Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wrocław, dnia 11 marca 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu, Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Piotr Jarmundowicz

Protokolant: Leszek Matuszek

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2013 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa I. S. (1)

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W.

o zapłatę

I. zasądza od strony pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W. na rzecz powódki I. S. (1) kwotę 208.504,11 zł. (dwieście osiem tysięcy pięćset cztery zł. 11/100) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 7 maja 2013 r. do dnia zapłaty,

II. w pozostałej części powództwo oddala,

III. zasądza od strony pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W. na rzecz powódki I. S. (1) kwotę 7.217 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego,

IV. nakazuje stronie pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W., aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego we Wrocławiu) kwotę 10.484 zł. tytułem opłaty sądowej od obowiązku uiszczenia, której zwolniona jest powódka.

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym do tutejszego Sądu w dniu 02.12.2011 r. powódka I. S. (1) domagała się zasądzenia od strony pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W. kwoty 201 278 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22.12.2010 r. oraz kosztami procesu. W uzasadnieniu roszczenia powódka wskazała, że uiściła na rzecz pozwanej spółdzielni w dniu 15.06.2007 r. kwotę 150 000 zł tytułem opłaty rezerwowej na zakup działki budowlanej w S.. Wpłata została dokonana w dwóch przelewach w wysokości 100 000 zł oraz 50 000 zł z konta jej koleżanki J. S. (1), a w ich tytułach jednoznacznie wskazano, że wpłaty dotyczą powódki w związku z rezerwacją działki. Powódka ostatecznie zrezygnowała z zakupu działki i w piśmie z dnia 05.08.2008 r. poinformowała o tym stronę pozwaną wnosząc jednocześnie o zwrot uiszczonej zaliczki oraz wskazując, że zakupem działki zainteresowana jest E. H.. Spółdzielnia wyraziła zgodę na rezygnację powódki oraz na wstąpienie w jej miejsce E. H.. W konsekwencji pozwana spółdzielnia rozporządziła nieruchomością na jej rzecz jednak nie zwróciła powódce uiszczonej przez nią opłaty rezerwowej, mimo wielokrotnych wezwań do zapłaty. Pozwana odmawiając powódce zwrotu opłaty rezerwowej, tłumaczyła, że nie otrzymała należności jej z konta bankowego. Po przedłożeniu przez powódkę potwierdzeń przelewów na kwotę 150 000 zł pozwana spółdzielnia okazała oświadczenie E. H., z którego wynikało, że ta zwróciła powódce kwotę 150 000 zł na jej konto bankowe oraz konto J. S. (1). Powódka zaprzeczyła jednak, że jej roszczenie wobec pozwanej spółdzielni zostało zaspokojone przez jakiekolwiek osoby trzecie, a w szczególności przez E. H.. Powódka wskazała jednocześnie, że nie zawierała żadnej umowy o przejęcie długu z osoba trzecią, ani jako wierzyciel nie wyraziła zgody na zawarcie umowy między pozwaną a osobą trzecią. Powódka dodała, że w szeregu opisanych w pozwie pism z przełomu 2010 i 2011 roku dokonała potrącenia wierzytelności opisanej w pozwie z wierzytelnościami pozwanej z tytułu opłat czynszowych za lokal położny we W. przy ul. (...) za miesiące lipiec – grudzień 2010 oraz styczeń – wrzesień 2011 w łącznej kwocie 6 798,66 zł. Na skutek potrącenia obie wierzytelności umorzyły się do wierzytelności niższej ze skutkiem na dzień wymagalności poszczególnych wierzytelności pozwanej, która następowała 21 dnia każdego miesiąca. Wobec potrąceń do zapłaty przez pozwaną do zapłaty pozostała obecnie kwota 201 278 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22.12.2010 r. na która składają się: 150 000 zł z tytułu należności głównej oraz 51 278 z tytułu skapitalizowanych odsetek. W pozwie powódka dokonała szczegółowego wyliczenia należności z tego tytułu. Na koniec powódka wskazała, że w dniu 23.05.2011r. wezwała pozwaną do zawarcia ugody, jednak do jej zawarcia nie doszło.

