Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2013r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Marek Czecharowski

Sędziowie: SA – Anna Zdziarska

SA – Barbara Lubańska-Mazurkiewicz (spr.)

Protokolant: – st. sekr. sąd. Anna Grajber

przy udziale Prokuratora Leszka Woźniaka

po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2013 r.

sprawy A. S. (1)

oskarżonej z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k., art. 270 § 1 k.k.

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Okręgowego w. W.

z dnia 7 listopada 2012 r. sygn. akt VIII K 319/11

- utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację obrońcy za oczywiście bezzasadną;

- zasądza od A. S. (1) na rzez Skarbu Państwa 300 zł opłaty za II instancję, zwalniając ją od wydatków za postępowanie odwoławcze;

- zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. T. – Kancelaria Adwokacka w W. 738 (siedemset trzydzieści osiem) zł, w tym 23 % VAT, za obronę z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

A. S. (1) została oskarżona o to, że:

I.  w okresie od 1 stycznia 2002 r. do 31 grudnia 2002 roku w W., działając czynem ciągłym w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie i w porozumieniu z M. P., W. P., M. S. i E. W. doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) (...) w kwocie 217.339,90 zł, co stanowi mienie znacznej wartości, w ten sposób , że pełniąc funkcję pełnomocnika kwestora w Instytucie (...) poświadczała nieprawdę na dokumentach finansowo-księgowych i listach płac stanowiących podstawę otrzymania nienależnego wynagrodzenia za rzekomo wykonaną pracę na rzecz ww. Instytutu na nazwiska M. P., W. P., M. S., E. W. i A. S. (1), a także sfałszowała dokumenty w postaci:

- umowy zlecenia nr (...) z dnia 2 kwietnia 2002 r. na dane M. S. za przygotowanie plakatów na kwotę 2.900 zł w ten sposób , że podpisała się na niej jako (...),

- rachunku nr (...) z dnia 31 maja 2002 r. na dane M. S. za przygotowanie plakatów na kwotę 2.900 zł w ten sposób, że podpisała się na niej jako (...),

- rachunku nr (...) z dnia 31 lipca 2002 r. na dane B. W. za opracowanie i analizę polskich programów badawczych na kwotę 10.000 zł, w ten sposób, że podpisała się na niej jako (...),

czym wprowadziła w błąd pracowników (...) (...) odpowiedzialnych za akceptację dokumentów finansowych i doprowadziła do wypłaty nienależnych kwot na łączną sumę nie mniejszą niż 217.339,90 zł, działając na szkodę (...) (...)

tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

II.  w nieustalonym dniu między 1 stycznia 2001 r. a 1 stycznia 2002 r. w W. podrobiła dokument w postaci umowy zlecenia na dane B. W. w ten sposób, że podpisała się na niej jako (...)

tj. o czyn z art. 270 § 1 k.k.

Sąd Okręgowy w. W. wyrokiem z dnia 7 listopada 2012 r. sygn. akt VIII K 319/11

1.  oskarżoną A. S. (1) uznał za winną popełnienia czynu zarzucanego jej w punkcie I, z tym, że ustalił iż działała wspólnie i w porozumieniu z M. P., W. P., E. W. i inną ustaloną osobą i za ten czyn na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. skazał ją i na podstawie art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył jej karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności;

2. oskarżoną A. S. (1) uznał za winną popełnienia czynu zarzucanego jej w punkcie I, i za ten czyn na podstawie art. 270 § 1 k.k. skazał ją na karę 6 ( sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

3. na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonej A. S. (1) jedną łączną karę pozbawienia wolności w wymiarze 2 (dwóch) lat;

4. na podstawie art. 69 § 1 i § 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonej A. S. (1) kary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 5 (pięciu) lat próby;

5. na podstawie art. 39 pkt 2 k.k. orzekł wobec oskarżonej A. S. (1) środek karny zakazu wykonywania zawodu księgowej na okres 5 (pięciu) lat.

6. na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwami w całości, w ten sposób, że zobowiązał do zapłaty na rzecz (...) (...): oskarżoną A. S. (1) - kwoty 151.439,90 złotych (sto pięćdziesiąt jeden tysięcy czterysta trzydzieści dziewięć złotych dziewięćdziesiąt groszy), oskarżoną A. S. (1) i oskarżoną M. P. - solidarnie kwoty 18.100,00 (osiemnaście tysięcy sto ) złotych, oskarżoną A. S. (1) i W. P. - solidarnie kwoty 37.300,00 (trzydzieści siedem tysięcy trzysta) złotych, oskarżoną A. S. (1) i E. W. - solidarnie kwoty 10.500,00 ( dziesięć tysięcy pięćset) złotych.

Powyższy wyrok zaskarżył obrońca A. S. (1) a wobec pozostałych oskarżonych występujących w tej sprawie tj. M. P., W. P., E. W. i J. P. wyrok uprawomocnił się.

