Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

W., dnia 15 kwietnia 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu, Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Piotr Jarmundowicz

Protokolant: Irmina Szawica

po rozpoznaniu w dniu 8 kwietnia 2013 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) SA z siedzibą we W.

przeciwko M. K. (1)

o zapłatę

na skutek zarzutów pozwanego M. K. (1) od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 27 stycznia 2012 r. sygn. akt I Nc 861/11

utrzymuje w całości w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 27 stycznia 2012 r. sygn. akt I Nc 861/11.

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym do Sądu Okręgowego we Wrocławiu X Wydziału Gospodarczego w dniu 05.12.2011 r. strona powodowa (...) S.A. we W. domagała się zasądzenia z weksla od pozwanych solidarnie (...) sp. z o.o. oraz M. K. (1) kwoty 229 561,73 zł wraz z odsetkami od dnia 24.11.2011r. oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu roszczenia strona powodowa wskazała, że w dniu 15.01.2008 r. zawarła z pozwaną spółką umowę pożyczki na kwotę 170 000 zł. Zabezpieczeniem spłaty pożyczki był weksel in blanco wystawiony przez spółkę i poręczony przez pozwanego M. K. (1), który strona powodowa mogła wypełnić zgodnie z porozumieniem, stanowiącym załącznik do umowy. W dniu 30.01.2008 r strony zawarły aneks do umowy, w którym zmieniono oprocentowanie pożyczki oraz przedłużono termin jej spłaty do dnia 30.06.2011 r. Wskazany w aneksie termin spłaty upłynął jednak bezskutecznie, wobec czego strona powodowa wypełniła weksel na kwotę 229 561,73 zł zgodnie z postanowieniami porozumienia i wezwała pozwanych do jego wykupienia. Wyznaczony przez spółkę termin do zapłaty kwoty wekslowej upłynął jednak bez żadnej reakcji ze strony pozwanych. Spółka dodała jeszcze, że została zwolniona z oprotestowania weksla wobec zamieszczenia w jego treści klauzuli „bez protestu”.

Zarządzeniem przewodniczącego z dnia 27.12.2011 r. sprawa została przekazana do rozpoznania przez wydział cywilny tutejszego Sądu.

W dniu 29.12.2011r. Sąd Rejonowy V Wydział Gospodarczy w T. ogłosił upadłość (...) sp. z o.o. w G. obejmująca likwidację jej majątku.

