na zakup leków, a co wprost wynika z akt sprawy. Po stronie powoda doszło więc do istotnych zmian wpływających na jego codzienne życie i funkcjonowanie. Powód skończył obecnie 76 lat, co również wpływa na sprawność i trudności w zapewnieniu podstawowych potrzeb, zwłaszcza przy istniejącym inwalidztwie związanym z brakiem ręki oraz bólami stawów i kręgosłupa, na co wskazuje dokumentacja medyczna. Z racji tych schorzeń i wieku powód wymaga pomocy ze strony innych osób w bieżących czynnościach życiowych, jak choćby tych prozaicznych i zwykłych czynnościach dnia codziennego, w ubraniu się, zawiązaniu butów, posprzątaniu czy przyniesieniu opału, gdyż mieszka w starym drewnianym domu, nie wspominając o czynnościach bardziej skomplikowanych. W tym celu musi korzystać z pomocy innych osób, którym musi zapłacić za świadczone usługi. Powoduje to zwiększenie koniecznych wydatków.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 kc.

W zakresie cofniętych przez powoda roszczeń ze zrzeczeniem się roszczenia, Sąd orzekł na podstawie art. 355 kpc w związku z art. 203 § 4 kpc i 469 kpc.

Z uwagi, iż powód nie pracuje od 1965 r. Sąd nie orzekł w zakresie rygoru natychmiastowej wykonalności stosownie do treści art. 477 (2) kpc.

Kosztami sądowymi obciążył pozwaną (...) spółkę z o.o. stosownie do art. 13 w związku z art. 96 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. z 2010 r. nr 90, poz. 594 ze zm.), zaś kosztami zastępstwa prawnego na rzecz powoda na podstawie art. 100 kpc, gdyż powód cofną częściowo pozew z powodu wygórowanej wysokości żądania, uznano więc, iż w takim zakresie przegrał sprawę w zw. z § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tj. Dz. U. z 2013 r., poz. 461).

Apelację od powyższego orzeczenia w zakresie pkt 1,2,3 oraz 6 wniosła pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W..

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1. Naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, tj:

- art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i przyjęcie za podstawę ustalenia wysokości należnej Powodowi renty wyrównawczej z tytułu niezdolności do pracy w oparciu o wysokość emerytury pana F. S., podczas gdy z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie nie wynika czy pan F. S. był pracownikiem przedsiębiorstwa państwowego (...), na jakim stanowisku był zatrudniony przed przejściem na emeryturę, jaki miał staż pracy oraz czy zarobki pana F. S. były brane pod uwagę przy ustalaniu wysokości należnej Powodowi renty wyrównawczej z tytułu niezdolności do pracy w sprawie o sygn. akt VII P 236/98 przed Sądem Wojewódzkim w Łodzi,

- art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie jej w sposób dowolny, skutkujący przyjęciem, iż Powód wykazał zmianę stosunków uzasadniających podwyższenie należnej Powodowi renty wyrównawczej, podczas gdy z materiału dowodowego nie wynika, aby zaszła taka zmiana stosunków.

2. Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj:

- art. 14 ustawy z dnia 8 września 2000r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...) (Dz. U. Nr 84, poz. 98 ze zm.) poprzez błędną wykładnię, skutkującą bezzasadnym przyjęciem, iż legitymowanym biernie w niniejszym procesie jest Pozwany P. (...) sp z o. o. , a nie Pozwany (...) S.A;

- art. 6 kc poprzez błędną wykładnię i przeniesienie ciężaru dowodu na stronę pozwaną w zakresie ustalenia danych osoby, w oparciu o zarobki której powinna zostać ustalona wysokość należnej Powodowi renty wyrównawczej;

- art. 907 § 2 kc poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, iż nastąpiła zmiana stosunków, uzasadniająca podwyższenie należnej Powodowi renty wyrównawczej;

- art. 481 kc w zw. z art. 316 § 1 kpc poprzez niewłaściwe zastosowanie i zasądzenie na rzecz Powoda odsetek ustawowych od daty wcześniejszej niż data wydania wyroku.

