Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II AKa 387/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 grudnia 2012r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Adam Wrzosek

Sędziowie: SA – Jarosław Góral

SA – Zbigniew Kapiński (spr.)

Protokolant: – sekr. sąd. Kazimiera Zbysińska

przy udziale Prokuratora Leszka Woźniaka

po rozpoznaniu w dniu 27 grudnia 2012 r.

sprawy

1. P. J. (1)

2. A. S.

oskarżonych z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 2 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art.64 § 1 k.k., art.159 k.k. w zb. z art.157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. (ad. 1) i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art.280 § 2 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art.159 k.k. w zb. z art.157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. (ad. 2)

na skutek apelacji, wniesionych przez obrońców obu oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego w. W.

z dnia 16 lipca 2012 r. sygn. akt XII K 65/12

utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok uznając apelacje wniesione przez obrońców oskarżonych P. J. (1) i A. S. za oczywiście bezzasadne;

zasądza od oskarżonych koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w częściach na nich przypadających w tym po 400 (czterysta) złotych tytułem opłaty za drugą instancję;

zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokatów: K. C. i M. K. – Kancelarie Adwokackie w W. po 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych, w tym 23% podatku VAT, za obronę z urzędu oskarżonych wykonywaną
w postępowaniu odwoławczym przed Sądem Apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Prokuratura oskarżyła P. J. (1) o to, że:

1.  w dniu 15 marca 2011 roku w W. przy ul. (...) w mieszkaniu nr (...) działając wspólnie i w porozumieniu z A. S. usiłował dokonać kradzieży 200 zł na szkodę P. B. używając przemocy wobec pokrzywdzonej w postaci bicia pięściami po głowie i twarzy, szarpaniu za włosy, wykręcaniu prawej stopy, przewróceniu oraz biciu po całym ciele metalową pałką teleskopową, tj. posługując się innym przedmiotem podobnie niebezpiecznym do noża lub broni palnej, powodując u P. B. obrażenia w postaci zasinienia powieki oka lewego, zasinienie lewej okolicy barkowej, zasinienie prawej okolicy łopatkowej i trzy pasmowate zasinienia z wybroczynami krwawymi na ich tle w lewej okolicy łopatkowej i podłopatkowej, skutkującymi rozstrojem zdrowia i naruszeniem czynności narządu ciała pokrzywdzonej na czas nie przekraczający 7 dni, przy czym zarzucanego im czynu dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności w okresie od dnia 15 maja 2009 roku do 17 czerwca 2009 roku, na poczet której zostały zaliczone okresy od 2 czerwca 2008 roku do 11 marca 2009 roku i od 16 marca 2009 roku do 5 maja 2009 roku za umyślne przestępstwo podobne z art. 286 § 1 k.k.,

tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 2 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

2.  w dniu 15 marca 2011 roku w W. w mieszkaniu przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z A. S. dokonali pobicia A. K. popychając ją, przytrzymując i bijąc pięściami po całym ciele oraz uderzając pokrzywdzoną metalową pałką teleskopową w nogę, tj. używając innego przedmiotu podobnie niebezpiecznego do noża lub broni palnej, powodując zasinienie tylnej powierzchni podudzia lewego, zasinienie tylnej powierzchni podudzia prawego, zasinienie tylno-bocznej powierzchni uda prawego, pasmowe zasinienie tylno-bocznej powierzchni uda lewego skutkującymi rozstrojem zdrowia i naruszeniem czynności narządów ciała na czas nie przekraczający 7 dni,

tj. o czyn z art. 159 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

a także A. S. o to, że

1.  w dniu 15 marca 2011 roku w W. przy ul. (...) w mieszkaniu nr (...) działając wspólnie i w porozumieniu z P. J. (1) usiłował dokonać kradzieży 200 zł na szkodę P. B. używając przemocy wobec pokrzywdzonej w postaci bicia pięściami po głowie i twarzy, szarpaniu za włosy, wykręcaniu prawej stopy, przewróceniu oraz biciu po całym ciele metalową pałką teleskopową, tj. posługując się innym przedmiotem podobnie niebezpiecznym do noża lub broni palnej, powodując u P. B. obrażenia w postaci zasinienia powieki oka lewego, zasinienie lewej okolicy barkowej, zasinienie prawej okolicy łopatkowej i trzy pasmowate zasinienia z wybroczynami krwawymi na ich tle w lewej okolicy łopatkowej i podłopatkowej, skutkującymi rozstrojem zdrowia i naruszeniem czynności narządu ciała pokrzywdzonej na czas nie przekraczający 7 dni,

tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 2 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

