Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 września 2014 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie XI Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSO Sławomir Kaczor (spr.)

Sędziowie SO Elżbieta Kowalska

SO Ewa Bogusz- Patyra

Protokolant Małgorzata Dubiel

przy udziale Prokuratora Urszuli Komor

po rozpoznaniu w dniu 11 września 2014 roku

sprawy M. A.

oskarżonego z art. 177 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę oskarżonego i pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych

od wyroku Sądu Rejonowego w Radzyniu Podlaskim

z dnia 18 lutego 2014 roku sygn. akt II K 904/13

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelacje za oczywiście bezzasadne;

II.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa za postępowanie odwoławcze 600 (sześćset) złotych opłaty oraz 10 (dziesięć) złotych tytułem zwrotu części poniesionych wydatków;

III.  zwalnia oskarżycieli posiłkowych od zwrotu wydatków za postępowanie odwoławcze, ustalając że ponosi je Skarb Państwa.

XI Ka 546/14 UZASADNIENIE

M. A. został oskarżony o to, ze w dniu 1 października 2012r. w R. umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że poruszając się ciągnikiem siodłowym marki V. (...) o nr rej.(...) z naczepą S. o nr rej. (...) ulicą (...) w kierunku na M. nie zachował należytej ostrożności wykonując manewr skrętu w lewo na posesję firmy (...) i nie ustąpił pierwszeństwa prawidłowo jadącemu tą samą drogą z kierunku od M. M. K. prowadzącemu motocykl marki K. o nr rej.(...) w wyniku czego uderzył on przednim prawym amortyzatorem i wspornikiem motocykla w prawą krawędź zderzaka i pasa tylnego naczepy, czym nieumyślnie spowodował u kierującego motocyklem obrażenia ciała w postaci złamania kości czaszki na podstawie z krwawieniem podtwardówkowym w środkowym i tylnym dole czaszkowym oraz do komór mózgu, złamanie żeber prawej połowy klatki piersiowej i krwawieniem do prawej jamy opłucnowej, rozdarć i stłuczeń prawego płuca, rozdarcia wątroby, krwawienia do jamy otrzewnowej, złamania prawej kości piszczelowej, podbiegnięć krwawych i otarć naskórka w obrębie głowy, tułowia i kończyn skutkujących zgonem M. K.

tj. czyn z art.177 § 2 k.k.

Sąd Rejonowym w Radzyniu Podlaskim wyrokiem z dnia 18 lutego 2014r. uznał M. A. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, z tym że przyjął, iż oskarżony nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym i za to na mocy art.177 § 2 k.k. skazał go na karę 2 lat pozbawienia wolności; na zasadzie art.69 § 1 i 2 k.k., art.70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie tak orzeczonej kary warunkowo oskarżonemu zawiesił na okres próby 4 lat i w myśl art.71 § 1 k.k. orzekł wobec niego grzywnę w liczbie 150 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 20 złotych; zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 600 złotych opłaty, na rzecz oskarżycieli posiłkowych A. i A. K. 3528 zł tytułem poniesionych wydatków i obciążył go wydatkami w kwocie 3533, 42 złotych.

Od wyroku tego apelacje wnieśli obrońca oskarżonego i pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych zaskarżając rozstrzygnięcie w całości.

Obrońca zaskarżył wyrok w całości zarzucając

1. obrazę przepisów postępowania tj. art.424 §1 pkt 1 k.p.k. polegającą na:

- braku oceny wszystkich przeprowadzonych dowodów tj. zeznań świadków M. R. (1), P. K. i S. A. mimo wskazania, że zeznania te tylko w części stanowiły podstawę do poczynienia ustaleń faktycznych, a co za tym idzie nie można w oparciu o pisemne motywy wyroku ustalić w jakiej części i dlaczego zostały one zdyskwalifikowane,

- powieleniu w stanie faktycznym opisu czynu zawartego w wyroku, braku poczynienia szczegółowych, jasnych i precyzyjnych ustaleń faktycznych, w szczególności co do prawidłowości poruszania się motocyklisty, podejmowanych przez niego manewrów, poprzestanie na dwóch zdaniach opisujących zdarzenie drogowe będące przedmiotem osądu, które nie przystają do realiów sprawy,

