Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ca 1617/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2015r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący - Sędzia SO Beata Stachowiak

Sędzia SO Czesław Chorzępa

Sędzia SR del. Małgorzata Dasiewicz-Kowalczyk (spr.)

Protokolant: Elżbieta Biała

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2015r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa Banku (...) Spółka Akcyjna w W.

przeciwko Z. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu

z dnia 25 czerwca 2014r.

sygn. akt XIV C 120/10

oddala apelację.

Sygn. akt II Ca 1617/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 czerwca 2014r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia Fabrycznej we Wrocławiu zasądził od pozwanej Z. K. na rzecz strony powodowej(...) w O. kwotę 30.031,57 zł (pkt I), dalej idące powództwo oddalił (pkt II); umorzył postępowanie co do kwoty 8.557,76 zł (pkt III), oraz zasądził od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 996 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt IV).

Rozstrzygnięcie swoje Sąd I instancji wydał w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

Mąż powódki J. K. w dniu 09 marca 2007r. zawarł ze stroną powodową umowę kredytu nr (...). Na podstawie umowy strona powodowa udzieliła mu kredytu na cele remontowe w kwocie 26.000 zł na okres od 09 marca 2007r. do dnia 17 marca 2014r. Kredyt oprocentowany był według zmiennej stopy procentowej ustalanej przez Zarząd (...) wynoszącej na dzień zawarcia umowy 19,50 % w skali roku, a rzeczywista roczna stopa oprocentowania wynosiła 22,90%. J. K. zobowiązał się do spłaty kredytu wraz z odsetkami w miesięcznych ratach w wysokości 572,55 zł, do dnia 17 każdego miesiąca zgodnie z harmonogramem spłat, na warunkach określonych umową oraz Regulaminem udzielania kredytów i pożyczek (...). Całkowity koszt kredytu został określony na kwotę 23.003,66 zł. Zgodnie z pkt 13 umowy pożyczki zabezpieczenie spłaty pożyczki stanowiły m.in. poręczenie udzielone przez pozwaną i cesja praw z umowy ubezpieczenia.

Zgodnie z umową strona powodowa po potrąceniu kwoty 910 zł prowizji wypłaciła J. K. gotówką kwotę 25.090 zł.

W tym samym dniu J. K. jako cedent zawarł ze stroną powodową jako cesjonariuszem umowę przelewu wierzytelności, na podstawie której przystąpił do ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków na zasadach określonych w generalnej umowie ubezpieczenia nr (...) zawartej pomiędzy stroną powodową i (...) S.A. w S. i dokonał przelewu wierzytelności wynikającej z tej umowy na cesjonariusza.

Pozwana Z. K. w dniu 09 marca 2007r. złożyła oświadczenia o wyrażeniu zgody na zawarcie przez jej męża umowy nr (...) a także oświadczenie o poręczeniu zobowiązań wynikających z zawartej umowy nr (...). W oświadczeniu o poręczeniu zobowiązała się do zapłaty kwoty 26.000 zł lub jej części zwiększonej o należne odsetki, opłaty, prowizje i inne koszty przysługujące (...) w związku z wykonywaniem umowy. Poręczenie zostało udzielone bezterminowo. Z. K. otrzymała kopię umowy kredytu, której odbiór pokwitowała pisemnie.

W dniu 09 marca 2007r. J. K. zawarł ze stroną powodową kolejną umowę nr (...) o linię pożyczkową. Na mocy tej umowy J. K. uzyskał upoważnienie do wielokrotnego zadłużenia się w ciężar rachunku oszczędnościowo - rozliczeniowego do kwoty 6.600 zł. Umowa została zawarta na okres od dnia 09 marca 2007r. do dnia 09 marca 2008r.

J. K. w okresie od kwietnia 2007r. do października 2007r. spłacał raty terminowo i w wysokości wynikającej z zawartej umowy kredytu nr (...).

J. K. zmarł w dniu 15 października 2007 roku we W..

Po śmierci męża pozwana udała się do Oddziału (...) we W. w celu poinformowania o jego zgonie i uzyskania informacji co do dalszych czynności związanych z zawartą przez J. K. umową kredytu.

Pracownik strony powodowej M. W. (ówcześnie P.) udzieliła powódce informacji, że jako osoba najbliższa dla dłużnika będzie musiała się poddać dobrowolnej spłacie zadłużenia, w innym wypadku zostanie wdrożone postępowanie polegające na ustaleniu spadkobierców zmarłego. Pozwana wyraziła zgodę na przystąpienie do spłaty zadłużenia po zmarłym mężu. W tym celu skorzystała z jednej ze standardowych umów oferowanych wówczas przez stronę powodową – pożyczki na spłatę zadłużenia po zmarłym członku rodziny - członku (...).

Pozwana w dniu 20 listopada 2007r. na podstawie złożonej deklaracji na mocy uchwały Zarządu (...) została przyjęta w poczet członków strony powodowej. W tym samym dniu na swój wniosek została przyjęta w poczet członków (...) w O. na mocy uchwały Zarządu (...) z dnia 20 listopada 2007r. Pozwana wpłaciła wpisowe na udział i wkład.

W dniu 20 listopada 2007r. pozwana złożyła wniosek o przyznanie pożyczki na spłatę zadłużenia po zmarłym mężu członku (...). We wniosku wskazano, że pożyczka ma być udzielona w kwocie 31.600 zł. Pozwana w rubryce „dodatkowe uwagi pożyczkobiorcy” wpisała własnoręcznie, że nie otrzymuje dodatku do emerytury i numer telefonu. Pozwana złożyła również oświadczenia o wysokości dochodu, w którym wskazała, że otrzymuje emeryturę w wysokości 1.100 zł oraz oświadczenie o niepozostawaniu w związku małżeńskim. Wniosek pozwanej został rozpatrzony pozytywnie przez stronę powodową.

W decyzji Zarządu strony powodowej wskazano, że pozwanej przyznano pożyczkę na spłatę kredytu po zmarłym mężu objętego umową nr (...) oraz na spłatę zadłużenia po zmarłym mężu objętego umową nr (...) o linię pożyczkową.

Na dzień 21 listopada 2007r. do spłaty z tytułu kredytu nr (...) pozostała kwota 24.926,70 zł (w tym 24.886,81 zł kapitał i 39,89 zł odsetki), natomiast z tytułu umowy nr (...) o linię pożyczkową kwota 6.662,87 zł (w tym 6.600 zł kapitał i 62,87 zł odsetki).

W dniu 20 listopada 2007r. pozwana zawarła ze stroną powodową umowę nr (...) o prowadzenie rachunku oszczędnościowo - rozliczeniowego ( (...)) nr (...), na podstawie której zobowiązała się do przekazywania na otwarty rachunek kwoty 1.100 zł od dnia 15 grudnia 2007r. Umowa została zawarta na czas nieokreślony.

Strona powodowa jako pożyczkodawca i pozwana jako pożyczkobiorca w dniu 21 listopada 2007r. zawarły umowę pożyczki nr (...). Zgodnie z umową strona powodowa udzieliła pozwanej pożyczki w kwocie 31.600 zł, oprocentowanej według zmiennej stopy procentowej ustalanej przez Zarząd (...), która w dniu zawarcia umowy wynosiła 5,90% w skali roku, zaś pozwana zobowiązała się do jej spłaty wraz z odsetkami w okresie od dnia 21 listopada 2007 roku do dnia 15 listopada 2015 roku w 96-ciu miesięcznych ratach w równej kwocie 413,38 zł, płatnych bez wezwania, do dnia 15 każdego miesiąca zgodnie z harmonogramem spłat, na warunkach określonych umową oraz Regulaminem. Zgodnie z pkt 5 umowy całkowity koszt pożyczki wynosił 8.084,80 zł, a rzeczywista stopa oprocentowania wynosiła 6,06%; zgodnie natomiast z pkt 16 umowy łączna kwota wszystkich kosztów, opłat i prowizji wynosiła 8.084,80 zł. Spłata pożyczki miała następować przez potrącanie z wpłat dokonywanych przez pozwaną na rachunek oszczędnościowo - rozliczeniowy otwarty w (...).

W umowie strony ustaliły, iż w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu staje się w następnym dniu należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub w części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa w całości zadłużenia, pobierane są odsetki według stopy procentowej obowiązującej w danym okresie dla należności przedterminowych, wynoszącej na dzień zawarcia umowy 22%. (...) może dokonać zmiany wysokości odsetek dla należności przedterminowych w przypadkach określonych w pkt 4 umowy, z tym zastrzeżeniem że maksymalna stopa procentowa nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. O zmianie stopy procentowej (...) informuje przez wywieszenie informacji na tablicy ogłoszeń w lokalu (...) (pkt 17 umowy). Zgodnie z pkt 18 uchybienie terminom spłaty skutkowało zobowiązaniem do uiszczenia opłat windykacyjnych z tytułu upomnień, wezwań, kosztów wypowiedzenia umowy, wezwania do zapłaty weksla, każdorazowo w kwocie 10 zł, z zastrzeżeniem, że wysokość opłat może ulec zmianie.

Strona powodowa uprawniona była do wypowiedzenia umowy z 30-dniowym terminem wypowiedzenia równocześnie z postawieniem całej pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności w przypadku stwierdzenia, że warunki udzielenia pożyczki nie zostały dotrzymane, a także w przypadku, gdy pożyczkobiorca nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki, za co najmniej dwa okresy płatności, po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy listem poleconym do zapłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż 7 dni pod rygorem wypowiedzenia umowy (pkt 20 umowy).

Pozwana złożyła oświadczenie, że w przypadku wycofania zlecenia stałych wpływów z tytułu emerytury na posiadany rachunek (...) będzie zobowiązana do dostarczenia dodatkowego zabezpieczenia spłaty pożyczki tj. poręczenia pod rygorem wypowiedzenia umowy pożyczki.

