Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Magdalena Graul

Protokolant: st.sekr.sądowy Dorota Laszczuk

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2013 r. w Gdańsku

sprawy K. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania K. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 15 stycznia 2013 r. nr (...)

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje K. P. prawo do emerytury poczynając od dnia 01 stycznia 2013r.,

II.  w pozostałym zakresie odwołanie oddala,

III.  ustala, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

/na oryginale właściwy podpis/

Sygnatura akt: VIII U 272/13 Uzasadnienie

Decyzją z dnia 15 stycznia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu K. P. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach uznając, iż ubezpieczony nie wykazał wymaganego okresu 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach.

ZUS nie uznał do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Zakładach (...) od dnia 10 sierpnia 1970 r. do 30 listopada 1987 r., gdyż na podstawie przedłożonych dokumentów brak możliwości ustalenia charakteru wykonywanej pracy oraz w jakim okresie ubezpieczony pracował na stanowisku odziarniacz, a w jakim suszarz-wirówkarz.

Nie zaliczono również okresu pracy w (...) od 1 grudnia 1987 r. do 31 grudnia 1991 r. oraz w (...) Zarząd Dróg w K. od dnia 12 maja 1992 r. do 31 grudnia 1998 r., ponieważ z wyjaśnień zakładu pracy z dnia 20 grudnia 2012 r wynika, że ubezpieczony wykonywał „przede wszystkim prace związane z budową dróg oraz ich utrzymaniem, remontem dróg asfaltowych i betonowych i ich konserwacją”, a nie pracę konserwatora dróg o nawierzchni bitumicznej, na którą wskazywał się zakłada pacy i która stanowi pracę w warunkach szczególnych. Brak podstaw do uznania że praca w szczególnych warunkach była świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

K. P. odwołał się od powyższej decyzji i wniósł o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury z uwagi na wykonywanie pracy w warunkach szczególnych przez 17 lat w Zakładzie (...) w L.. Na potwierdzenie wskazywanych przez siebie okoliczności wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków L. L. i H. W..

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, a w uzasadnieniu pisma powołał się na argumentację zawartą w treści zaskarżonej w niniejszym postępowaniu decyzji oraz wskazał, że ubezpieczony nie rozwiązał stosunku pracy. Nadto, organ podał, że w dniu 16 września 2011 r. zapadł wyrok oddalający odwołanie ubezpieczonego od decyzji z dnia 31 grudnia 2010 r. (sygn. akt: VIII U 717/11).

W piśmie procesowym z dnia 4 marca 2013 r. ubezpieczony podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko, a nadto wskazał, że w okresie zatrudnienia w (...) od 1 grudnia 1987 r. do 31 grudnia 1991 r. oraz w (...) Zarząd Dróg w K. od dnia 12 maja 1992 r. do 31 grudnia 1998 r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych, tj. pracę bitumiarzy i przy produkcji asfaltobetonu i na tę okoliczność wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka S. G..

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. P., ur. dnia (...), w dniu 27 grudnia 2012 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Na dzień złożenia wniosku o emeryturę ubezpieczony wykazał łącznie 28 lat, 4 miesiące i 22 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz udowodnił, że nie jest członkiem OFE.

W dniu składania wniosku ubezpieczony był zatrudniony w Zarządzie Dróg Wojewódzkich w K..

Powyższe okoliczności są w niniejszej sprawie niesporne a nadto wynikają z akt rentowych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. nie uwzględnił jako pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Zakładach (...) w L. od dnia 10 sierpnia 1970 r. do 30 listopada 1987 r., oraz w (...) od 1 grudnia 1987 r. do 31 grudnia 1991 r. oraz w (...) Zarząd Dróg w K. od dnia 12 maja 1992 r. do 31 grudnia 1998 r.

Zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z dnia 15 stycznia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu K. P. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

(vide: decyzja z dnia 15 stycznia 2013 r. - k. 16 akt rentowych , odwołanie – k. 3 akt sprawy )

W okresie zatrudnienia w Zakładach (...) w L. od dnia 10 sierpnia 1970 r. do 30 listopada 1987 r., ubezpieczony był zatrudniony na stanowiskach odziarniacz oraz suszarz-wirówkarz. Wszystkie wykonywane przez niego czynności, w tym czyszczenie nasion (dalszy etap odziarniania) oraz w suszarni, były związane z odziarnianiem. Ubezpieczony pracował w ten sposób stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 30 listopada 1987 r. – k. 25 plik I akt rentowych, karta obiegowa zmiany – k. 13 akt rentowych, z eznania świadków L. L. i H. W. oraz ubezpieczonego - protokół rozprawy z dnia 24 kwietnia 2013 r. nagranie CD - k. 40 akt sprawy)

W Zarządzie Dróg Publicznych w K. od 1 grudnia 1987 r. do 31 grudnia 1991 r. oraz od dnia 12 maja 1992 r. do 31 grudnia 1998 r. ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku konserwatora dróg. W tym okresie w miesiącach od kwietnia do listopada ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace konserwatora nawierzchni bitumicznych, które były związane z budową dróg oraz ich utrzymaniem, remontem dróg asfaltowych i betonowych i ich konserwacją. Były to prace szczególnie uciążliwe ze względu na układanie masy asfaltowej o temperaturze 100 ^oC ręcznie. W okresie zimowym do obowiązków ubezpieczonego należało odśnieżanie i piaskowanie dróg.

(dowód: 2 świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych – k. 8-9, pismo z dnia 20 grudnia 2012 r. – k. 7 akt rentowych, zeznania świadka S. G. oraz ubezpieczonego - protokół rozprawy z dnia 24 kwietnia 2013 r. nagranie CD - k. 40 akt sprawy)

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych pozwanego oraz akt osobowych z Zakładów (...) w L. w aktach sprawy, których autentyczności żadna ze stron nie kwestionowała. Nadto, podstawą dokonanych ustaleń były zeznania świadków S. G., L. L. i H. W. oraz ubezpieczonego, które jako logiczne i spójne, Sąd uznał za w pełni wiarygodne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych odwołanie skarżącego K. P. zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania była kwestia ustalenia prawa ubezpieczonego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Wyniki przeprowadzonego przez Sąd postępowania dowodowego wykazały, że wnioskodawca legitymuje się wymaganym 15 – letnim stażem pracy w szczególnych warunkach, co sprawia, że stanowisko organu emerytalnego odmawiające wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury, nie jest słuszne.

Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 1948 r. zostały uregulowane w treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2009, Nr 153 poz. 1227 ze zm.), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, tj. spełniają łącznie następujące warunki:

1)legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż: 65 lat - dla mężczyzn, 60 dla kobiet,

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej: 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet,

3 ) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

Podkreślenia wymaga, iż art. 184 ust 2, zmieniony został przez art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 11 maja 2012 r. (Dz.U.2012.637) z dniem 1 stycznia 2013r., co skutkuje tym iż od 1 stycznia 2013r. aby uzyskać uprawnienia do emerytury w warunkach szczególnych nie ma konieczności spełniania przesłanki rozwiązania stosunku pracy. W oparciu o powyższe przesłanka ta nie będzie oceniana przez Sąd Okręgowy jako przesłanka negatywna – dyskwalifikująca wnioskodawcę do uzyskania prawa do emerytury.

Podkreślić należy, iż dla uzyskania uprawnień do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wymagane jest osiągnięcie wskazanego w przepisach wykonawczych wieku, a także przepracowanie określonej ilości lat w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Aktem wykonawczym, do którego odsyła ustawa o emeryturach i rentach z FUS, jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Stosownie do treści § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W wykazie A – prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego – stanowiącym załącznik do rozporządzenia w dziale VII (W przemyśle lekkim) pod kategorią obróbka surowców włókienniczych i ich przędzenie, pod poz. 19 i 21, gdzie wskazano na stanowiska pracy suszarz-wiórkarz oraz odziarniacz, a w dziale IX (W gospodarce komunalnej) pod kategorią prace w kanałach ściekowych, pod poz. 5 wskazano prace bitumiarzy i przy produkcji asfaltobetonu. Dla uszczegółowienia prac koniecznym jest sięgnięcie do przepisów resortowych w tym do załącznika Nr 9 Zarządzenia Nr 5 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego (Dz. U. MH i PM nr 3-5 poz.9) wykaz A dział IX ( W gospodarce komunalnej), w kategorii prace bitumiarzy i przy produkcji asfaltobetonu, pod poz. 7 wskazano stanowisko bitumiarz.