Obrońca na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił:

1. naruszenie art. 12 kk. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie
(w konsekwencji uznania winy i skazania osk. S. za czyn zarzucany w pkt 1 i 2 a/o) polegające na zaniechaniu uznania, że wszystkie zachowania oskarżonej zostały popełnione w ramach czynu ciągłego co w konsekwencji rzutowało na skazaniu osk. za dwa różne przestępstwa i zwiększyło wymiar kary wymierzonej oskarżonej,

2. obrazę art. 4 k.p.k., w zw. z art. 7 k.p.k., która miała wpływ na treść orzeczenia poprzez błędne uznanie przez Sąd możności rzetelnego ustalenia wymiaru szkody wywołanej działaniem oskarżonej bowiem oskarżona kwestionuje zakres szkody wykazanej w opinii biegłego i w konsekwencji kwestionuje również przyjętą przez Sąd kwalifikację prawną jej czynu z pkt I wyroku,

3. obrazę art. 4 k.p.k., w zw. z art. 7 k.p.k., która miała wpływ na treść orzeczenia poprzez nie uwzględnienie przez Sąd okoliczności wskazujących na niewinność oskarżonej w zakresie czynu zarzuconego jej w pkt. 2 aktu oskarżenia oraz skazania z pkt 2 wyroku tj. treści opinii biegłego z zakresu pisma ręcznego. Wyjaśnienia oskarżonej pomimo, że się „przyznała”, nie wskazują na fakt popełnienia przez nią czynu z pkt 2 wyroku. Zasada obiektywizmu ucieleśniona w artykule czwartym k.p.k. wymaga od Sądu aby organy procesowe badały i uwzględniały okoliczności bez kierunkowego (pozytywnego lub negatywnego) nastawienia do sprawy, zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego. Jest to osiągalne tylko wtedy, gdy przedmiotem zainteresowania, a następnie rozważań organu procesowego, jest cały zebrany w sprawie materiał dowodowy, bez pominięcia istotnych jego części (zob. wyrok SN z 29 czerwca 1999 r. - V KKN 459/97, Prok. i Pr. 2000, nr 2, poz. 10);

4. wskazał ponadto na naruszenie art. 7 k.p.k. w zakresie ustalenia wysokości kary wymierzonej oskarżonej za każdy z czynów za które została skazana poprzez pominięcie okoliczności dotyczących jej życia osobistego, dolegliwości prowadzonego postępowania i konsekwencji tego postępowania na jej aktualną sytuację zdrowotną i rodzinną.

5. obrazę art. 424§ 1 pkt. 1 k.p.k. poprzez nie wykazanie przez Sąd w treści uzasadnienia wyroku na jakich oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych w zakresie rozstrzygnięcia o karze i środkach karnych. Uzasadnienie Sądu Okręgowego nie wskazuje na przesłanki, którymi się kierował Sąd wydając rozstrzygnięcie w zakresie kary i tym samym nie ma możliwości przeprowadzenia kontroli rewizyjnej co do prawidłowości postępowania i rozumowania sądu I instancji.

Powołując się na powyższe, na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. i art. 437 § 1 i § 2 k.p.k., wnosił o zmianę wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej od stawianych jej zarzutów ewentualnie o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu (sądowi pierwszej instancji).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy A. S. (1) jest oczywiście bezzasadna a uzasadnienie zostało sporządzone na wniosek autora środka odwoławczego.

Nie ma racji obrońca stawiając zarzut naruszenia art. 12 k.k. (pkt 1 apelacji) poprzez zaniechanie uznania, że wszystkie zachowania oskarżonej zostały popełnione w ramach czynu ciągłego. Wprawdzie można by się zgodzić ze skarżącym, że rozbicie czasowe nie musiało stanowić przeszkody w przyjęciu czynu ciągłego co do obu zarzucanych oskarżonej przestępstw, jednakże zważyć należy, że nie ustalił Sąd orzekający, by podrobienie dokumentu z czynu z pkt II aktu oskarżenia było podjęte w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, a więc w celu wprowadzenia pokrzywdzonej instytucji w błąd i doprowadzenia jej do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Skoro nie zaistniały wszystkie przesłanki z art. 12 k.k. to oskarżona skazana została za dwa przestępstwa a mimo tego – wbrew zarzutowi obrońcy – nie zwiększyło to wymiaru kary orzeczonej wobec oskarżonej. Karę łączną pozbawienia wolności Sąd orzekający wymierzył przy zastosowaniu zasady absorpcji a zatem nie znalazła w niej odzwierciedlenia kara za czyn z pkt II skoro wyższa była kara za czyn z pkt I aktu oskarżenia.

