Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 16 kwietnia 2014r..

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Leszek Dąbek

Sędziowie: SO Danuta Morys-Woźniak (spr.) SR (del. ) Marcin Rak

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 16 kwietnia 2014r r.

sprawy z powództwa

B. R. i I. R.

przeciwko A. R.

o alimenty

na skutek zażalenia pozwanego

na postanowienie Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej

z dnia 3 stycznia 2014r. w sprawie sygn. akt III RC 922/13.

postanawia:

1.zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie 1 o tyle, że udzielone w nim zabezpieczenie wynosi 500zł (pięćset złotych);

2. oddalić zażalenie w pozostałej części.

SSR(del.) Marcin Rak SS0 Leszek Dąbek SSO Danuta Morys-Woźniak

Sygn. akt III Cz 427/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 3 stycznia 2014r. Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej udzielił zabezpieczenia na rzecz małoletniego B. R. oraz I. R., poprzez zobowiązanie pozwanego A. R. do łożenia na rzecz powódki I. R. kwot po 900 zł miesięcznie płatnych do dnia 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 19 grudnia 2013r. do czasu zakończenia postępowania w sprawie, oraz zobowiązał pozwanego łożenia na rzecz małoletniego powoda B. R. kwot po 700 zł miesięcznie płatnych do dnia 10 każdego miesiąca, do rąk jego matki I. R., z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 19 grudnia 2013r. do czasu zakończenia postępowania w sprawie.W pozostałej części oddalił wniosek.

Rozstrzygnięcie to Sąd Rejonowy poprzedził ustaleniem, że I. R. jest żoną A. R., a małoletni B. R. ich synem. I. R. pozostaje w faktycznej separacji z A. R. związanym z inną kobietą.

A. R. uzyskuje świadczenie emerytalne w kwocie 3.800 zł. Nadto, z tytułu wynagrodzenia za pracę uzyskuje kwotę około 2.000 zł miesięcznie.

Koszty zajmowanego lokalu mieszkalnego kształtują się następująco: 420 zł – czynsz, 160 – 180 zł – energia elektryczna, 120 zł – telewizja cyfrowa oraz 60 zł za gaz (butla). Pozwany od trzech nie przekazywał powódce pieniędzy na utrzymanie mieszkania, za wyjątkiem października i listopada 2013r, (odpowiednio 400 zł i 300 zł).

I. R. uzyskuje dochód w kwocie około 800 zł. Ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności (do 31 lipca 2015r.), w związku z czym wymaga zatrudnienia w warunkach pracy chronionej. Od wielu lat leczy się na depresję i wymaga regularnego zażywania leków. Miesięczne koszty jej utrzymania kształtują się następująco: wyżywienie – 600 zł; odzież i obuwie – 200 zł, środki higieniczne i kosmetyczne – 200 zł, leki – 200 zł, telefon komórkowy – 70 zł.

Małoletni B. R. obecnie uczęszcza do gimnazjum. Miesięcznie koszty jego utrzymania kształtują się następująco: wyżywienie – 600 zł; odzież i obuwie – 100 zł, środki higieniczne i kosmetyczne – 100 zł, artykuły szkolne – 50 zł, telefon komórkowy – 25 zł.

Sąd Rejonowy mając na względzie opisany powyżej stan faktyczny, wskazując, że podstawą roszczenia powodów jest odpowiednio art. 27 k.r..o. i art. 133 § 1 k.r.o., uznał, że strona powoda uprawdopodobniła roszczenie co do zasady poprzez złożenie stosownych dokumentów, i uznał, że łączna kwota 1.600 zł zabezpieczy, na czas toczącego się postępowania, podstawowe potrzeby małoletniego i jego matki.

Zażalenie na to postanowienie wniósł pozwany zaskarżając je w zakresie punktu 1 (w całości) oraz punktu 2 ponad kwotę 500 zł. Zarzucił naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 7301 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 753 § 1 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, iż powódka uprawdopodobniła roszczenie w kwocie zasądzonej zaskarżonym, postanowieniem, jak też nieuwzględnienie interesu pozwanego. Nadto zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych Sądu, która mogła mieć wpływ na treść postanowienia, polegająca w szczególności na: błędnym ustaleniu możliwości majątkowych i zarobkowych pozwanego na kwotę 5.800 zł, podczas gdy pozwany – oprócz emerytury – nie pobiera innego wynagrodzenia; błędnym ustaleniu usprawiedliwionych potrzeb powodów poprzez ich zawyżenie; zastosowanie rażącej dysproporcji partycypowania w kosztach utrzymania powodów poprzez obciążenie powoda kosztami ich utrzymania w przeważającej części pozwanego; błędnym przyjęciu jakoby pozwany był z inną kobietą, jak też nadużywał alkoholu i wszczynał pod jego wpływem awantury; nieuwzględnieniu, iż powódka – świadcząc do maja 2013r. dodatkowo pracę w charakterze pomocy kuchennej – posiada możliwości majątkowe i zarobkowe celem zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb.