W dniu 20.02.2012 r. w tutejszym Sądzie wydano nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (sygn. akt I Nc 811/11) zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie wniesionym przez pozwaną Spółdzielnię Mieszkaniową (...) we W. w dniu 13.03.2012 r. domagała się ona oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia na jej rzecz kosztów procesu. Zdaniem pozwanej, powódka nie udokumentowała ani faktycznych ani prawnych podstaw dochodzenia zwrotu wpłaconej kwoty, jej twierdzenia były także sprzeczne z treścią zapisów utrwalonych na dołączonych przez nią przelewach bankowych. Wynikało z ich bowiem, że sporną kwotę przekazała pozwanej J. S. (1) z własnego rachunku bankowego, nadto nie wskazywały one rzeczywistego charakteru prawnego dokonanych przelewów. Pozwana spółdzielnia potwierdziła, że powódka odstąpiła od nabycia działki oraz wskazała swoją koleżankę E. H. jako swojego następcę prawnego odnośnie umowy podając jednocześnie swój numer rachunku bankowego dla dokonania rozliczeń. Pozwana wskazała jednak, że w tamtym czasie nie znała E. H. ani nie uzyskała z nią żadnego kontaktu ponieważ nie zgłosiła się ona do niej ani też nie wpłaciła żądanej opłaty rezerwacyjnej. W takim zawieszeniu sprawa pozostała do 2009 roku i w tym też okresie pozwana nie mogła sprzedać działki innemu nabywcy. W związku z koniecznością przeprowadzenia uwłaszczenia działki objętej umową rezerwacyjną pozwana skontaktowała się z powódką z prośbą o wyjaśnienie istniejącego stanu zawieszenia. Dopiero wtedy do pozwanej zgłosiła się E. H., która potwierdziła wolę przejęcia praw i obowiązków powódki oraz poinformowała, że I. S. (1) odstąpiła od umowy rezerwacyjnej z powodu zadłużenia również wobec niej na kwotę przekraczającą wartość opłaty rezerwacyjnej. Według pozwanej spółdzielni, E. H. zwróciła się do niej o umożliwienie uproszczenia ich wzajemnych zobowiązań w taki sposób, że ona nie będzie żądać od powódki zwrotu udzielonych jej pożyczek do kwoty 150 000 zł, spółdzielnia natomiast nie przeleje jej kwoty uiszczonej opłaty rezerwacyjnej w tej wysokości. Spółdzielnia twierdziła, że z rozmowy z E. H. wynikało, że proponowane przez nią zasady rozliczeń uzgodniła z powódką stąd też zgodziła się na zaproponowane zasady rozliczenia. W ocenie pozwanej, okoliczność porozumienia w zakresie dokonania takiego rozliczenia potwierdza także treść pozwu, który nie wiąże odsetek ustawowych naliczonych od kwoty 150 000 zł z odstąpieniem powódki od umowy rezerwacyjnej lecz od bliżej nie wyjaśnionego dnia 22.12.2010 r. Spółdzielnia spełniła prośbę powódki o odstąpienie od umowy i zawarła z E. H. najpierw notarialną warunkową umowę sprzedaży a następnie w dniu 08.05.2009 r. notarialną umowę przeniesienia udziału we współwłasności nieruchomości oraz w prawie użytkowania wieczystego do działki w S.. Pozwana zarzucała, że powódka nie wyjaśniała dlaczego dopiero w 2010 r. zaczęła żądać od niej zwrotu spornej kwoty. Dodała, że poinformowała E. H. o otrzymanym nakazie zapłaty, na co w piśmie z dnia 07.03.2012 r. potwierdziła ona, że w okresie od 04.09.2007 r. do 07.01.2008 r. przekazała pozwanej w czterech transzach: 85 000 zł, 15 000 zł, 50 000 zł oraz 5 000 zł łącznie kwotę 155 000 zł. Kwoty tej powódka E. H. nie zwróciła, ponieważ zgodnie z zawartym porozumieniem kwota ta została zaliczona jako zwrot tej samej kwoty wpłaconej przez powódkę na rzecz spółdzielni z tytułu opłaty rezerwacyjnej, natomiast kwotę 5 000 zł powódka otrzymała dodatkowo. Pozwana wyjaśniła, że kwoty w wysokości 85 000 zł oraz 15 000 zł przelane przez E. H. na rzecz pozwanej pochodziły z konta bankowego (...) sp. z o.o. w K., w której posiadała udziały i pełniła funkcję prezesa zarządu. Pozwana zarzucała, że powódka nie przedstawiła dowodów wykazujących, że w rozliczeniu za odstąpienie od umowy rezerwacyjnej, nie otrzymała od E. H. kwoty 150 000 zł tytułem zwrotu wpłaty opłaty rezerwacyjnej. Okoliczność ta, zdaniem pozwanej, na zasadzie art. 6 k.c. powinna być dowodzona właśnie przez nią, tym bardziej, że przedłożone przez nią dowody świadczyła, że poprzez wpłaty E. H. została zaspokojona z nawiązką.

W piśmie z dnia 04.05.2012 r. powódka rozszerzyła żądanie pozwu domagając się zasądzenia kwoty 209 678 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 22.12.2010r. uzasadniając to tym, że w dniu 28.12.2011 r. wpłaciła na konto pozwanej kwotę 8400 zł tytułem spłaty swoich zobowiązań z tytułu opłat czynszowych. Powódka wyjaśniła, że ponieważ spółdzielnia odmawiała uznania dokonywanych przez nią potrąceń oraz wystawienia zaświadczenia o niezaleganiu z opłatami, została zmuszona do uiszczenia tej kwoty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W 2006 roku powódka I. S. (1) nawiązała kontakt z pozwaną Spółdzielnią Mieszkaniową (...) we W. i zakupiła od niej lokal mieszkalny przy ul. (...) stając się jednocześnie jej członkiem. Na zakup mieszkania zaciągnęła kredyt w (...) S.A.

Dowód:

- zeznania powódki I. S. (1) – k. 338,

W dniu 19.01.200 7r. powódka sprzedała J. i Z. M. posiadany przez nią lokal mieszkalny położony przy ul. (...) o powierzchni 23,46 m2 za kwotę 170 000 zł.

