Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2014r.

Sąd Okręgowy w Płocku Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Szatkowska

Protokolant: sekretarz sądowy Anna Bogacz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 grudnia 2014r. w Płocku

sprawy z powództwa M. S. (1)

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

1.  zasądza od (...) S.A. w W. na rzecz M. S. (1) kwotę 50 000 zł (pięćdziesiąt tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27.04.2014r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1.184 zł (jeden tysiąc sto osiemdziesiąt cztery złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  nakazuje pobrać od (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Okręgowy w Płocku kwotę 2.500 zł (dwa tysiące pięćset złotych) tytułem części opłaty od pozwu.

I C 1022/14

UZASADNIENIE

M. S. (1) wniosła o zasądzenie od (...) S.A. w W. kwoty 76.000 wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 17 kwietnia 2014r. tytułem zadośćuczynienia za krzywdę, ból i cierpienie, jakich doznała na skutek śmierci syna.

W odpowiedzi na pozew (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Wskazał, iż żądanie pozwu jest niezasadne, a nadto wygórowane. Podniósł, iż dopiero wprowadzenie z dniem 3 sierpnia 2008r. do kodeksu cywilnego art. 446 § 4 dało podstawę prawną dla żądania zadośćuczynienia za krzywdę moralną wywołaną śmiercią osoby bliskiej, a wywodzenia takiego roszczenia z przepisów o ochronie dóbr osobistych jest nieuzasadnione. Nadto z ostrożności procesowej wskazał, iż wysokość żądanego zadośćuczynienia jest zawyżona; od wypadku minęło 12 lat, a poza tym, wypłacił poszkodowanej 20.000 zł tytułem odszkodowania. Zakwestionował także termin żądanych odsetek.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 4 maja 2002r. w miejscowości D., gm. S. doszło do wypadku drogowego, w wyniku którego śmierć na miejscu poniósł P. S. i jego dziewczyna, I. T.. Sprawca wypadku, R. B. skazany został w dniu 4 września 2002r. przez Sąd Rejonowy w P.za spowodowanie tego wypadku na karę 8 lat pozbawienia wolności; sąd pozostawił bez rozpoznania powództwo cywilne wniesione przez rodziców poszkodowanego. Sąd Okręgowy w P. po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2002r. apelacji oskarżonego, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok ( v. wyrok Sądu Rejonowego w P. z dnia 4 września 2002r. w sprawie VII K 555/02 i wyrok Sądu Okręgowego w P.z dnia 2 grudnia 2002r. w sprawie V Ka 458/02- k. 269 i k. 343 akt sprawy Sądu Rejonowego w P. VII K 555/02).

P. S. w dacie wypadku miał 21 lat, był kawalerem, nie miał dzieci, mieszkał razem z rodzicami i rodzeństwem w N., tworzyli kochającą się rodzinę. P. był najmłodszym dzieckiem. Uczył się w Technikum Budowlanym w P., w klasie maturalnej, nie miał sprecyzowanych planów na przyszłość, myślał o studiach zaocznych lub pracy w gospodarstwie rolnym rodziców. Od 2 lat miał dziewczynę, planowali się pobrać ( v. zeznania powódki, M. S. (1) protokół nagrania rozprawy z dnia 16 października 2014r. czas nagrania od 00:06:22 do 00:11:22,zeznania świadka, A. G. protokół nagrania rozprawy z dnia 15 grudnia 2014r. czas nagrania od 00:06:22 do 00:10:39, zeznania świadka, M. S. (2) protokół nagrania rozprawy z dnia 15 grudnia 2014r. czas nagrania od 00:24:28 do 00:27:07).

Dużo pomagał w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, rodzice planowali przekazanie mu tego gospodarstwa w przyszłości. Był „oczkiem w głowie” dla matki, najukochańszym dzieckiem, pogodnym, lubianym przez rówieśników ( v. zeznania powódki, M. S. (1) protokół nagrania rozprawy z dnia 16 października 2014r. czas nagrania od 00:08:24 do 00:10:10 oraz od 00:20:40 do 00:24:40, zeznania świadka, A. G. protokół nagrania rozprawy z dnia 15 grudnia 2014r. czas nagrania od 00:20:38 do 00:23:05, zeznania świadka, M. S. (2) protokół nagrania rozprawy z dnia 15 grudnia 2014r. czas nagrania od 00:32:19 do 00:33:37).