2.  w dniu 15 marca 2011 roku w W. w mieszkaniu przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z P. J. (1) dokonali pobicia A. K. popychając ją, przytrzymując i bijąc pięściami po całym ciele oraz uderzając pokrzywdzoną metalową pałką teleskopową w nogę, tj. używając innego przedmiotu podobnie niebezpiecznego do noża lub broni palnej, powodując zasinienie tylnej powierzchni podudzia lewego, zasinienie tylnej powierzchni podudzia prawego, zasinienie tylno-bocznej powierzchni uda prawego, pasmowe zasinienie tylno-bocznej powierzchni uda lewego skutkującymi rozstrojem zdrowia i naruszeniem czynności narządów ciała na czas nie przekraczający 7 dni,

tj. o czyn z art. 159 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Sąd Okręgowy w. W. wyrokiem z dnia 16 lipca 2012 r.

1. oskarżonego P. J. (1) uznał za winnego popełnienia zarzucanych mu w akcie oskarżenia czynów i za to:

- oskarżonego P. J. (1) za czyn opisany w pkt. I a/o na podstawie art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 2 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. skazał, a na podstawie art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 4 (czterech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

-

oskarżonego P. J. (1) za czyn opisany w pkt. II a/o na podstawie art. 159 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. skazał, a na podstawie art. 159 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

2. oskarżonego A. S. uznał za winnego popełnienia zarzucanych mu w akcie oskarżenia czynów i za to:

-

oskarżonego A. S. za czyn opisany w pkt. I a/o na podstawie art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 2 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. skazał, a na podstawie art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 2 k.k. w zw. 2 art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

-

oskarżonego A. S. za czyn opisany w pkt. II a/o na podstawie art. 159 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. skazał, a na podstawie art. 159 k.k. w zw. 7. art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności;

3.  na podstawie art. 85 k.k., art. 86 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu P. J. (1) karę łączną 5 (pięciu) lat pozbawienia wolności, a oskarżonemu A. S. karę łączną 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

4.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonym P. J. (1) i A. S. na poczet orzeczonej wobec każdego z nich kary łącznej pozbawienia wolności, okres jego rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 15 marca 2011 roku do dnia 16 lipca 2012 roku;

5.  na podstawie art. 44 § 2 k.k. orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa poprzez zniszczenie dowodu rzeczowego opisanego w wykazie dowodów rzeczowych nr (...) w pkt. 1 na k. 332, t. II;

6.  zwolnił oskarżonych P. J. (1) i A. S. od opłaty i kosztów postępowania, przejmując je na rachunek Skarbu Państwa;

7.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. C. z K.A. ul. (...), lok. 57 w W. tytułem zwrotu kosztów obrony z urzędu oskarżonego P. J. (1) i na rzecz adw. M. K. z K.A. ul. (...), lok. 20 w W. tytułem zwrotu kosztów obrony z urzędu oskarżonego A. S. kwoty po 1320,00 (jeden tysiąc trzysta dwadzieścia) zł powiększone o kwoty należnego podatku VAT.

Powyższy wyrok został zaskarżony przez obrońców obu oskarżonych.