- braku rzetelnego omówienia opinii biegłego z zakresu ruchu drogowego i techniki samochodowej T. C. (pisemnej i ustnej), w szczególności odniesienia się do zarzutów jej stawianych, przepisaniu jej fragmentów i poprzestaniu na ogólnikowych, standardowych stwierdzeniach o tym, że sporządziła ją osoba, która posiada stosowną wiedzę oraz że jest pełna, jasna i wyczerpująca, przez co niemożliwe jest dokonanie kontroli instancyjnej prawidłowości orzeczenia,

2. obrazę przepisów postępowania mogącą mieć istotny wpływ na treść wyroku, tj. art.7 k.p.k. i art.201 k.p.k. polegającą na oparciu treści wyroku na opinii biegłego z zakresu ruchu drogowego i techniki samochodowej T. C. (pisemnej i ustnej), mimo iż opinia ta jest niepełna i niejasna, bowiem nie uwzględnia szeregu istotnych faktów wynikających z zeznań świadków A. Z., Z. G., C. Z., M. R. (1), L. J., a w konsekwencji przyjmuje błędne założenia sprzeczne z ujawnionym w sprawie materiałem dowodowym, a także nie określa kategorycznie prędkości motocyklisty oraz tego czy zachował się prawidłowo,

3. obrazę przepisów postępowania mogącą mieć istotny wpływ na treść wyroku tj. art.167 k.p.k., art.366 § 1 k.p.k. i art.170 k.p.k. polegająca na oddaleniu wniosku obrońcy o wywołanie kolejnej opinii z zakresu ruchu drogowego i techniki samochodowej i w konsekwencji nie wyjaśnienie podstawowych okoliczności sprawy w oparciu o pełną i jasną opinię, która winna przedstawiać – z uwzględnieniem wszelkich wynikających z materiału dowodowego sprawy wariantów, w szczególności relacji naocznych świadków zdarzenia, tzw. rozliczenia czasowo-przestrzenne wypadku, tj. jak przy każdym z wariantów, przedstawiało się wzajemne usytuowanie pojazdów które się zderzyły, jakim czasem dysponował motocyklista do wykonania tzw. manewru obronnego, jakim dystansem dysponował motocyklista na zatrzymanie, czy mógł uniknąć wypadku, z jaką prędkością się poruszał,

4. obrazę przepisów postępowania mogącą mieć istotny wpływ na treść wyroku tj. art.174 k.p.k. na skutek zaliczenia w poczet materiału dowodowego będącego podstawą do poczynienia ustaleń faktycznych zeznań świadków M. R. (2) i J. R. (funkcjonariuszy policji) w jakim zakresie przedstawili oni twierdzenia oskarżonego M. A. wobec którego dokonano czynności rozpytania, co do przebiegu wypadku, w sytuacji gdy na podstawie dowodu z zeznań funkcjonariuszy policji nie wolno czynić ustaleń faktycznych, które nie znajdują potwierdzenia w wyjaśnieniach oskarżonego, albowiem jest to usankcjonowanie nieformalne przeprowadzonego dowodu z wyjaśnień, których przeprowadzenie w formie określonej przez prawo dowodowe (tzw.dowód ścisły) jest bezwzględnie wymagane jako podstawa prawna rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności karnej,

5. obrazę przepisów postępowania mogącą mieć istotny wpływ na treść wyroku tj. art.4 k.p.k., art.7 k.p.k. poprzez dokonanie oceny materiału dowodowego z przekroczeniem granicy swobodnej oceny dowodów, sprzecznie z zasadami prawidłowego rozumowania, a także niedostateczne uwzględnienie okoliczności korzystnych dla oskarżonego manifestującą się w:

- nieuwzględnieniu szeregu istotnych faktów wynikających z zeznań świadków A. Z., Z. G., C. Z., M. R. (1), L. J.,

- pominięciu wszystkich faktów wynikających z zeznań świadków M. R. (1), P. K. i S. A.,

6. błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść wydanego orzeczenia, przyjęty za podstawę zaskarżonego orzeczenia, a polegający na uznaniu, iż oskarżony M. A. dopuścił się popełnienia zarzucanego mu czynu, podczas gdy z prawidłowych ustaleń wynika, iż winą za zaistnienie przedmiotowego wypadku drogowego ponosi kierujący motocyklem.

Podnosząc powyższe zarzuty obrońca oskarżonego wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Radzyniu Podlaskim.

Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych zarzucił:

- mogący mieć wpływ na treść orzeczenia błąd w ustaleniach faktycznych polegający na wyciągnięciu z prawidłowo ustalonych faktów błędnego wniosku co do sposobu naruszenia przez oskarżonego zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym;

- rażącą niewspółmierność kary poprzez odstąpienie od orzeczenia środka karnego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych

Podnosząc powyższe zarzuty pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie, iż oskarżony M. A. umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, a nadto poprzez orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres lat 2.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Uznanie apelacji obrońcy oskarżonego za oczywiście bezzasadną oraz brak wniosku od tej strony postępowania o uzasadnienie wyroku zwalnia sąd odwoławczy, z uwagi na regulację art.457 § 2 k.p.k., z obowiązku pisemnego odnoszenia się do argumentacji zawartej w tym środku odwoławczym.

Oczywiście bezzasadna jest również apelacja pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych.

Niezależnie od tego, iż skarżący, domagając się zmiany na niekorzyść oskarżonego poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych oraz wymierzenia w postępowaniu odwoławczym środka karnego, zdaje się nie dostrzegać regulacji art.454 § 2 k.p.k., stwierdzić należy, iż argumentacja przytoczona na poparcie tak sformułowanych żądań jest, w realiach rozpoznawanej sprawy, całkowicie nietrafna.

Jeżeli więc Sąd Rejonowy ustalił, powołując się na zeznania funkcjonariuszy policji z którymi oskarżony rozmawiał bezpośrednio po wypadku, iż wymieniony skręcając w lewo widział nadjeżdżający z przeciwka motocykl i liczył, że zdąży przed nim wykonać manewr skrętu, to jest oczywistym, iż podjęcie decyzji o wykonaniu tego manewru było wynikiem błędnej oceny sytuacji panującej w ruchu, a w szczególności odległości zbliżającego się pojazdu i jego prędkości. Wadliwa ocena sytuacji panującej na drodze została zaś - zasadnie zresztą - zdefiniowana, w jednym z przytoczonych w apelacji judykatów, właśnie jako nieumyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa (k.264).

O umyślnym naruszeniu przez oskarżonego zasad bezpieczeństwa w ruchu można by mówić wtedy gdyby chciał on zajechać drogę motocykliście, bądź też zaniechałby obserwacji jezdni. O pierwszej z wyżej zaistniałych sytuacji w okolicznościach rozpoznawanej sprawy nie może być mowy z przyczyn nie wymagających uzasadnienia.

Co się zaś tyczy kategorycznego podnoszenia przez skarżącego, iż oskarżony jezdni, na odcinku przed nim, nie obserwował (vide k.264v) to takie stanowisko pozostaje w oczywistej sprzeczności z treścią pierwszego z zarzutów, w którym autor apelacji zarzucił wyciągnięcie z prawidłowo ustalonych faktów błędnego wniosku co do sposobu naruszenia przez oskarżonego zasad bezpieczeństwa w ruchu. Rzecz bowiem w tym, że częścią tych właśnie faktów, przez sąd I instancji prawidłowo ustalonych, jest to, że oskarżony nie zaniechał ciążącego na nim obowiązku obserwacji jezdni.

W konsekwencji za trafną musi zostać uznana decyzja Sądu Rejonowego o odstąpieniu od orzekania wobec oskarżonego środka karnego.

Ponieważ omawiana apelacja nie została uwzględniona na uwzględnienie nie zasługuje również wniosek o zasądzenie od oskarżonego zwrotu kosztów poniesionych przez oskarżycieli posiłkowych z tytułu udziału ich pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym. W realiach sprawy niniejszej zastosowanie ma bowiem regulacja art.633 k.p.k. w zw. z art.636 § 2 k.p.k., zgodnie z treścią której w razie nieuwzględnienia apelacji wniesionych przez co najmniej dwa uprawnione podmioty zasadą jest ponoszenie przez nich kosztów procesu. Do kosztów tych zaliczają się natomiast również wydatki uiszczone z tytułu ustanowienia pełnomocnika (art.art.616 § 1 pkt 2 k.p.k.) . Co się zaś tyczy wydatków stanowiących część kosztów sądowych, a więc poniesionych przez Skarb Państwa, zwolnienie oskarżycieli posiłkowych od ich zapłaty nastąpiło w uwzględnieniu zasad słuszności – na podstawie art.624 § 1 k.p.k. w zw. z art.634 k.p.k.