Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 kwietnia 2009 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Przemysława Piątka

po rozpoznaniu w dniu 30 kwietnia 2009 r. sprawy

wnioskodawczyni J. P.

- w przedmiocie odszkodowania -

na skutek apelacji pełnomocnika wnioskodawczyni

od wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej z dnia 13 listopada 2008 r.

sygn. akt. III Ko 216/07

1.  utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy,

2.  wydatkami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt. II AKa 64/09

UZASADNIENIE

W dniu 31 sierpnia 2007 roku J. P. złożyła w Sadzie Okręgowym
w Katowicach wniosek o stwierdzenie nieważności orzeczenia o przymusowym umieszczeniu w obozie pracy w J. i P. w latach 1946-1947 oraz
o należne jej odszkodowanie i zadośćuczynienie.

Sąd Okręgowy w Bielsku- Białej, któremu została przekazana do rozpoznania sprawa na mocy postanowienia Sądu Okręgowego w Katowicach, wyrokiem z dnia
13 listopada 2008 roku oddalił wniosek o odszkodowanie złożony przez wnioskodawczynie, zasądzając od Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika z urzędu T. S. kwotę 146, 40 złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu J. P..

Powyższy wyrok zaskarżył pełnomocnik wnioskodawczyni zarzucając mu błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, że wnioskodawczyni nie prowadziła działalności
na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego w rozumieniu art. 1 ustawy
z dnia 23.02.1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, mimo, że prawidłowa analiza jej pobytu w obozach pracy w J. i w P. w okresie od 16.02.1946 roku do 22.03.1947 roku prowadzi do wniosku, że działalność taką właśnie prowadziła.

Podnosząc powyższy zarzut skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie wniosku w całości ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Bielsku – Białej.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pełnomocnika okazała się niezasadna stąd też nie zasługiwał na uwzględnienie. Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i na ich bazie wywiódł słuszną i logiczną ocenę prawną roszczenia wnioskodawczyni. Sąd Okręgowy w żadnym stopniu nie kwestionował treści relacji wnioskodawczyni, ustalając, że J. P.została osadzona w dniu (...)roku
w (...)w J.na mocy wydanego w dniu 02 marca
1946 roku przez Prokuratora Specjalnego Sądu Karnego w Katowicach zarządzenia
o odosobnieniu, a w dniu 22 maja 1946 roku została przetransportowana do (...)w P., z którego została zwolniona w dniu 22 marca 1947 roku. Podstawą wydania powyższego zarządzenia był zarzut dopuszczenia sie przez wnioskodawczynię przestępstwa z art. 1 Dekretu P.K.W.N. z dnia 04 listopada 1944 roku. Natomiast zatrzymanie i umieszczenie na czas nieoznaczony w miejscu odosobnienia i poddania przymusowej pracy zarządzono na podstawie art. 2 Dekretu P.K.W.N. z dnia 04 listopada 1944 roku.

J. P. nie prowadziła działalności na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego jak również działalności przeciwko kolektywizacji wsi oraz obowiązkowym dostawom. Żaden z dokumentów przedstawionych wraz z rozpoznawanym wnioskiem nie zawiera treści, które podważałyby zasadność tego ustalenia, stąd nie sposób podzielić zarzutu skarżącego.

Sąd Apelacyjny zaakceptował stanowisko Sądu Okręgowego, aprobując dokonaną przezeń ocenę materiału dowodowego. Jest więc oczywiste, że w takiej sytuacji materialną przyczyną oddalenia wniosku o zasądzenie odszkodowania
i zadośćuczynienia w trybie przepisów ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku było ustalenie, iż zatrzymanie wnioskodawczyni i wszystkie skutki tego zatrzymania nie stanowiły represji za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego – ponieważ były następstwem odstępstwa od narodowości polskiej.

Nadmienić należy, iż formalnoprawnym warunkiem odnośnie trybu odszkodowawczego, przewidzianego w ustawie z dnia 23 lutego 1991 roku jest stwierdzenie nieważności orzeczenia, będącego podstawą wniosku o odszkodowanie. Dopiero stwierdzenie nieważności orzeczenia uznaje się za równoznaczne
z uniewinnieniem, zatem powinnością Sądu, (czego nie uczyniono na gruncie tej sprawy), w pierwszej kolejności winno być stwierdzenie nieważności takiego orzeczenia, które dotyczyło osoby represjonowane. W niniejszej sprawie nie mamy do czynienia z orzeczeniem gdyż za takowe nie można uznać zarządzenia Prokuratora Specjalnego Sadu Karnego w Katowicach z dnia 02 marca 1946 roku. Jak wynika
z art. 2 ust 2 Dekretu PKWN o środkach zabezpieczających w stosunku do zdrajców Narodu na umotywowany wniosek prokuratora, specjalny sad karny na niejawnym posiedzeniu wydaje postanowienie, którym bądź utrzymuje w mocy, bądź uchyla zarządzenie prokuratora o przymusowy odosobnieniu. Tylko w takiej sytuacji można byłoby mówić o orzeczeniu. Brak byłoby wiec podstaw do stwierdzenia nieważności nie tylko z uwagi na to, iż, zatrzymanie wnioskodawczyni i wszystkie skutki tego zatrzymania nie stanowiły represji za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, ale także z przedstawionego wyżej powodu.

Pomimo drobnych mankamentów, o których napomknięto wyżej, wyrok Sądu Okręgowego należało uznać z prawidłowy i należycie uzasadniony, stąd też Sąd Apelacyjny utrzymał go w mocy.