Na tych podstawach wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia na rzecz powódki I. R. w całości oraz udzielenie zabezpieczenia na rzecz małoletniego powoda B. R. poprzez zobowiązanie go do zapłaty kwot po 500 zł miesięcznie płatnych do dnia 10 każdego miesiąca, do rąk jego matki I. R., z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 19 grudnia 2013r. do czasu zakończenia postępowania w sprawie. Nadto pozwany domagał się zasądzenia od powodów na rzecz pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie postanowienia w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Rudzie Śląskiej.

Uzasadniając zażalenie wskazał wysokość swojego wynagrodzenia (3.813,24 zł), zaprzeczając przyjętej przez Sąd Rejonowy okoliczności, jakoby uzyskiwał inne dochody poza wskazanym powyżej. Wyszczególnił koszty swojego utrzymania, które kształtują się następująco: czynsz – 426,65 zł; energia elektryczna - 160 – 180 zł, telewizja cyfrowa – 120 zł, gaz (1 butla) – 65 zł, abonament RTV – 18, 50; cyfrowy P. – 59,90 zł, internet – 57 zł; wyżywienie – 600 zł; odzież i obuwie – 100 zł, opłata za garaż – 30 zł miesięcznie, benzyna – 200 – 400 zł, OC i AC samochodu – 100 zł miesięcznie oraz koszty związane z utrzymaniem domu w M. koło K. K. – łącznie 71 zł miesięcznie. Pozwany podniósł, nadto, że powódka pominęła okoliczność spłaty przez pozwanego, wspólnie zaciągniętych kredytów (łącznie około 1.509,17 zł).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Celem zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego nie jest zapewnienie egzekucyjnego wykonania przyszłego wyroku, lecz natychmiastowe dostarczenie uprawnionemu środków utrzymania (patrz: Komentarz do art. 753 kodeksu postępowania cywilnego, [w:] Bodio J., Demendecki T., Jakubecki A., Marcewicz O., Telenga P., Wójcik M.P., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Oficyna, 2008, wyd. III.).

W tym miejscu należy nadmienić, iż niezależnie od treści art. 753 § 1 k.p.c., dokonując zabezpieczenia na tym etapie postępowania Sąd Rejonowy powinien był wziąć pod uwagę nie tylko ocenę tego, czy roszczenie powódki zostało uprawdopodobnione, ale winien był też dokonać oceny wniosku o zabezpieczenie w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, co w niniejszej sprawie uczynił w sposób prawidłowy.

Nie można również pominąć, że Sąd udzielając zabezpieczenia opiera się jedynie na uprawdopodobnieniu istnienia roszczenia, co stanowi odejście od ścisłego formalizmu dowodowego. Tym samym uwzględnienie zgłaszanego wniosku następuje w przypadku gdy strona wykaże, choć w sposób nie dający pewności, że powołane okoliczności są wiarygodne i prowadzą do uznania opisanego na ich podstawie stanu faktycznego. Stanowi to więc rygor zdecydowanie słabszy niż w przypadku konieczności udowodnienia tych przesłanek. Istotne jest jednak zwrócenie uwagi, że w orzecznictwie wskazuje się, że uprawdopodobnienie nie może w zasadzie opierać się na samych twierdzeniach strony. Uprawdopodobnienie roszczenia w postępowaniu zabezpieczającym, wymaga od uprawnionego aby przedstawił i należycie uzasadnił twierdzenia, które stanowią podstawę dochodzonego roszczenia, zarówno co do okoliczności faktycznych, na których opiera się roszczenie jak i podstawy prawnej roszczenia, która powinna być również prawdopodobna (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 lipca 2013r., I ACz 1182/13).