Z uwagi na powyższe skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości; zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych; ewentualnie zaś o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na powyższe pełnomocnik powoda wniósł o oddalenie apelacji pozwanego jako bezzasadnej, i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego wg norm przepisanych.

Z kolei Pozwana (...) S.A. podkreślając brak swojej legitymacji biernej do udziału w procesie wniosła o oddalenie apelacji pozwanego P. (...) sp z o. o. i utrzymanie w mocy zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji wydał trafne orzeczenie, znajdujące oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym i obowiązujących przepisach prawa. Sąd Rejonowy poczynił poprawne ustalenia faktyczne i dokonał właściwej subsumcji prawnej.

Przede wszystkim nie sposób zgodzić się ze stroną skarżącą (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W., iż wbrew stanowisku Sądu Rejonowego nie posiada legitymacji biernej do udziału w procesie.

Skarżący wywiódł, iż zgodnie z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...) (Dz. U. nr 84, poz. 948 ze zm.) odpowiedzialnego za skutki wypadku powoda polegała na przekształceniu go w spółkę (...) S.A., w której Skarb Państwa był jedynym akcjonariuszem. Podmiot ten więc wstąpił we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem było przedsiębiorstwo państwowe (...) bez względu na charakter prawny tych stosunków, jeżeli przepis nie stanowił inaczej. Ustęp 3 pkt 1 powołanego art. 2 stanowił, iż restrukturyzacja obejmuje działania zmieniające strukturę przedsiębiorstwa, polegające na utworzeniu spółek przewozowych oraz innych. W myśl zaś ust. 4 prywatyzacja (...) S.A. polegała za zbywaniu należących do Skarbu Państwa akcji tej spółki lub obejmowaniu akcji przez osoby trzecie w wyniku podwyższenia kapitału zakładowego. Następcą prawnym przedsiębiorstwa państwowego (...) odpowiedzialnym za jego zobowiązania wynikające z orzeczeń sądowych jest (...) S.A. Zgodnie zaś z art. 14 ust. 2 ustawy spółki przewozowe na mocy ust. 1 tegoż przepisu z dniem wpisania do rejestru handlowego, w zakresie wykonywanego przez nie rodzaju przewozów, wstępują w prawa i obowiązki (...) S.A. jako przewoźnika kolejowego w rozumieniu ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. prawo przewozowe, tj. z 2000 r., Dz. U nr 50, poz. 601, z 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, tj. z 2007 r. Dz. U. nr 16 poz. 94 ze zm. W ocenie apelującego zamierzeniem ustawodawcy było więc usprawnienie wyłącznie organizacji przewozów, a nie obciążanie powstałych podmiotów obowiązkami odszkodowawczymi poprzednika. Pozwana przejęła więc jedynie prawa i obowiązki związane z przewozem, bez innych zobowiązań, które powinien realizować dotychczasowy dłużnik. (...) S.A. nie jest obecnie wspólnikiem pozwanej. Przepis zaś art. 33r ustawy stanowi, iż po otrzymaniu przez (...) S.A. pożyczki budżetu państwa, której spłata nastąpi przez przeniesienie na rzecz Skarbu Państwa wszystkich udziałów (...) S.A., zaś w (...) należące do Skarbu Państwa udziały w kapitale zakładowym obejmą samorządy województw w dniu nabycia przez Skarb Państwa wszystkich udziałów w kapitale zakładowym, nie wcześniej niż po wejściu w życie przepisów wydanych na podstawie art. 3. W rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 27 listopada 2008 r. w sprawie określenia liczby udziałów samorządów województw w kapitale (...) spółce z o.o., Dz. U. nr 218 poz. 1393, wydanym na podstawie delegacji art. 33u ust. 3 ustalono liczbę udziałów samorządów województw w kapitale zakładowym, w oparciu o które Minister Infrastruktury poinformował zarządy województw, że należące do Skarbu Państwa udziały w kapitale zakładowym zostały objęte przez poszczególne województwa we wskazanych w rozporządzeniu proporcjach. Na podstawie również art. 33m ustawy Skarb Państwa reprezentowany przez ministra właściwego do spraw transportu, a nie (...) S.A został zobowiązany do przekazania pozwanej