O wypadku syna powódka dowiedziała się od pracownika stacji benzynowej w D., który zadzwonił i powiedział, że P. miał wypadek, nie poinformował jej, w jakim jest stanie. Mąż i starszy syn pojechali na miejsce zdarzenia ciągnikiem, powódka dojechała tam za 40 minut, nie miała czym wcześniej przyjechać. Starszy syn krzyczał córka zemdlała. Powódka odkryła ciało syn, przykryte folią, wzięła go za ręce, za głowę, myślała, że się obudzi, że będzie żył, nie chciała oddać jego ciała, chciał zabrać go do domu, krzyczała, żeby wstał Dostała zastrzyk uspokajający (v. zeznania powódki, M. S. (1) protokół nagrania rozprawy z dnia 16 października 2014r. czas nagrania od 00:12:35 do 00:17:26, zeznania świadka, A. G. protokół nagrania rozprawy z dnia 15 grudnia 2014r. czas nagrania od 00:10:39 do 00:15:22, zeznania świadka, M. S. (2) protokół nagrania rozprawy z dnia 15 grudnia 2014r. czas nagrania od 00:27:07do 00:30:17).

M. S. (1) nie mogła uwierzyć, że syn nie żyje, przez dwa dni nie spała, płakała, nie rozmawiała z dziećmi, o tym, co się stało, żadno z nich nie chciało rozmawiać. Całe dnie spędzała na cmentarzu. Pocieszała ją siostra, lekarz. Nie korzystała z pomocy psychiatry, ani psychologa, przez kilka lat przyjmowała leki uspokajające, przepisywane przez lekarza rodzinnego. Często jeździ na cmentarz, na grób syna. Czeka, że syn do niej przyjdzie, cały czas o nim myśli, często jej się śni. Płacze, kiedy nadchodzą święta, albo gdy zobaczy kogoś podobnego do syna, czy zobaczy jego zdjęcie. Uważa, że nigdy nie pogodzi się z jego śmiercią, wolałby zginąć zamiast niego, ocenia, że był dla niej „ostoją na stare lata” . Okres najcięższej żałoby trwał rok ( v. zeznania powódki, M. S. (1) protokół nagrania rozprawy z dnia 16 października 2014r. czas nagrania od 00:17:26 do 00:20:40, od 00:28:43 do 00:29:44 oraz protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2014r. czas nagrania od 00:41:09 do 00:45:37, zeznania świadka, A. G. protokół nagrania rozprawy z dnia 15 grudnia 2014r. czas nagrania od 00:15:49 do 00:19:07, zeznania świadka, M. S. (2) protokół nagrania rozprawy z dnia 15 grudnia 2014r. czas nagrania od 00:30:17 do 00:32:19, od 00:33:37 do 00:34:53, od 00:36:31 do 00:37:19).

Po śmierci syna powódka nadal mieszkała z mężem i pozostałymi dziećmi. Mąż jej zmarł w 2007r., starszy syn wyprowadził się z domu w 2008r. Na gospodarstwie pozostała córka, która je przejęła, jednak nie radzi sobie z jego prowadzeniem. M. S. (1) ma dwoje wnucząt, pomaga córce w opiece nad dzieckiem. Pół roku po wypadku P. ujawniła się u niej choroba wieńcowa. Otrzymuje rentę chorobową w kwocie 860 zł miesięcznie (v. zeznania powódki, M. S. (1) protokół nagrania rozprawy z dnia 16 października 2014r. czas nagrania od 00:26:52 do 00:29:44 oraz protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2014r. czas nagrania od 00:45:37 do 00:48:54, zeznania świadka, A. G. protokół nagrania rozprawy z dnia 15 grudnia 2014r. czas nagrania od 00:19:07 do 00:24:28).