Roszczenie powódki I. R. ma swoją materialną podstawę w art. 27 k.r.o., zgodnie z którym, oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Ustalając ten obowiązek należy uwzględnić zasadę równej stopy życiowej, która „nie oznacza, że podział dochodów małżonków między poszczególnych członków rodziny ma być w pełni proporcjonalny do ich liczby, gdyż powinien być on dokonany z uwzględnieniem usprawiedliwionych potrzeb każdego z członków rodziny.” (Komentarz do art. 27 k.r.o., teza 8 [w:] Sychowicz Marek, Ciepła Helena, Kalus Stanisława, Domińczyk Tadeusz, Piasecki Kazimierz (red.), Czech Bronisław Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Lex Polonica).

Pozwem z 19 grudnia 2013r. powódka domagała się zasądzenia na jej rzecz alimentów w kwocie 1.200 zł miesięcznie, jak również udzielenia zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego w wysokości 1.000 zł. Koszty swojego utrzymania oszacowała na łączną kwotę około 1.270 zł. Koszty utrzymania mieszkania wynoszą około 800 zł. Uznać zatem należało, że powódka uprawdopodobniła istnienie usprawiedliwionych potrzeb jako osoby uprawnionej do świadczeń alimentacyjnych.

Niemniej jednak, nie można pominąć, że zakres obowiązku alimentacyjnego, a zatem udzielonego zabezpieczenia, winien uwzględniać również wymogi określone art. 135 § 1 k.r.o., a więc możliwości zarobkowe zobowiązanego. Te należy uznać za wykazane wyłącznie do kwoty 3.800 zł. Nadto należało również uwzględnić dochód powódki w wysokości około 750 zł miesięcznie.

Nie można również pominąć, że pozwany dokonuje samodzielnie spłaty zobowiązań finansowych, zaciągniętych wspólnie z powódką, na co przeznacza kwotę około 1.509,17 zł miesięcznie, oraz miesięcznych kosztów utrzymania pozwanego, które oscylują w kwocie 1.100 – 1.300 zł.

Uwzględniając usprawiedliwione potrzeby powódki, koszty utrzymania mieszkania, spłatę zobowiązań finansowych, dochód powódki i pozwanego, jak również koszty utrzymania powoda oraz to, że w niniejszym postępowaniu ustalenia obowiązku alimentacyjnego dochodzi syn stron, należało uznać, że zabezpieczenie roszczenia powódki jest uzasadnione do kwoty 500 zł miesięcznie. Z tych też względów, zaskarżone rozstrzygnięcie zawarte w punkcie pierwszym wymagało odpowiedniego skorygowania.

Odnosząc się natomiast do rozstrzygnięcia zwartego w punkcie drugim zaskarżonego postanowienia, zwrócić należy w pierwszej kolejności na odmienną podstawę prawną tego żądania. Podstawą materialną roszczenia małoletniego powoda jest natomiast art. 133 § 1 k.r.o. oraz art. 135 § 1 k.r.o., zgodnie z którym, zakres tych świadczeń zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Wykonanie tego obowiązku może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego lub na świadczeniu finansowym. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na powszechny, zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie, pogląd, że obowiązek finansowego ponoszenia ciężarów alimentacyjnych winien w większym stopniu obciążać tego z rodziców, który dziecka nie wychowuje.

Małoletni powód, w pozwie z 19 grudnia 2013r., domagał się zasądzenia na jego rzecz alimentów w kwocie po 1.000 zł miesięcznie, jak również udzielenia zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego w kwocie 800 zł.

Z akt sprawy wynika, że koszty utrzymania małoletniego powoda kształtują się następująco: wyżywienie – 600 zł; odzież i obuwie – 100 zł, środki higieniczne i kosmetyczne – 100 zł, artykuły szkolne – 50 zł, telefon komórkowy – 25 zł.

Pozwany uzyskuje dochód w kwocie około 3.800 zł netto. Uwzględniając przy tym, że dochód uzyskiwany przez powódkę I. R. winien zostać przeznaczony na realizację obowiązku z art. 27 k.r.o., to pozwanego winien w większym zakresie obciążać obowiązek utrzymania syna stron. Udzielone tym samym zabezpieczenie, pomimo, że nie uwzględnia wszystkich wskazanych powyżej usprawiedliwionych potrzeb małoletniego powoda, mieści się w możliwościach majątkowych pozwanego, a zatem nie było podstaw do jego korygowania.

Z tych względów, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c. zaskarżone postanowienie podlegało zmianie, natomiast w pozostałym zakresie oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c.

SSR(del.) Marcin Rak SS0 Leszek Dąbek SSO Danuta Morys-Woźniak