W dniu 21 listopada 2007r. pozwana potwierdziła, że otrzymała kwotę 31.600 zł tytułem pożyczki. Kwota ta faktycznie została przez stronę powodową w całości zarachowana na rozliczenie zadłużenia zmarłego męża pozwanej z tytułu umowy kredytu i z tytułu umowy o linię pożyczkową.

Pozwana spłaciła terminowo pięć rat w okresie od listopada 2008r. do kwietnia 2008r. w łącznej kwocie 2.066,90 zł (5 x 413,38 zł); strona powodowa odnotowała także wpłaty dokonane w dniu 30 maja 2008r. w wysokości 50,01 zł i w dniu 08 czerwca 2008r. w wysokości 0,29 zł.

Strona powodowa w odpowiedzi na pismo pełnomocnika pozwanej z dnia 10 lutego 2008r., pismem z dnia 17 marca 2008r. poinformowała pełnomocnika pozwanej, że pozwana wyraziła zgodę na zaciągnięcie kredytu nr (...) przez męża nadto została ustanowiona poręczycielem kredytu, a także, że został dla pozwanej uruchomiony kredyt „po zmarłym kliencie”, na podstawie którego nastąpiła spłata kredytu po zmarłym mężu.

W dniu 01 kwietnia 2008r. pozwana złożyła przed notariuszem B. R. w Kancelarii Notarialnej we W. oświadczenie o przyjęciu spadku po zmarłym mężu J. K. z dobrodziejstwem inwentarza.

Pozwana pismem z dnia 08 kwietnia 2008r. wypowiedziała stronie powodowej umowę nr (...) z dnia 20 listopada 2007r. o prowadzenie rachunku oszczędnościowo- rozliczeniowego w (...) nr (...). Pismem z tego samego dnia, złożonym w ZUS(...)we W. w dniu 09 kwietnia 2008r., pozwana cofnęła dyspozycję przekazywania jej emerytury na rachunek oszczędnościowo - rozliczeniowy w (...) nr (...).

W dniu 18 kwietnia 2008r. pozwana złożyła oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych umowy pożyczkowej nr (...) z dnia 21.11.2007r. z powodu złożenia oświadczenia o zawarciu tej umowy pod wpływem istotnego błędu. W oświadczeniu wskazała, że nie miała świadomości, że jej odpowiedzialność za długi męża ograniczona jest do wartości spadku po nim, a błąd został wywołany przez pracownika strony powodowej M. P.. Nadto wskazała, iż dowiedziała się, że podpisana przez jej męża umowa kredytowa jest nieważna z mocy prawa, albowiem zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 5 ust. 4 ustawy Prawo bankowe działalność gospodarcza polegająca na udzieleniu kredytów może być wykonywana wyłącznie przez banki oraz że strona powodowa nie jest (...) w rozumieniu ustawy z dnia 14.12.1995r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, albowiem z art. 6 tej ustawy wynika, iż dotyczy to wyłącznie osób połączonych więzią o charakterze zawodowym lub organizacyjnym, a taki przypadek nie zachodzi.

Strona powodowa w piśmie z dnia 27 maja 2008r. odnosząc się do oświadczenia pozwanej o uchyleniu się od skutków prawnych umowy pożyczkowej, podniosła, że pozwana była poręczycielem umowy kredytu nr (...), ponadto wyraziła zgodę na zawarcie tej umowy. Wskazała, że bezpodstawny jest zarzut nieważności umowy. Strona powodowa uruchomiła kredyt (umowa nr (...) z dnia 21 listopada 2007r.), z którego nastąpiła spłata kredytu nr (...) i podkreśliła, że wystarczającą przesłanką obciążenia pozwanej odpowiedzialnością za zobowiązania z tytułu umowy nr (...) był tytuł poręczenia.

Strona powodowa wezwała pozwaną do uregulowania należności najpóźniej w terminie 7 dni od dnia upływu 30 dniowego terminu wypowiedzenia.

Pozwana w dniu 13 czerwca 2008r. wniosła do Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia we Wrocławiu pozew przeciwko stronie powodowej o ustalenie, że umowa nazwana „umową pożyczkową” nr (...) zawarta pomiędzy stronami w dniu 21.11.2007r. jest nieważna z mocy prawa. Uzasadniając wskazała, że strona powodowa nie była uprawniona do udzielenia kredytów, gdyż jest to czynność zastrzeżona przez przepisy ustawowe jedynie dla banków. Podniosła, że zgodnie z przepisami ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych nie mogła być stroną umowy pożyczki z uwagi na brak związania jej z pozwaną (...) więzłem zawodowym lub organizacyjnym. Dalej zarzuciła, że została wprowadzona przez pracownika pozwanej w błąd i podstępnie skłoniona do podpisania przedmiotowej umowy pożyczki. Pozwana wskazała, że nie miała wiedzy o zobowiązaniach zmarłego męża wynikających z umowy o linię pożyczkową nr (...).

Wyrokiem z dnia 23 czerwca 2009r. w sprawie sygn. akt I C 367/08 tenże Sąd orzekł w punkcie I, że umowa nazwana „umową pożyczkową” nr (...), zawarta w dniu 21 listopada 2007r. pomiędzy Z. K. a (...) w O. jest nieważna z mocy prawa w zakresie obejmującym nominalną kwotę kredytu w wysokości 6.664,44 zł a pozostałej części powództwo oddalił (punkt II wyroku). W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał m.in., iż poczynił ustalenia, że Z. K. nie miała wiedzy o zawarciu przez męża, obok umowy kredytu, również umowy o linię pożyczkową nr (...) i w tym zakresie uznał, że powódka skutecznie uchyliła się od skutków prawnych złożonego oświadczenia o zawarciu umowy.

Od powyższego wyroku powódka wywiodła apelację do Sądu Okręgowego we Wrocławiu zaskarżając go w zakresie punktu II. Wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2010r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu uchylił wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia we Wrocławiu z dnia 23 czerwca 2009r. sygn. I C 367/08 w punktach II, III i IV oraz V i w tym zakresie sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia we Wrocławiu z dnia 23 czerwca 2009r. w sprawie sygn. I C 367/08 w zakresie punktu I uprawomocnił się z dniem 15 lipca 2009r. Po ponownym rozpoznaniu sprawy pod nową sygn. akt IX C 333/10 Sąd Rejonowy dla Wrocławia -Śródmieścia we Wrocławiu Wydział IX Cywilny wyrokiem z dnia 15 października 2010r. ustalił, że umowa pożyczki nr (...) zawarta w dniu 21.07.2007r. jest nieważna w całości tj. także w zakresie nieobjętym rozstrzygnięciem zawartym w punkcie I sentencji wyroku z dnia 23.06.2009r. w sprawie sygn. akt I C 367/08.

Na skutek apelacji strony pozwanej wniesionej od powyższego wyroku Sąd Okręgowy we Wrocławiu wyrokiem z dnia 18 maja 2011r. zmienił zaskarżony wyrok w punkcie I w ten sposób, że ustalił, iż umowa pożyczki nr (...) zawarta w dniu 21.11.2007r. jest nieważna w części, w której łączna kwota wszystkich opłat, prowizji oraz innych kosztów związanych z zawarciem umowy przekracza 5% kwoty udzielonej pożyczki a w dalszej części powództwo oddalił. W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał m.in., iż przedmiotową umową udzielono Z. K. pożyczki w kwocie 24.935,56 zł (po prawomocnym unieważnieniu umowy pożyczki co do kwoty 6.664,44 zł), natomiast koszty zawarte w treści tej umowy zostały określone w kwocie 8.084,80 zł, co stanowi ponad 5% wartości pożyczki. Tak więc w tej części tj. ponad 5% kosztów opłat, prowizji i innych opłat o których mowa w art. 7a ustawy o kredycie konsumenckim umowę należało uznać za nieważną.

Zgodnie z ogłoszeniami NBP podstawowe stopy lombardowe wynosiły za poszczególne okresy:

-: od dnia 30.08.2007r. do 29.11.2007r.- 6,25 %
-: od dnia 29.11.2007r. do 31.01.2008r.- 6,50 %
-: od dnia 31.01.2008r. do 28.02.2008r.- 7,00 %
-: od dnia 28.02.2008r. do 27.03.2008r.- 7,25 %
-: od dnia 27.03.2008r. do 26.06.2008r. – 7,50 %
-: od dnia 26.06.2008r. do 27.11.2008r. – 7,25 %
-: od dnia 27.11.2008r. do 24.12.2008r. – 6,50 %
-: od dnia 24.12.2008r. do 28.01.2009r. - 5,75 %
-: od dnia 28.01.2009r. do 26.02.2009r. - 5,50 %
-: od dnia 26.02.2009r. do 26.03.2009r. - 5,25 %
-: od dnia 26.03.2009r. do 25.06.2009r. – 5,00 %

Przy tak ustalonym stanie faktyczny Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo w części, w której strona powodowa je ostatecznie podtrzymała zasługiwało na uwzględnienie niemal w całości.

Strona powodowa po ostatecznym sprecyzowaniu żądaniu domagała się zasądzenia od pozwanej kwoty 30.031,57 zł w tym kwoty 23.882,55 zł niespłaconego kapitału, kwoty 617,11 zł odsetek zwykłych naliczonych od kwietnia 2008r. do września 2008r., kwoty 5.503,01 zł odsetek karnych naliczonych od maja 2008r. do października 2009r. i kwoty 29,71 zł tytułem opłat wraz z dalszymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Ponad kwotę 30.031,57 zł strona powodowa cofnęła pozew ze zrzeczeniem się roszczenia.