Dodatkowo wskazać należy, iż zgodnie z przepisem § 2 ust 1 i 2 powołanego wyżej rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2).

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

Bezspornym jest, iż ubezpieczony osiągnął 60 rok życia, na dzień 1 stycznia 1999 r. udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 28 lat, 4 miesiące i 22 dni w tym żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach, nie jest członkiem OFE.

Przedmiotem sporu pozostawało jedynie ustalenie, czy za zatrudnienie w szczególnych warunkach mogą zostać uznane okresy zatrudnienia ubezpieczonego od dnia 10 sierpnia 1970 r. do 30 listopada 1987 r. w Zakładach (...) w L. oraz w (...) od 1 grudnia 1987 r. do 31 grudnia 1991 r. oraz w (...) Zarząd Dróg w K. od dnia 12 maja 1992 r. do 31 grudnia 1998 r.

Pozwany odmawiając zaliczenia spornych okresów zatrudnienia wskazywał, że na podstawie przedłożonych dokumentów brak jest możliwości ustalenia charakteru wykonywanej pracy oraz w jakim okresie ubezpieczony pracował na stanowisku odziarniacz, a w jakim suszarz-wirówkarz w Zakładach (...) od dnia 10 sierpnia 1970 r. do 30 listopada 1987 r. Nie uwzględnił także okresu pracy w (...) od 1 grudnia 1987 r. do 31 grudnia 1991 r. oraz w (...) Zarząd Dróg w K. od dnia 12 maja 1992 r. do 31 grudnia 1998 r., ponieważ z wyjaśnień zakładu pracy z dnia 20 grudnia 2012 r. wynika, że ubezpieczony wykonywał „przede wszystkim prace związane z budową dróg oraz ich utrzymaniem, remontem dróg asfaltowych i betonowych i ich konserwacją”, a nie pracę konserwatora dróg o nawierzchni bitumicznej, ponadto podał, że ubezpieczony w dniu składania wniosku o emeryturę nie rozwiązał stosunku pracy.

Wskazać należy, że wynik przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego ponad wszelką wątpliwość wykazał, iż K. P. w okresie zakwestionowanym przez pozwany organ rentowy tj. Od Zakładach (...) w L. ubezpieczony był zatrudniony na stanowiskach odziarniacz oraz suszarz-wirówkarz. Wszystkie wykonywane przez niego czynności, w tym czyszczenie nasion (dalszy etap odziarniania) oraz w suszarni, były związane z odziarnianiem. Ubezpieczony pracował w ten sposób stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Powyższe okoliczności nie wątpliwie pozwalają na zakwalifikowanie pracy ubezpieczonego do pracy w szczególnych warunkach wykazanych w dziale VII (W przemyśle lekkim) pod kategorią obróbka surowców włókienniczych i ich przędzenie, pod poz. 19 i 21, gdzie wskazano na stanowiska pracy suszarz-wiórkarz oraz odziarniacz.

W ocenie Sądu, fakt wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach znajduje potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Niewątpliwie został on potwierdzony i uszczegółowiony twierdzeniami ubezpieczonego oraz świadków L. L. i H. W. współpracowników ubezpieczonego za sporny okres zatrudnienia – którzy zgodnie zeznali, iż ubezpieczony wykonywał prace na stanowisku przy obróbce surowców włókienniczych i ich przędzeniu, tj. konkretnie na stanowiskach odziarniacz, a w końcowym okresie pracy na stanowisku suszarz-wiórkarz.