Obrońca oskarżonego P. J. (1) zaskarżając wyrok w całości na korzyść tego oskarżonego zarzucił:

I.  na zasadzie art. 438 pkt 2 k.p.k. obrazę przepisów prawa procesowego, która miała wpływ na treść orzeczenia, tj.:

1) art. 167 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. poprzez przyjęcie, że pieniądze, których zwrotu P. J. (1) domagał się od P. B., pochodziły z działalności przestępczej, tj. czynu przestępnego popełnionego w dniu 14 marca 2011 r., określanego przez sąd jako zabór w celu przywłaszczenia portfela z pieniędzmi i dokumentami na szkodę D. M. (1);

2) art. 167 k.p.k. poprzez nieprzeprowadzenie z urzędu dowodu z zeznań świadka D. M. (1), pokrzywdzonego zdarzeniem, o którym mowa w pkt 1 powyżej, na okoliczność przebiegu tego zdarzenia, w tym sposobu działania sprawców oraz poniesionej szkody;

3) art. 7 k.p.k. poprzez uznanie za wiarygodne zeznań świadka Z. N. (1) w części dotyczącej zwrotu P. J. (1) reszty ze 100 złotych, jakie P. J. (1) pożyczył Z. N. (1) w dniu 13 marca 2011 r. na zakup alkoholu, podczas gdy świadek ten składał w toku postępowania sprzeczne zeznania w tym zakresie, łącznie z zaprzeczeniem, na etapie postępowania przygotowawczego, aby P. J. (1) pożyczał mu jakiekolwiek pieniądze.

II. na zasadzie art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść tego orzeczenia, polegający na przyjęciu, że P. J. (1) dokonał w dniu 13 marca 2011 r. czynu określonego przez sąd jako zabór w celu przywłaszczenia portfela z pieniędzmi i dokumentami na szkodę D. M. (1), którego świadkiem był M. S., na podstawie zeznań M. S. (k. 160-163), podczas gdy z zeznań tych wynika, że zdarzenie to miało miejsce w dniu 14 marca 2011 r., co oznacza, że pieniądze, które P. J. (1) pożyczył w dniu 13 marca 2011 r. Z. N. (1) na zakup alkoholu (100 złotych), a także te, które zostały mu tego samego dnia - według jego wyjaśnień - ukradzione podczas pobytu w mieszkaniu nr (...) przy ul. (...) w W., nie mogły pochodzić z działalności przestępczej wskazanej przez sąd, który to błąd doprowadził do naruszenia prawa materialnego, tj. art. 191 § 2 k.k. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że motywem działania P. J. (1) było wymuszenie zwrotu wierzytelności, a nie kradzież cudzych pieniędzy.

III.na zasadzie art. 438 pkt 1 k.p.k. naruszenie prawa materialnego, tj.:

1)  art. 280 § 2 k.k. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, w odniesieniu do zarzutu opisanego w pkt 1 aktu oskarżenia, wynikające z uznania, że pałka teleskopowa, którą posługiwał się P. J. (1) wobec P. B. stanowiła przedmiot podobnie niebezpieczny do broni palnej lub noża, podczas gdy prawidłowa ocena właściwości tej pałki teleskopowej wskazuje, że nie jest ona takim przedmiotem.

2)  art. 159 § k.k. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, w odniesieniu do zarzutu opisanego w pkt 2 aktu oskarżenia, wynikające z uznania, że pobicie A. K. nastąpiło z użyciem przedmiotu podobnie niebezpiecznego do broni palnej lub noża, podczas gdy prawidłowa ocena właściwości pałki teleskopowej wskazuje, że nie jest ona takim przedmiotem.

IV.na zasadzie art. 438 pkt 4 k.p.k. zgłosił zarzut ewentualny w postaci rażącej niewspółmierności kary wymierzonej P. J. (1).

Podnosząc powyższe zarzuty, na zasadzie art. 427 § 1 oraz 437 § 2 k.p.k. wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w. W..

Obrońca oskarżonego A. S. zaskarżając na korzyść tego oskarżonego pkt 2, 3, 4 i 6 wyrokowi zarzucił:

a)  naruszenie prawa materialnego w postaci art. 280 § 2 k.k. poprzez jego błędne zastosowanie;

b)  naruszenie prawa materialnego w postaci art. 159 k.k. poprzez jego błędne zastosowanie.

Podnosząc powyższe zarzuty wnosił o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonego A. S. od postawionych mu zarzutów.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Wniesione apelacje są bezzasadne w stopniu oczywistym a zatem nie zasługują na uwzględnienie zawarte w nich wnioski.