Odnosząc się do zarzutów pozwanej dotyczących ważności umowy nr (...) zawartej w dniu 21 listopada 2007r., Sąd Rejonowy wskazał, że ustalenie tej okoliczności było przedmiotem postępowania toczącego się z powództwa pozwanej przed Sądem Rejonowym dla Wrocławia - Śródmieścia we Wrocławiu. Wyrokiem z dnia 23 czerwca 2009r. w sprawie sygn. akt I C 367/08 Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu w punkcie I uznał umowę pożyczkową nr (...) w zakresie obejmującym nominalna kwotę kredytu w wysokości 6.664,44 zł za nieważną, w pozostałej części oddalił powództwo. Następnie po ponownym rozpoznaniu sprawy, wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia we Wrocławiu Wydział IX Cywilny z dnia 15 października 2010r., zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 18 maja 2011r. przedmiotowa umowa pożyczki została uznana za nieważną także w części, w której łączna kwota wszystkich opłat, prowizji oraz innych kosztów związanych z zawarciem umowy przekracza 5% kwoty udzielonej pożyczki. Powyższe orzeczenia są prawomocne.

W tych okolicznościach Sąd I instancji rozpoznający niniejszą sprawę uznał, iż jest związany powyższymi rozstrzygnięciami (art. 365 § 1 k.p.c.). W praktyce oznacza to, że Sąd obowiązany jest uznać, że kwestia prawna, która była już przedmiotem rozstrzygnięcia w innej sprawie, a która ma znaczenie prejudycjalne w sprawie przez niego rozpoznawanej, kształtuje się tak, jak to przyjęto w prawomocnym wcześniejszym wyroku.

Sąd wskazał, iż w sprawie niniejszej i w sprawie z powództwa pozwanej o ustalenie nieważności umowy zostały zgłoszone odrębne roszczenia, aczkolwiek w istocie powiązane ze sobą w ten sposób, że orzeczenie o zasadności roszczenia o zapłatę pozwanej musi poprzedzać ustalenie, czy obowiązek zapłaty w ogóle istnieje. Żądanie zapłaty mieści bowiem w sobie implicite żądanie ustalenia, czy strony związane są stosunkiem prawnym, z którego miałby wynikać obowiązek zapłaty.

W prawomocnych wyrokach Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia we Wrocławiu i Sądu Okręgowego we Wrocławiu przesądzone zostało, że umowa pożyczki nr (...) zawarta w dniu 21 listopada 2007r. między stronami niniejszego postępowania jest nieważna w zakresie obejmującym nominalną kwotę kredytu w wysokości 6.664,44 zł oraz w części w której łączna kwota wszystkich opłat, prowizji oraz innych kosztów związanych z zawarciem umowy przekracza 5% kwoty udzielonej pożyczki; w sprawie niniejszej tej kwestii Sąd nie mógł już badać ponownie, zatem również zarzuty pozwanej zmierzające w tym kierunku nie podlegały rozpoznaniu przez Sąd.

Zgodnie z treścią art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący pożyczkę zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości; przepisy art. 720 – 724 k.c. należy stosować do pożyczek udzielanych przez kasy oszczędnościowo kredytowe, z zastrzeżeniem art. 29 ust. 3 obowiązującej w dacie zawarcia umowy ustawy dnia 14 grudnia 1995r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz. U. z 1996r., nr 1, poz.2). Zgodnie z tym przepisem do umów o kredyt konsumencki zawieranych przez kasy stosuje się przepisy ustawy z dnia 20 lipca 2001r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. 2001, Nr 100, poz. 1081). Zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy o kredycie konsumenckim, ustawę stosuje się także do umów, na mocy których spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia swojemu członkowi kredytu w celu bezpośrednio niezwiązanym z działalnością gospodarczą, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki (ust. 2 pkt 1).

Pozwana w dniu 21 listopada 2007 roku zawarła ze stroną powodową umowę pożyczki na kwotę 31.600 zł na warunkach określonych umową i Regulaminem udzielania kredytów i pożyczek (...). Pierwotna kwota pożyczki wynosiła 31.600 zł; po odliczeniu od niej kwoty 6.664,44 zł, jako nominalnej kwoty pożyczki uznanej na podstawie prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia z dnia 23 września 2009r. w tej części za nieważną, należało przyjąć, że umowa pożyczki udzielona pozwanej obejmowała nominalną kwotę 24.935,56 zł (31.600 zł – 6.664,44 zł), stanowiącą kapitał początkowy i będącą zasadniczo podstawą do dalszych rozliczeń.

Pozwana, jak wskazał Sąd Rejonowy, spłaciła jedynie 5 pierwszych rat, terminowo i zgodnie z harmonogramem spłat. Jak wynika z rozliczeń przedstawionych przez stronę powodową, łączna wysokość zadłużenia na dzień dokonanego wypowiedzenia umowy, przy przyjęciu kapitału początkowego w kwocie 24.935,56 zł stanowiłaby kwotę 1.032,13 zł, na którą składałaby się nieuiszczona kwota 630,35 zł tytułem kapitału, kwota 366,49 zł tytułem odsetek umownych, kwota 15,29 zł tytułem odsetek karnych oraz kwota 20 zł tytułem kosztów wezwań.

W myśl pkt 20 umowy pożyczki strona powodowa uprawniona była do wypowiedzenia umowy z 30-dniowym terminem wypowiedzenia równocześnie z postawieniem całej pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności w przypadku stwierdzenia, że warunki udzielenia pożyczki nie zostały dotrzymane, a także w przypadku, gdy pożyczkobiorca nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności, po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy listem poleconym do zapłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż 7 dni pod rygorem wypowiedzenia umowy. Według art. 14 ustawy z dnia 20 lipca 2001r. o kredycie konsumenckim, jeżeli konsument nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat kredytu za co najmniej dwa okresy płatności, kredytodawca może wypowiedzieć umowę po uprzednim wezwaniu konsumenta, w trybie określonym w umowie kredytowej, do zapłaty zaległych rat lub ich części w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy. Termin wypowiedzenia umowy nie może być krótszy niż 30 dni.

Z uwagi na zadłużenie istniejące na dzień wypowiedzenia umowy, Sąd Rejonowy wypowiedzenie to uznał za skuteczne w świetle zarówno postanowień ustawy z dnia 20 lipca 2001r. o kredycie konsumenckim jak i odpowiadającej jej treści postanowień pkt 20 umowy pożyczki. W dacie wypowiedzenia tj. na dzień 30 lipca 2007r. pozwana nie dotrzymała warunków umowy oraz regulaminu udzielania kredytów i pożyczek, zalegała bowiem z zapłatą wymagalnej kwoty wysokości 1.032,13 zł. Zdaniem Sądu nie znalazł potwierdzenia zarzut pozwanej co do niewykazania przez stronę powodową dokonania wypowiedzenia umowy. W świetle materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności zawiadomienia o wypowiedzeniu umowy z dnia 30.07.2008r. (k.61) i potwierdzenia doręczenia tego zawiadomienia pozwanej w dniu 04 sierpnia 2008r. (k.62), uznać należało, że strona powodowa zachowała przesłanki skutecznego wypowiedzenia umowy. W wypowiedzeniu wskazano, że umowa ulega rozwiązaniu w terminie 30 dni od dnia otrzymania pisma, a jak wynika z dołączonego potwierdzenie doręczenia pozwana wypowiedzenie odebrała osobiście w dniu 04 sierpnia 2008r. Tym samym rozwiązanie umowy pożyczki nastąpiło z dniem 03 września 2008r., a od dnia następnego tj. 04 września 2008r., zgodnie z pkt 20 umowy cała kwota niespłaconej pożyczki została postawiona w stan natychmiast wymagalności wraz ze skapitalizowanymi odsetkami za udzielenie pożyczki, odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty zaległego kapitału na dany dzień oraz kosztami windykacyjnymi.

Jak już wcześniej wskazano kwota 24.935,56 zł stanowiła, w zakresie w jakim umowa pożyczki została uznana za ważną, kapitał początkowy.

Sąd Rejonowy wskazał, iż jak wynikało z treści pisma strony powodowej z dnia 3 lutego 2014 r. zaliczyła ona zapłacone przez pozwaną raty (w łącznej kwocie 2.066,90 zł - pięć rat po 413,38 zł - w tym 1.334,50 zł spłaconego kapitału i 732,40 zł spłaconych odsetek - jak wynika z planu spłaty pożyczki, k.77) na spłatę pożyczki i odpowiednio na zaległe odsetki oraz spłatę obniżonej kwoty kapitału w związku z czym pozostał do spłaty kapitał w wysokości 23.882,55 zł. Sąd Rejonowy zważył, iż zweryfikował przedłożone przez stronę powodową rozliczenia, w tym symulację planu spłaty pożyczki i uznał ją, w świetle ustalonego stanu faktycznego, za prawidłową.

Sąd Rejonowy wskazał, iż łączna kwota do spłaty wyniosłaby kwotę 26.182,33 zł, tj. sumę udzielonej nominalnej kwoty pożyczki 24.935,56 zł i łącznej kwoty opłat, prowizji oraz innych kosztów związanych z zawarciem umowy w wysokości nieprzekraczającej 5% udzielonej pożyczki tj. kwoty 1.246,77 zł (pkt 16 umowy), bez uwzględnienia odsetek naliczanych zgodnie z art. 7 ustawy o kredycie konsumenckim (pkt 5 umowy). Po odjęciu od kwoty 26.182,33 zł, kwoty 1.334,50 zł stanowiącej sumę dotychczas spłaconego przez powódkę kapitału do zapłaty pozostałaby kwota 24.847,83 zł.

Sąd Rejonowy uznał za zasadne również roszczenie strony powodowej w przedmiocie zwrotu kwoty 617,11 zł tytułem odsetek zwykłych za opóźnienie w wysokości 5,90%. Zgodnie z umową pożyczka została oprocentowana według zmiennej stopy procentowej ustalonej przez zarząd (...) wynoszącej w dniu zawarcia umowy 5,90%. Z przedstawionego rozliczenia odsetek za udzielenie kredytu wynika, że na kwotę 617,11 składają się odsetki w wysokości 5,90% liczone od chwili zaprzestania dokonywania wpłat przez pozwaną tj. od maja 2008r. do 25 września 2008r.

W niniejszej sprawie w ocenie Sądu Rejonowego uzasadnione było również roszczenie obejmujące żądanie zasądzenia skapitalizowanych odsetek karnych w kwocie 5.503,01 zł ustalonych umową zgodnie z uchwałami Zarządu Kasy, maksymalnie jako czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym od kwoty pozostałego do spłaty kapitału pożyczki.

Jak zważył Sąd Rejonowy pozwana zaprzestała spłaty pożyczki po uiszczeniu 5 rat; pozwana od maja 2008r. nie regulowała należności względem strony powodowej i od tej daty strona pozwana zaczęła naliczać odsetki karne przewidziane w umowie. Strona powodowa zgodnie z umową łączącą strony w okresie od maja 2008r. do września 2008r. naliczyła odsetki karne od narastających kwot niespłaconego kapitału tj.:

-: od kwoty 210,38 zł wymagalnej od dnia 30.05.2008r. w wysokości 22%
-: od kwoty 417,95 zł wymagalnej od dnia 15.06.2008r. w wysokości 22%
-: od kwoty 630,35 zł wymagalnej od dnia 15.07.2008r. w wysokości 22%
-: od kwoty 840,02 zł wymagalnej od dnia 15.08.2008r. w wysokości 22%
-: od kwoty 1.050,75 zł wymagalnej od dnia 15.09.2008r. w wysokości 22%

Natomiast po postawieniu kwoty pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności, co nastąpiło z dniem 04 września 2008r. odsetki zostały naliczone od całości niespłaconego kapitału tj. od kwoty 23.882,55 zł przy ustalonych stopach procentowych w wysokości:

-: na dzień naliczenia 28.01.2009r. w wysokości 22%
-: na dzień naliczenia 26.02.2009r. w wysokości 23%
-: na dzień naliczenia 26.03.2009r. w wysokości 22%
-: na dzień naliczenia 25.06.2009r. w wysokości 21%
-: na dzień naliczenia 23.10.2009r. w wysokości 20%.

W ocenie Sądu przyjęte przez stronę powodową stopy oprocentowania były zgodne z treścią łączącej strony umowy, bowiem odsetki nie przekraczały w stosunku rocznym czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP.

Sąd wskazał, że wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 18 maja 2011r. zmieniający wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia we Wrocławiu Wydział IX Cywilny z dnia 15 października 2010r., ustalający, że umowa pożyczki jest nieważna w części, w której łączna kwota wszystkich opłat, prowizji oraz innych kosztów związanych z zawarciem umowy przekracza 5% kwoty udzielonej pożyczki nie ma wpływu na rozstrzygnięcie w zakresie żądania skapitalizowanych odsetek zwykłych i umownych. Z treści uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego wynika, iż jego orzeczenie odnosiło się do kosztów, opłat i prowizji o których mowa w art. 7a (pkt 16 umowy). Literalna wykładnia powołanego przepisu mogłaby prowadzić do wniosku, że odsetki z tytułu korzystania z udzielonego kapitału, które co do zasady stanowią koszt kredytu, również objęte zostały jego dyspozycją. Niemniej jednak należy wskazać, iż regulacja dotycząca odsetek znajduje się w art. 359 § 2¹ i 2³ k.c., który odnosi się również do kredytów konsumenckich i który dopuszcza zastrzeganie odsetek do czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. Z analizy przebiegu prac nad komentowaną ustawą wynika, że ustawodawca miał na celu ograniczenie dodatkowych kosztów występujących obok kosztu zasadniczego, jaki stanowią odsetki.

Zdaniem Sądu Rejonowego strona powodowa wykazała również, że koszty windykacji, którymi obciążyła pozwaną znajdowały oparcie w umowie pożyczki tj. pkt 18 umowy. Pozwanej, jak wynikało z treści pisma strony powodowej z dnia 13 stycznia 2014r. (k.201-204) zostały naliczone opłaty w kwocie 30 zł odpowiadające kosztom trzech wezwań do zapłaty. Od powyższej kwoty strona powodowa odliczyła wpłatę pozwanej w kwocie 0,29 zł, co łącznie dało kwotę 29,71 zł. Sąd I instancji uznał, iż pozwana reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika w toku postępowania nie kwestionowała powyższych rozliczeń, nie odniosła się również w żaden sposób do tych opłat i sposobu ich rozliczenia; tym samym Sąd, mając na uwadze cały wynik postępowania uznał te okoliczności za przyznane (art. 230 k.p.c.).

Reasumując, w ocenie Sądu I instancji, w świetle ustalonego stanu faktycznego zasługiwało na uwzględnienie żądanie strony powodowej zasądzenia kwoty 30.031,57 zł tj. co do kwoty 23.882,55 z tytułu niespłaconego kapitału, 617,11 z tytułu skapitalizowanych odsetek zwykłych, 5.503,01 zł z tytułu skapitalizowanych odsetek umownych oraz 29,71 zł z tytułu opłat windykacyjnych. Tymczasem suma wskazanych kwot daje wynik 30.032,38 zł; strona powodowa żądała jednak kwoty niższej 30.031,57 zł i w takim zakresie Sąd uwzględnił jej żądanie. Roszczenie strony powodowej o zwrot pożyczki stało się w całości wymagalne od dnia 04 września 2009r. Skoro w tym dniu strona powodowa nie została zaspokojona – nie została jej zwrócona kwota pozostałego do spłaty kapitału i należnych odsetek strona powodowa mogła domagać się ich dochodzenia na drodze sądowej.

Sąd Rejonowy nie znalazł jednak podstaw dla domagania się przez stronę powodową dalszych odsetek w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W pierwotnym żądaniu strona powodowa domagała się zasądzenia od pozwanej na jej rzecz od roszczenia głównego odsetek umownych w wysokości 20% w skali roku. Następnie po dokonanej modyfikacji żądania wskazała, że domaga się zasądzenia dalszych odsetek w wysokości odpowiadającej odsetkom maksymalnym. Jakkolwiek Sąd nie neguje samej zasady dopuszczalności dochodzenia odsetek umownych należnych po dniu wytoczenia powództwa, to w niniejszej sprawie na podstawie przedłożonej umowy pożyczki nie sposób uznać, aby odsetki te zostały prawidłowo określone przez stronę powodową i by były egzekwowalne. Sąd zważył, że ostatecznie sprecyzowane żądanie strony powodowej co do odsetek wymagalnych od dnia wniesienia pozwu jest niezgodne z postanowieniem umowy. W umowie wyraźnie wskazano, że odsetki od niespłaconego w całości lub w części kapitału pobierane są według stopy procentowej obowiązującej w danym okresie dla należności przedterminowych z zastrzeżeniem, że nie mogą przekraczać stropy odsetek maksymalnych. W tych okolicznościach wobec nieprawidłowego określenia odsetek obliczanych od daty wniesienia pozwu należało w tym zakresie oddalić powództwo.

Dalej Sąd wskazał, że piśmie z dnia 03 lutego 2014r., sprecyzowanym pismem w dniu 06 marca 2014r. strona powodowa podtrzymała powództwo jedynie co do żądania roszczenia głównego w kwocie 30.031,57 zł, a w pozostałej części (8557,76 zł) cofnęła pozew wobec pozwanej ze zrzeczeniem się roszczenia, wskazując że w kwocie powyżej której cofa pozew znajduje się również kwota 6.664,44 zł. W konsekwencji Sąd na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie co do kwoty 8.557,76 zł..

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zapadło w oparciu o przepis art. 100 k.p.c.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wywiodła pozwana zaskarżający wyrok Sądu Rejonowego w zakresie pkt I i IV i wniosła o zmianę wyroku w zaskarżonej części i oddalenie powództwa co do kwoty 30.031,57 zł, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy w tej części do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Wniosła nadto o zasądzenie od powódki kosztów postępowania wg norm przepisanych , w tym kosztów zastępstwa procesowego za I instancję w kwocie 4.800 zł i za II instancję w kwocie 2.400 zł.

W apelacji pozwana zarzuciła:

1. Naruszenie art. 60 k.c. i art. 61 § 1 k.c. poprzez nie uwzględnienie tego, że w piśmie procesowym z dnia 9.01.2014r. powódka cofnęła pozew ponad kwotę 29.455,67 zł oraz złożyła oświadczenie o zrzeczeniu się roszczenia ponad tę kwotę. Uchybienie to spowodowało zasądzenie od pozwanej kwoty częściowo objętej zrzeczeniem się przez powoda roszczenia,

2. Naruszenie art. 359 § 2¹, § 2² i § 2³ k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, gdyż jeśli chodzi o ograniczenie w naliczeniu łącznej wysokości opłat, kosztów i prowizji, w tym oprocentowania - zastosowanie mają przepisy szczególne, tj. art. 7a w zw. z art. 7 ustawy z dnia 20.07.2001r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. Nr 100, poz. 1081). Uchybienie to doprowadziło do uznania, że pozwana była zobowiązana do spłaty za męża opłat, kosztów i prowizji, w tym oprocentowania w wysokości przekraczającej 5% nominalnej kwoty kredytu oraz była zobowiązana do spłaty w wykonaniu zawarte przez nią umowy pożyczki oprocentowania, które wraz z kosztami, opłatami i prowizjami przekraczało 5% wartości umowy pożyczki,

3. Naruszenie art. 58 § 1 k.c w zw. z art. 60 k.c. i art. 61 § 1 k.c. oraz art. 2 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 20.07.2001.r o kredycie konsumenckim (Dz.U. nr 100, poz. 1081) poprzez nie zbadanie ważności umowy kredytu zawartej z J. K. i nie uwzględnienie tego, że umowa kredytu była nieważna z mocy prawa, gdyż powód nie był uprawniony do jej zawarcia i udzielenia kredytu, a zatem również z tego względu nieważne byłoby poręczenie kredytu,

4. Naruszenie art. 410 § 2 k.c. i art. 411 pkt 1 k.c. w zw. z art. 720 k.c, art. 353¹k.c, art. 65 § 2 k.c. i art. 156 k.c. poprzez nie uwzględnienie tego, że przekazanie kwoty pożyczki udzielonej pozwanej na spłatę zobowiązań, za które pozwana nie ponosi odpowiedzialności nie stanowiło wykonania umowy pożyczki,