Dnia 27.01.2012 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla (sygn. akt: I Nc 861/11), nakazując (...) sp. z o.o.w G.oraz M. K. (1), aby zapłacili solidarnie na rzecz strony powodowej kwotę 229 561,73 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 24.11.2011r. do dnia zapłaty oraz kwotę 10 087 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Pozwany M. K. (1) w dniu 22.02.2012 r. wniósł zarzuty od nakazu zapłaty domagając się jego uchylenia oraz oddalenia powództwa w całości a także zasądzenia na jego rzecz kosztów postępowania. Potwierdził, że poręczył zobowiązanie wekslowe (...) sp. z o.o. wynikające z zaciągniętej przez nią u strony powodowej umowy pożyczki na kwotę 170 000 zł oprocentowaną w wysokości „wskaźnika inflacji GUS plus 1 % opublikowany na rok 2007r. w stosunku rocznym”. Wywodził, że zawarta na opisanych warunkach pożyczka został udzielona pod tytułem odpłatnym – zatem kwota oprocentowania miała stanowić wynagrodzenie dla powódki za udzieloną (...) sp. z o.o. kwotę pożyczki. Zdaniem pozwanego, z uwagi na umówiony termin spłaty (30.06.2009 r.) kwota pożyczki wraz z oprocentowaniem miała stanowić w konsekwencji kwotę zamkniętą, możliwą do przewidzenia maksymalnym rozmiarze na dzień wymagalności pożyczki. Weksel własny wystawiony przez spółkę i poręczony przez pozwanego stanowił zabezpieczenie pożyczki – udzielonej na konkretnych warunkach. Ponadto załącznikiem do umowy była deklaracja wekslowa, zgodnie z którą weksel dotyczył zabezpieczenia spłaty pożyczki do dnia 30.06.2009 r. a zatem sumy pieniężnej możliwym do określenia w maksymalnym rozmiarze. Podkreślił, że zgodnie z jej treścią strona powodowa była uprawniona do uzupełniania weksla zgodnie z treścią deklaracji wekslowej, w tym wpisania kwoty obejmującej należność główną wraz z odsetkami. Pozwany zarzucił, ze strona powodowa nie wykazała aby skierowała do wystawy weksla, jak i do jego poręczyciela upomnienia na piśmie, o którym mowa w deklaracji wekslowej. Jego zdaniem załączone do pozwu zawiadomienie nie spełnia wymogów wskazanych w deklaracji wobec czego powództwo należało uznać za przedwczesne. Pozwany wskazał dalej, że w trakcie trwania umowy zawierano aneksy, w których przedłużano termin spłaty pożyczki oraz zmieniono jej oprocentowanie. W rezultacie powiększono maksymalny rozmiar sumy podlegającej spłacie i tym samym warunki dotyczące wystawcy i poręczyciela. Pozwany zarzucił, że dołączony przez stronę powodową aneks nr (...) nie jest prawdziwym dokumentem, jaki strony rzeczywiście podpisały. Jego zdaniem strony zawarły aneks w dniu 05.03.2010 r. a nie jak zostało jednostronnie zmienione w postaci skreślenia i naniesienia poprawki w dniu 29.06.2009 r. Obok naniesionej zmiany widniała bowiem jedynie parafa przedstawiciela strony powodowej, co zdaniem pozwanego świadczyło o jej dzianiu w złej wierze tym bardziej, że pozwany dysponował aneksem bez naniesionej poprawki. Działanie takie zmierzało do przedłużenia terminu wymagalności pożyczki i przez to również przedłużenia terminu przedawniania roszczenia. Pozwany wskazał, że nie brał udziału przy aneksowaniu umowy w imieniu własnym a jedynie jako reprezentujący spółkę (...) sp. z o.o. Jego zdaniem nadużyciem byłoby interpretowanie, że występował on wtedy w podwójnej roli – jako osoba fizyczna oraz jako reprezentant spółki – tym bardziej, że na wekslu wyraźnie rozróżniono te dwa podmioty. Pozwany nie wyrażał zgody na zmianę treści umowy pożyczki, w tym istotnych jej kwestii, tym bardziej, że były to zmiany dla niego niekorzystne. Pozwany twierdził, że w takich sytuacjach, tj. zmiany terminu płatności weksla po złożeniu poręczeniu bez zgody poręczyciela, jego odpowiedzialność ustaje. Wywodził, że czynności wekslowe mają charakter umowy, tym samym godzi w istotę umów jednostronne, bez zgody poręczyciela, rozszerzanie przyjętej przez niego odpowiedzialności. Jego zdaniem nie można bez zgody drugiej strony umowy zobowiązywać jej do świadczenia umownego w wyższej kwocie niż uprzednio przyjęto i wydłużać termin, w jakim wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia. Pozwany natomiast zawarł umowę poręczenia ponieważ był mu znany rozmiar poręczonego długu a strona powodowa nie informował go jako poręczyciela o zamianach zabezpieczenia. W przedmiotowej sprawie, mimo zmian dokonanych w umowach, nie dokonano zmian w deklaracji wekslowej, przez co zdaniem pozwanego upadło również zobowiązanie wekslowe wystawcy. Pozwany zarzucił też, ze strona powodowa nie wykazała, na podstawie jakich wyliczeń uzyskała kwotę, na którą wypełniła weksel, w tym, w jakim stosunku pozostaje kapitalizacja odsetek do warunków umowy pożyczki i aneksów. Jego zdaniem strona powodowa nie wykazała swojego żądania nie tylko co do zasady ale i co do wysokości. Zarzucił dalej niezgodne z pisemnym porozumieniem wypełnienie weksla przez stronę powodową. Przypomniał, że porozumienie wekslowe na piśmie co do wypełnienia weksla uważa się za odzwierciedlenie porozumienia między poręczycielem a osobą za która poręcza. Dlatego strona powodowa była zobowiązana do uzupełnienia weksla na sumę odpowiadającą zawartemu porozumieniu i zgodnie z pierwotnie uzgodnionymi odsetkami oraz terminem płatności. Pozwany wywodził też, że wątpliwe jest by strony zmierzały do ustanowienia tak długiego okresu na przedstawienie weksla do zapłaty. Nieprawidłowe było też wypełnienie weksla w oparciu o jednostronnie zmodyfikowany aneks. Wskazał, że wypełnienie weksla nie może być dowolne. Zobowiązanie wekslowe powstaje dopiero w momencie wypełnienia weksla zgodnie z deklaracją wekslową. Pozwany nie może zatem odpowiadać za zobowiązanie wekslowe w sytuacji gdy treść weksla nie odpowiada rzeczywistemu kształtowi zobowiązania uzgodnionemu miedzy stronami w porozumieniu wekslowym. Poręczyciel przecież zobowiązuje się do zapłaty sumy wekslowej pod warunkiem, że weksle zostanie uzupełniony zgodnie z przepisami a także zgodnie z porozumieniem. Strona powodowa natomiast, wypełniając weksel niezgodnie z deklaracją, nie spowodowała jego odpowiedzialności wekslowej .

