Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 czerwca 2013 roku

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA – Anna Prokopiuk

Sędziowie SA – Anna Zdziarska

SO (del.) – Małgorzata Janicz (spr.)

Protokolant– st. sekr. sąd. Beata Brożyna

przy udziale Prokuratora Jerzego Mierzewskiego

po rozpoznaniu w sprawie Z. R.

skazanego za czyn z art. 171§ 1kk i inne

zażalenia wniesionego przez obrońcę skazanego

na postanowienie Sądu Okręgowego w. W.

z dnia 22 maja 2013 roku

w przedmiocie prawnej niedopuszczalności przekazania do wykonania kar pozbawienia wolności orzeczonych wyrokami Sądu Rejonowego dla W. w W. o sygn. akt III K 157/10 oraz III K 188/12

na podstawie art. 437 § 2 k.p.k.

p o s t a n a w i a :

1.  uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę Z. R. przekazać Sądowi Okręgowemu w. W. do ponownego rozpoznania,

2.  zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. K., Kancelaria Adwokacka w W., kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych obejmującą 23 % podatku VAT, z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu Z. R..

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 22 maja 2013 roku Sąd Okręgowy w. W. stwierdził prawną niedopuszczalność przekazania do wykonania w (...) kar pozbawienia wolności orzeczonych wobec Z. R. orzeczonych wyrokami Sądu Rejonowego dla W. Ż. w W. tj. kary w wymiarze 1 (jednego) roku pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem z dnia 1.08.2011r w sprawie o sygn. akt III K 157/10 oraz 8 (ośmiu) lat pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem z dnia 18.07.2012 r. w sprawie o sygn. akt III K 188/12.

Zażalenie na to postanowienie wniósł obrońca skazanego, podnosząc iż skazany jest także obywatelem (...) , jego rodzina przebywa w (...), nadto „złożył zrzeczenie się obywatelstwa polskiego”.

Mając powyższe na uwadze obrońca wniósł o uchylenie tegoż postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie obrońcy skazanego zasługuje na uwzględnienie, choć z innych przyczyn aniżeli w nim wskazano.

W ocenie Sądu Apelacyjnego wydanie postanowienia w przedmiocie stwierdzenia prawnej niedopuszczalności przekazania do wykonania w (...) kar pozbawienia wolności orzeczonych wobec Z. R. jest przedwczesne. Analiza akt niniejszej sprawy prowadzi bowiem do wniosku, że Sąd Okręgowy dopuścił się uchybienia, które polegało na niepełnym wyjaśnieniu sprawy. Na wstępie zauważyć należy, iż wniosek Ministra Sprawiedliwości, wbrew rozważaniom Sądu Okręgowego oparty był niewątpliwie o Europejską Konwencję o przekazywaniu osób skazanych. Wszak najnowsze regulacje dotyczące wzajemnego przekazywania do wykonania orzeczeń, w tym orzeczenia kary pozbawienia wolności są wynikiem implementacji do krajowego porządku prawnego konkretnych decyzji ramowych, które opierają się na zasadzie bezpośredniości działań organów procesowych z wykluczeniem pośrednictwa organów centralnych, a więc Ministra Sprawiedliwości ( vide Rozdział 66f k.p.k.). Pamiętać należy, iż postanowienie w przedmiocie dopuszczalności nie odnosi się do „ogólnej” dopuszczalności, ale zawsze ma na celu stwierdzenie dopuszczalności przejęcia lub przekazania orzeczenia według procedury określonej w konkretnej umowie lub w razie jej braku na podstawie przepisów k.p.k. W tym miejscu odnieść się należy do unormowania art. 3 ust. 1 wspomnianej powyżej Konwencji Strasburskiej z 1983r, która jako podstawowy warunek przekazania sformułowała nakaz aby skazany był obywatelem państwa wykonania. Wskazany przepis reguluje zasady przekazania orzeczenia zapadłego w Polsce do wykonania na terytorium innego państwa. Rację ma, co do zasady, Sąd Okręgowy powołując się na pogląd sformułowany w dotychczasowym orzecznictwie, iż pojęcie cudzoziemca należy rozumieć zgodnie z zasadami zawartymi w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 234, poz. 1694 z późn. zm.) Zgodnie z treścią art. 2 powołanej ustawy cudzoziemcem jest każdy, kto nie posiada polskiego obywatelstwa, a zatem również bezpaństwowiec. Natomiast osoba posiadająca podwójne obywatelstwo - w tym polskie - nie jest cudzoziemcem w rozumieniu przepisu art. 610 § 1 i 3 k.p.k. (postanowienie SA w Katowicach z dnia 18 lutego 1998 r., II AKz 39/98). Jednakże nie ulega wątpliwości, iż pojęcie obywatelstwa winno być interpretowane w kontekście przepisu prawa międzynarodowego, które jest podstawą procedowania, a nie w oderwaniu od niego. Nie powinien także tracić z pola widzenia Sąd orzekający wykładni pro unijnej prawa krajowego, do czego jest zobowiązany czyniąc tak szerokie, jak w tej sprawie rozważania na temat kwestii związanych z domicylem, w kontekście implementowanego do prawa krajowego prawa europejskiego (vide decyzja ramowa (...)/ (...)). Skoro Sąd Okręgowy odwołał się do wspomnianego orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Katowicach, to godzi się zacytować inne orzeczenie tego samego Sądu, w którym słusznie podnosi on zagadnienie podwójnego obywatelstwa, także w kontekście przywołanej ustawy z dnia 25 czerwca 1997r o cudzoziemcach, słusznie wywodząc, iż to, że w rozumieniu przepisów obowiązującego prawa krajowego, a w szczególności ustawy z dnia 25 czerwca 1997 roku o cudzoziemcach, skazany nie może być uznany za cudzoziemca, nie przekreśla stosowania wobec niego rozwiązań przewidzianych w art. 611e k.p.k. i w Protokole dodatkowym do konwencji o przekazywaniu osób skazanych. Wydaje się, że postanowienia konwencyjne zawarte w art. 2 ust 1 powołanego wcześniej Protokołu, zezwalając Państwu skazania na skierowanie do Państwa, na terytorium którego uciekł skazany, dążąc do uchylenia się od wykonania kary w Państwie skazania i którego jest obywatelem, wniosku o przejęcie wykonania kary, nie przewidują żadnych dodatkowych ograniczeń w tym przedmiocie. W szczególności zaś takich, które wynikałyby z posiadania przez "uciekiniera z terytorium Państwa skazania" również obywatelstwa tego Państwa. Jedynym koniecznym warunkiem wystąpienia o przejęcie wykonania kary jest posiadanie przez skazanego obywatelstwa państwa, na terytorium którego przebywa. ( vide postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 VIII 2007r, sygn. akt AKz 548/07). O ile cytowane orzeczenie odnosi się do prawa krajowego w kontekście Protokołu dodatkowego do Europejskiej Konwencji o przekazywaniu osób skazanych, to zdaniem Sądu odwoławczego rozważania te są uprawnione także w kontekście badania przesłanki „obywatelstwa” w rozumieniu samej Konwencji, w szczególności jej art. 3 ust.1., zwłaszcza, iż to Konwencja stanowi akt podstawowy w stosunku do Protokołu dodatkowego, a termin „obywatel państwa wykonania” nie doznaje w jej treści żadnych ograniczeń. Pamiętać także należy, iż decyzja ramowa (...)/ (...) odwołując się do uregulowań dotychczasowych, w tym rzecz jasna do Europejskiej Konwencji o przekazywaniu osób skazanych wyraźnie wskazuje, że skazanym może być nie tylko cudzoziemiec, ale również obywatel państwa wzywającego. Dlatego też nie może budzić wątpliwości, iż przekazanie w trybie przepisów rozdziału 66f może dotyczyć również skazanego posiadającego podwójne obywatelstwo – polskie i państwa członkowskiego UE, będącego państwem wykonania orzeczenia. Przenosząc powyższe rozważania na grunt sprawy niniejszej uznać należy, iż sprawa obywatelstwa (...) Federalnej Niemiec jakie oprócz obywatelstwa polskiego posiada skazany winna być przedmiotem ponownych rozważań Sądu meriti. Kwestia zaś domicylu, jeśli będzie ponownie rozważana, powinna się skoncentrować, w kontekście celu przekazania , a więc prawidłowej resocjalizacji skazanego, na ustaleniu stanu aktualnego, a więc czynników takich, jak więzi skazanego z państwem w którym chce odbywać karę oraz to, czy traktuje on to państwo jako miejsce, z którym łączą go więzi rodzinne, językowe, kulturowe, społeczne, gospodarcze lub innego rodzaju. Nadto zbadać należy kwestię podniesioną w zażaleniu obrońcy skazanego, a dotyczącą rozpoczęcia przez Z. R. procedury zrzeczenia się obywatelstwa polskiego, choć wobec powyżej czynionych uwag, jest to kwestia uboczna. Na marginesie podnieść należy, iż zupełnie chybionym jest odwoływanie się Sądu Okręgowego do regulacji przewidzianych w art. 604§ 1 pkt 1 kpk, bowiem umożliwienie skazanemu , na jego wniosek i za jego zgodą odbywania kary pozbawienia wolności w państwie, którego jest obywatelem, nie może być utożsamiane z „wydaniem” o którym mówi przywołany przepis.

Z tych względów Sąd Apelacyjny orzekł, jak na wstępie.