W sierpniu 2002r. pozwany wypłacił powódce i jej mężowi odszkodowanie za znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej na skutek śmierci syna w kwocie po 10.000 zł dla każdego z nich, ponadto wypłacił In zwrot kosztów pogrzebu w wysokości 5.055 zł ( v. pismo pozwanego z 8 sierpnia 2002r. k. 7 akt szkody).

Pismem z dnia 22 marca 2014r. M. S. (1) zwróciła się do pozwanego o przyznanie jej kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią syna ( v. pismo powódki z 22 marca 2014r. k. 108 akt szkody). Pismo to pozwany otrzymał w dniu 27 marca 2014r., decyzją z dnia 16 kwietnia 2014r. odmówił wypłaty zadość uczynienia ( v. okoliczności przyznane przez pozwanego w odpowiedzi na pozew).

Powyższy bezsporny stan faktyczny ustalony został na podstawie zeznań powódki, M. S. (1) ( protokół nagrania rozprawy z dnia 16 października 2014r. czas nagrania od 00:06:16 do 00:29:59 oraz protokół nagrania rozprawy z dnia 15 grudnia 2014r. czas nagrania od 40:47 do 00:48:54), zeznań świadków : A. G. (protokół nagrania rozprawy z dnia 15 grudnia 2014r. czas nagrania od 00:06:12 do 00:24:28) i M. S. (2) (protokół nagrania rozprawy z dnia 15 grudnia 2014r. czas nagrania od 00:24:28 do 00:37:19), a także w oparciu o dokumenty w postaci : wyroku Sądu Rejonowego w P.z dnia 4 września 2002r. w sprawie VII K 555/02 (k. 269 akt sprawy Sądu Rejonowego w P. VII K 555/02), wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia 2 grudnia 2002r. w sprawie V Ka 458/02 ( k. 343 akt sprawy Sądu Rejonowego w P. VII K 555/02), pisma pozwanego z 8 sierpnia 2002r. w przedmiocie wypłaty odszkodowania ( k. 7 akt szkody), pisma powódki o wypłatę zadośćuczynienia z dnia 22 marca 2014r. ( k. 108 akt szkody).

Dowód z przesłuchania stron ograniczono do przesłuchania powódki, gdyż przedstawiciel pozwanego nie ma żadnych informacji potrzebnych do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

W okolicznościach niniejszej sprawy nie ma zastosowania przepis art. 446§ 4 kc, przewidujący dla najbliższych członków rodziny możliwość ubiegania o zadośćuczynienie związane krzywdą, doznaną na skutek śmierci osoby bliskiej. Przepis ten bowiem dotyczy wyłącznie tych przypadków, gdy śmierć osoby bliskiej, wynikająca z deliktu, miała miejsce po 3 sierpnia 2008 r., tj. po dacie wejścia w życie powyższego przepisu.

Nie oznacza to jednak, że jeśli śmierć poszkodowanego nastąpiła przed tą datą, bliskim nie służy w ogóle zadośćuczynienie. W aktualnym orzecznictwie Sądu Najwyższego, podzielanym w pełni przez sąd orzekający w niniejszej sprawie, przyjęta została koncepcja, iż więź emocjonalna łącząca osoby bliskie jest dobrem osobistym, a więc doznany na skutek śmierci osoby bliskiej uszczerbek może polegać nie tylko na osłabieniu jej aktywności życiowej i motywacji do przezwyciężania trudności, lecz także następstwem naruszenia tej relacji między osobą zmarła, a jej najbliższymi. Jeśli zatem zerwanie więzi rodzinnych na skutek śmierci poszkodowanego powoduje ból, cierpienie i rodzi poczucie krzywdy u jej bliskich, to mogą oni dochodzić zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 448 kc w zw. z art. 24 § 1 kc, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, mającego miejsce przed 3 sierpnia 2008r. ( v. wyrok z 11 maja 2011r., I CSK 621/10, wyrok z 25 maja 2011r., II CSK 537/10, uchwała z 13 lipca 2011r., III CZP 32/11, wyrok z 15 marca 2012r., I CSK 314/11).