Przed merytorycznym odniesieniem się do poszczególnych zarzutów zawartych w apelacji obrońcy oskarżonego P. J. (1) należy zaznaczyć, że budzić musi istotne zastrzeżenia sposób konstrukcji omawianej apelacji, zawarto w jej petitum wszystkie możliwe rodzaje zarzutów o których mowa w art. 438 k.p.k., które odnoszą się łącznie do obu czynów przypisanych oskarżonemu P. J. (1) zakwalifikowanych z art. 280 § 2 k.k. i 159 k.k.

Tymczasem jest oczywiste i wynika to zarówno ze stanowiska doktryny jak również z jednolitego w tym zakresie orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz Sądów Apelacyjnych, że zarzut obrazy prawa materialnego jest aktualny dopiero wówczas, gdy skarżący nie kwestionuje dokonanych przez Sąd pierwszej instancji ustaleń faktycznych.

Z treści petitum przedmiotowej apelacji wynika zaś, że w pkt I zawarte są zarzuty obrazy przepisów postępowania tj. art. 167 w zw. z art. 77 k.p.k. oraz art. 7 i 167 k.p.k., w pkt II zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, zaś w pkt III zarzuty obrazy prawa materialnego tj. art. 280 § 2 k.k. i 159 k.k. (błędnie wskazano, że dotyczy § 1 tego przepisu w sytuacji, gdy przepis ten nie zawiera paragrafów).

Należy także wyraźnie podkreślić, że z dokonanych przez Sąd Okręgowy prawidłowych ustaleń faktycznych nie wynika wprost, że Sąd ten przyjął iż pieniądze, których według obrońcy zwrotu P. J. (1) domagał się od P. B. pochodziły z działalności przestępczej, tj. z czynu popełnionego w dniu 14 marca 2011 r. na szkodę D. M. (2).

Z ustaleń Sądu meriti wynika jedynie, że w początkowej oraz końcowej części tych ustaleń Sąd przyjął, że P. J. (1) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia portfela z pieniędzmi i dokumentami na szkodę D. M. (1) (str. 1 i 6 uzasadnienia).

Z treści tych ustaleń nie wynika jednak w żaden sposób to, co kwestionuje skarżący a mianowicie, że pieniądze których zwrotu P. J. (1) domagał się od P. B. pochodziły z działalności przestępczej.

Sąd meriti nie czynił bowiem w tym zakresie żadnych szczegółowych ustaleń faktycznych, chociażby dotyczących kwoty pieniędzy jaka znajdowała się w skradzionym portfelu.

Zatem autor apelacji w treści zarzutów I jak i II kwestionuje w istocie okoliczności, które nie tylko nie zostały przez Sąd ustalone, ale też nie miały znaczenia dla kwestii odpowiedzialności karnej obu oskarżonych. O ile bowiem kwestia zwrotu reszty ze 100 zł, jakie otrzymał Z. N. (1) od oskarżonego P. J. na zakup alkoholu (a nie pożyczki, jak błędnie twierdzi skarżący), była przedmiotem rozważań i ustaleń Sądu i została prawidłowo rozstrzygnięta na podstawie uznanych za wiarygodne zeznań świadka Z. N. (1), to treść zarzutu z pkt I 1 i z pkt II dotyczy okoliczności, które w przedmiotowej sprawie nie mają żadnego znaczenia.

Redagując bowiem w taki sposób zarzuty z pkt I i II petitum omawianej apelacji, jej autor pomija zasadniczy fakt, że działania oskarżonego P. J. (1) oraz A. S. w dniu zdarzenia tj. 15 marca były skierowane wobec pokrzywdzonych P. B. i A. K., które nie tylko nie miały żadnego związku z wydarzeniami, jakie miały miejsce w dniach 13 i 14 marca 2011 r., ale nie miały ponadto żadnych zobowiązań finansowych wobec oskarżonych.