Dowód:

- zeznania powódki I. S. (1) – k. 338,

- akt notarialny umowa sprzedaży z dnia 19.01.2007r. – k. 335,

Mieszkanie przy ul. (...) w stanie surowym powódka odebrała w kwietniu 2007 r. i zaczęła prowadzić w nim prace wykończeniowe. W tym też czasie pojawiła się dla niej, jako członka spółdzielni, możliwość zawarcia umowy rezerwacyjnej na zakup działki budowlanej w S.. Powódka, będąc w posiadaniu środków pieniężnych ze sprzedaży mieszkania przy ul. (...), w dniu 25.04.2007 r. zawarła z pozwaną umowę, której przedmiotem określonym w § 1 było ustalenie warunków zapewniających jej prawo zawarcia ze spółdzielnią umowy o budowę domu jednorodzinnego na działce położnej w S. w gminie Ż. lub umowy kupna działki w opisanym wyżej celu wraz z udziałami w częściach wspólnych. W § 4 tej umowy strony zgodnie ustaliły, że działka oznaczona numerem (...) zostanie zarezerwowana wyłącznie dla I. S. (1) do dnia uprawomocnienia się Planu Zagospodarowania Przestrzennego (...), który zostanie uchwalony przez Gminę Ż. oraz na kolejne 60 dni, w celu umożliwienia zawarcia ze spółdzielnią umowy o budowę domu jednorodzinnego. Zgodnie z § 5 umowy rezerwacja działki miała nastąpić z chwilą uiszczenia na konto spółdzielni kwoty 150 000 zł. W przypadku nie przystąpienia do zawarcia umowy o budowę domu jednorodzinnego, wpłacona kwota rezerwacyjna miała zostać zwrócona bez odsetek. W dniu podpisana umowy spółdzielnia nie wymagała od niej natychmiastowego uiszczenia opłaty rezerwacyjnej.

Dowód:

- przesłuchanie powódki I. S. (1) – – e protokół z dnia 28 lutego 2013 r. od 00:30:51 do 00:56:28,

- umowa z dnia 25.04.2007 r. – k. 257 - 258,

- przesłuchanie w charakterze strony pozwanej zastępcy prezesa Z. B. – e protokół z dnia 28 lutego 2013 r. od. 00:56:28 do 01:13:04

W czerwcu 2007 r. Z. B.– wiceprezes pozwanej spółdzielni mieszkaniowej telefonicznie poinformowała powódkę, że konieczna jest natychmiastowa zapłata opłaty rezerwacyjnej. Ponieważ powódka w międzyczasie pożyczyła kwotę 130 000 zł pieniędzy otrzymanych ze sprzedaży mieszkania koleżance B. B., zwróciła się do J. S. (1)o pożyczenie jej na krótki czas kwoty potrzebnej na uregulowanie wymaganej opłaty. J. S. (1)zgodziła się i w dniu 15.06.2007 r. z kont posiadanych w (...). S.A. oraz z (...) Bank S.A.przelała na konto spółdzielni odpowiednio 100 000 zł i 50 000 zł. W tytułach wskazała, że wpłata dotyczy I. S. (1)na rezerwację działki. Powódka zwróciła jej pożyczona kwotę pod koniec 2007 roku, wtedy też powódka otrzymała pieniądze od B. B..

Dowód:

- przesłuchanie powódki I. S. (1) – – e protokół z dnia 28 lutego 2013 r. od 00:30:51 do 00:56:28,

- potwierdzenia przelewów – k. 13,

- przesłuchanie w charakterze strony pozwanej zastępcy prezesa Z. B. – e protokół z dnia 28 lutego 2013 r. od. 00:56:28 do 01:13:04,

- zeznania świadka J. S. (1) – e protokół z dnia 13 grudnia 2012 r. od. 00:07:00 do 00:14:49,

Od 16.05.2007 r. do dnia 18.05.2008 r. powódka I. S. (1) była zatrudniona w (...) sp. z o.o. na stanowisku dyrektora ds. sprzedaży z wynagrodzeniem w wysokości początkowo 15 320 zł później 16 000 zł. W 2007 roku powódka osiągnęła dochód w wysokości 107 537,01 zł a w 2008 roku 6 712,64 zł.

(...) sp. z o.o. w 2008 roku nieregularnie przekazywała na konto powódki kwoty od 2800 zł do 1800 zł w tytułach wskazując, że dotyczą one: zaliczki, wynagrodzenia, lub zwrotu gotówki.

Udziałowcem w (...) sp. z o.o. była koleżanka powódki E. H., która pełniła jednocześnie funkcję prezesa zarządu.