tytułem rekompensaty za straty poniesione przez tę spółkę w związku z wykonywaniem przewozów pasażerskich w ramach obowiązku świadczenia usług publicznych, od 1 października 2001r. do 30 kwietnia 2004r., dotacji. Świadczy to o zniesieniu powiązań kapitałowych pomiędzy odrębnymi podmiotami (...) S.A. i (...) sp. z o.o., a obecnie pozwaną. Wypłata powodowi świadczeń następowała z środków pozwanej wyłącznie z decyzji jedynego wspólnika (...) S.A., a nie jej suwerennej woli. Przekazanie pozwanej samorządom województw pozbawiło podstawy prawnej wypłaty dalszych środków. Nie ma żadnych powiązań pomiędzy (...) S.A., a pozwaną, które uzasadniały uprzednią realizację świadczeń.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, iż w oparciu o brzmienie art. 14 ust.2 ustawy z dnia 8 września 2000r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...), nieuprawnionym jest twierdzenie apelacji, że zamiarem ustawodawcy było wyłącznie usprawnienie organizacji przewozu pasażerów oraz, że nowo powstałe spółki w tym pozwana miała przejąć prawa i obowiązki wyłącznie w zakresie związanym z przewozem pasażerów i ich bagażu, bez przejęcia zobowiązań. Z powołanego przepisu wynika wprost, że spółki przewozowe, w zakresie wykonywanego przez nie rodzaju przewozów wstępują w prawa i obowiązki (...) S.A. jako przewoźnika kolejowego. Uchwały zarządów pozwanych spółek w wykonaniu których dokonano protokolarnego przekazania przez (...) S.A. i przyjęcia przez (...) sp. z o.o. do prowadzenia we własnym imieniu spraw sądowych związanych z działalnością jednostek organizacyjnych (...) S.A. "...w tym spraw odszkodowawczych za wyrządzone szkody z tytułu wypadków i wydarzeń, w tym katastrof i wypadków kolejowych, wynikających z działalności jednostek organizacyjnych (...) S.A., na bazie których zostały utworzone właściwe spółki, w tym rent cywilnych zakończonych prawomocnym wyrokiem sądowym lub ugodą z ustalonym obowiązkiem wypłaty odszkodowań i rent cywilnych, a także będących w toku nie zakończonych orzeczeniem sądowym lub ugodą oraz wszczętych po dacie podjęcia uchwały Walnego Zgromadzenia/ Zgromadzenia Wspólników spółek, oraz po dacie zakończenia postępowania likwidacyjnego właściwych jednostek organizacyjnych (...) S.A.” - potwierdzają fakt takiej interpretacji przepisów powołanej wyżej ustawy przez obie spółki. Nieuprawnionym jest więc twierdzenie apelacji, iż przewoźnicy w zakresie prowadzonej działalności z mocy prawa nie przejęli obowiązków odszkodowawczych poprzednika (por. wyrok Sadu apelacyjnego w Katowicach z 5 marca 2013 r. IACA 945/13 lex 1307439). Dla oceny stanu prawnego przejętych zobowiązań nieistotnym jest też fakt, że (...) S.A. nie jest obecnie wspólnikiem pozwanego (...) sp. z o.o. Przepisy ustawy nie dają bowiem podstaw do uznania, że zmiana stosunków własnościowych w spółce przewozowej wywiera jakikolwiek wpływ na zakres przejętych przez tę spółkę zobowiązań. W świetle powyższego nieuzasadnione jest też zawarte w apelacji twierdzenie, że dotychczasowa wypłata na rzecz powoda następowała ze środków pozwanej (...) sp. z o.o. ze względu na wolę jedynego wspólnika. Po pierwsze to z czyjej woli następowała wypłata tych świadczeń nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia, ponieważ oświadczenia woli i działania osoby prawnej są przypisywane bezpośrednio tej spółce jako osobie prawnej. Po drugie, od kilku lat (...) S.A. nie jest wspólnikiem pozwanego P. (...) sp. z o.o a pomimo to pozwana nadal dobrowolnie wypłacała przyznane powodowi zawartą ugodą renty. Trudno więc uznać, że co do legitymacji procesowej biernej pozwanego (...) sp. z o.o. zachodzą jakiekolwiek wątpliwości natury prawnej, skoro sam pozwany świadczenia te dobrowolnie realizował (nigdy nie kwestionował konieczności ich wypłaty) a tym samym uznawał istnienie po jego stronie zobowiązania. Z tych wszystkich względów w ocenie Sądu Okręgowego brak podstaw do oddalenia powództwa w stosunku do skarżącego. Zaskarżone rozstrzygniecie w tym zakresie w pełni odpowiada bowiem prawu.