5. Naruszenie art. 7 i art. 7a oraz art. 15 ustawy z dnia 20.07.2001r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. nr 100, poz. 1081) poprzez nie uwzględnienie wynikających z tych przepisów ograniczeń w ustaleniu wysokości opłat, kosztów i prowizji, w tym oprocentowania,

6. Naruszenie art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 14 ustawy z dnia 20.07.20101r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. nr 100, poz. 1081) poprzez nie uwzględnienie tego, że czynność wypowiedzenia umowy pożyczki była nieważna z mocy prawa, gdyż nie została poprzedzona odrębnym wezwaniem do zapłaty,

7. Naruszenie art. 481 § 2 k.c. w zw. z art. 7 i art. 7a ustawy z dnia 20.07.200 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. nr 100, poz. 1081) poprzez uznanie, że wysokość odsetek za opóźnienie może przekraczać wysokość dopuszczalnego oprocentowania określonego w art. 7 i art. 7a ustawy o kredycie konsumenckim,

8. Naruszenie art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej i art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Rzym 4.11.1950r. - Dz.U. z 1993r., nr 61, poz. 284, ze zm.) w zw. z art. 232 k.p.c. oraz art. 328 § 2 k.p.c. poprzez dopuszczenie przez Sąd z urzędu szeregu dowodów bez wyjaśnienia w uzasadnieniu wyroku jakie dowody i z jakich przyczyn zostały przez Sąd dopuszczone z urzędu. Zastąpienie inicjatywy dowodowej strony przez Sąd stanowi naruszenie zasady „równości broni", tj. zapewnienia stronom równych szans w procesie, a więc została naruszona przez Sąd zasada sprawiedliwego, w tym bezstronnego rozpoznania sprawy określona w art. 45 ust.l Konstytucji RP oraz w art. 6 ust. 1 Konwencji i ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Naruszeniem wyżej powołanych przepisów jest również zastąpienie inicjatywy procesowej strony powodowej poprzez skierowanie do niej już po zakończeniu postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności umowy pożyczki szeregu pism mających na celu doprowadzenie do ograniczenia żądań pozwu w związku ze stwierdzeniem w innym postępowaniu częściowej nieważności umowy pożyczki.

Wyżej wskazane uchybienia miały istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż spowodowały, że Sąd zasądził roszczenie dochodzone pozwem pomimo tego, że powód nie wykazał ani istnienia ani wysokości „należności" objętej pozwem.

9. Naruszenie art. 321 § 1 k.p.c. poprzez zasądzenie od pozwanej kwoty 30.031,57 zł w sytuacji, gdy pismem procesowym z dnia 9.01.2014r. powódka cofnęła pozew powyżej kwoty 29.455,67 zł.

lO. Naruszenie art. 365 § 1 k.p.c. i art. 366 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez odstąpienie od rozpoznania zarzutów pozwanej oraz dokonania ustaleń faktycznych mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia i oparcie się w tym zakresie wyłącznie na ustaleniach faktycznych dokonanych w postępowaniu o stwierdzenie nieważności umowy pożyczki oraz na dokonanej przez ten Sąd ocenie prawnej.

11.Naruszenie art. 328 § 2 k.p.c poprzez nie podanie w uzasadnieniu wyroku dlaczego Sąd pominął zaoferowany przez pozwaną dowód w postaci wypisu z KRS strony powodowej, z którego wynika, że powódka nie była uprawniona do udzielenia kredytu mężowi pozwanej,

12.Naruszenie art. 365 § 1 k.p.c. i art. 366 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nie uwzględnienie tego, że rozpatrzenie w innym postępowaniu nieważności umowy pożyczki nie zwalniało Sądu od oceny ważności umowy kredytu zawartej z mężem pozwanej,

13. Naruszenie art. 227 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c. poprzez całkowite pomięcie dowodu z wypisu z KRS strony powodowej, świadczącego o tym że powódka nie była uprawniona do udzielenia kredytu mężowi powódki.

14.Naruszenie art. 230 k.p.c. poprzez nieuzasadnione przyjęcie, że bezsporna jest wysokość kosztów windykacyjnych poniesionych przez powoda oraz wysokość spłaty pożyczki dokonanej przez pozwaną.

15. Naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:

1. nie uwzględnienie tego, że:

1. z pisma z dnia 9.01.2014r. wynika, iż powódka nie cofnęła pozwu w części, w której Sąd Okręgowy we Wrocławiu stwierdził nieważność umowy pożyczki, a zatem zasądzone roszczenie powinno być pomniejszone co najmniej o łączną wysokość kosztów, opłat i prowizji, w tym oprocentowania pożyczki, przekraczających 5% nominalnej kwoty pożyczki,

2. informacje powoda o całkowitym koszcie pożyczki nie zostały poparte żadnymi dowodami,

3. łączna kwota wszystkich kosztów, opłat i prowizji dotyczących umowy zawartej przez męża pozwanej - w tym oprocentowania oraz wysokość oprocentowania umowy pożyczki wraz z kosztami, opłatami i prowizjami nie mogło przekraczać odpowiednio 5% nominalnej kwoty kredytu i pożyczki,

4. czynność wypowiedzenia pożyczki nie została poprzedzona odrębnym wezwaniem do zapłaty,

5. pozwana została podstępnie skłoniona przez powoda do zawarcia umowy pożyczki;

2. nie dokonanie obliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania kredytu i pożyczki,

3. błędne obliczenie wysokości odsetek umownych i odsetek za opóźnienie.

W odpowiedzi na apelację strona powodowa wniosła o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił dodatkowo:

Z dniem 22 grudnia 2014r. Bank (...) SA z siedzibą w W. przejął (...) w O..

dowód: decyzja Komisji Nadzoru Finansowego z 5 grudnia 2014r. nr (...).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej jako bezzasadna nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy mając nie tylko uprawnienie, ale wręcz obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału, dokonał jego własnej, samodzielnej i swobodnej oceny, w tym oceny zgromadzonych dowodów w następstwie, czego uznał, iż zaskarżone rozstrzygniecie Sądu Rejonowego jest trafne i odpowiada prawu. Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i w tym zakresie Sąd II instancji przyjął je za własne. Również ocena dowodów przez ten Sąd przeprowadzona nie uchybia regulacji art. 233 § 1 k.p.c. Podzielił też Sąd Okręgowy wyprowadzone przez Sąd Rejonowy wnioski a w konsekwencji jego ocenę prawną żądania zgłoszonego przez stronę powodową.

Analizując apelację pozwanej Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że stawiane zarzuty naruszenia tak prawa materialnego a także procesowego oparte są w rzeczywistości na konstruowaniu przez skarżącą własnej wersji nie tylko stanu faktycznego, ale też prawnego – mającego stanowić podstawę rozstrzygnięcia.

Sąd I instancji w sposób bardzo dokładny i szczegółowy uzasadnił swoje stanowisko, któremu dał wyraz w zaskarżonym wyroku. Pozwana zaś złożyła bardzo obszerną apelację i podniosła w niej wiele zarzutów, niemniej były one zupełnie bezzasadne.

Sąd Rejonowy trafnie uznał za uzasadnione żądanie pozwu, które po ostatecznym sprecyzowaniu dotyczyło zasądzenia od pozwanej kwoty 30.031,57 zł w tym kwoty 23.882,55 zł niespłaconego kapitału, kwoty 617,11 zł odsetek zwykłych naliczonych od kwietnia 2008r. do września 2008r., kwoty 5.503,01 zł odsetek karnych naliczonych od maja 2008r. do października 2009r. i kwoty 29,71 zł tytułem kosztów windykacyjnych.

W pierwszej kolejności wskazać należało, iż wbrew apelującej, Sąd I instancji przeprowadził prawidłowo postępowanie dowodowe i w sposób zgodny z zasadą wyrażoną w art. 233 § 1 k.p.c., ocenił je według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Zarzut naruszenia powyższego przepisu wymaga wskazania, które zasady oceny dowodów zostały naruszone i w jaki sposób oraz jaki miało to wpływ na rozstrzygniecie sprawy. Jedynie wykazanie istotnych błędów logicznego rozumowania, sprzeczności z doświadczeniem życiowym lub pominięcia dowodów prowadzących do odmiennych wniosków może doprowadzić do oceny naruszenia przez sąd art. 233 k.p.c. (por. wyrok SN z 22 września 2005 r., sygn. akt IV CK 86/05, Lex nr 187100). Za niewystarczające dla odniesienia oczekiwanego skutku, uznać należy oparcie zarzutów apelacji na własnym przekonaniu strony o innej, niż przyjął Sąd wadze, doniosłości poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu ( por. wyrok SN z 6 listopada 1998r., II CKN 4/98, niepubl.). Ocena mocy i wiarygodności dowodów mogłaby być skutecznie podważona w postępowaniu odwoławczym tylko wówczas, gdyby wykazano, że zawiera ona błędy logiczne, wewnętrzne sprzeczności. Uchybień takich w dokonanej przez Sąd Rejonowy ocenie dowodów nie sposób się dopatrzeć.