Dlatego też powództwo M. S. (1) należało uznać za usprawiedliwione co do zasady. Niewątpliwie powódka była związana uczuciowo z synem, był on jej najukochańszym dzieckiem, wiązała z nim swoje plany na przyszłość w zakresie prowadzenia gospodarstwa rolnego, miała nadzieję, że będzie się nią opiekował. Jego śmierć była dla niej dużą tragedią. Do dzisiaj nie może uwierzyć, że syn nie żyje, stale o nim myśli, stale bywa na cmentarzu. Czeka, że syn do niej przyjdzie, cały czas o nim myśli, często jej się śni. Płacze, kiedy nadchodzą święta, albo gdy zobaczy kogoś podobnego do syna, czy zobaczy jego zdjęcie. Uważa, że nigdy nie pogodzi się z jego śmiercią, wolałby zginąć zamiast niego, ocenia, że był dla niej „ostoją na stare lata” . Okres jej najcięższej żałoby trwał rok . Nie korzystała z pomocy psychiatry, ani psychologa, przyjmowała jednak przez kilka lat leki uspokajające, przepisywane przez lekarza rodzinnego.

Wszystkie te okoliczności przemawiają w ocenie sądu za przyznaniem powódce zadośćuczynienia w kwocie 50.000 zł. Należy podkreślić, iż M. S. (1) doznała głębokiego żalu i rozpaczy, straciła wraz ze śmiercią syna wsparcie i pomoc, której oczekiwała w przyszłości. Nie została jednak samotnym człowiekiem, ma bowiem dwoje dzieci i wnuki, mieszka wraz z córką i jej dzieckiem. Ma więc inne jeszcze bliskie osoby, na wsparcie i opiekę których może liczyć. Trzeba także zauważyć, że w 2002r. pozwany wypłacił powódce 10.000 zł odszkodowania za znaczne pogorszenie jej sytuacji życiowej na skutek śmierci syna, co było wówczas kwotą znaczącą i z pewnością w dużym stopniu rekompensowało finansową stratę, związaną ze śmiercią syna. Nie bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy była okoliczność, iż wypadek miał miejsce 12 lat temu, ten długi okres – w ocenie sądu- sprawił, że jej ból i cierpienie uległy zmniejszeniu, że strata syna nie jest już tak dotkliwa. Dlatego też oddalono powództwo powyżej kwoty 50.000 zł, uznając, iż jest ono niezasadne.

O odsetkach orzeczono zgodnie z art. 481 kc w zw. z art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym (…), który stanowi, iż zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od diuna złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie; a w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do wyjaśnienia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego.

Z akt szkody wynika, iż brak było okoliczności, które uniemożliwiłyby ustalenie należnego powódce świadczenia w przewidzianym w powyższym przepisie terminie. Żądanie zadośćuczynienia M. S. (1) zgłosił pozwanemu w dniu 27 marca 2014r., zatem wypłata świadczenia powinna nastąpić 26 kwietnia 2014r. Dlatego też odsetki należne za opóźnienie zasądzono od dnia następnego, tj. od27 kwietnia 2014r.

O kosztach procesu rozstrzygnięto na podstawie art. 100 kpc, stosunkowo je rozdzielając. Powódka poniosła koszty w łącznej kwocie 3.657,18 zł ( 3.600 zł wynagrodzenie pełnomocnika + 17 zł opłata skarbowa od pełnomocnictwa + 12,zł koszty korespondencji + 27,58 zł koszty stawiennictwa w sądzie), a pozwany w kwocie 3.617 zł (3.600 zł wynagrodzenie pełnomocnika + 17 zł opłata skarbowa od pełnomocnictwa ). M. S. (1) wygrała proces w ok. 66 %, stąd należne jej od pozwanego koszty to kwota 2.414 zł. Pozwany wygrał w ok. 34 %, zatem powódka winna mu zwrócić kwotę 1.230 zł. Po potrąceniu różnica na korzyść powódki wynosi 1.184 zł. Pozwanego obciążono także opłatą od pozwu w zakresie uwzględnionej części powództwa.