Dowód:

- potwierdzenia przelewów – k. 280-281,

- odpis pełny z Rejestru Przedsiębiorców (...) sp. z o.o. – k. 282-285,

- umowa o pracę z aneksem – k. 296 - 297,

- informacja o dochodach PIT 11 I. S. (1) – k. 298 - 301,

- potwierdzenia przelewów – k. 302 - 306,

- przesłuchanie powódki I. S. (1) – – e protokół z dnia 28 lutego 2013 r. od 00:30:51 do 00:56:28,

- częściowo zeznania świadka E. H. – e protokół z dnia 28 lutego 2013 r. od 00:010:02 do 00:24:10,

W dniu 04.09.2007 r. z konta (...) sp. z o.o. przelano na konto powódki I. S. (1) kwotę 15 000 zł, w dniu 07.01.2008 r. kwotę 85 000 zł. W tytułach przelewów wskazano, że dotyczą one pożyczki. Pieniądze te powódka przeznaczyła na remont mieszkania.

Dowód:

- potwierdzenia przelewów – k. 302 - 306,

- przesłuchanie powódki I. S. (1) – – e protokół z dnia 28 lutego 2013 r. od 00:30:51 do 00:56:28,

- częściowo zeznania świadka E. H. – e protokół z dnia 28 lutego 2013 r. od 00:010:02 do 00:24:10,

W 2008 roku powódka, będąc w trudnej sytuacji finansowej, postanowiła zrezygnować z zakupu działki w S.. Zgłosiła się wtedy w dniu 05.08.2008 r. do spółdzielni i po rozmowie z wiceprezes Z. B. i za jej wskazówkami sporządziła pismo, w którym zwróciła się o przyjęcie jej rezygnacji z umowy rezerwacyjnej na działkę budowlaną w S. i jednocześnie o umożliwienie zakupu działki E. H.. W piśmie tym wskazała numer swojego rachunku bankowego dla dokonania przelewu. Spółdzielnia nie podjęła decyzji od razu ponieważ zaproponowana przez powódkę nabywczyni działki E. H. nie wchodziła w skład jej członków. Powódka przekazała wtedy numer telefonu E. H. a później dowiadywała się telefonicznie w spółdzielni o podjęte w jej sprawie decyzje.

W tym samym dniu E. H. poinformowała spółdzielnię, że środki finansowe na zakup działki budowlanej zostały już przekazane na konta wskazane przez I. S. (1) a także do wskazanej przez nią J. S. (1) w dniach 10.07.2007 r., 21.08.2007 r., 03.09.2007 r. oraz w dniu 04.09.2007r.

Dowód:

- pismo z dnia 05.08.2008r. – k. 14,

- pismo z dnia 05.09.2008r. – k. 22,

- przesłuchanie powódki I. S. (1) – – e protokół z dnia 28 lutego 2013 r. od 00:30:51 do 00:56:28,

- przesłuchanie w charakterze strony pozwanej zastępcy prezesa Z. B. – e protokół z dnia 28 lutego 2013 r. od. 00:56:28 do 01:13:04,

W dniu 24.04.2009 r. pozwana spółdzielnia reprezentowana przez J. K. oraz Z. B. zawarła z E. H. warunkową umowę sprzedaży nieruchomości, w której sprzedała udział we współwłasności działki gruntu nr (...) obręb S. w Gminie Ż. oraz udział w prawie użytkowania wieczystego działki (...) pod warunkiem, że Agencja Nieruchomości Rolnych nie wykona prawa pierwokupu przysługującego Skarbowi Państwa. Cenę udziału we współwłasności strony określiły na kwotę 125 614,89 zł, natomiast cenę udziału w prawie użytkowania wieczystego na kwotę 13 440,82 zł. Przedmiot umowy miał zostać wydany w dniu zawarcia umowy przeniesienia udziału we współwłasności. Umowa przyrzeczona miała zostać zawarta w terminie 7 dni od dnia złożenia przez Agencje Nieruchomości Rolnych oświadczenia o rezygnacji z prawa pierwokupu udziału.

W dniu 08.05.2009 r. pozwana spółdzielnia mieszkaniowa zawarła z E. H. umowę przeniesienia udziału we współwłasności opisanych wyżej nieruchomości w S.. W § 4 potwierdzono zapłatę ceny w wysokości 139 055,71 zł.

Dowód:

- akt notarialny z dnia 24.04.2009r. 259-266,

- akt notarialny z dnia 08.05.2009r. – k. 267-278,

- przesłuchanie w charakterze strony pozwanej zastępcy prezesa Z. B. – e protokół z dnia 28 lutego 2013 r. od. 00:56:28 do 01:13:04,

