Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2010 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Dariusza Wiory

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2010 r. sprawy

wnioskodawczyni S. S.

- w przedmiocie odszkodowania i zadośćuczynienia –

na skutek apelacji pełnomocnika wnioskodawczyni

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 25 stycznia 2010 r.

sygn. akt. XXI Ko 224/08

1.  zmienia wyrok w zaskarżonej części w ten sposób, że podwyższa przyznaną S. S. w punkcie 1 wyroku kwotę zadośćuczynienia do wysokości 11.000 (jedenastu tysięcy) złotych,

2.  w pozostałym zaskarżonym zakresie wyrok utrzymuje w mocy,

3.  zasądza od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Katowicach) na rzecz S. S. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem poniesionych kosztów pełnomocnictwa,

4.  kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt II AKa 100/10

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z dnia 25 stycznia 2009 roku zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawczyni S. S. kwoty: 5000 złotych zadośćuczynienia i 2000 złotych odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od daty uprawomocnienia wyroku w związku z decyzją o internowaniu z dnia 27.08.1982 roku wydaną wobec W. D., w pozostałej części wniosek oddalił
i orzekł w przedmiocie kosztów sądowych.

Apelację od tego wyroku wniósł pełnomocnik wnioskodawczyni. Zaskarżył wyrok w zakresie dotyczącym zasądzonej kwoty zadośćuczynienia. Zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń sądu z zebranym materiałem dowodowym poprzez uznanie, że zasądzona kwota zadośćuczynienia jest współmierna do krzywdy wyrządzonej internowaniem, błędne uzależnienie wysokości zadośćuczynienia od okresu pobytu w ośrodku internowania, błędne ustalenie, że choroba alkoholowa W. D. nie pozostawała w adekwatnym związku przyczynowym
z decyzją o internowaniu, naruszenie art. 481 kpc poprzez wadliwe określenie terminu początkowego naliczania odsetek.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pełnomocnika wnioskodawczyni jest częściowo zasadna i jej konsekwencją musiało być podwyższenie kwoty zadośćuczynienia, choć nie w postulowanej przez nią wysokości.

Dla Sądu Apelacyjnego nie ulega wątpliwości, że przyznana wnioskodawczyni tytułem zadośćuczynienia za doznaną przez W. D. krzywdę, związaną z internowaniem, kwota 5 000 złotych jest rażąco niewspółmiernie niska.

Choć Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił wszystkie istotne okoliczności
mogące mieć wpływ na określenie wysokości kwestionowanego zadośćuczynienia,
w szczególności stopień doznanej krzywdy i cierpienia, będących wynikiem internowania, poniżające traktowanie przed przewiezieniem do miejsca internowania czy okres internowania, to niestety nie znalazło to właściwego odzwierciedlenia
w przyznanej kwocie zadośćuczynienia. W żadnym razie Sąd Okręgowy nie dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych pomijając wśród tych okoliczności późniejszą chorobę alkoholową W. D.. Sąd Okręgowy słusznie uznał, że sposób
w jaki konkretna osoba rozwiązuje swe problemy jest kwestią wyboru i woli, a nie bezpośrednią konsekwencją internowania.

Błędna decyzja Sądu Okręgowego w zakresie przyznanej kwoty zadośćuczynienia była skutkiem nie wystarczającego odzwierciedlenia tych okoliczności w przyznanej kwocie zadośćuczynienia, które zgodnie z intencją ustawodawcy, winno skutkować naprawieniem doznanych krzywd. Pamiętać należy, że do najważniejszych skutków społecznych, jakie zgodnie z intencją ustawodawcy miało wywołać wejście w życie projektowanej ustawy, należało zaliczyć usunięcie stanu bezprawności, wzrost poczucia sprawiedliwości społecznej i dziejowej.
W uzasadnieniu projektu rządowego wyraźnie wskazywano, że ogromne znaczenie społeczne będzie też miało właśnie naprawienie krzywd. Przyjęcie założenia przez Sąd Okręgowy, że kwota zadośćuczynienia w wysokości 5 000 złotych za internowania trwające około 1,5 miesiąca jest wystarczające, przeczy chyba tym ideom i w żadnym razie nie realizuje intencji ustawodawcy, który poza wszystkim chciał uhonorować bohaterów polskiej historii współczesnej.

Sąd Apelacyjny w powołanym w uzasadnieniu apelacji wyroku z dnia 10.09.2009 roku II AKa 240/09 zajął, akceptowane również przez obecny skład sądu, stanowisko, iż z uwagi na okoliczności towarzyszące internowaniu w początkowym okresie jego stosowania – organem decydującym o internowaniu był wyłącznie Komendant Wojewódzki MO, niepewność wynikająca ze sposobu zatrzymania i osadzenia, oderwanie od środowiska rodzinnego i zawodowego, brak jakichkolwiek informacji o przyczynach zatrzymania
i miejscu pobytu – to właśnie początkowy okres izolacji powodował największy stres
i krzywdę psychiczną. Te okoliczności powodują, zdaniem Sądu Apelacyjnego, konieczność określenia kwoty zadośćuczynienia za doznane w tym początkowym okresie internowania krzywdy w odpowiednio wyższej wysokości, niezależnie od okresu dalszego internowania. Dopiero w dalszej kolejności dla ustalania wysokości należnego zadośćuczynienia winien mieć znaczenie czasokres pozbawienia wolności. Choć pisemne uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie prowadzi do sugerowanych w apelacji wniosków, że Sąd Okręgowy powiązał wysokość przyznanego zadośćuczynienia wyłącznie z długością internowania i określonym ustawowo jego górnym limitem, to jednak określenie kwoty zadośćuczynienia na 5 000 złotych nie uwzględnia w wystarczającym stopniu wyżej podniesionych przesłanek, w szczególności konieczności określenia kwoty minimalnej za fakt internowania na odpowiednio wysokim poziomie. W powołanym wyżej wyroku Sąd Apelacyjny określił tę kwotę za 10 000 złotych i Sąd Apelacyjny w obecnym składzie tę ocenę podziela. Ponieważ W. D. był internowany przez okres 45 dni, a więc okres nieznacznie przekraczający minimalne okresy internowania, Sąd Apelacyjny podwyższył przyznaną kwotę zadośćuczynienia na rzecz wnioskodawczyni do wysokości 11 000 złotych.

Jeżeli chodzi o zarzut dotyczący daty naliczania odsetek, to nadal obowiązująca jest uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 1991 roku I KZP 35/91, z której wynika, że w sprawach o roszczenia przewidziane w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia
23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego
(Dz. U. Nr 34, poz. 149) sąd, uwzględniając wniosek, zasądza od Skarbu Państwa odszkodowanie za krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się postanowienia zasądzającego tę należność /OSNKW 1992/3-4/26/.

Z tych powodów orzeczono jak w wyroku.