Postanowieniem z dnia 12.03.2012 r. tutejszy Sąd uchylił w stosunku do strony pozwanej (...) sp. z o.o. nakaz zapłaty z dnia 27.01.2012 r. oraz umorzył postępowanie w tym zakresie na podstawie art. 182 ¹ k.p.c.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Strona powodowa (...) S.A. w ramach prowadzanej działalności gospodarczej realizowała projekt sprzedaży systemu zamocowań na polskim rynku. Ponieważ jednak nie potrafiła ich konfekcjonować i produkować, nawiązała kontakt z pozwanym M. K. (1) – prezesem zarządu (...) sp. z o.o. Po przeprowadzaniu negocjacji strony rozpoczęły współpracę, w ramach której (...) sp. z o.o. miała przekazywać (...) S.A. wytworzone w jej przedsiębiorstwie zamocowania do dalszej odsprzedaży za wynagrodzeniem liczonym według umówionych stawek. (...) S.A. nabyła wtedy także 20 % udziałów w (...) sp. z o.o.

(...) sp. z o.o. nie posiadała wystarczającego kapitału na rozpoczęcie tego procesu (hali, pracowników) dlatego zwróciła się do strony powodowej o udzielenie pożyczki. W dniu 15.01.2008 r. strona powodowa (...) S.A. a Ś. (pożyczkodawca) zawarła z (...) sp. z o.o. w G. (pożyczkobiorca) umowę, na podstawie której udzieliła jej pożyczki w kwocie 170 000 zł. Pożyczka była oprocentowana w wysokości odpowiadającej wskaźnikowi inflacji GUS powiększonej o 1 punkt procentowy za rok 2007 w stosunku rocznym. Kwota ta miała zostać przeznaczona na spłatę zobowiązań pożyczkobiorcy związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. W § 3 umowy strony ustaliły termin spłaty pożyczki do dnia 30.06.2009 r. Zgodnie z § 4 umowy, zabezpieczeniem spłaty pożyczki był weksel własny in blanco wystawiony przez pożyczkobiorcę oraz poręczony przez M. K. (1) a także zastaw rejestrowy na maszynach i urządzeniach stanowiących własność pożyczkobiorcy oraz poręczenie wspólników pożyczkobiorcy w formie zastawu rejestrowego na wszystkich udziałach jaki e posiadają w spółce. Załącznikiem do umowy było porozumienie do weksla in blanco, w którym wystawca – (...) sp. z o.o. upoważniła stronę powodową (...) S.A. do uzupełniania weksla wszystkimi brakującymi ustawowymi elementami weksla własnego na wypadek gdyby wystawca, mimo upomnienia na piśmie, nie dokonał spłaty pożyczki wynikającej z zawartej umowy pożyczki. W § 2 opisano szczegółowo sposób wypełniania weksla, zastrzeżono m.in., że kwotę wekslową wyrażoną cyframi i słownie należy wpisać w wysokości niezapłaconej kwoty pożyczki wynikającej z umowy pożyczki z dnia 15.01.2008 r. wraz z odsetkami i kosztami egzekucyjnymi, jako remitenta należało oznaczyć (...) S.A., natomiast miejsce płatności miało odpowiadać siedzibie (...) S.A. z tym, że według wyboru spółki mogła zostać wskazana siedziba osoby trzeciej. Na wekslu miała zostać umieszczona klauzula „bez protestu”. Zgodnie z § 3 porozumienia, obowiązkiem strony powodowej było zawiadomienie pozwanej spółki, na co najmniej 7dni przez terminem jego płatności, o uzupełnieniu weksla in blanco listem poleconym lub przez kuriera na ostatni znany jej adres. Po zapłaceniu należności, weksel miał zostać pozwanej zwrócony.

W dniu zawarcia umowy działający w imieniu (...) sp. z o.o.prezes zarządu M. K. (1)wystawił weksel in blanco opatrzony jego pieczątką zawierającą dane dotyczące jego stanowiska a także pieczątką firmową spółki. Jednocześnie M. K. (1)własnoręcznym podpisem poręczył za zaciągnięte przez spółkę zobowiązanie.

Środki opisane w umowie zostały uruchomione. Oprócz zawartej umowy strony podpisały jeszcze trzy inne umowy pożyczki zabezpieczone wekslami.

W dniu 30.01.2008 r. strony zawarły aneks do umowy pożyczki, w którym zmieniono jej oprocentowanie w ten sposób, że odpowiadało ono wysokości WIBOR 1 rok powiększonego o 3.0 punkty procentowe marży w stosunku rocznym.