Zdaniem Sądu II instancji nieuprawnionymi są też zarzuty apelacji wskazujące na przekroczenie zasad swobodnej oceny dowodów i poczynienie ustaleń nie znajdujących oparcia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym.

Zgodnie z art. 233 § 1 kpc. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów, według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Oznacza to, że wszystkie ustalone w toku postępowania fakty powinny być brane pod uwagę przy ocenie dowodów, a tok rozumowania sądu powinien znaleźć odzwierciedlenie w pisemnych motywach wyroku. W ocenie Sądu Okręgowego skuteczny zarzut przekroczenia granic swobody w ocenie dowodów może mieć miejsce tylko w okolicznościach szczególnych. Dzieje się tak w razie pogwałcenia reguł logicznego rozumowania bądź sprzeniewierzenia się zasadom doświadczenia życiowego /por. wyrok SN z 6.11.2003 r. II CK 177/02 niepubl./. Dla skuteczności zarzutu naruszenia swobodnej oceny dowodów nie wystarcza zatem stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest bowiem wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie Sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać jakie kryteria oceny dowodów naruszył Sąd przy ocenie konkretnych dowodów uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając. Ponadto jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to dokonana ocena nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego można było wysnuć wnioski odmienne /post SN z 23.01.2001 r. IV CKN 970/00, niepubl. wyrok SN z 27.09.2002 r. II CKN 817/00/.

Zdaniem Sądu Okręgowego, w niniejszej sprawie, Sąd Rejonowy powyższych zasad nie naruszył. Dokonana przez Sąd Rejonowy ocena zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego jest – wbrew twierdzeniom apelującego – prawidłowa. Zarzuty skarżącego sprowadzają się w zasadzie jedynie do polemiki ze stanowiskiem Sądu i interpretacją dowodów dokonaną przez ten Sąd i jako takie nie mogą się ostać. Apelujący przeciwstawia bowiem ocenie dokonanej przez Sąd pierwszej instancji swoją analizę zgromadzonego materiału dowodowego.

Nieuprawnioną jest sugestia skarżącego, iż na gruncie rozpoznawanego przypadku Sąd Rejonowy bezpodstawne przyjął, za podstawę ustalenia wysokości należnej Powodowi renty wyrównawczej z tytułu niezdolności do pracy wysokość emerytury pana F. S., w sytuacji gdy z materii sprawy nie wynika czy pan F. S. był pracownikiem przedsiębiorstwa państwowego (...), na jakim stanowisku był zatrudniony przed przejściem na emeryturę, jaki miał staż pracy oraz czy zarobki pana F. S. były brane pod uwagę przy ustalaniu wysokości należnej Powodowi renty wyrównawczej z tytułu niezdolności do pracy w sprawie o sygn. akt VII P 236/98 przed Sądem Wojewódzkim w Łodzi.

Mając powyższe na uwadze z całą stanowczością stwierdzić należy, iż hipotetyczna wysokość emerytury otrzymywanej przez F. S. została przez powoda wykazana za pomocą stosownego wyliczenia sporządzonego przez ZUS. Twierdzenia powoda co do faktu iż ww. był pracownikiem (...), był zatrudniony na takim samym stanowisku jak powód i miał zbliżony do niego staż pracy nigdy natomiast nie były przez stronę pozwaną kwestionowane. Trudno więc było w ogóle uznać je za sporne.

Zgodnie z art. 217 § 1 kp strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej.