Odnośnie zarzutu z pkt 3 apelacji stwierdzić należy, że trudno w motywach środka odwoławczego znaleźć jakikolwiek argument dla jego uzasadnienia. Zarzuca obrońca naruszenie art. 4 k.p.k. i art. 7 k.p.k. poprzez nieuwzględnienie przez Sąd okoliczności wskazujących na niewinność oskarżonej co do czynu z pkt II aktu oskarżenia ale żadnej takiej okoliczności nie wskazuje. Powołując się na zasadę obiektywizmu, która nie może stanowić podstawy zarzutu wskazuje na przyznające się do winy wyjaśnienia oskarżonej twierdząc, że nie świadczą one o popełnieniu tego czynu. Tymczasem, Sąd I instancji w tym zakresie oparł się na pełnym materiale dowodowym zgodnie z art. 410 k.p.k., który ocenił w ramach przynależnej mu na podstawie art. 7 k.p.k. swobody. Tym materiałem dowodowym są nie tylko przyznające się do winy wyjaśnienia oskarżonej, ale także potwierdzająca je opinia biegłego z zakresu badania pisma ręcznego, nie kwestionowana przecież przez strony, która w sposób pewny ustaliła, że podpis na przedmiotowej umowie nakreśliła A. S. (1).

Zarzut z pkt 2 apelacji kwestionuje ocenę dowodów, które posłużyły do ustalenia wysokości szkody wywołanej działaniem oskarżonej. I tym razem, obrońca nie wskazuje na czym miałaby polegać obraza art. 7 k.p.k. i w czym upatruje dowolność w ocenie dowodów. Okoliczność, że oskarżona nie wyjaśniała jaka szkoda powstała wskutek jej działania jest zrozumiała jeśli zważy się na rozmiar jej działalności przestępczej. Twierdzenie zawarte w zarzucie, że oskarżona kwestionuje zakres szkody wykazanej w opinii biegłego jest gołosłowne, niczym nieuzasadnione a zatem trudno się do niego odnieść. W sytuacji powyższej podnieść tylko należy, że Sąd orzekający ocenił opinię biegłego z zakresu rachunkowości i finansów jako jasną, pełną i fachową, a Sąd Apelacyjny stanowisko to podzielił. Ustalona kwota mienia będącego przedmiotem przestępstwa jest efektem analizy pełnej dokumentacji za 2002 r. i wynika z porównania list płac, zawierających kwoty należne określonym osobom, a zabezpieczonych w Instytucie z listami płac sfałszowanymi przez oskarżoną, a znajdującymi się w Kwesturze (...). Wysokość wyliczonej prawidłowo a nienależnej wymienionym w opinii biegłego osobom, członkom rodziny A. S. (1) kwoty wskazuje na właściwą kwalifikację prawną tego czynu w zw. z art. 294 k.k.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy, a w tym wyjaśnienia A. S. (1) i pozostałych oskarżonych, świadków S. P., A. P., A. S. (2) oraz opinii biegłego z zakresu badań identyfikacyjnych pisma i biegłego księgowego wskazują w sposób nie budzący wątpliwości na zawinienie oskarżonej. Tym samym wniosek obrońcy o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonej, w żaden sposób nie uzasadniony w treści apelacji, nie zasługiwał na uwzględnienie.

Wbrew zarzutom z pkt 4 i 5 apelacji, Sąd I instancji uwzględnił wszelkie okoliczności istotne dla wymiaru kary wobec oskarżonej i nadał im, odpowiednią rangę a uzasadnienie odnośnie rozstrzygnięcia o karze i środkach karnych sporządził zgodnie z wymogami art. 424 § 2 k.p.k., które dotyczą tej części wyroku, nie zaś art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k., na co powołał się skarżący.

Sąd I instancji uwzględnił podnoszone przez obrońcę okoliczności jej życia osobistego a także jej sytuację rodzinną i zdrowotną, ale wskazał też na sposób działania oskarżonej, niskie pobudki, jakie nią kierowały jak też wykorzystanie zaufania, jakim darzyli ją przełożeni.

Biorąc pod uwagę, że kara pozbawienia wolności za czyn z pkt I jest zbliżona do dolnych granic zagrożenia, kara łączna wymierzona przy zastosowaniu absorpcji i jeszcze warunkowo zawieszona, to nawet mimo 5 – letniego okresu próby nie można uznać by była surowa. Słusznie Sąd orzekający orzekł środek kary w postaci zakazu wykonywania zawodu księgowej na oznaczony w wyroku okres a także – w związku z wnioskiem pokrzywdzonego – zobowiązał na podstawie art. 46 § 1 k.k. do naprawienia szkody. Wysokość kwoty może uniemożliwić natychmiastowe uregulowanie zobowiązań jednakże zważyć należy, że od popełnienia tego przestępstwa minęło już 10 lat a zatem oskarżona winna podjąć starania zmierzające do wywiązania się z tego obowiązku.

Nie znajdując żadnych podstaw do uwzględnienia wniosku ewentualnego apelacji o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, Sąd Apelacyjny orzekł jak wyżej.

Sąd Apelacyjny zasądził na rzecz Skarbu Państwa od A. S. (1) 300 zł opłaty, zwalniając ją od uiszczenia wydatków za postępowanie odwoławcze, uznając iż byłoby to dla niej zbyt uciążliwe z uwagi na jej sytuację materialną. Nadto zasądził na wniosek obrońcy nieopłacone koszty obrony za postępowanie odwoławcze, w stawce podstawowej, powiększonej o podatek VAT.