Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, II Wydział Karny, w składzie:

przy udziale H. T., Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Łodzi

po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2012 r., sprawy

1)  R. W.

2)  J. J. (1)

oskarżonych z art. 258 §1 kk; art. 65 §1 kks w zw. z art. 65 §3 kks i art. 91 §1 i §4 kks w zw. z art. 7 §1 kks;

3)  W. T.

oskarżonego z art. 258 §1 kk;

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 14 maja 2012 r., sygn. akt IV K 6/11

na podstawie art. 437 §1 kpk, art. 636 §2 kpk i art. 624 §1 kpk

1)  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelacje za oczywiście bezzasadne;

2)  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. J. (2) kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym oskarżonemu W. T.,

3)  zasądza na rzecz Skarbu Państwa tytułem kosztów sądowych za postępowanie przed sądem II instancji:

a)  od oskarżonego P. W. kwotę 2.200 (dwa tysiące dwieście) złotych,

b)  od oskarżonego J. J. (1) kwotę 2.000 (dwa tysiące) złotych,

4)  zwalnia oskarżonego W. T. od ponoszenia kosztów sądowych związanych z postępowaniem apelacyjnym.

Sygn. akt II AKa 226/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 14 maja 2012r. wydam w sprawie IV K 6/11 Sąd Okręgowy w Łodzi uznał m. in. oskarżonego W. T. za winnego popełnienia przestępstwa wyczerpującego dyspozycję art. 258§1 k.k., a polegającego na tym, iż w okresie co najmniej od lipca 2009 r. do 8 grudnia 2009 r. w Ł., działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej mającej na celu popełnianie przestępstw skarbowych polegających na nabywaniu, przechowywaniu, przewożeniu wyrobów akcyzowych stanowiących przedmiot czynów zabronionych z art. 63 k.k.s. i art. 86 k.k.s. sprowadzonych na terytorium Polski bez ich uprzedniego oznaczenia polskimi znakami akcyzy.

Za przypisane przestępstwo sąd meriti wymierzył oskarżonemu W. T. karę 5 miesięcy pozbawienia wolności i 20 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 50 zł. Wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności sąd I instancji warunkowo zawiesił na okres próby 2 lata i oddał w tym czasie oskarżonego pod dozór kuratora sądowego.

Obrońca oskarżonego W. T. zaskarżył wyrok na korzyść oskarżonego w zakresie przypisania oskarżonemu sprawstwa przestępstwa z art. 258§1 k.k. i podniósł zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, który miał wpływ na jego treść, spowodowany jednostronną i selektywną ocena materiału dowodowego, dokonaną na niekorzyść oskarżonego z naruszeniem zasad wyrażonych w art. 4, 5 i 7 k.p.k., a polegający na uznaniu W. T. za winnego popełnienia przestępstwa stypizowanego w art. 258 k.k.

W konkluzji obrońca oskarżonego wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od przypisanego mu czynu, to jest brania udziału w zorganizowanej grupie przestępczej.

Wprawdzie apelację od wyroku sądu okręgowego wniósł także obrońca oskarżonych R. W. i J. J. (1), jednakże w ustawowym terminie zarówno w/wym. oskarżeni jak i ich obrońca nie złożyli wniosku o pisemne motywy wyroku sądu apelacyjnego. Skoro w postępowaniu apelacyjnym ma odpowiednie zastosowanie art. 423§1a k.p.k. (argument wynikający bezpośrednio z treści art. 457§2 k.p.k.), to oznacza to, że w sytuacji gdy apelacje zostały uznane za oczywiście bezzasadne, co ma miejsce w niniejszej sprawie, zaś wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku sądu II instancji dotyczy tylko jednego z oskarżonych, sąd odwoławczy możne ograniczyć sporządzenie uzasadnienia tylko do tych części wyroku, których wniosek bezpośrednio dotyczy (tak: P. Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek, Kodeks postępowania karnego – komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011r., Tom II, s. 962-963). W tym stanie rzeczy sąd II instancji sporządzając uzasadnienie w przedmiotowej sprawie ograniczył się jedynie do zarzutów zawartych w apelacji obrońcy oskarżonego W. T..