W piśmie z dnia 14.09.2010 r. I. S. (1), działając przez pełnomocnika radcę prawnego, wezwała pozwaną spółdzielnię do zapłaty kwoty 150 000 zł tytułem zwrotu opłaty rezerwacyjnej wraz z ustawowymi odsetkami. Pełnomocnik oświadczył też, że dokonuje potrącenia wierzytelności z przysługującej spółdzielni wobec niej z tytułu opłat czynszowych za lokal położny przy ul. (...) we W. za miesiące lipiec i sierpień 2010 r. w łącznej kwocie 787,44 zł (po 393,72 zł miesięcznie). W odpowiedzi, w piśmie z dnia 23.09.2010 r. pozwana spółdzielnia powiadomiła powódkę, że nie odnotowała wpływu środków z jej konta bankowego. W dniu 21.10.2010 r. powódka, wskazała, że opłatę rezerwacyjna uiściła w dwóch transzach i załączyła do pisma potwierdzenia przelewów. Oświadczyła też, że dokonuje dalszego potrącenia swojej wierzytelności z opłatami czynszowymi za wrzesień 2010 r. W dniu 03.11.2010 r. spółdzielnia poinformowała powódkę, że jest w posiadaniu oświadczenia E. H. odnośnie zwrotu wartości zakupionej działki na rachunek powódki. W piśmie z dnia 06.12.2010 r. powódka zaprzeczyła, że jej roszczenie zostało zaspokojone przez jakiekolwiek osoby trzecie, w tym przez E. H.. Wskazała też, że dokonuje dalszego potracenia jej wierzytelności z wierzytelnością spółdzielni z tytułu opłat czynszowych za miesiące październik – grudzień 2010 w łącznej kwocie 1181,16 zł.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem nadania – k. 15 - 16,

- pismo z dnia 21.10.2010 r. – k. 17-18,

- pismo z dnia 06.12.2010 r. – k. 19,

- pismo z dnia 23.09.2010 r. – k. 20,

- pismo z dnia 03.11.2010 r. z załącznikiem – k. 21 - 22,

Powódka I. S. (1) we wniosku skierowanym do Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyków domagała się przeprowadzenia postępowania ugodowego.

Dowód:

- wniosek z dnia 23.05.2011r. – k. 26 - 30,

- zawiadomienie o terminie rozprawy – k. 13.06.2011 r. – k. 25,

W piśmie z dnia 14.10.2011 r. I. S. (1) działając przez pełnomocnika radcę prawnego, oświadczyła, że dokonuje dalszego potrącenia wierzytelności z przysługującą Spółdzielni wobec niej wierzytelnością z tytułu opłat czynszowych za miesiące sierpień i wrzesień 2011 r. w łącznej kwocie 966,56 zł. Jednocześnie w wyniku podwyższenia czynszu dokonała korekty potrącenia za okres od kwietnia do lipca 2011 r. w łącznej kwocie 713,74 zł.

Dowód:

- pismo z dnia 14.10.2011 r. – k. 24,

- rozliczenia czynszu – k. 21 - 33,

Opisany wyżej stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dołączonych do sprawy dokumentów, w szczególności umowy rezerwacyjnej, potwierdzeniach przelewu, pisma z dnia 05.08.2008 r, wezwaniach do zapłaty, wniosku o zawezwanie do próby ugodowej oraz pism stron, które dowiodły o treści stosunków prawnych łączących strony, dokonanie wpłaty opłaty rezerwacyjnej przez J. S. (1) w imieniu powódki, oraz rezygnacji powódki z zakupu działki, stanowiły one także o stanowiskach stron w sporze. W ustaleniu stanu faktycznego istotne były także odpisy aktów notarialnych, z których wynikało, że pozwana spółdzielnia sprzedała udział we współwłasności E. H. oraz dokumenty pracownicze, które dowiodły okoliczności zatrudnienia powódki w (...) sp. z o.o. oraz m.in. wysokość jej zarobków.

Ustalając chronologię zdarzeń stanu faktycznego Sąd bazował także na zeznaniach świadków J. S. (1) oraz E. H., z tym, że tylko zeznania pierwszej z nich Sąd w całości uznał za wiarygodne. Zdaniem Sądu w całości potwierdzone zostały one nie tylko w treści przelewów dołączonych do sprawy, ale także w treści zeznań powódki, która opowiedziała, w tożsamy co świadek sposób, nie tylko o celu przelania kwoty 150 000 zł ale i jej zwrocie z końcem roku 2007 roku. Okoliczność przekazania kwoty na konto pozwanej spółdzielni potwierdzała także w zeznaniach przedstawiciela spółdzielni (...) stąd też Sąd nie miał wątpliwości co do ich wiarygodności.

Sąd w całości uwzględnił też zeznania powódki I. S. (1). Oceniając opisywaną przez nią wersję zdarzeń jako wiarygodną Sąd miał na względzie nie tylko konsekwencję, z jaką opowiadała o relacjach z pozwaną spółdzielnią, ale także i to, że okoliczności o których zeznawała miały potwierdzenie w przedłożonych do sprawy dokumentach - tj. treści umowy rezerwacyjnej, przelewach z dnia 15.06.2007 r. oraz piśmie z dnia 05.08.2008 r. dotyczącego rezygnacji z zakupu działki jak również w korespondencji przedprocesowej stron. Sąd wskazuje jeszcze, że jeżeli pojawiały się w zeznaniach wyżej wskazanych osób jakieś nieścisłości, miało to przyczynę w długim okresie czasu, jaki upłynął od momentu zdarzeń oraz zacieraniu się szczegółów w ich pamięci.