Wskazać należy, iż nie był trafny zarzut pozwanej błędnego przyjęcia przez Sąd Rejonowy zakresu ostatecznego żądania pozwu, którym zdaniem pozwanej winna być kwota 29.455,67 zł. Zgodzić się trzeba, iż strona powodowa w piśmie z dnia 13 stycznia 2014r. (data nadania) cofnęła pozew ponad kwotę 29.455,67 zł ze zrzeczeniem się roszczenia, wskazując że w części nie podtrzymanego żądania mieści się kwota 6.664,44 zł. Niemniej jednak pismem złożonym 6 lutego 2014r. strona powodowa zmieniła żądanie pozwu, odwołując tym samym swoje wcześniejsze oświadczenie w tym zakresie i wskazując, że kwota roszczenia głównego wynosi 30.031,57 zł, na którą składają się: 23.882,55 zł kwota kapitału, 617,11 zł kwota odsetek za udzielenie pożyczki, 5.503,01 zł kwota odsetek za opóźnienie w spłacie pożyczki oraz 29,71 zł kwota opłat. Nadto na wezwanie Sądu w piśmie z 4 marca 2014r. (data nadania) strona powodowa jasno wskazała, iż cofa pozew powyżej kwoty 30.031,57 zł ze zrzeczeniem się roszczenia. Wszystkie te pisma doręczone zostały pozwanej jednocześnie, zgodnie z zarządzeniem z dnia 18 marca 2014r. Zgodnie z art. 61§1 kc oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej. Co za tym idzie, jednoczesne doręczenie pisma z 13 stycznia 2014r wraz z pismem odwołującym oświadczenia w tamtym piśmie zawartym, uznać należało za skuteczne. Nie można więc było uznać, iż doszło do naruszenia art. 60 kc i 61§1 kc w zakresie interpretacji oświadczeń strony powodowej, wobec ich treści. Tym samym Sąd I instancji nie orzekł także ponad żądania, nie naruszając tym samym normy art. 321§1 kc wbrew ocenie apelującej.

Dalej Sąd Okręgowy nie podzielił także zarzutów apelującej, iż Sąd Rejonowy w toku postępowania dopuścił się naruszenia zarówno art. 45 ust 1 konstytucji i art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w zw. z art. 232 k.p.c. oraz art. 328 § 2 k.p.c. poprzez dopuszczenie z urzędu szeregu dowodów, bez wyjaśnienia w uzasadnieniu wyroku jakie dowody i z jakich przyczyn zostały przez Sąd dopuszczone z urzędu, co zdaniem skarżącej doprowadzić miało do zasądzenie roszczenia dochodzonego pozwem pomimo tego, że strona powodowa nie wykazała ani istnienia ani wysokości należności objętej pozwem.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. w art. 45 ust 1 stanowi, że każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Ta norma konstytucyjna stanowi odzwierciedlenie art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zgodnie z którym każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Wskazane regulacje przyznają zatem prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez bezstronny Sąd. Nie sposób uznać zatem, iż w niniejszej sprawie doszło do ich naruszenia, w świetle nawet samego uzasadnienia apelującej w tym zakresie. Niewątpliwie sam fakt manifestowanego de facto niezadowolenia pozwanej, z tego jakich ustaleń dokonał Sąd I instancji w oparciu o zgromadzone, a zawnioskowane przez strony dowody, nie może się jawić jako brak sprawiedliwego rozpoznania sprawy. Dodać tu trzeba, iż wbrew ocenie apelującej nie doszło w sprawie do naruszenie zasady kontradyktoryjności.

Podstawowa w obecnie obowiązującym modelu procesu cywilnego zasada kontradyktoryjności, urzeczywistnia się w nałożonych przez ustawodawcę na strony powinnościach w zakresie postępowania dowodowego. W szczególności, obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c i art. 232 zd 1 kpc.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na tej z nich, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Na gruncie aktualnie obowiązującego kontradyktoryjnego modelu procesu cywilnego ustawodawca nie wykluczył jednak i inicjatywy dowodowej sądu ( art. 232 zd. 2 k.p.c.). W sytuacjach szczególnych sąd posiada uprawnienie w zakresie dopuszczenia dowodu niewskazanego przez strony (wyłącznie na twierdzone przez strony istotne i sporne okoliczności faktyczne), gdy według jego (obiektywnej i weryfikowalnej w toku instancji) oceny zebrany w toku sprawy materiał dowodowy nie wystarcza do jej rozstrzygnięcia. Wprowadzenie przedstawionego rozwiązania według orzecznictwa było uzasadnione postulatem dążenia do wykrycia przez sąd prawdy materialnej (obiektywnej) w postępowaniu cywilnym. W przedmiotowej sprawie, strony realizując obciążający ich obowiązek dowodowy zaoferowały dowody, na których to oparł się Sąd I instancji i które jasno powołał w uzasadnieniu ze wskazaniem jakich ustaleń dokonał w oparciu o nie. Sąd ten także jasno wskazał na konkretne dokumenty znajdujące się w aktach sprawy Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia we Wrocławiu w sprawie sygn. akt IX C 333/10 (poprzednio sygn. akt I C 367/08), do której to sprawy i dokumentów w niej zawartych odwoływała się sama pozwana już w sprzeciwie od nakazu zapłaty, wywodząc w tym zakresie wnioski dowodowe. Co się zaś tyczy wydanych w tej sprawie orzeczeń, to Sąd był nimi bez wątpienia związany z urzędu ( art. 365 i 366 kpc).

Apelująca czyniąc zatem zarzut w powyższym zakresie, w istocie nawet nie wskazała jakie to dokładnie dowody Sąd I instancji dopuścił z urzędu, na jakie okoliczności, ani że miało to istotny wpływ na wynik sprawy. Wywody skarżącej są bardzo ogólnikowe, nie dając tym samym nawet podstaw do odniesienia się a tym samym nie mogły być uznane za skuteczne. Również zarzut naruszenia art. 328§2 kpc przez niewskazanie w uzasadnieniu dowodów dopuszczonych z urzędu uznać należało za całkowicie chybiony, jeśli się zważy, że takich dowodów nie było. Nadmienić tu oczywiście należy, iż to, że Sąd Rejonowy dokonał odbiegających od oczekiwań pozwanej ustaleń na podstawie dowodów zawnioskowanych przez same strony nie stanowi o naruszeniu powołanych wyżej regulacji prawnych. Natomiast okoliczność, iż Sąd nałożył na stronę powodową zobowiązania odnośnie rozliczenia zawartej z pozwaną umowy przy uwzględnieniu zapadłego w w/w sprawie IX C 333/10 orzeczenia, nie było naruszeniem przez Sąd zasady kontradyktoryjności, a koniecznością ustalenia podstawy faktycznej dochodzonych przez stronę powodową roszczeń, w związku ze zmianą okoliczności wywołanych w/w orzeczeniem i wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy.

W rozpatrywanej sprawie w ocenie Sądu Okręgowego strona powodowa wywiązując się obowiązku dowodowego wykazała, iż zasądzona wyrokiem Sądu Rejonowego kwota jej przysługuje od pozwanej. Pozwana zaś kwestionująca wywiedzione względem niej żądanie nie zaoferowała dowodów potwierdzających, iż dochodzona należność (po jej ograniczeniu przez stronę powodową) jej nie przysługuje tak co do zasady czy co do wysokości.

Bezspornym było, iż w dniu 21 listopada 2007 r. pozwana zawarła ze (...) w O. umowę pożyczki nr (...). Zgodnie z umową strona powodowa udzieliła pozwanej pożyczki w kwocie 31.600 zł, na warunkach określonych w umowie regulaminie udzielania kredytów i pożyczek (...) stanowiącym załącznik do umowy. W decyzji Zarządu strony powodowej wskazano, że pozwanej przyznano powyższą pożyczkę na spłatę kredytu po zmarłym mężu objętego umową nr (...) oraz na spłatę zadłużenia po zmarłym mężu J. K. objętego umową nr (...) o linię pożyczkową. Pozwana celowości owej pożyczki nie kwestionowała.

Za zupełnie chybiony uznać należało zarzut naruszenia art. 410 § 2 k.c. i art. 411 pkt 1 k.c. w zw. z art. 720 k.c, art. 353^{(
1 )}k.c, art. 65 § 2 k.c. i art. 156 k.c. poprzez nie uwzględnienie tego, że przekazanie kwoty pożyczki udzielonej pozwanej na spłatę zobowiązań, za które pozwana nie ponosi odpowiedzialności nie stanowiło wykonania umowy pożyczki. Pozwana czego nie kwestionowała, zawarła umowę pożyczki ze (...) w O. i winna się z niej wywiązać. Trudno zrozumieć wywód skarżącej, iż przekazanie kwoty pożyczki na spłatę zobowiązań męża nie stanowiło jej realizacji, skoro właśnie w tym celu pozwana ową pożyczkę wzięła, na co wskazują tak dowody z dokumentów jak sama pozwana już chociażby w sprzeciwie od nakazu zapłaty. Nie sposób uznać, iż doszło w tym zakresie do naruszenia powołanych wyżej regulacji przez Sąd Rejonowy. W rzeczywistości nie można nawet wywieść do czego uwzględnienie tegoż zarzutu miałoby doprowadzić, zważywszy na przytoczone uzasadnienie odniesione do powołanych regulacji prawnych.. Trudno dociec na jakiej podstawie wskutek zawartej umowy pożyczki, o którą wnioskowała sama pozwana i która została przez stronę powodową zrealizowana, doszło do naruszenia art. 65§2 kc skoro taki był zgodny zamiar i cel umowy, czy też art. 353^{(
1)} kc i art. 720 kc skoro sposób przeniesienia własności przedmiotu pożyczki może być różny: przez wręczenie, świadczenia osobie trzeciej i w innych formach. Również wywiedziony w tym zakresie zarzut naruszenia art. 410§2 kc i art. 411 kc tyczących się nienależnego świadczenia i możliwości żądania jego zwrotu, nie mógł znaleźć żadnego odniesienia do stanu faktycznego sprawy.