W dniu 29.06.2009 r. strony zawarły kolejny aneks do umowy, na podstawie którego zmieniono termin spłaty pożyczki ustalając go na dzień 15.01.2008 r. Z kolei w aneksie do umowy podpisanym w dniu 28.06.2010 r. termin spłaty pożyczki został ponownie przedłużony do dnia 30.11.2011 r.

Dowód:

- umowa z dnia 15.01.2008 r. – k. 25 - 26,

- porozumienie wekslowe – k. 30 - 31,

- aneks z dnia 30.01.2008 r. – k. 27,

- aneks z dnia 29.06.2009 r. – k. 28,

- aneks z dnia 28.06.2010 r. – k. 29,

- weksel w depozycie Sądu, kserokopia – k. 44,

- odpis aktualny z Rejestru Przedsiębiorców KRS (...) sp. z o.o. – k. 23 - 24,

- zeznania przedstawiciela strony powodowej M. M. – e protokół z dnia 08.04.2013 r. od 00:04:56 do 00:13:33,

- zeznania pozwanego M. K. (1) – e protokół z dnia 08.04.2013 r. od 00: 13:41 do 00:31:56,

Zobowiązanie wynikające z umowy pożyczki dnia 15.01.2008 r. nie zostało zrealizowane ani przez stronę pozwaną (...) sp. z o.o. ani przez poręczyciela M. K. (1). Spowodowało to, że strona powodowa (...) S.A. wypełniła weksel in blanco na kwotę 229 651,73 zł, oznaczyła w nim termin płatności na dzień 23.11.2011 r. oraz wskazała swoją siedzibę jako miejsce płatności weksla.

W piśmie z dnia 15.11.2011 r. strona powodowa zawiadomiła pozwanych o wypełnieniu weksla i jednocześnie wezwała ich do jego wykupienia do dnia 23.11.2011 r.

Dowód:

- wezwania z dnia 15.11.2011 r. z potwierdzeniami nadania – k. 32 - 35,

W dniu 29.12.2011r. Sąd Rejonowy V Wydział Gospodarczy w T. ogłosił upadłość (...) sp. z o.o. w G. obejmującą likwidację jej majątku. (...) S.A. zgłosiła do postępowania upadłościowego wierzytelności z tytułu zawartych umów pożyczek.

Dowód:

- postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu V Wydziału Gospodarczego z dnia 29.12.2011 r. – k. 56.

- zeznania pozwanego M. K. (1) – e protokół z dnia 08.04.2013 r. od 00: 13:41 do 00:31:56,

Opisany wyżej stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dołączone do sprawy dokumenty, w szczególności umowę pożyczki z dnia 15.01.2008 r. wraz z aneksami, porozumieniem wekslowym i wekslem na okoliczność treści stosunków prawnych łączących strony, wyznaczonej daty spłaty pożyczki oraz zabezpieczenia jej spłaty a także na okoliczność wprowadzonych zmian do umowy pożyczki oraz wystawienia weksla przez (...) sp. z o.o. i jego poręczenia przez pozwanego M. K. (1).

Zawiadomienia o wypełnieniu weksla wraz z potwierdzeniami nadania dowiodły okoliczności próby ugodowego rozwiązania sporu przez stronę powodową oraz zawiadomienia pozwanego o wypełnieniu weksla i wezwania do jego zapłaty.

Postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu V Wydziału Gospodarczego z 29.12.2011 r., potwierdziło ogłoszenie upadłości pozwanej (...) sp. z o.o.

Istotne w ustaleniu szeregu okoliczności w sprawie były zeznania przedstawiciela strony powodowej M. M., którym Sąd w całości dał wiarę ponieważ były spójne i konsekwentne, nadto potwierdzone zostały w treści dokumentów dołączonych do sprawy.

W sprawie przesłuchany został także pozwany M. K. (1), jednak jego relacje Sąd uwzględnił jedynie w zakresie, w jakim potwierdzone zostały w treści zeznań przedstawiciela strony powodowej oraz w dołączonych do sprawy dokumentach. Sąd przyjął zatem, że wiarygodnie zeznawał o początkach współpracy spółek oraz o okolicznościach zawarcia umów pożyczek a także, że poręczył za zobowiązanie zaciągnięte przez (...) sp. z o.o. oraz, że zobowiązania zaciągnięte przez (...) sp. z o.o. nie zostały spłacone. Sąd nie dał mu wiary kiedy zeznawał o kondycji finansowej spółki oraz, że w dacie pierwotnej jej spłaty przypadającej na koniec czerwca 2009 r. spółka posiadała środki, żeby zobowiązanie z umów wykonać. Jego zeznania w tej kwestii są wzajemnie sprzeczne, pozwany bez przekonania i spójności relacjonował sytuację dotyczącą aneksowania umów twierdząc jednocześnie, że kondycja spółki była słaba już po półtorej roku od rozpoczęcia współpracy, która to przypadałaby właśnie na koniec czerwca 2009 r. Nie zasługiwały na uwzględnienie jego twierdzenia odnośnie ilości podpisanych przez spółki aneksów, ponieważ z dokumentów dołączonych do sprawy wprost wynikało, że zawarto trzy aneksy, spośród których pozwany podpisał każdy z jego egzemplarzy (co potwierdził w swoich zeznaniach dając dowód dużej niekonsekwencji). Ponadto pozwany zasłonił się niepamięcią w kwestii podnoszonego przez niego zarzutu antydatowania aneksu z dnia 29.06.2009 r., który według jego relacji, miał zostać podpisany w dniu 05.03.2010 r. Sąd okoliczności tej nie uwzględnił również i z tego powodu, że nie został w tej kwestii zaproponowany żaden inny dowód, z którego wynikałoby słuszność jego zarzutu. Pozwany również bardzo wymijająco odpowiadał w kwestii strony inicjującej podpisanie aneksów do umowy pożyczki stwierdzając lakonicznie, że obie strony dążyły do ich zawarcia. W kontekście okoliczności sprawy twierdzenie to na uwzględnienie nie zasługuje, tak samo jako i to dotyczące utrzymania lepszego wyniku spółki, kiedy to (...) sp. z o.o. wykonywała zlecone jej zadania odpłatnie i nie podnoszono faktu braku płatności z tego tytułu. Sąd nie uwzględnił także jego twierdzeń odnoszących się jego przeświadczenia, że strona powodowa, zawierając aneksy wiedziała, że nie są one objęte poręczeniem wekslowym. Jak sam przyznał, nigdy wprost żadnego oświadczenia w tym przedmiocie, nawet ustnie nie złożył, zatem postaje to w zakresie niekonsekwencji i przyjętej przez niego linii obrony mającej na celu uwolnienie się z zobowiązania wekslowego.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Powództwo jest uzasadnione w całości.

Strona powodowa (...) S.A.we W.domagała się na podstawie weksla zapłaty kwoty 229 561,73 zł od jego wystawcy (...) sp. z o.o.oraz poręczyciela M. K. (1). Weksel ten stanowił zabezpieczenie spłaty pożyczki zaciągniętej w dniu 15.01.2008 r. przez pozwaną spółkę wobec strony powodowej. Na skutek ogłoszenia upadłości pozwanej (...) sp. z o.o.z likwidacją jej majątku, postanowieniem z dnia 12.03.2012 r. tutejszt Sąd uchylił w stosunku niej nakaz zapłaty z dnia 27.01.2012 r. oraz umorzył postępowanie w tym zakresie na podstawie art. 182 ¹ k.p.c.

Pozwany poręczyciel wekslowy M. K. (1) w zarzutach od nakazu zapłaty domagał się jego uchylenia oraz oddalenia w całości powództwa. Wywodził, że poręczone przez niego zobowiązanie wekslowe miało ścisły związek z umową pożyczki, która określając kwotę zobowiązania, termin zapłaty oraz oprocentowanie, dawała podstawę do określenia zamkniętej kwoty jego zobowiązania. Później jednak umowa ta została aneksami zmieniona w zakresie oprocentowania oraz terminu spłaty. Pozwany wskazywał, że jako poręczyciel nigdy nie wyraził zgody na dokonanie zmian, nie podpisał także odpowiednich zmian w deklaracji wekslowej. Powodowało to, jego zdaniem, że weksel został wypełniony niezgodnie z deklaracją wekslową. Ponadto samo rozszerzenie jego zobowiązania na podstawie aneksów zawartych po udzieleniu przez niego poręczenia powodowało konieczność uznania upadku jego zobowiązania wekslowego. Zarzucił też, że powódka nie zawiadomiła go o wypełnieniu weksla a także że, nie udowodniła prawidłowości wyliczenia kwoty wekslowej.

Bezsporna w sprawie była okoliczność zawarcia przez stronę powodową i pozwaną spółkę w dniu 15.01.2007 r. umowy pożyczki oraz jej treść a także jej kilkukrotne aneksowanie, które zmieniało postanowienia umowne w zakresie oprocentowania oraz terminu spłaty pożyczki. Nie było także kwestionowane udzielone przez pozwanego poręczenie wekslowe a także niewykonanie umowy przez zobowiązanych.