Oceniając zeznania świadka E. H. Sąd podkreśla, że zasługiwały na wiarę tylko w takim zakresie, w jakim potwierdzone zostały w innych źródłach dowodowych. Sąd nie dał wiary świadkowi przede wszystkim w zakresie, w jakim opowiadała, że zwróciła kwotę opłaty rezerwacyjnej powódce. Okoliczność ta nie znajduje potwierdzenia w żadnym dokumencie dołączonym do pozwu, w tym w przelewach na kwotę 85 000 zł oraz 15 000 zł, gdzie już z tytułów wynikało, że pochodziły one nie od świadka ale od spółki (...) sp. z o.o. i dotyczyły „pożyczki”. Poza tym z dat przelewów: 04.09.2007 r. oraz 07.01.2008 r. wynikało, że nie miały one żadnego związku z odstąpieniem przez powódkę od umowy rezerwacyjnej kupna działki, która to miała miejsce dopiero w dniu 05.08.2008 r. Zeznania świadka nie korelowały także z innymi ustalonymi faktami, m.in. z tym, że w dacie dokonania przelewów opłata rezerwacyjna została w całości uiszczona, stąd też uiszczone z konta spółki kwoty w łącznej wysokości 100 000 zł nie mogły mieć związku z rozliczeniami z tytułu umowy rezerwacyjnej Poza tym okoliczności sprawy wskazywały, że w 2007 roku powódka nie rozważała jeszcze rezygnacji z umowy, tym bardziej, że będąc zatrudniona w (...) sp. z o.o. otrzymywała znaczne przychody.

Odnosząc się z kolei do zeznań przedstawicielki pozwanej Z. B. Sąd wskazuje, że również zostały uwzględnione tylko w takim zakresie, w jakim potwierdzone zostały w treści innych przeprowadzonych dowodów. Tak też Sąd dał wiarę co do tego, że powódka sporządziła pismo o odstąpieniu od umowy w siedzibie spółdzielni oraz pod dyktando świadka. Sąd nie znalazł podstaw, aby uwzględnić je w zakresie, w jakim świadek opowiadała o dokonanych przez powódkę i E. H. wzajemnych rozliczeniach. Faktom tym kategorycznie powódka zaprzeczyła, również nie wynikały one wprost z przywołanych przez przedstawicielkę strony pozwanej rozmowy z powódką. Nie znalazły także żadnego potwierdzenia w dokumentach złożonych w sprawie, w tym w treści dyktowanego przez przedstawicielkę pisma z dnia 05.08.2008 r.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Powódka I. S. (1) domagała się ostatecznie zasądzenia od pozwanej spółdzielni mieszkaniowej kwoty 209 678 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 22 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty.

Pozwana podnosiła z kolei, że na jej konto nie wpłynęły żadne należności z konta bankowego powódki, oraz wskazywała, że według oświadczenia E. H. – nabywczyni działki w S., rozliczyła ona całkowicie dokonaną wcześniej przez powódkę opłatę rezerwacyjną.

Bezsporną w sprawie była okoliczność zawarcia przez strony umowy rezerwacyjnej w dniu 25.04.2007 r. oraz wpływ na konto spółdzielni kwoty 150 000 zł z tytułu opłaty rezerwacyjnej do tej umowy. Nie było kwestionowane, że powódka skutecznie od umowy rezerwacyjnej odstąpiła oraz to, że na jej miejsce, za zgodą pozwanej spółdzielni, weszła E. H..

Rozstrzygnięcie sporu wymagało ustalenia czy doszło do rozliczenia umowy rezerwacyjnej po odstąpieniu od niej przez powódkę oraz czy doszło do zwolnienia z długu pozwanej spółdzielni poprzez rozliczenia, jakie ewentualnie miały miejsce pomiędzy E. H. oraz powódką.

W pierwszej kolejności Sąd podkreśla, że umowa rezerwacyjna z dnia 25.04.2007 r., jaką pozwana spółdzielnia zawarła z powódką miała charakter umowy wzajemnej. Zgodnie art. 487 § 2 k.c. umowa jest wzajemna gdy obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej. W powołanej wyżej umowie z dnia 25.04.2007 r., której treść strony ustaliły za zasadzie swobody zawierania umów w myśl art. 353 (1) k.c., spółdzielnia zapewniła powódce prawo zawarcia umowy o budowę domu jednorodzinnego na działce położnej w S. lub umowy kupna działki w opisanym wyżej celu wraz z udziałami w częściach wspólnych. Powódka, dla realizacji rezerwacji obowiązana była z kolei zapłacić opłatę rezerwacyjną określoną w umowie na kwotę 150 000 zł.