Wskazania wymaga również, że Sąd przeprowadził również obszerne postępowanie dowodowe na okoliczność charakteru pracy ubezpieczonego w Zarządzie Dróg Publicznych w K. od 1 grudnia 1987 r. do 31 grudnia 1991 r. oraz od dnia 12 maja 1992 r. do 31 grudnia 1998 r. , gdzie ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku konserwatora dróg. Jak wynikało z zeznań ubezpieczonego, potwierdzonych następnie przez świadka S. G. , ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace konserwatora nawierzchni bitumicznych, które były związane z budową dróg oraz ich utrzymaniem, remontem dróg asfaltowych i betonowych i ich konserwacją w miesiącach letnich. W okresie zimowym do obowiązków ubezpieczonego należało natomiast odśnieżanie i piaskowanie dróg. W ocenie Sądu zakres wykonywanych przez ubezpieczonego prac na stanowisku konserwatora nawierzchni bitumicznych, uprawdopodabnia, iż w okresach wykazanych w załączniku do świadectwa pracy w szczególnych warunkach ( k. 10 akt ZUS) wykonywał prace bitumiarzy wskazane w wykazie A w/w rozporządzenia, w dziale IX (W gospodarce komunalnej) pod poz. 5. Należy jednak zauważyć, iż sam ubezpieczony przyznał, iż nie przez cały rok wykonywała taką pracę, bowiem w okresach zimowych zajmował się odśnieżaniem i piaskowaniem dróg, która to praca nie jest pracą w szczególnych warunkach, Powyższe powoduje, iż istnieje duża trudność w ustaleniu okresów , w których faktycznie ubezpieczony pracowała wykonując prace bitumiarzy. W świetle zgromadzonego materiału dowodowego, a w szczególności dokumentacji osobowej, nie sposób było ustalić, w jakim rzeczywiście okresie wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Tym samym, brak było możliwości uwzględnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych całego okresu zatrudnienia od 1 grudnia 1987 r. do 31 grudnia 1991 r. oraz od dnia 12 maja 1992 r. do 31 grudnia 1998 r. Załącznik do świadectwa pracy w szczególnych warunkach wymienia okresy, w których ubezpieczony pracował jako bitumiarz, jednakże nie sposób zweryfikować w sposób pewny powyższych danych.

Powyższe nie ma jednak zasadniczego znaczenia dla sprawy, albowiem okres zatrudnienia w Zakładach (...) w L. od dnia 10 sierpnia 1970 r. do 30 listopada 1987 r. jest wystarczający dla ustalenia uprawnień ubezpieczonego do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy uznać, iż ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki dla nabycia emerytury w obniżonym wieku, ponieważ w dniu 29 listopada 2010 r. ukończył 60 lat, na dzień 1 stycznia 1999 r. udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze, co najmniej 25 lat, nie jest członkiem OFE.

Wynik przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego wykazał, iż wnioskodawca legitymuje się 15 letnim stażem pracy w szczególnych warunkach w wobec zaliczenia spornego okresu od od dnia 10 sierpnia 1970 r. do 30 listopada 1987 r.

Sąd Okręgowy zważył, iż pozwany zaskarżoną decyzję argumentował też uchybieniem ubezpieczonego w zakresie braku rozwiązania stosunku pracy. Wskazać należy, iż zgodnie z wyżej powołanym nowym brzmieniem art. 184 ust. 2, z dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej tj. z dniem 1 stycznia 2013 r. zrezygnowano z obowiązku rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą – jako przesłanki koniecznej dla nabycia prawa do emerytury.

Mając na względzie przedstawione wyżej okoliczności, Sąd na podstawie przepisu art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. i cytowanych wyżej regulacji, zmienił zaskarżoną decyzję organu ubezpieczeniowego i przyznał K. P. prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 1 stycznia 2013 r.

W pkt II orzeczenia, Sąd Okręgowy uznał z kolei, iż pozwany organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nie ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji z uwagi na to, że dopiero zmiana przepisów w zakresie konieczności rozwiązania stosunku pracy oraz przeprowadzenie obszernego postępowania dowodowego w toku postępowania przed sądem, w tym w szczególności dopuszczenie dowodu z zeznań świadków, umożliwiło rozstrzygnięcie, czy praca wykonywana przez K. P. w spornym okresie stanowiła pracę w warunkach szczególnych.

SSO Magdalena Graul