Z uwagi na treść zarzutów podniesionych przez pozwanego poręczyciela M. K. (1), w sprawie należało ustalić, czy okoliczność zmiany umowy pożyczki wpływa na jego odpowiedzialność jako poręczyciela wekslowego a także ocenić czy weksel został wypełniony zgodnie z deklaracją wekslową.

Podstawą odpowiedzialności pozwanego, jako poręczyciela wekslowego stanowi art. 32 ustawy Prawo wekslowe, zgodnie z którym poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył. Zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej.

W orzecznictwie dotyczącym kwestii poręczenia wekslowego ukształtował się pogląd, że odpowiedzialność pozwanego jako poręczyciela wekslowego ma charakter abstrakcyjny i bezwarunkowy, jest to odpowiedzialność „samodzielna materialnie, niesubsydiarna, solidarna i w ograniczonym jedynie stopniu uzależniona od zobowiązania głównego. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 24.11.2009 r. V CSK 129/09 oraz z dnia 13.02.2009 r. II CSK 452/08 a także z dnia 18.11.1970 r. I PR 407/70) Zwrócić należy też uwagę, że gwarancyjny charakter poręczenia wekslowego jako formy wykonania zobowiązania pieniężnego sprawia, że awalista zobowiązuje się nie względem awalanta, lecz względem jego wierzyciela. Instytucja awalu służy zatem przede wszystkim zabezpieczeniu interesów wierzyciela. Strona powodowa powołując się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 02.05.1936 r. (C III 138/34), które, zdaniem Sądu, zachowało aktualność w obecnych czasach, wskazała jeszcze, że zgodnie z zasadą samodzielności podpisów na wekslu i materialnej niezależności zobowiązań, jakie z nich wypływają: „kto umieścił swój podpis na blankiecie wekslowym, ze świadomością, że dokument ten będzie lub może być wypełniony zobowiązaniem wekslowym, czyli podpisał blankiet w takich okolicznościach i w takiej formie, że według panujących w obrocie zapatrywań należało wnosić, iż miał zamiar zaciągnięcia zobowiązania wekslowego i ten podpisany blankiet oddał osobie trzeciej - ten podpisem swym w związku z oddaniem blankietu stworzył już z chwilą podpisania zobowiązanie swe do ponoszenia wekslowej odpowiedzialności po wypełnieniu blankietu treścią weksla, czyniącemu zadość wymaganiom art. 1 prawa wekslowego". Zatem skoro pozwany złożył jako poręczyciel podpis na wekslu in blanco stanowiącym zabezpieczenie wykonania umowy pożyczki z dnia 15.01.2008 r., stał się zobowiązanym z tytułu udzielonego poręczenia wekslowego. Okoliczności tej oraz autentyczności podpisu złożonego na wekslu pozwany nie kwestionował.

Sąd stanął na stanowisku, że pozwany nie ma racji twierdząc, że jego odpowiedzialność ogranicza się do kwoty „zamkniętej", możliwej do przewidzenia w maksymalnym rozmiarze na dzień zawarcia umowy. Interpretacja taka jest sprzeczna z zasadami prawa wekslowego oraz z instytucją poręczenia. Stwierdzić należy bowiem, że zakres odpowiedzialności poręczyciela jest tożsamy z zakresem odpowiedzialności tego, za kogo udzielono poręczenie. Pozwany udzielił poręczenia za spółkę (notabene zarządzają przez niego jednoosobowo) zatem jego zobowiązanie będzie takie same jak spółki (...) sp. z o.o. Bezsporne jest w sprawie, że na podstawie aneksów (...) sp. z o.o. była odpowiedzialna za zapłatę kwoty pożyczki oprocentowanej w wysokości WIBOR 1 rok powiększonej o 3.0 punkty procentowe marży w stosunku rocznym w ostatecznym terminie wyznaczonym na dzień 30.06.2011 r. zatem takie też będzie zobowiązane poręczyciela wekslowego. Sąd podkreśla przy tym, że nie doszło do rozszerzenia zakresu odpowiedzialności pozwanego poprzez zawarcie aneksów. W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29.06.2006 r. (IV CSK 53/06) stwierdzono, że rozszerzenie zobowiązania będzie zachodzić w sytuacjach objęcia odpowiedzialnością wekslową zobowiązań z innego tytułu niż określony w deklaracji wekslowej, np. w związku z innym roszczeniem niż zabezpieczenie umowne. W tych sytuacjach poręczyciel zasadnie mógłby podnosić zarzut nieprawidłowego wypełnienia weksla. W analizowanym przypadku weksel został wypełniony z uwzględnieniem treści aneksów oraz w ścisłym nawiązaniu do umowy pożyczki, zatem nie może być to interpretowane, jak chce pozwany, jako rozszerzenie jego odpowiedzialności. Z rozszerzeniem odpowiedzialności pozwany miałby do czynienia w sytuacji gdy weksel niezupełny w chwili wystawiania zostałby wypełniony na kwotę wyższą niż maksymalna, określona w deklaracji wekslowej. Takiej sytuacji jednak w przedmiotowej sprawie nie było. Podkreślić należy, że wszelkie ograniczenia złożonego poręczenia powinny wynikać wprost z weksla. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24.10.2003 roku, sygn. III CK 35/02, wskazał, że ograniczenie odpowiedzialności poręczyciela wekslowego dla swej skuteczności wobec wierzyciela wekslowego musi wynikać nie tylko z deklaracji wekslowej lub porozumienia między wierzycielem a poręczycielem, ale przede wszystkim z treści weksla. Poręczyciel wekslowy powinien bowiem na wekslu zaznaczyć ograniczenie udzielonego poręczenia wekslowego. (...) Brak w szeroko rozumianym porozumieniu wekslowym ograniczenia odpowiedzialności wekslowej do określonych zobowiązań oznacza odpowiedzialność za każde zobowiązanie wystawcy wobec wierzyciela". Dodać należy jeszcze, że prawo polskie nie przewiduje poręczenia wekslowego zamieszczonego w odrębnym dokumencie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05.09.1997 roku, III CKN 158/97).