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelację obrońcy oskarżonego W. T. należało uznać za oczywiście bezzasadną. Wbrew sugestii autora apelacji sąd okręgowy prawidłowo postąpił przypisując oskarżonemu W. T. popełnienie przestępstwa udziału w zorganizowanej grupie przestępczej mającej na celu popełnianie przestępstw skarbowych. Odnosząc się do zarzutów apelacyjnych stwierdzić należy, iż obrońca oskarżonego podnosząc zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, spowodowany naruszeniem zasady obiektywizmu (art. 4 k.p.k.), zasady domniemania niewinności oraz in dubio pro reo (art. 5 k.p.k.), a także zasady swobodnej oceny dowodów (art. 7 k.p.k.), nie przedstawił racjonalnych argumentów na poparcie swojego stanowiska, ograniczając się w zasadzie do polemiki z prawidłowymi ustaleniami oraz oceną materiału dowodowego dokonaną przez sąd meriti.

Art. 258§1 k.k. przewiduje odpowiedzialność karną już za sam udział w zorganizowanej grupie lub związku mającym na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skargowego. Innymi słowy karalna jest już sama przynależność do takiej grupy, bez konieczności popełnienia przez oskarżonego w jej ramach jakiegokolwiek przestępstwa. Popełnione przez grupę przestępstwa pozostają zaś z przestępstwem z art. 258 k.k. w zbiegu realnym. Jak trafnie dostrzegł to obrońca oskarżonego, przestępstwo to może być popełnione wyłącznie z winny umyślnej. Nie należy jednak zapominać, iż wina umyślna może występować nie tylko w postaci zamiaru bezpośredniego, to jest wówczas gdy sprawca ma zamiar popełnienia czynu zabronionego – chce go popełnić, ale także w postaci zamiaru ewentualnego, który występuje wówczas gdy sprawca przewidując możliwość popełnienia czynu zabronionego na to się godzi (art. 9§1 k.k.).

Nie negując trafnych tez orzeczeń sądów powszechnych przytoczonych przez autora apelacji, podnieść należy, iż przede wszystkim z uwagi na inne stany faktyczne jakie miały miejsce w poszczególnych sprawach, przytoczonych tez nie można wprost odnieść do niniejszej sprawy.

Jak trafnie dostrzegł to sąd meriti oskarżony W. T. posiadał pełną świadomość nielegalnego pochodzenia towaru przyjmowanego przez niego do sprzedaży oraz wiedzę co do tego, iż nie jest jedynym odbiorcą od R. W. papierosów przeznaczonych do dalszej sprzedaży. Znamienne w realiach niniejszej sprawy jest także to, iż pomiędzy W. T. a R. W. nawiązała się trwająca około pół roku współpraca, w czasie której R. W. dostarczał oskarżonemu W. T. 20 kartonów papierosów raz w tygodniu. W. T. omawiał z R. W. szczegóły dostawy papierosów w drodze telefonicznej, płacił R. W. za towar bezpośrednio przy dostawie (wyjaśnienia oskarżonego W. T. k. 2080 – 2081).

Okoliczności, o których mowa powyżej jednoznacznie wskazują na to, iż oskarżony W. T. nie tylko miał świadomość nielegalnego pochodzenia papierosów przyjmowanych do dalszej dystrybucji, o czym świadczy chociażby brak polskiej akcyzy na papierosach, ale także działania w zorganizowanej grupie przestępczej mającej na celu wprowadzanie do obrotu papierosów bez polskich znaków akcyzy. Już bowiem z samych końcowych wyjaśnień oskarżonego W. T. wynika wewnętrzne uporządkowanie grupy polegające na dokonywaniu przez dłuższy okres czasu tych samych czynności noszących znamiona czynów zabronionych (dotyczących wyrobów akcyzowych), co świadczy o istnieniu pewnej formy zorganizowania. Należy to odróżnić od działania osób stale popełniających wspólnie podobne przestępstwa, ale wymieniających się rolami w zależności od zmiennych sytuacji faktycznych.