W postępowaniu przed Sądem I instancji strona pozwana nie była ograniczona co do możliwości przedstawienia swych twierdzeń i dowodów w kwestiach istotnych dla rozstrzygnięcia, pomimo tego nie wykazała, iż żądania powoda w tym zakresie są całkowicie nieuzasadnione gdyż nie ma podstaw by ustalać wysokość ewentualnie należnych powodowi świadczeń w zestawieniu z dochodami ww. osoby. Twierdzenia apelacji co do rzekomego przeniesienie ciężaru dowodu (art. 6 kc) na stronę pozwaną w zakresie ustalenia danych osoby, w oparciu o zarobki której powinna zostać ustalona wysokość należnej Powodowi renty wyrównawczej nie mają zaś żadnego pokrycia w zebranym w sprawie materiale. Niewątpliwie pozwana nie była do tego zobligowana. Powód podnosił, iż emerytura ewentualnie uzyskiwana przez F. S. z uwagi na jego porównywalną sytuację życiową i zawodową może stanowić podstawę do ustalenia wysokości należnej mu renty wyrównawczej z tytułu niezdolności do pracy zwłaszcza, że zarobki ww. były brane pod uwagę przy ustalaniu wysokości tego świadczenia w sprawie VII P 236/98 przed Sądem Wojewódzkim w Łodzi. Wskazanie zaś przez Sąd na okoliczność iż pozwana tych twierdzeń nie podważała, nie ma natomiast nic wspólnego z nałożeniem na nią ciężaru dowodów co do wskazanych faktów. Z tych też względów twierdzenia apelacji w tej materii nie mogły prowadzić do spodziewanych przez nią skutków procesowych.

Wbrew twierdzeniom apelacji brak też podstaw do uznania, iż w procesie nie wykazano zmiany stosunków uzasadniających podwyższenie należnej powodowi renty wyrównawczej - art. 907 § 2 kc. Podkreślić należy, iż orzekając o wskazanej zmianie, sąd bierze pod uwagę wszelkie okoliczności dotyczące sytuacji osobistej i majątkowej stron umowy oraz okoliczności obiektywne, w tym też istotny spadek zmiany siły nabywczej pieniądza (uchwała SN z dnia 20 kwietnia 1994 r., III CZP 58/94, OSNC 1994, nr 11, poz. 207; uchwała SN z dnia 28 października 1993 r., III CZP 142/93, OSNC 1994, nr 4, poz. 82; wyrok SA w Katowicach z dnia 16 grudnia 2004 r., I ACa 1097/04, LEX nr 151728; wyrok SN z dnia 9 stycznia 2009 r., I CNP 94/08, LEX nr 523654). Przesłanką żądania zmiany wysokości lub czasu trwania renty jest istotna zmiana stosunków w stosunku do stanu, w jakim orzekano o rencie. W wypadku renty zasądzonej na podstawie art. 444 § 2 k.c. nowe okoliczności stanowiące podstawę stwierdzenia zmiany stosunków mogą dotyczyć zarówno sfery osobistej uprawnionego do renty lub zobowiązanego z tego tytułu, jak i zjawisk o charakterze obiektywnym. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 9 października 2014 r. I ACa 882/14 LEX nr 1544889).

Na gruncie rozpoznawanej sprawy powód wskazywał, iż za podwyższeniem renty wyrównawczej przemawia fakt, iż od chwili ostatniego orzeczenia w tym przedmiocie stał się osoba samotną, która wobec swojego inwalidztwa wymaga pomocy osób trzecich w czynnościach koniecznych do elementarnej egzystencji. Powyższe jest także konsekwencja podeszłego wieku (skończył 76 lat), co również wpływa na sprawność i trudności w zapewnieniu podstawowych potrzeb. Powód wskazał ponadto na narastające problemy zdrowotne oraz będące ich skutkiem zwiększone wydatki na leczenie. Wywiódł, że gdyby nie wypadek aktualnie przebywałby na emeryturze, która byłaby wyższa niż wysokość otrzymywanych przez niego rent. Powyższe znalazło oparcie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Bezspornie także z uwagi na upływ czasu nastąpił wzrost przeciętnego wynagrodzenia pracowników, która to okoliczność ma znaczenie w kontekście ustalenia podstawy hipotetycznie należnej powodowi emerytury będącej wyznacznikiem dla oszacowania wysokości renty wyrównawczej oraz zmiany siły nabywczej pieniądza. W ocenie Sądu Okręgowego powyższych okoliczności nie sposób traktować inaczej jak wspomnianej istotnej zmiany stosunków w stosunku do stanu, w jakim orzekano o rencie. Tym samym spełnienie wskazanej przesłanki warunkującej podwyższenie należnej powodowi renty wyrównawczej - art. 907 § 2 kc słusznie zostało przez Sąd Rejonowy przesądzone.