Powyższe zgodne jest także z duchem szczególnego, surowego charakteru wykładni wekslowych oświadczeń woli, która nie może wykraczać poza treść samego dokumentu, a w szczególności nie może odwoływać się do rzeczywistej woli osób zaciągających zobowiązanie wekslowe (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 29.11.2005 r., III CZP 107/05).

Pozwany nie zastrzegł względem powoda żadnych ograniczeń swojej odpowiedzialności jako awalisty. Treść deklaracji wekslowej w przedmiotowej sprawie nie określała bowiem maksymalnej kwoty zobowiązania, również i pozwany poręczając za weksel nie uczynił o tym wzmianki na wekslu. Oznacza to, że odpowiada on pod tymi samami warunkami i w tym samym zakresie co spółka, za którą poręczył. W podobnym tonie wypowiedział się także Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 15.02.2007 r. (II CSK 485/06) na tle zbliżonego do przedmiotowej sprawy stanu faktycznego. Natomiast w wyroku z dnia 05.06.1997 r., sygn. II CKN 185/97 wprost stwierdził, że z uwagi na abstrakcyjność weksla w stosunku wekslowym nie ma znaczenia, że w chwili podpisywania poręczenia poręczyciel nie znał rzeczywistej wartości zobowiązania. Poręczenie wekslowe pozostaje zatem w mocy, a rozmiar odpowiedzialności dłużnika głównego przekłada się na rozmiar odpowiedzialności poręczyciela.

Nie zasługują wobec tego na uwzględnienie zarzuty pozwanego dotyczące ustania jego odpowiedzialności w przypadku braku zgody na dokonanie zmian w umowie pożyczki. Pozwany poręczył bowiem dług składając swój podpis na wekslu, nie wskazując powodowi żadnego ograniczenia udzielanego poręczenia. Sąd przypomina, że zobowiązanie wekslowe nie jest tożsame z zobowiązaniem głównym a zobowiązanie wekslowe awalisty odrywa się od zobowiązania głównego. Poręczyciel odpowiada z tytułu złożenia swojego podpisu na wekslu, zaś treść zobowiązania awalisty jest taka sama, jak treść zobowiązania osoby, za którą poręczył. Poręczyciel może odpowiadać co do sumy niższej, aniżeli dłużnik główny, jeśli udzielił poręczenia w ograniczonym zakresie. W przedmiotowej sprawie, jak wyżej wskazano, nie doszło do rozszerzenia zakresu poręczenia, albowiem pozwany - składając swój podpis na wekslu in blanco - zaciągnął wobec wierzyciela wekslowego zobowiązanie, że dokona na jego rzecz zapłaty należności, wynikających z niezapłaconej przez dłużnika pożyczki.

Pozwany nie oświadczył wyraźnie (ani w sposób dorozumiany) wobec strony powodowej, że udzielane przez niego poręczenie wekslowe ogranicza się do kwoty pożyczki, ustalonej w pierwotnej umowie pożyczki. Fakt ten w żadnym stopniu nie wynika ani z treści weksla ani z deklaracji wekslowej ani też z odrębnego porozumienia pomiędzy stronami. Zastrzeżenia takiego pozwany nie uczynił także podczas podpisywania aneksów do umowy pożyczki, pomimo że jako reprezentujący spółkę brał udział w ich zawieraniu. Nie zasługują na uwzględnienie jego twierdzenia, że powodowa spółka podpisując aneksy musiała liczyć się z ograniczeniem jego odpowiedzialności, ponieważ pozwany nawet nie wspomniał w rozmowach o takim zastrzeżeniu. Zatem umieszczając swój podpis na wekslu in blanco pozwany powinien był się liczyć z możliwością wypełnienia tego weksla na sumę, wypływającą z aktualnego zadłużenia pożyczkobiorcy na dzień wymagalności pożyczki, nie zaś na sumę wyliczoną zgodnie z pierwotnie uzgodnionym terminem jej spłaty.

Sąd nie miał wątpliwości, wbrew stanowisku pozwanego, że podpisane aneksy doprowadziły do przedłużenia wymagalności pożyczki. Pozwany, jak słusznie zauważa strona powodowa, nie podważa faktu zawarcia aneksów, ani ich treści, kwestionuje wyłącznie datę zawarcia pierwszego aneksu co po pierwsze nie wypływa w żaden sposób na skuteczność zmiany przez strony umowy terminu spłaty pożyczki a po wtóre zarzuty jego w tej kwestii nie zostały wykazane bowiem na rozprawie w dniu 08.04.2013 r. potwierdził autentyczność swojego podpisu na każdym z zawartych aneksu. Zwrócić należy jeszcze uwagę, że na mocy podpisanych aneksów zgodną wolą stron potwierdzony został fakt, że umowa pożyczki jest w mocy oraz, że nie została spłacona, a termin jej zwrotu zostaje przedłużony.

Odnosząc się do zarzutu pozwanego dotyczącego wypełnienia weksla niezgodnie z deklaracją wekslową, Sąd stwierdza, że to na nim spoczywał obowiązek dowiedzenie słuszności tych twierdzeń, ponieważ to on wywodził z tego skutki prawne chociażby w postaci częściowego oddalenia powództwa. Pozwany, jak słusznie wskazuje strona powodowa, winien wykazać, że zgodnie z wolą obu stron podpisujących deklarację wekslową weksel mógł zostać wypełniony wyłącznie na kwotę pożyczki, obliczoną według stanu na dzień pierwotnego terminu spłaty pożyczki, tj. 30.06.2009 roku. Pozwany nie zdołał jednak w żaden sposób wykazać tej okoliczności. Taka intencja stron nie wynika z załączonej do pozwu deklaracji wekslowej. Deklaracja wekslowa odnosi się ogólnie do wierzytelności, wynikającej z zawartej umowy pożyczki, nie precyzuje jednak ani górnej odpowiedzialności dłużnika, ani też terminu spłaty pożyczki, uprawniającej do egzekwowania należności od dłużnika. Weksel wypełniony został w sposób prawidłowy - na kwotę odpowiadającą kwocie należności, wypływającej ze stosunku pożyczki, łączącej strony na mocy umowy zawartej w dniu 15.01.2008 r. (por. także uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego w z dnia 24.10.2003 roku, sygn. III CK 35/02). Powodowa spółka wskazała, że na kwotę zadłużenia składały się: 170.000 zł z tytułu zobowiązania głównego, 51.508,85 zł jako kwota oprocentowania (opisana w aneksie z dnia 30.01.2008r.) oraz odsetki ustawowe wyliczone na dzień 09.11.2011 r. w wysokości. 8.052,88 zł. Pozwany, znając jej stanowisko mógł zaproponować własne wyliczenie należności, czego jednak nie uczynił, stwierdzając jedynie, że wyliczona kwota jest nieprawidłowa. Na marginesie należy wskazać, że nawet skutecznie podniesiony (i udowodniony) zarzut wypełnienia weksla in blanco niezgodnie z zawartym porozumieniem nie powoduje nieważności weksla, jak też nie uchyla w żadnym przypadku w całości zobowiązania wekslowego wystawy, lecz jedynie je ogranicza bądź modyfikuje (tak też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26.01.2001 roku, sygn. II CKN 25/00).

Zgodnie z art. 496 k.p.c. po przeprowadzeniu rozprawy Sąd wydaje wyrok, w którym nakaz zapłaty w całości lub w części utrzymuje w mocy albo go uchyla i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też postanowieniem uchyla nakaz zapłaty i pozew odrzuca lub postępowanie umarza. Mając na uwadze wyniki postępowania dowodowego oraz merytoryczną analizę zasadności powództwa, Sąd w całości utrzymał nakaz zapłaty wydany przez tutejszy Sąd w dniu 27.01.2012r. (I Nc 861/11) uznając za prawidłowe wyliczenie należnych stronie powodowej kosztów procesu.