Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 listopada 2012r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Jan Krośnicki

Sędziowie: SA – Hanna Wnękowska

SA – Krzysztof Karpiński (spr.)

Protokolant: – st. sekr. sąd. Katarzyna Rucińska

przy udziale Prokuratora Jerzego Mierzewskiego

po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2012 r.

sprawy E. K.

oskarżonego z art. 157 § 1 w zb. z 13 § 1 w zw. z 148 § 1 w zw. z 11 § 2 w zw. z 31 § 2 k.k.

na skutek apelacji, wniesionych przez obrońców

od wyroku Sądu Okręgowego W. –. P. w. W.

z dnia 24 maja 2012 r. sygn. akt V K 93/11

Zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że oskarżonego E. K. skazuje na podstawie art. 13 § 1 w zw. z art. 148 § 2 w zb. z art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 w zw. z art. 31 § 2 k.k. zaś na podstawie art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 w zw. z art. 11 § 3 w zw. z art. 31 § 2 oraz art. 60 § 1 i § 6 p. 2 k.k. wymierza mu karę 5 lat pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 5 lipca 2010 r. do dnia 9 listopada 2012 r.

W pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.

Zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych w sprawie, wydatkami obciążając Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Okręgowego W. P. w. W. w sprawie V K 93/11 z dnia 24 maja 2012 r. oskarżony E. K. został uznany winnym tego, że w dniu 5 lipca 2010 r. w W., w mieszkaniu przy ul. (...), działając w bezpośrednim zamiarze pozbawienia życia Z. G., poprzez zadawanie pokrzywdzonemu ciosów młotkiem oraz nożami w głowę i szyję oraz poprzez kopanie go po całym ciele, usiłował pozbawić go życia, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na udzieloną pokrzywdzonemu pomoc medyczną, przy czym swoim działaniem spowodował u w/w pokrzywdzonego obrażenia ciała w postaci licznych powierzchownych ran ciętych w obrębie powłok głowy, rozległej rany tłuczonej w okolicy czołowej, licznych ziejących ran tłuczonych twarzy, rozciętej prawej małżowiny usznej, zasinień i otarć skóry, złamania otwartego kości czołowej lewej, z jej częściowym wgłobieniem, licznych złamań twarzoczaszki, urazu klatki piersiowej ze złamaniem żebra VIII po stronie lewej, złamania bocznej ściany prawej zatoki szczękowej, złamania przedniej ściany lewej zatoki czołowej, wieloodłamowego złamania lewego haku jarzmowego i wyrostka czołowego obu kości szczękowych, złamania trzonu żuchwy po stronie lewej, krwiaków podskórnych prawej okolicy ciemieniowej, skutkujące rozstrojem zdrowia na okres trwający powyżej dni siedmiu, przy czym w czasie popełnienia przez niego wyżej opisanego czynu jego zdolność rozpoznania znaczenia czynu i kierowania swoim postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona,

tj. czynu z art. 157 § 1 k.k. w zb. z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k.

Skazano go na mocy art. 157 § 1 k.k. w zb. art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 k.k. w zw. z 11 § 2 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. zaś a na podstawie art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. wymierzono mu karę 8 (ośmiu) lat pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczono oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 5 lipca 2010 roku i do dnia 24 maja 2012 roku

Na podstawie art. 44 § 2 k.k. orzeczono przepadek dowodów rzeczowych opisanych w Wykazie Drz nr 1/105/10, na k. 272 pod pozycjami 1, 2, 3, 4 i 5 i nakazano ich zniszczenie.

Zwolniono skarżonego od ponoszenia opłaty i kosztów postępowania przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

Apelacje od tego wyroku wnieśli obrońcy oskarżonego.

Adwokat M. W. na podstawie art.427§ l k.p.k. i art. 438 pkt. l, 2 k.p.k., zaskarżonemu wyrokowi zarzucił

I.  rażącą obrazę przepisów prawa materialnego, tj.: art. 31 § 2 k.k. przez jego niezastosowanie przez Sąd I instancji i uznanie, że względem oskarżonego E. K. wobec okoliczności ujawnionych w postępowaniu, a dotyczących stanu zdrowia psychicznego nie jest zasadnym nadzwyczajnie złagodzić wymierzoną karę, choć całokształt ujawnionych zachowań oskarżonego, przed, w trakcie zaistniałego zdarzenia jak i po zdarzeniu wskazuje w sposób jednoznaczny, iż oskarżony E. K. w czasie popełnienia przestępstwa miał przynajmniej w stopniu znacznym ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i kierowania własnym postępowaniem, co także znalazło potwierdzenie w wynikach badań biegłych psychiatrów oceniających stan zdrowia psychicznego oskarżonego, a co w ocenie obrońcy winno znaleźć odzwierciedlenie w zastosowaniu dobrodziejstwa w/w przepisu i skutkować nadzwyczajnym złagodzeniem kary,

II.  ewentualnie, w razie nie podzielenia argumentów wskazanych w punkcie I apelacji, zaskarżonemu wyrokowi zarzucił błędną kwalifikację prawną czynu i zakwalifikowanie zdarzenia z udziałem oskarżonego E. K. według treści art. 157 § 1 k.k. w zb. z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k., choć w ocenie obrońcy oskarżony wyczerpał znamiona czynu opisane w art. 157 § 1 k.k. i na tej podstawie Sąd orzekający winien rozstrzygnąć o winie i karze stosowanej względem oskarżonego E. K., wymierzając oskarżonemu karę na podstawie jedynie art. 157 § 1 k.k..

Wskazując na powyższe podstawy apelacyjne, na zasadzie art. 427 § 1 k.p.k. i art. 437 § 2 k.p.k., wnosi o zmianę zaskarżonego wyroku, zastosowanie względem oskarżonego E. K. nadzwyczajnego złagodzenia kary pozbawienia wolności i wymierzenie oskarżonemu kary 3 lat bezwzględnego pozbawienia wolności, względnie zmianę kwalifikacji prawnej zarzucanego czynu, uznanie winy oskarżonego E. K. w zakresie art. 157 § 1 k.k. i wymierzenie mu na tej podstawie kary 3 lat bezwzględnego pozbawienia wolności.

Adwokat M. K. na podstawie art. 427§1 oraz 438 pkt.1,2 i 3 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

I.  obrazę przepisów prawa materialnego, która miała wpływ na treść orzeczenia, a to:

- art.31 §2 kodeksu karnego w zw. z art.60§6 kodeksu karnego poprzez ich niezastosowanie, w sytuacji gdy u podstaw znacznego ograniczenia poczytalności oskarżonego in tempore criminis leżał stan patologiczny znajdujący swoje przyczyny w uszkodzeniu ośrodkowego układu nerwowego uniemożliwiający oskarżonemu prawidłowe rozeznanie rzeczywistej sytuacji;

II. obrazę przepisów prawa procesowego, która miała wpływ na treść orzeczenia, a to:

- art.4 k.p.k. w zw. z art.92 k.p.k. w zw. z art.410 k.p.k. poprzez pominięcie w trakcie wyrokowania wniosków opinii sporządzonych przez biegłych lekarzy psychiatrów oraz biegłą psycholog, które stwierdzały, iż stan psychiczny oskarżonego w chwili popełniania zarzucanego czynu ograniczał w stopniu znacznym jego zdolność rozpoznania znaczenia czynu jak i zdolność pokierowania swoim postępowaniem w rozumieniu warunków określonych w art.31§2 kodeksu karnego, a czego skutkiem było niezastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary w rozumieniu art.31§2 kodeksu karnego oraz art.60§6 kodeksu karnego;

III.  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego orzeczenia i mający wpływ na jego treść polegający:

- na mylnej interpretacji wniosków opinii sporządzonych przez biegłych lekarzy psychiatrów oraz biegłą psycholog, które to opinie stwierdzały, iż stan psychiczny oskarżonego w chwili popełniania przestępstwa ograniczał w stopniu znacznym jego zdolność rozpoznania znaczenia czynu jak i zdolność pokierowania swoim postępowaniem w rozumieniu warunków określonych w art.31§2 kodeksu karnego, a co, następnie dało Sądowi Okręgowemu podstawę do wadliwego ustalenia jakoby oskarżony E. K. działał w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia pokrzywdzonego Z. G..

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 427§1 k.p.k. i 437§2 k.p.k. wnosi o:

- zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zastosowanie względem oskarżonego E. K. nadzwyczajnego złagodzenia kary na podstawie art.31§2kk w zw. z art.60§2 k.k.

ewentualnie zaś

- uchylenie zaskarżonego wyroku wydanego wobec oskarżonego E. K. i przekazanie sprawy do ponownego jej rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacje obrońców oskarżonego są zasadne o ile wnoszą o zastosowanie wobec E. K. nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Na wstępie należy podnieść, że Sąd orzekający w I instancji przeprowadził przewód sądowy w sposób zgodny z wymogami k.p.k., prawidłowo też zebrał dostępny materiał dowodowy. Swoje ustalenia oparł głównie na zeznaniach pokrzywdzonego i wyjaśnieniach oskarżonego. Te dowody w kontekście zeznań pozostałych świadków oraz opinii biegłych nie pozostawiają wątpliwości co do winy sprawcy zdarzenia oskarżonego E. K..

Istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności ujawnione w toku postępowania przed Sądem zostały szczegółowo omówione w pisemnym uzasadnieniu wyroku.

Nie można podzielić poglądu przedstawionego w apelacji obrońcy adw. M. W., że czyn oskarżonego wyczerpał jedynie dyspozycję art. 157 § 1 k.k. ponieważ doznane obrażenia nie były na tyle poważne by zagrażały życiu pokrzywdzonego.

Skarżący bowiem pomija rodzaj narzędzi używanych podczas zdarzenia (młotek i nóż) oraz fakt, że oskarżony godził nimi w głowę i szyję a więc centralne organy ciała człowieka istotne dla życia.

Sąd I instancji przedstawił szczegółowo te okoliczności ustalając stan faktyczny w sprawie.

W kwestii doznanych obrażeń natomiast należy odwołać się do treści opinii biegłego lekarza chirurga A. Z. (k. 65-66, 375v, 377) z której wynika, że pokrzywdzony doznał mnogich obrażeń ciała m.in. złamania prawej kości czołowej, złamania bocznej ściany prawej zatoki szczękowej, złamania lewego łuku jarzmowego i trzonu żuchwy. Trudno zatem uznać, że nie były one poważne. Pomimo, że nie stanowiły bezpośredniego zagrożenia życia skutkowały przecież rozstrojem zdrowia, a pokrzywdzony był hospitalizowany.

Miejsce zadawania ciosów oraz determinacja z jaką działał oskarżony nie pozwalają na zajęcie innego stanowiska – w kwestii kwalifikacji prawnej czynu – niż uczynił to Sąd Okręgowy.

Mając zatem na uwadze całokształt materiału dowodowego słusznie Sąd meriti uznał oskarżonego winnym popełnienia zarzucanego mu czynu i zasadnie przyjął kwalifikację prawną czynu z art. 13 § 1 w zw. z art. 148 § 2 w zb. z art. 157 § 1 w zw. z art. 11 § 2 w zw. z art. 31 § 2 k.k. a swoje stanowisko należycie uzasadnił. Tak więc Sąd Apelacyjny podzielił to stanowisko zarówno w zakresie winy oskarżonego jak i oceny prawnej jego działania.

Co się tyczy orzeczonej kary to należy się zgodzić z zarzutami obu apelacji dotyczącymi niezastosowania wobec E. K. nadzwyczajnego złagodzenia orzeczonej kary pozbawienia wolności.

Zgodnie z treścią art. 53 § 1 i § 2 k.k. wymierzając karę sprawcy przestępstwa Sąd bierze pod uwagę m.in. stopień winy, stopień społecznej szkodliwości, cele zapobiegawcze i wychowawcze które ma ona osiągnąć w stosunku do skazanego ale też jego sposób życia przed wejściem w kolizję z prawem.

Trzeba zauważyć, że zasadność zarzutu rażącej niewspółmierności kary może być efektem nieuwzględnienia lub uwzględnienia w niewystraczającym stopniu przez Sąd meriti wszystkich istotnych okoliczności, które mają znaczenie dla jej wymiaru.

W niniejszej sprawie mamy do czynienia z tą drugą sytuacją o czym świadczy treść uzasadnienia wyroku Sądu I instancji. Nadmiernie wyeksponował on okoliczności przedmiotowe koncentrując się na bardzo wysokim stopniu społecznej szkodliwości, nie docenił natomiast okoliczności podmiotowych.

Nadzwyczajne złagodzenie kary związane jest z zasadą jej indywidualizacji i w tym wypadku ma charakter fakultatywny. Chodzi o racjonalną politykę karania daleką od represji zbyt surowej z punktu widzenia osiągnięcia celów kary.

W tej sprawie zaistniały okoliczności, które powodują że nawet najniższa kara przewidziana w ustawie byłaby zbyt surowa.

Bezsporne jest, że oskarżony działał w stanie ograniczonej poczytalności, nie można jednak pomijać jego dotychczasowej drogi życiowej i nie doceniać faktu, że oskarżony ma 73 lata i nie był dotychczas karany (k. 152), ma też pozytywną opinię w miejscu zamieszkania (k. 96-98).

Z tych powodów Sąd odwoławczy uznał, że orzeczona kara nosi – w realiach tej sprawy – cechy rażącej niewspółmierności w sensie jej surowości w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok stosownie do treści art. 437 § 1 k.p.k., zastosował nadzwyczajne złagodzenie orzeczonej kary pozbawienia wolności (art. 60 § 1 i § 6 pkt 2 k.k.) obniżając ją do lat 5.

Oskarżonego zwolniono od ponoszenia kosztów sądowych w oparciu o art. 624 § 1 k.p.k.