Zatem powyższe zarzuty dotyczą kwestii, które nie mają żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, skoro odnoszą się w istocie tylko do zdarzeń z okresu poprzedzającego, tj. z 13 i 14 marca 2011 r. oraz do osoby Z. N., który podczas zdarzenia z dnia 15 marca 2011 r. nie był obecny.

Z tego też względu Sąd Apelacyjny, uznając powyższe zarzuty za całkowicie bezzasadne, nie widzi potrzeby, aby szerzej analizować wywody autora apelacji, które nie odnoszą się do istoty zagadnienia.

Za całkowicie bezzasadne uznać należy również zarzuty obrazy prawa materialnego zawarte w pkt III omawianej apelacji.

Z treści obu zarzutów wynika, że autor apelacji obrazy art. 280 § 2 k.k. i 159 k.k. dopatruje się w tym, że Sąd Okręgowy błędnie przyjął, iż pałka teleskopowa, którą posługiwał się oskarżony P. J. (1), stanowiła przedmiot podobnie niebezpieczny do broni palnej lub noża.

Argumentacja skarżącego dotycząca przedmiotowych zarzutów zawarta na str. 5 i 6 apelacji jest dosyć lakoniczna i powierzchowna, a w istocie ogranicza się do wymienienia trzech orzeczeń Sądów Apelacyjnych odnoszących się do omawianego zagadnienia, bez głębszej analizy tych judykatów, chociażby poprzez wskazanie do jakich konkretnie stanów faktycznych owe orzeczenia się odnoszą.

Sąd odwoławczy mając na uwadze wyżej przytoczone wywody skarżącego uznał, że w żaden sposób nie podważają one trafnych ustaleń Sądu w tym zakresie oraz dokonanej kwalifikacji prawnej obu czynów przypisanych oskarżonemu P. J..

Z pisemnych motywów zaskarżonego wyroku, sporządzonych przez Sąd Okręgowy w sposób zgodny z wymogami określonymi w art. 424 k.p.k., wynika w sposób jednoznaczny, ze również kwestia kwalifikacji prawnej czynów przypisanych oskarżonemu była przedmiotem wnikliwych, merytorycznych rozważań Sądu meriti.

Na stronach 41-42 pisemnych motywów zaskarżonego wyroku Sąd ten odniósł się także do właściwości użytej podczas zdarzenia pałki teleskopowej trafnie stwierdzając, że ocena indywidualnych, obiektywnych właściwości (fizycznych cech) metalowej pałki teleskopowej, którą posługiwali się oskarżeni, wskazuje na to, że użycie tego przedmiotu przez oskarżonych stworzyła dla obu pokrzywdzonych zagrożenie analogiczne do użycia noża czy broni palnej.

Należało bowiem uwzględnić właściwości przedmiotowej pałki, która była wykonana z metalu, jej wymiary i kształt, a zwłaszcza fakt, że zakończona była metalową, grubą, owalną końcówką o ostrych brzegach.

Wnioski Sądu Okręgowego wynikające z opisanych właściwości przedmiotowej pałki są logiczne, przekonujące i mają oparcie w przytoczonym orzecznictwie, i w związku z tym zasługują na pełną aprobatę ze strony Sądu odwoławczego.

Sąd Apelacyjny nie znalazł również żadnych podstaw, aby dokonać korekty wyroku w zakresie orzeczonych wobec obu oskarżonych kar jednostkowych oraz kar łącznych, które nie noszą w sobie cech rażącej surowości, bowiem nie przekraczają stopnia winy oskarżonych oraz uwzględniają we właściwy sposób dyrektywy wymiaru kary określone w art. 53 k.k.

Z uwagi zaś na lakoniczność zarzutu zawartego w pkt IV omawianej apelacji, a w istocie brak dodatkowych argumentów w jej uzasadnieniu, Sąd Apelacyjny nie dostrzega potrzeby i konieczności szerszego odnoszenia się do kwestii wymiaru kary orzeczonej wobec oskarżonego P. J. (1), która nie jest nadmiernie surowa (5 lat pozbawienia wolności), a przy jej orzekaniu uwzględniono wszystkie istotne okoliczności mające wpływ na wymiar tej kary.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k.