Stan faktyczny bezspornie, zdaniem Sądu wykazał, że ustaloną w umowie kwotę uiściła w imieniu powódki i na jej prośbę J. S. (1), o czym świadczyły polecenia przelewów z dnia 15.06.2007 r, zeznania powódki, świadka I. S. (2) oraz przedstawicielki pozwanej Z. B.. Sąd podkreśla w tym miejscu, że nie ma znaczenia w przedmiotowej sprawie, jaki charakter miał przelew przez J. S. (1) na polecenie powódki kwot w wysokości 50 000 zł i 100 000 zł na konto spółdzielni tj. formę pożyczki czy darowizny. Zdaniem Sądu, cel przekazania tych pieniędzy wynikał wprost z tytułów wskazanych na przelewach, ponadto, należności te zostały przez powódkę zwrócone J. S. (1), o czym zeznała ona na rozprawie w dniu 13.12.2012 r. Zatem wpłata, jaką spółdzielnia odnotowała na swoim koncie w wysokości 150 000 zł dotyczyła opłaty rezerwacyjnej związanej z zawartą z powódką umową z dnia 25.04.2007 r. Sąd podkreśla dalej, że powódka, z powodów osobistych, odstąpiła od umowy. Okoliczność ta w przedmiotowej sprawie nie była kwestionowana. Potwierdziła ją bowiem przedstawicielka pozwanej Z. B., nie kwestionując też okoliczności, że powódka, na jej miejsce zaproponowała E. H.. Zgodnie z art. 494 k.c. strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Pozwana spółdzielnia podnosiła w tej kwestii, że E. H. w dniu odstąpienia przez powódkę od umowy poinformowała ją, że rozliczyła się z powódką przekazując na jej rzecz kwotę 155 000 zł. Okoliczność ta, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, na uwzględnienie jednak nie zasługuje. Świadek E. H., którą w sprawie przesłuchano na wniosek pozwanej spółdzielni, nie zeznała, że ewentualnie wpłacane przez nią powódce pieniądze w gotówce były przeznaczone na zobowiązania związane z rezerwacją zakupu działki. Ponadto przelewy jakie dołączono do akt na kwoty 15 000 zł oraz 85 000 zł pochodziły z dat: 04.09.2007 r. oraz 07.01.2008 r. Zostały one zatem dokonane już po tym, jak opłata rezerwacyjna została przez powódkę uiszczona oraz na ponad pół roku wcześniej zanim powódka odstąpiła od umowy rezerwacyjnej. Zdaniem Sądu, wpłaty te nie mogły mieć związku z rozliczeniami wynikającymi z odstąpienia powódki od umowy ze spółdzielnią. Pozwana spółdzielnia w żaden sposób nie wykazała również, że powódka zgodziła się lub miała jakakolwiek wiedzę odnośnie rozliczenia, o jakim napisała E. H. w piśmie z dnia 07.03.2012 r. powodującym zwolnienie jej z obowiązku zwrotu opłaty rezerwacyjnej. Zgodnie z art. 522 k.c. umowa o przejęcie długu powinna być pod nieważnością zawarta na piśmie. To samo dotyczy zgody wierzyciela na przejęcie długu. Zgodnie z niekwestionowanym w piśmiennictwie poglądem, powołanym również w pozwie przez powódkę, niezachowanie formy pisemnej wymaganej w przepisie art. 522 k.c. (zarówno co do zawartej umowy o przejęcie długu, jak i co do oświadczenia wierzyciela wyrażającego zgodę) powoduje nieważność przejęcia długu. Przy czym jest to nieważność bezwzględna, występująca z mocy samego prawa, na którą powołać się może każdy, a Sąd winien uwzględnić ją z urzędu. Czynność prawna dotknięta nieważnością bezwzględną nie może być konwalidowana i nie jest także możliwe przesłuchanie świadka na fakt zawarcia tej umowy w wypadku niezachowania formy pisemnej (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17.10. 1979 r., III CZP 68/79).

W rozpoznawanej sprawie powódka, po rozwiązaniu umowy rezerwacyjnej stała się wierzycielem pozwanej spółdzielni w zakresie roszczenia o zwrot uiszczonej opłaty rezerwacyjnej. Zaprzeczała kategorycznie w toku całego postępowania, że wyraziła w jakiejkolwiek formie, w tym pisemnie, zgodę na dokonanie rozliczenia przez osobę trzecią. Należy podkreślić w tym miejscu, że zgodnie z ogólną reguła z art. 6 k.c. i w myśl art. 232 k.p.c., który odpowiada temu przepisowi na gruncie prawa procesowego, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Udowodnienie faktów może nastąpić przy pomocy wszelkich środków dowodowych przewidzianych przez kodeks postępowania cywilnego. Przepis ten jest, zatem normą decyzyjną w tym znaczeniu, że przesądza w określonych sytuacjach o sposobie wyrokowania sądu w postaci uwzględnienia bądź oddalenia powództwa. Zdaniem Sądu to po stronie pozwanej spółdzielni spoczywał obowiązek udowodnienia, dla uwolnienia się od obowiązku zwrotu dochodzonego przez powódkę roszczenia. Tymczasem okoliczność ta nie wynikała nawet z zeznań przedstawicielki pozwanej spółdzielni (...), która powołując się na rozmowę z powódką cytowała jej wypowiedzi, jednak nie wskazała, aby ta godziła się na takie rozliczenia lub też potwierdziła, że otrzymała od niej jakieś należności z tytułu rozliczenia z umowy rezerwacyjnej. Z opisanych wyżej powodów roszczenie powódki dotyczące zwrotu kwoty 150 000 zł jest całkowicie uzasadnione.

Odnosząc się do dochodzonego przez powódkę roszczenia w zakresie skapitalizowanych odsetek ustawowych należy wskazać, iż w świetle zgromadzonego materiału dowodowego jest ono co do zasady, na podstawie art. 481 k.c. uzasadnione.