Wbrew twierdzeniom skarżącego bez wpływu na powyższe pozostaje fakt, iż dodatkowe problemy zdrowotne powoda związane z kręgosłupem, stawami oraz sercem (powód choruje m.in. na nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, chorobę niedokrwienną serca, niedomykalność zastawki aortalnej, przeszedł niedokrwienny udar mózgu), jak również wydatki ponoszone z leczeniem tych schorzeń nie pozostają w związku przyczynowym z wypadkiem przy pracy, któremu uległ powód w dniu 24 sierpnia 1964 r. Bezwzględnie bowiem wskazane schorzenia powodują trudności choćby w postaci konieczności przeprowadzania systematycznych badań (pomiar wysokości ciśnienia czy poziomu cukru) z którymi powód niewątpliwie lepiej by sobie radził (bez konieczności udziału osób trzecich ) gdyby nie był inwalidą. Stad też choć istotnie wskazane schorzenia nie pozostają w związku z wypadkiem związane z nimi koszty mają znaczenie dla ustalenia zmiany stosunków o której mowa w art. 907 § 2 kc.

W ocenie Sądu Okręgowego prawidłowym było też rozstrzygniecie w zakresie odsetek od świadczeń zasądzonych na rzecz powoda. Nieuprawnionym jest twierdzenie apelacji, iż brak było podstaw do zasądzenia na rzecz powoda odsetek ustawowych od daty doręczenia odpisu pozwu tj. daty wcześniejszej niż chwila wyrokowania.

W myśl art. 481 § 1 kc jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Chwilę, w której dłużnik dopuszcza się opóźnienia, określić należy na podstawie art. 476 k.c. Przepis ten wskazuje na obiektywny stan faktyczny, który jest podstawą postawienia dłużnikowi zarzutu nieterminowego wykonania zobowiązania. Chwila, o której mowa, jest odmiennie ustalana w zależności od tego, czy dłużnik jest zobowiązany do świadczenia terminowego, czy do świadczenia bezterminowego. Pojęcie opóźnienia w zapłacie dłużnej sumy wiąże się z terminem spełnienia świadczenia (wyrok SN z dnia 24 lipca 2008 r., IV CSK 151/08, LEX nr 483309). W myśl art. 455 kc. jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Nie tylko z dniem wydania wyroku zasądzającego rentę pozwany może pozostawać w opóźnieniu z jej zapłatą, o której mowa w art. 481 § 1 k.c., gdyż sąd ustala wysokość renty według stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy. Krzywda -szkoda poszkodowanego może być oceniana już w dacie do wezwania do zapłaty. (por. odpowiednio wyrok SN z dnia 17 listopada 2006 r., V CSK 266/06, LEX nr 276339; wyrok SA w Katowicach z dnia 7 września 2007 r., I ACa 458/07, LEX nr 337315). Na gruncie rozpoznawanej sprawy z uwagi na oczywistą – także z uwagi na upływ czasu – zmianę stosunków uprawniających do podwyższenia renty ich charakter mógł być oceniany już na moment doręczenia pozwanemu odpisu pozwu. Z tych też względów brak podstaw do zmiany zakażonego orzeczenia i w tym zakresie.

Konkludując, żaden z zarzutów apelacji nie okazał się uzasadniony.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy zgodnie z treścią art. 385 kpc oddalił apelację strony pozwanej jako bezzasadną.

O zwrocie kosztów zastępstwa procesowego za II instancję orzeczono zgodnie z art. 98 k.p.c. a także § 13 ust. 1 pkt 1 oraz z § 12 ust. 1 pkt 2 w zw. § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013 r., poz. 461 j.t.)