Argumentacja sądu okręgowego co do przyjęcia działania oskarżonego w ramach zorganizowanej grupy przestępczej jest trafna i zasługuje na aprobatę, a zatem jako zbyteczne należy uznać ponowne przytaczanie w treści niniejszego uzasadnienia tych samych argumentów, skoro spotkały się one z całkowitą akceptacją sądu apelacyjnego (zobacz trafną argumentację sądu I instancji k. 2162 – 2163). Warto jedynie nadmienić, iż przestępcza struktura w skład której wchodzili oskarżeni spełniała podstawowe warunki uznania jej za zorganizowaną grupę przestępcza w rozumieniu art. 258§1 k.k. Dla stwierdzenia bowiem istnienia takiej grupy wystarczy ustalenie choćby niewielkiego stopnia powiązań organizacyjno - hierarchicznych pomiędzy jej członkami, w tym powiązań umożliwiających popełnienie przestępstwa we współdziałaniu z innymi osobami. Na ustalonym poziomie powiązań osobą wokół której jak prawidłowo ustalił to sąd okręgowy koncentrowały się działania członków grupy był R. W.. To właśnie on odbierał zamówienia na dostawę towaru, on też osobiście lub za pomocą innych osób dostarczał papierosy sprzedawcom detalicznym i on rozliczał się z nimi z realizacji transakcji. W związku z zarzutem zawartym w apelacji obrońcy oskarżonego W. T. podkreślenia wymaga także to, iż do przyjęcia sprawstwa przestępstwa stypizowanego w przepisie art. 258§1 k.k. nie jest niezbędna wiedza członka grupy o jej szczegółach organizacyjnych, czy też znajomość wszystkich tworzących ją osób, jak i również mechanizmów jej funkcjonowania, a wystarczające jest przystąpienie sprawcy do grupy ze świadomością jej przestępczego charakteru.

Konkludując niniejsze rozważania stwierdzić należy, iż końcowe wyjaśnienia oskarżonego W. T. jednoznacznie dowodzą temu, iż miał on świadomość działania w ramach zorganizowanej grupy przestępczej i na to co najmniej się godził. Wyjaśnienia te bowiem jednoznacznie wskazują na to, iż nie tylko był on świadom nielegalnego pochodzenia papierosów przyjmowanych przez niego do sprzedaży, ale także miał wiedzę co do tego, iż nie jest jedynym odbiorca papierosów przeznaczonych do dalszej sprzedaży od R. W..

Orzeczonej wobec oskarżonego W. T. kary w ocenie sądu apelacyjnego nie można traktować jako kary rażąco - niewspółmiernie surowej w rozumieniu przepisu art. 438 pkt 4 k.p.k., co uzasadniałoby złagodzenie przez sąd apelacyjny orzeczonej wobec oskarżonego kary. Do wniosku takiego prowadzi przede wszystkim to, iż za przypisane przestępstwo została oskarżonemu wymierzona kara w dolnych granicach ustawowego zagrożenia, której wykonanie zostało jednocześnie warunkowo zawieszone.

Rozważając kwestię dotyczącą kary zwrócić należy uwagę, iż sąd meriti z jednej strony uznał oskarżonego W. T. za winnego popełnienia przestępstwa wyczerpującego dyspozycję art. 258§1 k.k., zaś z drugiej strony warunkowo zawieszając w/wym. wykonanie orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności uczynił to na okres próby wynoszący 2 lata, podczas gdy w realiach niniejszej sprawy minimalny okres próby na jaki sąd meriti mógł warunkowo zawiesić wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności wynosił 3 lata, albowiem do sprawcy przestępstwa z art. 258 k.k. mają odpowiednie zastosowanie przepisy dotyczące sprawcy określonego w art. 64§2 k.k., z wyjątkiem przewidzianego w tym przepisie zaostrzenia kary (art. 65§2 k.k.). Oznacza to, iż zawieszając wykonanie kary pozbawienia wolności orzeczonej za przestępstwo z art. 258§1 k.k sąd meriti mógł uczynić to na podstawie przepisu art. 69§ 1-3 k.k., ustalając okres próby od 3 do 5 lat (art. 70§2 k.k.). Zważywszy jednak na kierunek apelacji (wyrok sądu meriti został zaskarżony wyłącznie na korzyść oskarżonego W. T.), sąd apelacyjny nie był uprawniony do dokonania ewentualnej zmiany wyroku we wskazanym powyżej zakresie, to jest wydłużając okres próby do co najmniej 3 lat, gdyż byłoby to niewątpliwie rozstrzygnięcie na niekorzyść oskarżonego (zobacz art. 434§1 k.p.k.).

Na podstawie § 14 ust.1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1348 ze zm.), sąd apelacyjny zasądził od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy z urzędu kwotę 738 zł. wraz z podatkiem VAT, tytułem nieopłaconych kosztów związanych z obroną z urzędu udzieloną oskarżonemu W. T. w postępowaniu odwoławczym.

Stosownie do przepisu art. 624§1 k.p.k. sąd apelacyjny zwolnił oskarżonego W. T. od ponoszenia kosztów sądowych za instancję odwoławczą, uznając iż ich uiszczenie przez oskarżonego byłoby niemożliwe.