Powódka dokonała kapitalizacji odsetek podając w pozwie początkowe i końcowe daty ich naliczenia, co pozwoliło Sądowi na weryfikację przedłożonego przez nią wyliczenia. Sąd stwierdził przy tym, że powódka popełniła błąd rachunkowy kapitalizując odsetki. Dokonując wyliczeń odsetek Sąd bazował na wyliczeniu zawartym w pozwie. I tak kwota odsetek wyliczona na dzień 22 grudnia 2010 r. począwszy od 20 września 2008 r. wynosi 50.369,87 zł. a nie jak to wyliczyła powódka – 51.278 zł., przy przyjęciu kwot potrącanych z tytułu nieopłaconych opłat czynszowych. Ponieważ powódka rozszerzyła żądanie pozwu o kwoty, które przedstawiła do potrącenia, do zasądzenia pozostaje kwota 208.504,11 zł. Jak wynika z wyliczenia zawartego w pozwie powódka dokonała bowiem potrącenia łącznie kwoty 6.798,66 zł., a nie - 8400 zł..

W tym miejscu należy wskazać, iż zgodnie z art. 498 § 1 k.c. gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Należy zauważyć, że istota potrącenia polega na dokonaniu kompensacji, w sytuacji gdy dwie osoby są wzajemnie w stosunku do siebie dłużnikami i wierzycielami (por. brzmienie art. 498 § 1 in principio k.c.). By mogło dojść do kompensaty, istnieć muszą więc dwie wierzytelności, dalej owe wierzytelności przysługiwać muszą dwom różnym osobom, w końcu każda z tych osób musi być jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem w stosunku do siebie. Jak się podkreśla – nie ma znaczenia, kiedy dochodzi do powstania wzajemności wierzytelności. Natomiast istotnym jest, by istniała ona w chwili dokonywania kompensacji (K. Zagrobelny (w:) Kodeks..., s. 893; K. Zawada (w:) Kodeks..., s. 110).

W niniejszej sprawie nie mogło dojść do kompensaty wzajemnych wierzytelności stron postępowania, gdyż pozwanej spółdzielni nie przysługiwały żadne roszczenia wobec powódki, wobec spłacenia przez nią zaległości w opłatach za zajmowany lokal mieszkalny. W związku z tym brak jest wierzytelności, która nadawałaby się do przedstawienia do potrącenia.

W ocenie Sądu nie zasługuje na uwzględnienie zarzut strony pozwanej, iż nie jest wiadomym, dlaczego powódka liczy odsetki ustawowe od dnia 20 września 2008 r. a tym samym nie jest udowodniona wysokość skapitalizowanych odsetek ustawowych. Należy zauważyć, iż pismo powódki o odstąpieniu od umowy rezerwacyjnej oraz żądanie zwrotu wpłaconych z tego tytułu środków pieniężnych wpłynęło do pozwanej spółdzielni w dniu 5 września 2008 r. Mając na uwadze zwyczajowo przyjęte 14 dni na podjęcie decyzji, co do zwrotu gotówki, nie może budzić wątpliwości naliczanie odsetek ustawowych od dnia 20 września 2008 r.

Sąd nie podzielił przy tym stanowiska powódki w zakresie dochodzenia przez nią roszczenia odsetkowego od dnia 22.12.2010 r. (k. 291) po jego rozszerzeniu. Spowodowałoby to bowiem, wbrew zakazowi anatocyzmu wyrażonemu w art. 482 k.c. podwójne naliczenie odsetek od dnia 22.12.2010 r. do dnia 04.05.2012 r. Sąd w związku z tym przyjął, że datą początkową liczenia odsetek będzie dzień następujący po doręczeniu pozwanej spółdzielni pisma zawierającego rozszerzenie powództwa. W związku z treścią art. 132 k.p.c. Sąd przyjął jeszcze, że skoro pismo to do pełnomocnika strony pozwanej zostało nadane w dniu 04.05.2012 r. (data stempla pocztowego), należy szacować trzydniowy termin na obieg pocztowy i datę liczenia odsetek ustalić na 07.05.2012 r.

Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 207.168,53 zł. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 7 maja 20123 r. do dnia zapłaty, oddalając dalej idące żądanie jako nieusprawiedliwione (pkt. I i II wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie III sentencji wyroku mając na uwadze fakt, iż powódka przegrała jedynie w niewielkim zakresie i na podstawie art. 100 k.p.c. Sąd nałożył na pozwaną spółdzielnię obowiązek zwrotu wszystkich kosztów procesu. Na zasądzoną kwotę złożyły się koszty zastępstwa procesowego w wysokości 7200 zł uzasadnione niezbędnym nakładem pracy radcy prawnego, charakterem sprawy oraz wkładem pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia oraz koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Wysokość kosztów zastępstwa prawnego Sąd ustalił na podstawie § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

W pkt. IV natomiast nakazał pozwanej, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 100 zdanie drugie k.p.c., aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa kwotę 10484 zł z tytułu opłaty od pozwu, od obowiązku uiszczenia której powódka była zwolniona.

Z/

1) odnotować,

2) odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron,

3) kal. 14 dni.