Wskazać należy, iż co do umowy pożyczki zawartej przez pozwaną w dniu 21 listopada 2007 r. ze (...) w O. ( nr (...)) wypowiedział się już Sąd Rejonowy jak i Sąd Okręgowy w odrębnym postępowaniu dotyczącym jej ważności, kwestionowanej przez pozwaną. Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Śródmieścia we Wrocławiu wyrokiem z dnia 23 czerwca 2009r. w sprawie sygn. akt I C 367/08 uznał umowę pożyczkową nr (...) w zakresie obejmującym nominalną kwotę kredytu w wysokości 6.664,44 zł za nieważną, w pozostałej części oddalił powództwo. Następnie po ponownym rozpoznaniu sprawy, wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia we Wrocławiu Wydział IX Cywilny z dnia 15 października 2010r., zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 18 maja 2011r. przedmiotowa umowa pożyczki została uznana za nieważną także w części, w której łączna kwota wszystkich opłat, prowizji oraz innych kosztów związanych z zawarciem umowy przekracza 5% kwoty udzielonej pożyczki. Powyższe orzeczenia są prawomocne. Rozstrzygnięcia powyższe były wiążące w niniejszej sprawie (art. 365§1 kpc). Sąd rozpoznający niniejszą sprawę nie był zatem nie tylko obligowany ale nawet uprawniony do oceny ważności wzmiankowanej umowy pożyczki po raz wtóry, skoro kwestia ta była już przedmiotem badania i w/w Sądów. Bezpodstawnym było również domaganie się przez apelującą weryfikacji przez Sąd w tej sprawie ważności umów kredytowych zawartych przez męża powódki ze (...) w O.. W pierwszym rzędzie wskazać trzeba, iż w przedmiotowa sprawa dotyczy zapłaty z tytułu umowy pożyczki zawartej przez pozwaną a nie jej męża, Sąd zatem nie był władny dokonywać ustaleń i ocen odnoszących się do umów nie będących przedmiotem niniejszego postępowania, nawet jeśli miały one wpływ na ważność umowy pożyczki z dnia 21 listopada 2007r. nr (...), a zawartej przez powódkę, skoro ważność tejże umowy była już przedmiotem oceny Sądu w odrębnym postępowaniu.

Pamiętać trzeba iż przedmiotem dowodu są fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcie sprawy (art. 277 kpc). Niewątpliwie ważność umowy pożyczki zawartej przez pozwaną jest okolicznością istotną dla niniejszej sprawy, orzeczenie bowiem o zasadności roszczenia o zapłatę pozwanej musi poprzedzać ustalenie, czy obowiązek zapłaty w ogóle istnieje. Żądanie zapłaty mieści bowiem w sobie implicite żądanie ustalenia, czy strony związane są stosunkiem prawnym, z którego miałby wynikać obowiązek zapłaty. Niemniej jednak skoro kwestia ta była już przedmiotem oceny sądów w innych postępowaniach to Sąd w niniejszej sprawie był wydanymi orzeczeniami związany (art. 365§1 kpc i art. 366 kpc), nie mogąc tym samym kwestii prawnej rozstrzygnięciami tymi objętej ponownie oceniać. Tym samym wbrew ocenie apelującej Sąd Rejonowy nie naruszył w tym zakresie szeregu powołanych przez pozwaną przepisów prawa materialnego jak i procesowego (art. 58 kc, 60 kc i 61 kc, 359 kc oraz art. 365§1 kpc i art. 366 kpc w zw. z art. 227 kpc i 233§1 kpc). Brak było podstaw do dopuszczania jak i oceny dowodów, które winny być powołane w postępowaniu tyczącym się ważności umowy pożyczki, a w niniejszej sprawie nie mogły już mieć wpływu na rozstrzygnięcie.

W świetle powyższego jak słusznie uznał Sąd Rejonowy pozwana obligowana była do wywiązania się z zawartej umowy pożyczki z dnia 21 listopada 2007r., w zakresie w jakim była ona ważna w świetle wyroków Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia we Wrocławiu i Sądu Okręgowego we Wrocławiu w sprawca IC 367/08 i IXC 333/10. Bezspornym zaś było ( przesłuchanie pozwanej k. 160 ), iż pozwana, spłaciła terminowo jedynie 5 pierwszych rat w okresie od listopada 2008r. do kwietnia 2008r. w łącznej kwocie 2.066,90 zł (5 x 413,38 zł ). Dokonała także wpłat w dniu 30 maja 2008r. w wysokości 50,01 zł i w dniu 08 czerwca 2008r. w wysokości 0,29 zł.

Pismem z dnia 30 lipca 2008r., doręczonym pozwanej w dniu 04 sierpnia 2008r., strona powodowa poinformowała pozwaną, że uchwałą nr 2 z dnia 30.07.2008r. Zarząd (...) wypowiedział umowę pożyczki nr (...) zawartą w dniu 21.11.2007r. Poinformowała nadto, iż okres wypowiedzenia wynosi 30 dni od dnia otrzymania pisma oraz, że po upływie tego terminu należność z tytułu umowy staje się w całości wymagalna wraz odsetkami i wszelkimi kosztami. Strona powodowa wezwała pozwaną do uregulowania należności (kwoty 1245,10 zł stanowiącej zadłużenie na dzień rozwiązania umowy) najpóźniej w terminie 7 dni od dnia upływu 30 dniowego terminu wypowiedzenia. Wbrew ocenie apelującej wypowiedzenie to było ważne i skuteczne, także w świetle art. 14 ustawy z dnia 20 lipca 2001r. o kredycie konsumenckim. Zgodnie z powołanym przepisem jeżeli konsument nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat kredytu za co najmniej dwa okresy płatności, kredytodawca może wypowiedzieć umowę po uprzednim wezwaniu konsumenta , w trybie określonym w umowie kredytowej, do zapłaty zaległych rat lub ich części w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy. Termin wypowiedzenia umowy nie może być krótszy niż 30 dni. Zgodnie natomiast z umową pożyczki strona powodowa uprawniona była do wypowiedzenia umowy z 30-dniowym terminem wypowiedzenia równocześnie z postawieniem całej pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności w przypadku stwierdzenia, że warunki udzielenia pożyczki nie zostały dotrzymane, a także w przypadku, gdy pożyczkobiorca nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki, za co najmniej dwa okresy płatności, po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy listem poleconym do zapłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż 7 dni pod rygorem wypowiedzenia umowy (pkt 20 umowy). W dacie sporządzenia wypowiedzenia tj. na dzień 30 lipca 2008r. pozwana bezspornie nie dotrzymała warunków umowy oraz regulaminu udzielania kredytów i pożyczek, zalegając z zapłatą co najmniej dwóch pełnych rat. Były więc ustawowe i umowne podstawy do dokonania wypowiedzenia, czego nie neguje i sama pozwana. To zaś, że pożyczkodawca dokonał wypowiedzenia umowy pożyczki jak i wezwania do zapłaty w jednym piśmie nie oznacza nieważności tej czynności prawnej wbrew ocenie skarżącej (art. 58§1 kc). W myśl art. 58 kc czynność prawna dla swej ważności: nie może być sprzeczna z ustawą; nie może mieć na celu obejścia ustawy i nie może być sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Nie można uznać, iż dokonane wypowiedzenie wypełniło dyspozycję wskazanej regulacji skoro w sprawie niewątpliwie zaistniały podstawy do jego dokonania.

Wskazuje zatem Sąd Okręgowy, iż w świetle skutecznego wypowiedzenia umowy pożyczki, cała należność z niej wynikająca stała się wymagalna 04 września 2008r., zgodnie z pkt 20 umowy pożyczki. Uwzględniając wyroki Sądu Rejonowego dla Wrocławia Śródmieścia oraz wyroki Sądu Okręgowego w sprawach IC 367/08 i IXC 333/10, uznać należało, że nominalna kwota pożyczki (kapitał początkowy) wynosił 24.935,56 zł (31.600 zł – 6.664,44 zł), zaś łączna kwota wszystkich opłata, prowizji i innych kosztów związanych z zawarciem umowy wynosi 1.246,77 zł (24.935,56 zł x 5%). Łączna kwota do spłaty wyniosłaby zatem 26.182,33 zł ( 24.935,56 zł +1.246,77 zł. ). Pozwana dokonała częściowej spłaty pożyczki uiszczając łącznie kwotę 2.066,90 zł (pięć rat po 413,38 zł), z czego 1.334,50 zł zaliczono na spłatę kapitału i 732,40 zł na odsetki. Po odjęciu od kwoty kapitału 24.935,56 zł, kwoty 1.334,50 zł (kapitału spłaconego), do spłaty pozostawało 23.601,06 zł tytułem kapitału, oraz 1.246,77 zł tytułem opłata, prowizji, łącznie 24.847,83 zł. Żądanie zapłaty w tym zakresie było zatem uzasadnione. Zważywszy jednak, że strona powodowa żądała kwoty niższej tj. 23.882,55 zł., tym samym Sąd zasadnie nie mogąc wychodzić ponad żądanie, uznał żądanie za uzasadnione we wskazanym przez stronę powodową zakresie.

Na uwzględnienie także, jak słusznie uznał Sąd Rejonowy, zasługiwało żądanie zapłaty kwoty 617,11 zł tytułem odsetek zwykłych za opóźnienie a także 5.503,01 zł tytułem skapitalizowanych odsetek karnych, należnych stronie powodowej zgodnie z zawartą umową pożyczki.

Sąd II instancji nie podzielił zarzutu pozwanej, iż stanowi to naruszenie art. 7 i art. 7a oraz art. 15 ustawy z dnia 20.07.2001r. o kredycie konsumenckim. Zgodnie z powołanym przepisem łączna kwota wszystkich opłat, prowizji oraz innych kosztów związanych z zawarciem umowy o kredyt konsumencki, z wyłączeniem udokumentowanych lub wynikających z innych przepisów prawa kosztów, związanych z ustanowieniem, zmianą lub wygaśnięciem zabezpieczeń i ubezpieczeń (w tym kosztów ubezpieczenia spłaty kredytu, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 4), nie może przekroczyć 5 % kwoty udzielonego kredytu konsumenckiego. Jak zasadnie uznał Sąd Rejonowy odsetki umowne od udzielonej kwoty kredytu stanowią koszt zasadniczy umowy i są elementem całkowitego kosztu kredytu, a zatem nie dotyczy ich ograniczenie, o którym mowa w art. 7a cytowanej wyżej ustawy. Odsetek tych dotyczy regulacja art. 359 § 2¹ –2³ kc,, w którym ustawodawca od dnia 20 lutego 2006r. ograniczył swobodę zastrzegania odsetek wynikających z czynności prawnej (ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw). Art. 7a ustawy o kredycie konsumenckim dodany został również ustawą z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Jednocześnie zatem zajęto się ograniczeniem możliwości kształtowania odsetek w art. 359 kc jak i ograniczeniem kosztów występujących obok kosztu zasadniczego jaki stanowią odsetki. Niewątpliwie są to zatem kwestie odrębne i brak jest podstaw do stosowania do nich jednolitego ograniczenia czego domaga się apelująca. Co za tym idzie wbrew zarzutom apelującej, wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 18 maja 2011r. ustalający, iż umowa pożyczki nr (...) zawarta w dniu 21.11.2007r. jest nieważna w części, w której łączna kwota wszystkich opłat, prowizji oraz innych kosztów związanych z zawarciem umowy przekracza 5% kwoty udzielonej pożyczki, nie miał wpływu na rozstrzygnięcie w zakresie żądania skapitalizowanych zwykłych i umownych.

