Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: II AKa 364/11

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 października 2011 roku

Sąd Apelacyjny w Katowicach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący

SSA Beata Basiura

Sędziowie

SSA Marek Charuza (spr.)

SSA Wiesław Kosowski

Protokolant

Magdalena Baryła

przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Adama Rocha

po rozpoznaniu w dniu 11 października 2011 roku sprawy

wnioskodawczyni L. T. c. A. i H.

wnioskodawcy A. T. s. W. i L.

w przedmiocie zadośćuczynienia i odszkodowania za internowanie W. T.na mocy decyzji nr III "A" - 28 z dnia 12.12.1981 roku wydanej przez Komendanta Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej w K.

na skutek apelacji pełnomocnika wnioskodawców

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 29 kwietnia 2011 roku, sygn. akt XXI Ko 225/08

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 w ten sposób, że podwyższa zasądzone zadośćuczynienie do kwot po 7.500,00 (siedem tysięcy pięćset) złotych
na rzecz każdego z wnioskodawców, z ustawowymi odsetkami od dnia
11 października 2011 roku;

2.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zasądza od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Katowicach) na rzecz pełnomocnika wnioskodawców L. T. i A. T.
adw. J. F. – Kancelaria Adwokacka w K. kwotę 147,60
(sto czterdzieści siedem złotych 60/100) złotych, w tym 23% podatku
VAT tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu odwoławczym;

4.  kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt II AKa 364/11

UZASADNIENIE

Wnioskodawca W. T. wystąpił z wnioskiem o odszkodowanie
i zadośćuczynienie za internowanie w okresie od dnia 13 grudnia 1981 roku do dnia
12 marca 1982 roku, w łącznej kwocie 25 000 złotych.

W. T. zmarł w dnia 6 września 2009 roku i w jego uprawnienia wstąpili żona L. T. oraz syn A. T., którzy ostatecznie wnieśli
o zasądzenie kwoty 30 000 złotych tytułem odszkodowania oraz 30 000 złotych tytułem zadośćuczynienia.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 29 kwietnia 2011 roku Sąd Okręgowy
w Katowicach zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawców L. T.
i A. T. kwoty po 5 000 złotych z ustawowymi odsetkami liczonym od dnia prawomocności wyroku tytułem zadośćuczynienia za krzywdy doznane przez W. T. wynikłe z jego internowania na mocy decyzji nr III A -28 z dnia 12 grudnia 1981 roku wydanej przez Komendanta Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej w K., zaś w pozostałym zakresie żądanie wnioskodawców oddalił.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pełnomocnik wnioskodawców,
i zaskarżając wyrok w części dotyczącej zasądzonego zadośćuczynienia zarzucił orzeczeniu naruszenie art. 445 § 1 i 2 k.c.

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na rzecz wnioskodawców kwoty 25 000 złotych tytułem zadośćuczynienia, ewentualnie
o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Katowicach.

Apelację ocenić należało jako jedynie częściowo zasadną.

Ponieważ poza zakresem zaskarżenia pozostawiono tą cześć przedmiotowego wyroku, w której oddalono żądanie wniosku o zasądzenie odszkodowania za internowanie represjonowanego – które to rozstrzygnięcie nie nasuwa krytycznych uwag – niniejsze rozważania dotyczyć będą jedynie kwestionowanej w apelacji wysokości zasądzonego zadośćuczynienia.

I tak przede wszystkim podnieść należy, że Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny dotyczący internowania zmarłego W. T., skutkujący doznaniem przez niego krzywdy i w konsekwencji uprawnieniem jego żony i syna do dochodzenia zadośćuczynienia.

Te ustalenia, a także dalsze kwestie, związane i z potrzebą odniesienia się do ujawnionego problemu ewentualnego wykluczenia roszczenia na podstawie art. 8 ust. 5 ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, nie były podważane i przez prokuratora, choć ten na rozprawie przed Sądem I instancji wniósł o oddalenie wniosku w całości.

Na aprobatę zasługują i te wywody sądu I instancji (strony 8-9 uzasadnienia), które dotyczyły okoliczności mających wpływ na ustalenie wysokości zadośćuczynienia oraz braku podstaw do objęcia nim schorzeń na które zapadł represjonowany już po zakończeniu internowania, a to z powodu niewykazania związku przyczynowego pomiędzy tymi schorzeniami a internowaniem represjonowanego.

Uwagi te stanowią odpowiedź na twierdzenia skarżącego, że zadośćuczynienie winno obejmować i okres po zakończeniu internowania W. T..

Słusznie w zaskarżonym orzeczeniu wyrażono i dalszy pogląd, odwołujący się do brzmienia mającej zastosowanie normy art. 445 § 1 i 2 k.c., że zadośćuczynienie powinno być odpowiednie, i chociaż ustalenie jego wysokość należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego, to ustalenie sądu w tym zakresie nie może być dowolne.

Jednakże w realiach przedmiotowej sprawy, sąd I instancji określając łączną kwotę zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez W. T. na 10 000 złotych, nie w pełni uwzględnił cierpienia doznane przez represjonowanego w okresie jego internowania.

Co prawda istotnie w stosunku do W. T. w okresie jego internowania nie była stosowana przemoc ani szykany – na co słusznie zwrócił uwagę sąd orzekający – lecz izolacja represjonowanego po doznanym przezeń urazie głowy, związana była z dodatkowymi uciążliwościami i niedogodnościami.

Okoliczność ta nie została jednak wystarczająco uwzględniona przy określaniu wysokości należnego zadośćuczynienia.

Biorąc zatem pod uwagę cały rozmiar cierpień psychicznych i fizycznych doznanych przez represjonowanego, czas ich trwania i intensywność przeżyć, przyjąć należało, że kwota należnego zadośćuczynienia przekraczać winna powszechnie przyjęty punkt odniesienia, jakim jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie z okresu orzekania.

Przypominając wypracowane w orzecznictwie wskazanie, że kwota zadośćuczynienia musi przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną,
a jednocześnie nie może być nadmierna w stosunku do doznanych krzywd i poziomu dochodów społeczeństwa, a także posługując się trafnie podaną przez sąd orzekający wysokością średniego wynagrodzenia miesięcznego za pracę w sektorze przedsiębiorstw wynoszącą w ostatnim kwartale 2010 roku 3 436,50 złotych stwierdzić należy, iż kwota zadośćuczynienia za krzywdy doznane przez W. T. winna sięgać 15 000 złotych, a więc kwoty przypadające na wnioskodawców tj. L. T. i A. T. wynoszą po 7 500 złotych.

W pozostałej części żądanie skarżącego ocenić należało jako nadmierne, albowiem nie można zapominać, że choć uraz doznany przez represjonowanego uczynił jego izolację uciążliwą bardziej niż przeciętną, to jednak W. T. po wspomnianym urazie głowy miał zapewnioną opiekę medyczną, a końcowy okres internowania spędził w szpitalu więziennym.

Z tych zatem względów orzec należało jak w wyroku, o kosztach postępowania orzekając na zasadzie art. 13 powołanej wyżej ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku.