Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Cz 51/15

POSTANOWIENIE

Dnia 18 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Aurelia Pietrzak

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2015 roku w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa J. S.

przeciwko R. G.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 30 października 2014 roku, sygn. akt I Nc 696/13

postanawia:

zmienić zaskarżone postanowienie poprzez zwolnienie pozwanego od kosztów sądowych w postaci opłaty od zarzutów od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym.

II Cz 51/15

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 30 października 2014 r. Sąd Rejonowy w Inowrocławiu oddalił wniosek pozwanego o zwolnienie od kosztów sądowych. U podstaw rozstrzygnięcia Sądu legł fakt, że pozwany mimo wezwania nie uzupełnił danych o swojej sytuacji majątkowej. Otóż w oświadczeniu majątkowy podał, że jest bezrobotny, a w kwestii wyżywienia pomaga mu rodzina. Sąd natomiast wezwał go do wyszczególnienia kosztów jakie ponosi na zaspokojenie swoich usprawiedliwionych potrzeb, przedłożenia wyciągu z rachunku bankowego za okres ostatnich trzech miesięcy, wskazanie dochodów córki, z którą prowadzi wspólne gospodarstwo domowe oraz wskazanie osiąganych dochodów. Pozwany nie wykonał powyższego zarządzenia, dlatego też Sąd Rejonowy uznał, że wniosek pozwanego jest zbyt lakoniczny, w związku z czym nie może być zweryfikowany i nie może być podstawą do zwolnienia od kosztów sądowych (art. 102 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych a contrario).

Zażalenie na powyższe orzeczenie złożył pozwany, wnosząc o jego zmianę i zwolnienie go od ponoszenia kosztów sądowych w całości. Skarżący zarzucił Sądowi błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, wskazał sygnatury trzech postępowań komorniczych prowadzonych przeciwko niemu; podał, iż ma kredyt hipoteczny, który został mu wypowiedziany, a nadto, że jego lokal mieszkalny jest zadłużony na ponad 14.000 zł. Pozwany podkreślił, iż odmowa zwolnienia go od kosztów sądowych w tej sprawie pozbawi go możliwości obrony jego praw, a nadto spowoduje dodatkowy dług w wysokości ponad 35.000 zł.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie jest zasadne. Podkreślenia jednak wymaga fakt, iż postępowanie Sądu Rejonowego było zgodne z przepisami i słuszne. Otóż pozwany rzeczywiście złożył oświadczenie o stanie majątkowym zbyt ogólne, pozbawione istotnych szczegółów. Sąd Rejonowy słusznie zatem zastosował art. 109 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2014.1025 t.j.), zgodnie z którym sąd może zarządzić stosowne dochodzenie, jeżeli na podstawie okoliczności sprawy lub oświadczeń strony przeciwnej powziął wątpliwości co do rzeczywistego stanu majątkowego strony domagającej się zwolnienia od kosztów sądowych lub z niego korzystającej. Skoro pozwany nie odpowiedział na to zarządzenie, Sąd jak najbardziej mógł jego wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych oddalić.

Sąd Okręgowy zmieniając postanowienie Sądu Rejonowego, kierował się jednak zasadą, że orzeka według stanu faktycznego ustalonego na moment wydania orzeczenia. Biorąc pod uwagę kwestie podniesione w zażaleniu dotyczące zadłużenia pozwanego, Sąd Okręgowy w sądowym systemie komputerowym sprawdził, iż R. G. rzeczywiście miał sprawę dotyczącą zadłużenia za lokal, także dane podane przez niego w zażaleniu zostały potwierdzone. Ponadto Sąd II instancji miał na uwadze fakt, iż jeżeli wniosek pozwanego zostanie prawomocnie oddalony z tego powodu, że nie wykonał on prawidłowego zarządzenia Sądu Rejonowego w kwestii uzupełnienia danych o jego sytuacji rodzinnej i majątkowej, to pozbawi go to możliwości obrony jego praw. Pozwany bowiem złożył zarzuty od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, które winien opłacić, by sprawie nadać dalszy bieg. Brak opłaty przy jednoczesnej odmowie zwolnienia od kosztów sądowych, biorąc pod uwagę dane wskazane przez pozwanego w zażaleniu jak i potwierdzenie jego sytuacji majątkowej ze spraw znanych Sądowi z urzędu, spowodowałoby pozbawienie strony prawa do sądu.

Reasumując, Sąd Okręgowy, na podstawie danych znanych mu z urzędu, jak i zawartych w zażaleniu uznał, iż pozwany nie jest w stanie uiścić opłaty od zarzutów od nakazu zapłaty, bez uszczerbku w swoim koniecznym utrzymaniu, dlatego też na mocy art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie i zwolnił pozwanego od kosztów sądowych w postaci opłaty od zarzutów (art. 102 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).