Wysokość zasądzonych przez Sąd Rejonowy odsetek ustalona została prawidłowo. W odniesieniu do żądania skapitalizowanych odsetek zwykłych, wskazać trzeba, iż zgodnie z pkt 4 umowy strona powodowa udzieliła pozwanej pożyczki oprocentowanej według zmiennej stopy procentowej ustalanej przez Zarząd (...), która w dniu zawarcia umowy wynosiła 5,90% w skali roku, zaś pozwana zobowiązała się do jej spłaty wraz z odsetkami w okresie od dnia 21 listopada 2007 roku do dnia 15 listopada 2015 roku w 96-ciu miesięcznych ratach w równej kwocie 413,38 zł, płatnych bez wezwania, do dnia 15 każdego miesiąca zgodnie z harmonogramem spłat, na warunkach określonych umową oraz Regulaminem. Uwzględniając, iż pozwana zaprzestała spłaty pożyczki w maju 2008r., zaś wypowiedzenie umowy pożyczki stało się skuteczne we wrześniu 2008r., za ten czas niewątpliwie należą się stronie powodowej odsetki umowne liczone odpowiednio od kapitału przy założeniu terminowych spłat. Strona powodowa przestawiła szczegółowe rozliczenie w tym zakresie, które po weryfikacji Sąd Rejonowy trafnie uznał należało za prawidłowe. Za zupełnie niezrozumiały uznać należało wywód apelującej, nie negującej w istocie, samej zasadności zasadzenia odsetek umownych, iż Sąd Rejonowy błędnie odsetki te wyliczył bowiem nie wiadomo na jakiej podstawie ustalił stawkę oprocentowania 5,9%. Stawka ta wynikała z umowy pożyczki zawartej przez pozwaną. Fakt, że w umowie zastrzeżono, iż jest to stopa zmienna ze wskazaniem podstaw ewentualnej zmiany, nie oznacza, że w okresie za jaki odsetki pozwanej naliczono faktycznie do owej zmiany doszło ze strony pożyczkodawcy. Skarżąca kwestionująca prawidłowość przyjętej stopy procentowej nie wykazała w żadnej mierze, iż do jej zmiany doszło (ewentualnego jej zmniejszenia), poprzestając jedynie na gołosłownym wywodzi, iż przyjęta dla wyliczeń stopa – a przecież wynikająca z umowy - jest nieprawidłowa. Taki zarzut uznać należało za zupełnie bezzasadny, bowiem nie znalazł żadnego oparcia w zaoferowanym przez strony materiale dowodowym. Nie może być zatem mowy o naruszeniu przez Sąd Rejonowy zasady swobodnej oceny dowodów w powyższym zakresie.

Dalej uznał Sąd Okręgowy, iż zasadnym pozostawało także żądanie strony powodowej zasądzenia skapitalizowanych odsetek karnych w kwocie 5.503,01 zł. Zgodnie z umową pożyczki (pkt 17) w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu staje się w następnym dniu należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub w części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa w całości zadłużenia, pobierane są odsetki według stopy procentowej obowiązującej w danym okresie dla należności przedterminowych, wynoszącej na dzień zawarcia umowy 22%. Strona powodowa zastrzegła w umowie, że mogła dokonać zmiany wysokości odsetek dla należności przedterminowych w przypadkach określonych w niniejszej umowy, z tym zastrzeżeniem, że maksymalna stopa procentowa nie mogła w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. Zastrzeżono zatem w umowie odsetki zmienne, które mogły wprawdzie ulegać modyfikacjom, ale których górna wysokość określona została na poziomie odsetek maksymalnych, tj. jako czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP (art. 359 § 2¹ k.c.). Mając na uwadze, iż pozwana od maja 2008r. zaprzestała spłaty pożyczki, od tej daty stronie powodowej należały się odsetki karne przewidziane w umowie. Za okres od zaprzestania spłaty pożyczki do czasu postawienia jej w stan natychmiastowej wymagalności (od maja do września 2008r.) odsetki te naliczono od narastających kwot niespłaconego kapitału. Natomiast od czasu, gdy cała kwota pożyczki stała się natychmiast wymagalna od całości niespłaconego na ten czas kapitału tj. od kwoty 23.882,55 zł przy uwzględnieniu odpowiednich stóp procentowych, które były zgodne z treścią łączącej strony umowy, bowiem choć w poszczególnych okresach ulegały zmianie (22%, 23%, 22%, 21%, 20%), to nie przekraczały w stosunku rocznym czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, ustalanej przez Radę Polityki Pieniężnej na podstawie art. 12 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o Narodowym Banku Polskim. Strona powodowa również i o odniesieniu do tych odsetek przedłożyła szczegółowe wyliczenie, które po weryfikacji Sąd I instancji zasadnie zaakceptował. Pozwana kwestionująca prawidłowość wyliczenia i nie wskazała żadnych konkretnych zarzutów, podnosząc wyłącznie, iż ustalono je błędnie. Nie zanegowała ani okresu ich naliczania, ani podstawy przyjętej dla wyliczeń, wysokości zaś stopy procentowej nie podważyła, a Sąd uznał ją za zgodną z umową pożyczki jak i obowiązującymi przepisami prawa, w tym art. 359 kc. Co za tym idzie żądaniu odsetek także i w tym zakresie zasadności odmówić nie było można, jak słusznie uznał Sąd Rejonowy.

Sąd II instancji za Sądem Rejonowym uznał również za zasadne żądania pozwu w zakresie kwoty 29,71 zł z tytułu opłat windykacyjnych. Z umowy pożyczki zawartej przez pozwaną jasno wynika, iż uchybienie terminom spłaty skutkowało zobowiązaniem do uiszczenia opłat windykacyjnych z tytułu upomnień, wezwań, kosztów wypowiedzenia umowy, wezwania do zapłaty weksla, każdorazowo w kwocie 10 zł, z zastrzeżeniem że wysokość opłat może ulec zmianie (pkt 18 umowy). Strona powodowa od początku postępowania domagała się zasądzenia kosztów upomnień we wskazanej wysokości. Jest to kwota odpowiadająca kosztom trzech wezwań, po pomniejszeniu o 0,29 zł, którą to kwotę pozwana wpłaciła w dniu 08 czerwca 2008r. Zgodzić się trzeba, iż w istocie w aktach sprawy znajduje się jedno pismo skierowane do pozwanej przez pożyczkodawcę tj. wypowiedzenie umowy pożyczki wraz z wezwaniem do zapłaty. Niemniej jednak pozwana ani razu w toku postępowania nie odniosła się w ogóle do żądania z tytułu opłat windykacyjnych ani też sposobu ich naliczenia. Nie kwestionowała również, że czynności kwocie tej odpowiadające strona powodowa w istocie podjęła, notabene nie uczyniła tego nawet w samej apelacji podnosząc jedynie że w aktach znajduje się tylko jedno pismo, nie zaprzeczając jednakowoż innym działaniom windykacyjnym względem niej podejmowanym. Co za tym idzie w świetle postawy pozwanej – reprezentowanej w postępowaniu przez profesjonalnego pełnomocnika – brak było podstaw do oddalenia żądania pozwu w powyższym zakresie.

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy zasadnie uznał żądanie strony powodowej za uzasadnione co do kwoty 30.031,57 zł Co prawda zsumowanie kwot: 23.882,55 z tytułu niespłaconego kapitału, 617,11 z tytułu skapitalizowanych odsetek zwykłych, 5.503,01 zł z tytułu skapitalizowanych odsetek umownych oraz 29,71 zł z tytułu opłat windykacyjnych daje sumę nieco wyższą, niemniej Sąd związany był w tym zakresie żądaniem pozwu, nie mogąc tym samym orzekać w zakresie je przenoszącym (art. 321 kpc).

W kontekście powyższych ustaleń, w ocenie Sądu Okręgowego, zasadności żądania pozwu co do kwoty 30.032,57 zł nie można było kwestionować, a polemika podjęta w apelacji nie uzasadnia zarzutu naruszenia przez Sąd Rejonowy wskazanych w niej przepisów, co stwierdziwszy, Sąd Okręgowy nie miał obowiązku ponownego, szczegółowego przytaczania argumentów na rzecz logicznego i zgodnego z zasadami doświadczenia życiowego rozumowania, które było udziałem Sądu I inst., a które Sąd Odwoławczy akceptuje.

Wymaga podkreślenia, że z ustanowionego w art. 378 § 1 k.p.c. obowiązku sądu rozpoznania sprawy w granicach apelacji nie wynika konieczność osobnego omawiania przez sąd w uzasadnieniu wyroku każdego podniesionego w apelacji argumentu, wynika z niego jednak obowiązek odniesienia się do sformułowanych w apelacji zarzutów i wniosków, w sposób wskazujący na to, że Sąd rozważył je w całości przed wydaniem orzeczenia (wyrok z dnia 24 lipca 2009 r. Sąd Najwyższy I PK 38/09 LEX nr 523541). Co za tym idzie, Sąd II instancji w świetle wielości zarzutów apelacji popieranych szeregiem regulacji prawnych, rozważył je w całości, ograniczając się jednak w uzasadnieniu do kwestii istotnych dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

II Ca 1617/14

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE