Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2013 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Marii Walkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2013 r.

sprawy I. P. oskarżonego z art. 296 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k., art. 56 § 1 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 3 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s., art. 56 § 1 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s.

z powodu apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Świdnicy

z dnia 25 października 2012 r. sygn. akt III K 24/11

I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1. oskarżonego I. P. uznaje za winnego tego, że w B., pełniąc funkcję prezesa jednoosobowego Zarządu (...) S.A. z/s w B. i będąc obowiązany na podstawie przepisu ustawy do zajmowania się sprawami majątkowymi spółki, poprzez nadużycie udzielonych mu uprawnień wyrządził (...) S.A. w B. znaczną szkodę majątkową w ten sposób, że w dniu 1 czerwca 2000 r. zawarł z firmą (...) z/s w W. umowę nr (...) o przekazanie przez tę spółkę (...) S.A. z/s w B. wiedzy i doświadczenia oraz opracowań w zakresie marketingu, organizacji sieci dystrybucji, zarządzania sprzedażą codziennego użytku oraz systemów motywacyjnych, metod naprawy sytuacji ekonomiczno-finansowej podmiotów gospodarczych oraz sposobów ich wprowadzenia i pomimo nie wykonania przez spółkę (...) opisanej wyżej umowy, dokonał na rzecz tej spółki zapłaty w łącznej wysokości 976 000 zł, tj. przestępstwa z art. 296 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 296 § 1 k.k. wymierza mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

2. oskarżonego I. P. uznaje za winnego tego, że w B. pełniąc funkcję prezesa jednoosobowego Zarządu (...) S.A. z/s w B. i będąc obowiązany na podstawie przepisu ustawy do zajmowania się sprawami majątkowymi spółki, poprzez nadużycie udzielonych mu uprawnień wyrządził (...) S.A. w B. szkodę majątkową w wielkich rozmiarach w ten sposób, że w dniu 1 czerwca 2000 r. zawarł z firmą (...) z/s w W. umowę sprzedaży papieru toaletowego i ręczników w rolach przemysłowych i zwojkach produkowanych przez (...) S.A. z/s w B. i wbrew postanowieniom tejże umowy doprowadził do obciążenia (...) S.A. kosztami usług marketingowych w kwocie 1. 354. 945, 76 zł za rok 2000 i w kwocie 2. 219. 134, 25 zł za rok 2001, tj. czynu z art. 296 § 1 i 3 k.k. i za to na podstawie art. 296 § 3 k.k. wymierza mu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II. na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. w zw. z art. 44 § 1 pkt 1 k.k.s. i art. 2 § 2 k.k.s. uchyla zaskarżony wyrok w pkt II i III (w odniesieniu do przestępstw skarbowych z art. 56 § 1 k.k.s.) i w tym zakresie postępowanie karne umarza wobec przedawnienia karalności oraz zalicza w tym zakresie koszty postępowania w sprawie na rachunek Skarbu Państwa;

III. stwierdza, iż orzeczona kara łączna straciła moc;

IV. na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierza oskarżonemu karę łączną 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

V. utrzymuje w mocy w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok;

VI. zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 10 zł tytułem zwrotu wydatków wyłożonych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym oraz wymierza mu 300 zł opłaty za obie instancję.

UZASADNIENIE

Prokurator Prokuratury Okręgowej w Ś. 12 grudnia 2003 roku skierował do Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich akt oskarżenia, w którym zarzucił I. P. popełnienie 15 przestępstw/ k. 5419-5460/.

Sąd Rejonowy w Ząbkowicach Śląskich wyrokiem z dnia 10 maja 2010 roku o sygn. akt II K 104/05/ k. 7406-7414/ uznał oskarżonego I. P. za winnego popełnienia 9 zarzucanych mu przestępstw. Wskazanym wyrokiem I. P. został uniewinniony od popełnienia dwóch zarzucanych mu przestępstw/ zarzucanych w punktach VIII i IX aktu oskarżenia/. Wobec dwóch czynów sąd umorzył postępowanie z uwagi na przedawnienie karalności/ zarzuty z punktu IV i XV aktu oskarżenia/. Postępowanie karne zostało umorzone wobec dalszych dwóch zarzutów/ z punktu II i III aktu oskarżenia/ z uwagi na znikomość społecznej szkodliwości tych czynów.

I. P. został uznany winnym popełnienia przestępstw zarzucanych mu w punkcie V, XIII i XIV aktu oskarżenia.

W odniesieniu do występku zarzuconego I. P. w punkcie V aktu oskarżenia sąd z opisu tego czynu wyeliminował działanie z góry powziętym zamiarem oraz dwa pierwsze działania tj. sprzedaż dwóch kotłowni gazowych na rzecz Przedsiębiorstwa (...) i zawarcie z tym przedsiębiorstwem umowy leasingu operacyjnego, a także przyjął że oskarżony działał w ramach ciągu przestępstw i wyrządził szkodę majątkową w łącznej wysokości nie mniejszej niż 6.725.375,86 zł, czyn ten zakwalifikował jako występek z art. 296§1 i 3 k.k. w zw. z art. 91§1k.k. i na podstawie art. 296§3k.k. wymierzył oskarżonemu karę 2 lat pozbawienia wolności.

I. P. został uznany winnym popełnienia zarzucanego mu przestępstwa w punkcie XIII aktu oskarżenia to jest występku z art. 56§1k.k.k.s. w zw. z art. 37§1pkt 3 k.k.s. w zw. z art. 9§3 k.k.s. i za ten występek sąd na podstawie art. 56§1k.k.s. skazał go na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności.

Oskarżony został uznany winnym popełnienia także występku zarzucanego mu w punkcie XIV aktu oskarżenia zakwalifikowanego z art. 56§1k.k.s. w zw. z art. 9§3k.k.s. i za ten występek sąd wymierzył mu na podstawie art. 56§1k.k.s. karę 8 miesięcy pozbawienia wolności.

Sąd Rejonowy w Ząbkowicach Śląskich orzekł karę łączną 2 lat pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił na okres 5 lat próby.

Wskazany wyrok został zaskarżony apelacją obrońcy oskarżonego/ k. 7463-7474/.

Sąd Okręgowy w Świdnicy wyrokiem z dnia 5 października 2010 roku o sygn. akt IV Ka 552/10 uchylił wyrok Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich w zaskarżonej części i sprawę I. P. przekazał do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji/ k.7493/. Z uwagi na zmiany dotyczące właściwości rzeczowej sprawa została przekazana przez Sąd Rejonowy w Ząbkowicach Śląskich do rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Świdnicy/ k. 7560/.

Wyrokiem z dnia 25 października 2012 roku o sygn. akt III K 24/11 Sąd Okręgowy w Świdnicy uznał oskarżonego I. P. winnym tego, że :

I w okresie od maja 2000 roku do 23 sierpnia 2002 roku w B., pełniąc funkcję prezesa jednoosobowego Zarządu (...) S.A. z siedzibą w B. i będąc obowiązany na podstawie przepisu ustawy do zajmowania się sprawami majątkowymi spółki, działając w ciągu przestępstw, poprzez nadużycie udzielonych mu uprawnień, wyrządził (...) S.A. szkodę majątkową w wielkich rozmiarach w łącznej wysokości nie mniejszej niż 6. 725. 375,86 zł w ten sposób, że :

- w dniu 1 czerwca 2000 roku zawarł z firmą (...) z siedzibą w W. umowę nr (...) o przekazanie przez tę spółkę (...) S.A. z siedzibą w B. wiedzy i doświadczenia oraz opracowań w zakresie marketingu, organizacji sieci dystrybucji, zarządzania sprzedażą codziennego użytku oraz systemów motywacyjnych, metod naprawy sytuacji ekonomiczno – finansowej podmiotów gospodarczych oraz sposobów ich wprowadzania i pomimo niewykonania przez spółkę (...) opisanej wyżej umowy, dokonał na rzecz tej spółki zapłaty w łącznej wysokości 976.000 zł,

- w dniu 1 czerwca 2000 roku zawarł z firmą (...) z siedzibą w W. umowę sprzedaży papieru toaletowego i ręczników w rolach przemysłowych i zwoikach produkowanych przez (...) S.A. z siedzibą w B. i wbrew postanowieniom tejże umowy doprowadził do obciążenia (...) S.A. kosztami usług marketingowych w kwocie 1.354.945,76 zł za rok 2000, w kwocie 2.219.134,25 zł za rok 2001 oraz kosztami transportu w kwocie 1.977.379,09zł, tj czynu z art. 296§1 i 3 k.k. w zw. z art. 91§1k.k. i za to na podstawie art. 296§3 k.k. wymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności;

II w okresie od listopada 2000 roku do grudnia 2001 roku w Z., pełniąc funkcję Prezesa jednoosobowego Zarządu (...) S.A. z siedzibą w B. podał nieprawdę w złożonych w Urzędzie Skarbowym w Z. deklaracjach dla podatków od towarów i usług (...) – 7 przez co naraził Skarb Państwa na uszczuplenie podatku VAT, w łącznej kwocie 1.473.911 zł, poprzez:

- odliczenie od należnego podatku od towarów i usług kwot podatku naliczonego w łącznej wysokości 1.221.321 zł. wynikających z faktur VAT wystawionych przez głównego akcjonariusza (...) S.A. tj. firmę (...) Sp. z o.o. w W. a dotyczących sprzedaży usług marketingowych i transportowych, bez właściwego udokumentowania ich wykonania, których to wydatków nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym i w związku z tym związany z nim podatek naliczony VAT nie podlega odliczeniu, co stanowi naruszenie przepisów art. 25 ust. 1 pkt 3 Ustawy z dnia 8 stycznia 1993 roku o podatku od towarów i usług oraz akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 z późn. zm.),

- odliczenie od należnego podatku od towarów i usług kwoty podatku naliczonego w wysokości 241.560 zł. zawartego w fakturze VAT nr (...) z dnia 28.09.2001 roku wystawionej przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L., dokumentującej sprzedaż maszyn do produkcji ręczników papierowych, która to maszyna w dniu sprzedaży została oddana przez (...) S.A. do bezpłatnego użytkownika sprzedającemu i w związku z tym została wyłączona z wykorzystaniem na potrzeby wykonywanej przez (...) S.A. działalności gospodarczej, co stanowi naruszenie przepisów art. 20 ust. 2 Ustawy z dnia 8 stycznia 1993 roku o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym (Dz. U Nr 11,poz.50 z późn. zm.),

- odliczenie od należnego podatku od towarów i usług kwoty podatku naliczonego w łącznej kwocie 176.000 zł. wykazanych fakturach VAT nr (...) z dnia 28.09.2000 roku oraz nr (...) z dnia 31.08.2001 roku wystawionych przez głównego akcjonariusza (...) S.A. tj. firmę (...) Sp. z o.o. w W. a dotycząca sprzedaży usług przekazania wiedzy, doświadczenia oraz opracowań w zakresie „metod naprawy sytuacji ekonomiczno – finansowej podmiotów gospodarczych oraz sposobów ich wprowadzania” oraz w zakresie „marketingu, organizacji sieci dystrybucji, zarządzania sprzedażą towarów codziennego użytku oraz systemów motoryzacyjnych”, których to wydatków nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym i w związku z tym związany z nim podatek naliczony VAT nie podlega odliczeniu, co stanowi naruszenie przepisów art. 25 ust. 12 pkt 3 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 roku o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym (Dz. U Nr 11, poz. 50 z póź. zm.),

- nie zadeklarowanie i nie odprowadzenie należnego podatku od towarów i usług w łącznej wysokości 1.341, 49 zł. z tytułu sprzedaży papieru toaletowego wskazanej w fakturach sprzedaży VAT nr (...) z dnia 21.02.2001 r. i nr (...) z dnia 28.06.2001 roku a nie wykazanej w ewidencji księgowej oraz w rejestracjach sprzedaży VAT spółki, co stanowi naruszenie przepisów art. 15 ust. 1 Ustawy z dnia 8 stycznia 1993 roku o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 z późn. zm.),

- nie zadeklarowanie i nie odprowadzenie należnego podatku od towarów i usług w łącznej wysokości 10.247 zł. z tytułu sprzedaży usług dzierżawy powierzchni magazynowych i biurowych świadczonych w 2001 roku dla głównego akcjonariusza (...) S.A. tj. firmy (...) Sp. z o.o. w W., co stanowi naruszenie przepisów art. 15 ust. 1 Ustawy z dnia 8 stycznia 1993 roku o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 z późn. zm.)

tj. występku z art. 56§1k.k.s.w zw. z art. 37§1pkt 3 k.k.s. w zw. z art. 9§3k.k.s. i za to na podstawie art. 56§1k.k.s. wymierzył mu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności.

III w 2002 roku w B., pełniąc funkcję Prezesa jednoosobowego Zarządu (...) S.A. z siedzibą w B. podał nieprawdę w złożonych w Urzędzie Skarbowym w Z. zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu przez podatnika podatku dochodowego od osób prawnych za rok 2001 przez co naraził Skarb Państwa na uszczuplenie podatku dochodowego od osób prawnych w łącznej kwocie 1.044. 980 zł. poprzez:

1) zaniżenie przychodów (...) S.A. o łączną kwotę 58.661, 98 zł. w wyniku:

- nie zadeklarowania przychodów w łącznej wysokości 6.097, 68 zł. z tytułu sprzedaży papieru toaletowego wykazanej w fakturach sprzedaży VAT nr (...) z dnia 21.02.2001 roku i nr (...) z dnia 28.06.2001 roku a nie wykazanej ewidencji księgowej spółki, co stanowi naruszenie przepisów art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1991 roku o podatku dochodowym od osób prywatnych (Dz. U z 1993 r. Nr 106, poz. 482 z późn. zm.),

- nie zadeklarowania przychodów z tytułu usług dzierżawy powierzchni magazynowych i biurowych świadczonych dla głównego akcjonariusza (...) S.A. tj. firmy (...) Sp. z o.o. w W. w łącznej wysokości 46.580 zł. oraz z tytułu nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od głównego akcjonariusza spółki w postaci użyczenia samochodu marki M. (...) w wysokości 5984, 30 zł. co stanowi naruszenie przepisów art. 12 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, Poz. 483 Nr 107, z późn. zm.

2) zawyżenie kosztów uzyskania przychodów w/w Spółki o łączną kwotę 4.557,713, 44 wyniku zaliczenia do tych kosztów wydatków, które zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, a dotyczących:

- rezerwy na pokrycie wierzytelności w kwocie 10.227, 50 zł. utworzonej w 2000 roku co stanowi naruszenie przepisów art. 16 ust. 1 pkt 26 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 z późn.zm.), ujemnych różnic kursowych z tytułu wyceny zobowiązań i należności na dzień 31.12.2001 r. w kwocie 6.413, 46 zł, co stanowi naruszenie przepisów art. 15 ust. 1 z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U z 1993 r. Nr 106, poz. 482 z póź. zm.),

- faktycznie nie wypłaconych osobom fizycznym wynagrodzeń z funduszu bezosobowego Spółki w kwocie 40.136, 16 zł, co stanowi naruszenie przepisów art. 16 ust. 1 pkt. 57 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U z 1993 r. Nr 106, poz. 482 z późn. zm.),

- kwot naliczonego podatku od towarów i usług nie odliczonych z winy podatnika od podatku należnego w łącznej wysokości 15.700, 52 zł, co stanowi naruszenie przepisów art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dz. U z 1993 r. Nr 106, poz. 482 z późn. zm.),

- nieprawidłowo udokumentowanych wydatków w wysokości 300.000 zł. dotyczących realizacji umowy nr (...) zawartej w dniu 1.06. 2000 r. pomiędzy w/w Spółką a jej głównym, akcjonariuszem tj. firmą (...) Sp. z o.o. w W., a dotyczącej, przekazania wiedzy, doświadczenia oraz opracowań w zakresie „metod naprawy sytuacji ekonomiczno- finansowej podmiotów gospodarczych oraz sposobów ich wprowadzania” oraz w zakresie „marketingu organizacji sieci dystrybucji, zarządzania sprzedażą towarów codziennego użytku oraz systemów motywacyjnych”, co stanowi naruszenie przepisów art. 15 ust. 1 Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prywatnych (Dz. U z 1993 r. Nr 106, poz. 482 z późn. zm.),

- nieprawidłowo udokumentowanych wydatków w wysokości 4.196, 513, 34 zł. dotyczących usług marketingowych i transportowych świadczonych dla spółki (...) S.A. przez jej głównego akcjonariusza tj. firmę (...) Sp. z o.o. w W., co stanowi naruszenie przepisów art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U z 1993 r. Nr 106, poz. 482 z późn. zm.),

- amortyzacji w kwocie 25.620 zł. środka trwałego – maszyn do produkcji ręczników papierowych zakupionej w dniu 28.09.2001 r. od firmy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L. i w dniu zakupu oddanej przez (...) S.A. do bezpłatnego używania sprzedającemu, a w związku z tym wyłącznej z wykorzystywania na potrzeby wykonywanej przez (...) S.A. działalności gospodarczej, co stanowi naruszenie przepisów art. 16 ust. 1 pkt. 63 c Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U z 1993 r. Nr 106, poz. 482 z późn. zm.), tj. występku z art. 56§1k.k.s. w zw. z art. 9§3k.k.s. i za to na podstawie art. 56§1k.k.s. wymierzył mu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności.

Sąd umorzył postępowanie wobec I. P. w zakresie pozostałych zarzucanych mu czynów.

Na podstawie art. 91§2k.k. sąd wymierzył oskarżonemu karę łączną 2 lat pozbawienia wolności, której wykonanie na podstawie art. 69§1 i 2 k.k. oraz art. 70§1 pkt 1k.k. warunkowo zawiesił na okres próby 5 lat.

Sąd zaliczył oskarżonemu okres jego rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od 22 sierpnia 2002 roku do 19 listopada 2002 roku na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności na wypadek zarządzenia jej wykonania.

Koszty sądowe sąd zaliczył na rachunek Skarbu Państwa, zwalniając tym samym oskarżonego od zwrotu wydatków wyłożonych przez Skarb Państwa.

Powyższy wyrok zaskarżył obrońca oskarżonego w części uznającej oskarżonego winnym popełnienia przypisanych mu przestępstw. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  obrazę przepisów postępowania mogącą mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, a mianowicie

a)  obrazę art. 2 § 2 kpk przez oparcie orzeczenia na błędnych ustaleniach faktycznych (p. 2 poniżej),

b)  obrazę art. 7 kpk przez dokonywanie ustaleń faktycznych bez dowodów, w szczególności dokonanie takiego ustalenia co do umyślnego działania oskarżonego w ramach stanów faktycznych objętych w p. VIII-IX części wstępnej wyroku (przestępstwo karno-skarbowe),

c)  obrazę art. 4 kpk przez odmowę prowadzenia dowodu na okoliczności korzystne dla oskarżonego tj. odmowę zwrócenia się do D. Bank w celu uzyskania wiadomości czy Bankowi temu przedstawiono opracowanie marketingowe, o którym mowa w p. II części wstępnej wyroku,

d)  obrazę art. 7 kpk w zw. z art. 424 § 1 kpk poprzez dokonanie oceny dowodów z przekroczeniem granic swobody przyznanej przez ustawę, w tym w szczególności:

1)  uznanie za nie budzący wątpliwości dowodu z opinii biegłej, która sama wskazuje na brak pełnej podstawy dokumentowej, i która to opinia zawiera przyznane błędy rachunkowe oraz wskazanie błędnych podstaw prawnych,

2)  uznanie za pozbawione znaczenia dowodów z opracowań Instytutu Studiów (...) oraz zeznań św. M., które to dowody wskazują na błędy w opinii biegłej,

3)  uznanie bez zastrzeżeń za wiarygodne dowodów z zeznań świadków mających interes w ustaleniu odpowiedzialności oskarżonego (pracownicy, syndyk, R. S., M. J. w części obciążającej oskarżonego),

4)  uznanie, że z umów dzierżawy z dnia 5 stycznia 2001 r. wynika, że czynsz określono w nich za okresy miesięczne podczas gdy jest to w sprzeczności z ich dosłownym brzmieniem,

e)  obrazę art. 5 § 2 kpk przez rozstrzyganie istniejących wątpliwości na niekorzyść oskarżonego, w szczególności wątpliwości co do wysokości szkód wyrządzonych rzekomo jego czynami mimo niepewności opinii biegłej przez nią samą sygnalizowanej,

f)  obrazę art. 424 § 1 i § 2 kpk przez brak dyskusji dowodów, w szczególności zaś brak omówienia dowodów korzystnych dla oskarżonego (zeznania świadków L. P. (1) i M. J. w części dotyczącej istnienia opracowania, o którym mowa w p. II części wstępnej wyroku) a także brak uzasadnienia dla przyjętego wymiaru kary,

2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mogący mieć wpływ na treść tego orzeczenia a polegający na ustaleniu, że:

a) spółka (...) nie dostarczyła (...) SA opracowań w zakresie marketingu, organizacji sieci dystrybucji, zarządzania sprzedażą codziennego użytku oraz systemów motywacyjnych, metod naprawy sytuacji ekonomiczno-finansowej podmiotów gospodarczych dot. (...) SA,

b) warunki umowy z dnia 1 czerwca 2000 r. sprzedaży ręczników i papier pomiędzy (...) SA a (...) sp. z o.o. były jednoznacznie korzystne dla tej ostatniej spółki oraz, że na jej podstawie nie mogło dojść do obciążenia (...) SA kosztami transportu oraz usług marketingowych,

c) usługi marketingowe za które (...) sp. z o.o. obciążała (...) SA nie są tożsame z bonifikatami z tytułu sprzedaży,

e) przyjęcie, że nie zadeklarowano i nie odprowadzono podatku od towarów i usług w wysokości 10.247 zł. z tytułu dzierżawy pomieszczeń oraz przyjęcie, że nie zadeklarowano przychodu z tego tytułu w wysokości 46.580 zł.

f) deklaracje podatkowe VAT i CIT zawierały informacje nieprawdziwe w całym zakresie objętym p. VII i części wstępnej wyroku,

g) oskarżony obejmował umyślnością ewentualne nieprawdziwe dane w urządzeniach rachunkowości lub deklaracjach podatkowych,

h) oskarżony działając umyślnie doprowadził do powstania szkody w wielkich rozmiarach w majątku (...) SA,

3. obrazę prawa materialnego, a mianowicie

a) obrazę art. 296 § 1 i § 3 kk przez przyjęcie, że oskarżony nadużył swoich uprawnień mimo, że bezdyskusyjnie działał w ich granicach,

b) obrazę art. 56 kks przez uznanie, że dla odpowiedzialności z tego przepisu wystarczające jest niewłaściwe udokumentowanie danych wprowadzanych do urządzeń księgowych będących źródłem danych wprowadzanych do deklaracji podatkowych podczas gdy konieczne jest umyślne podanie danych obiektywnie nieprawdziwych.

Podnosząc powyższe zarzuty apelujący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji ewentualnie o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów objętych punktami I – III wyroku.

Sąd Apelacyjny zważył :

Zarzuty podniesione w apelacji zasługują na częściowe uwzględnienie. Czego jednak nie można powiedzieć o wnioskach zawartych w apelacji. Zasadna jest częściowo apelacja stawiająca zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, o czym będzie mowa w dalszej części rozważań. Brak podstaw do oceny, iż sąd pierwszej instancji dopuścił się obrazy przepisów postępowania a w szczególności art. 7 k.p.k. czy też art. 5§2 k.p.k. Zarzut naruszenia zasady obiektywizmu – art. 4 k.p.k. stracił na znaczeniu wobec dopuszczenia przez sąd odwoławczy wnioskowanych dowodów przez obronę. Zgodzić należy się z apelującym, że uzasadnienie sądu pierwszej instancji pozostawia pewien niedosyt. Jednakże nie można ocenić, aby podnoszone przez apelującego niedostatki uzasadnienia uniemożliwiały kontrolę toku rozumowania sądu pierwszej instancji, a tym samym kontrolę instancyjną. W odpowiedzi na zarzut obrazy prawa materialnego należy wskazać, iż ten zarzut można stawiać w sytuacji gdy nie kwestionuje się ustaleń faktycznych.

W punkcie pierwszym skarżonego wyroku przypisano oskarżonemu I. P. popełnienie przestępstwa z art. 296§1 i 3 k.k.

Zachowanie się sprawcy czynu zabronionego z art. 296 k.k. wyznaczają trzy elementy: formalna szczególna powinność określonego zachowania się sprawcy na rzecz pokrzywdzonego, nadużycie przez sprawcę swoich uprawnień lub niedopełnienie przez niego obowiązków oraz powstanie szkody u pokrzywdzonego jako wynik realizacji przez sprawcę znamion czynnościowych. Wszystkie te elementy muszą wystąpić łącznie a pomiędzy nimi powinien istnieć związek przyczynowo – skutkowy/ tak R. Zawłocki, Przestępstwo niegospodarności. Przesłanki i elementy odpowiedzialności karnej z art. 296 k.k. Monitor Prawniczy 2002, nr 21/. Zwrócić należy również uwagę, że przestępstwo stypizowane w art. 296§1k.k. jest przestępstwem umyślnym. Oznacza to, że wszystkie jego elementy muszą być objęte umyślnością co najmniej w zamiarze ewentualnym. „Typ czynu zabronionego, o którym mowa w art. 296 § 1 k.k., ma w całości charakter umyślny. Tak więc zamiarem bezpośrednim lub co najmniej wynikowym objęte musi być nie tylko nadużycie uprawnień lub niedopełnienie ciążących na sprawcy obowiązków, ale także i spowodowanie skutku w postaci znacznej szkody majątkowej. Nie można przy tym w żadnym wypadku stosować swoistej miary automatyzmu, w myśl której skoro ewidentne jest niedopełnienie obowiązków "dobrego gospodarza" lub też ewidentne jest nadużycie uprawnień, tym samym przyjąć należy umyślność także co do zaistniałego - w wyniku takich działań lub zaniechań – skutku”/ tak SN w wyroku z 27.06.2001 r. – V KKN 49/99 – LEX/.

Do znamion przypisanego oskarżonemu przestępstwa należy również wyrządzenie szkody majątkowej w wielkich rozmiarach - §3 art. 296 k.k. Szkoda majątkowa w wielkich rozmiarach to zgodnie z art. 115 § 7k.k. w zw. z art. 115 § 6 k.k. szkoda, której wartość w chwili popełnienia czynu zabronionego przekracza 1 000 000 złotych. Wskazany przepis w aktualnym brzmieniu obowiązuje od 8.06.2010 r./ Dz. U. z 2009 r., Nr 206, poz.1589/. W dacie popełnienia przypisanego oskarżonemu przestępstwa treść art. 115§7k.k. w zw. z art. 115§6 k.k. brzmiała „ Szkodą w wielkich rozmiarach jest mienie, którego wartość w chwili popełnienia czynu zabronionego przekracza tysiąckrotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia”. Najniższe wynagrodzenie w dacie popełnienia przestępstwa wynosiło 760 złotych/ por. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29.01.1998 r. Dz. U. 98, Nr 16, poz. 74 oraz art. 25 ustawy z 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę Dz. U. Nr 200, poz. 1679/. W myśl wskazanego art. 25 powołanej ustawy „ Ilekroć w przepisach prawa jest mowa o "najniższym wynagrodzeniu za pracę pracowników" przez odwołanie się do odrębnych przepisów lub do Kodeksu pracy albo przez wskazanie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej lub ministra właściwego do spraw pracy jako zobowiązanego do ustalania takiego wynagrodzenia na podstawie odrębnych przepisów lub Kodeksu pracy, oznacza to kwotę 760 zł”. Kierując się zasadą intertemporalną wyrażoną w art. 4§1 k.k. w odniesieniu do czynu przypisanego oskarżonemu należy przyjąć rozumienie szkody w wielkich rozmiarach w wysokości obowiązującej w dacie orzekania, a więc w aktualnym brzmieniu.

W punkcie pierwszym zaskarżonego wyroku sąd pierwszej instancji przyjął, iż oskarżony I. P. dopuścił się dwóch przestępstw w zbiegu realnym stanowiących ciąg przestępstw. Zgodnie z art. 91§1k.k. „Jeżeli sprawca popełnia w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu, dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw, sąd orzeka jedną karę na podstawie przepisu, którego znamiona każde z tych przestępstw wyczerpuje, w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę”. Z brzmienia cytowanego przepisu jednoznacznie wynika, iż ciąg przestępstw ma miejsce, gdy każde z przestępstw wyczerpuje znamiona tego samego przepisu. Wskazano już wyżej, iż do znamion przestępstwa z art. 296§3 k.k. należy wyrządzenie szkody majątkowej w wielkich rozmiarach. Wyjaśniono również rozumienie szkody majątkowej w wielkich rozmiarach w dacie czynu oraz w dacie orzekania. Także wskazano, iż zgodnie z art. 4§1 k.k. w odniesieniu do czynów przypisanych oskarżonemu szkodą majątkową w wielkich rozmiarach jest szkoda, której wartość przekracza 1 000 000 zł. A zatem nie możemy mówić o szkodzie majątkowej w wielkich rozmiarach wynoszącej 976 000 zł. Tym samym brak podstaw do przyjęcia instytucji ciągu przestępstw w odniesieniu do przestępstw przypisanych oskarżonemu w punkcie pierwszym zaskarżonego wyroku.

Przestępstwo, którym została wyrządzona szkoda majątkowa w kwocie 976 000 zł należało zakwalifikować z art. 296§1k.k. bowiem wskazana szkoda jest znaczną szkodą majątkową, a nie szkodą w wielkich rozmiarach. Zgodnie z art. 115§7 k.k. w zw. z art. 115§5 k.k. znaczną szkodą majątkową jest szkoda, której wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200 000 zł. W dalszym zakresie mają odniesienie uwagi poczynione już wyżej, a dotyczące szkody majątkowej w wielkich rozmiarach, wskazujące iż do czynu przypisanego oskarżonemu należy stosować ustawę obowiązującą w dacie orzekania. W dacie popełnienia czynu przypisanego I. P. znaczną szkodą majątkową była dwustukrotność najniższego miesięcznego wynagrodzenia czyli kwota przekraczająca 152 000 zł( 200x 760 zł).

Przedstawione wyżej stanowisko doktryny, judykatury oraz rozumienie wyrażeń ustawowych „znacznej szkody majątkowej” i „szkody majątkowej w wielkich rozmiarach” należy skonfrontować ze zgromadzonymi w sprawie dowodami.

Uchwałą Rady Nadzorczej (...) S.A. I. P. został powołany w tej spółce na prezesa jednoosobowego zarządu z dniem 26 maja 2000 r./ k. 3829 i k. 1021/. Zgodnie z Regulaminem Zarządu / k. 3837/ zarząd spółki zarządza spółką i reprezentuje ją na zewnątrz. W §13 tego regulaminu określono kompetencje Prezesa Zarządu / k. 3841/.

Oskarżony w imieniu (...) S.A. w dniu 1 czerwca 2000 r. zawarł umowę z firmą (...) Sp. z o.o. reprezentowaną przez H. P. – siostrę oskarżonego – na opracowanie w zakresie marketingu, organizacji sieci dystrybucji, zarządzania sprzedażą towarów codziennego użytku oraz systemów motywacyjnych, metod naprawy sytuacji ekonomiczno-finansowej podmiotów gospodarczych oraz sposobów ich wprowadzania/ k. 3866/. Za opracowanie (...) S.A. zapłaciły 976 000 złotych/ k. 3868 i k. 3870/ mimo nie wykonania opracowania.

Oskarżony w swych wyjaśnieniach podał, że opracowanie zostało wykonane/ k. 4692/.Członków Rady Nadzorczej poinformował, że opracowanie znajduje się w sejfie w firmie (...)/ k. 3879 w zw. z k. 7624v. zeznania M. J./. W toku kontroli oskarżony wyjaśnił, że opracowanie zostało przekazane do Sądu Gospodarczego w Wałbrzychu. Także siostra oskarżonego H. P. zeznała, że opracowanie zostało przekazane (...) S.A./ k. 3891/.

Brak podstaw do ustalenia, że opracowanie zostało wykonane. Za taką oceną przemawiają zeznania członków Rady Nadzorczej (...) S.A. – M. J. k. 3879, T. P. k. 3884 i L. P. (2) k. 3891/, którzy zgodnie zeznali, iż nigdy nie przedłożono im wspomnianego opracowania. Także nie potwierdziły się wyjaśnienia oskarżonego, że opracowanie zostało przekazane do Sądu Gospodarczego w Wałbrzychu. Przeczą temu zeznania M. R. – syndyka masy upadłości (...) S.A./ k. 4713/. Zeznał on, iż w dokumentacji (...) S.A. nie ma śladu przekazania opracowania, które było przedmiotem umowy. Także G. B. zeznała, iż brak jakiegokolwiek dowodu przekazania opracowań (...) S.A./ k.4474/. Wskazany świadek dokonywał kontroli w (...) S. A. W czasie tej kontroli świadek w obecności pracownika sądu dokonała oględzin akt w Sądzie Rejonowym w Wałbrzychu. Oględziny wykazały, iż w aktach, wbrew twierdzeniom oskarżonego, brak opracowania/ k. 3876/. Za krytyczną oceną dowodów, które wskazują, że opracowanie zostało wykonane zgodnie z umową, wskazują nie tylko powyższe dowody. Zasady logicznego rozumowania, wiedzy i doświadczenia życiowego – art. 7 k.p.k. – pozwalają na stwierdzenie, iż w tego typu sytuacjach przy takich umowach i kwotach które zapłacono za opracowanie, odbioru opracowania dokonuje się w postaci protokołu odbioru. Tym czasem w badanych dokumentach brak nie tylko opracowania ale przede wszystkim jakiegokolwiek dowodu przekazania opracowania (...) S.A. Także radca prawny A. D. nie potwierdził wyjaśnień oskarżonego, wedle których opracowanie miał on widzieć/ k. 6536/.

Oskarżony twierdził, iż opracowanie dla (...) miała wykonać firma (...). Słuchany na tę okoliczność A. T. podał, iż jego ojciec R. T. nie żyje. Mieszkał on w USA i zajmował się importem szkła z Polski. Świadek zeznał, iż firma ojca nie zajmowała się analizami ekonomicznymi.

W toku postępowania przed Sądem Okręgowym oraz w apelacji podniesiono, iż opracowanie wykonane w następstwie zawartej umowy może znajdować się w D. Bank A/S S.A. Oddział w Polsce/ k. 7726/. Brak potwierdzenia aby zamówione opracowanie zostało dołączone do wniosku o udzielenie kredytu, wniosku złożonego we wskazanym banku przez (...) S.A. Sąd Apelacyjny zwrócił się w tej sprawie do wskazanego wyżej banku. W odpowiedzi bank nadesłał jako jedyne dokumenty, które były w jego posiadaniu, biznes plan. Nadesłane materiały nie wskazują na R. T. czy też jego firmę jak również nie wskazują na firmę (...) jako autorów opracowania. Brak podpisów pod opracowaniem oraz brak wskazania tytułu opracowania nawiązującego do treści zawartej umowy przez oskarżonego. Te okoliczności harmonizują z powyższą oceną dowodów wskazujących, iż opracowanie nie zostało wykonane zgodnie z umową podpisaną przez oskarżonego.

Autor apelacji odwołał się do zeznań świadków : M. J./ k. 7624v./ i L. P. (1)/ k. 7729/, którzy według twierdzeń apelacji mieli widzieć wykonane opracowanie. Wskazani świadkowie nie podali w sposób kategoryczny, że widzieli opracowanie. Z zeznań tych jedynie wynika, iż mówiło się, o opracowaniu. Mówił między innymi o tym oskarżony na posiedzeniu Rady Nadzorczej, jednakże nie pokazał członkom tej Rady opracowania. Oskarżony wskazywał także, gdzie opracowanie się znajduje. Te fakty również się nie potwierdziły. A przede wszystkim, jak już podniesiono, brak nie tylko opracowania ale przede wszystkim jakiegokolwiek dowodu w postaci dokumentu, iż opracowanie stanowiące przedmiot umowy podpisanej przez oskarżonego zostało wykonane.

Analiza wskazanych dowodów nakazywała krytyczną ocenę zarzutów apelacji. Oczywistym jest, iż oskarżony był uprawniony do zawarcia umowy. Treść tej umowy nie jest kwestionowana. Problem sprowadza się do nadużycia polegającego na dokonaniu dyspozycji zapłaty ze środków (...) S.A., za opracowanie będące przedmiotem podpisanej umowy, które to opracowanie nie zostało wykonane. Decyzję dotyczącą zapłaty władny był podjąć oskarżony. Wiedział, iż opracowanie nie zostało wykonane. Mając taką wiedzę działał umyślnie na szkodę spółki, w imieniu której był uprawniony działać. W ten sposób wyrządził spółce szkodę w kwocie 976 000 złotych. Czyn ten wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 296§1k.k.

Oskarżony działając w imieniu (...) S.A. w dniu 1 czerwca 2000 r. podpisał umowę z firmą (...), której przedmiotem była sprzedaż (...) papieru toaletowego i ręczników w rolach przemysłowych oraz zwoikach produkowanych w (...) S.A. /k. 3842/.

W umowie przyjęto, iż odbiorca zobowiązuje się do dostarczania wyrobów własnym środkiem transportu i na własny koszt do miejsca wskazanego przez odbiorcę, pod warunkiem że złożone przez odbiorcę zamówienie stanowić będzie pełny skład pojazdu. Aby nie było jakichkolwiek wątpliwości należy wskazać, iż w umowie określono, że „odbiorca” to strona umowy czyli firma (...). Przyjęto także, że strony mogą ustalić odmienne zasady transportu wyrobów.

W § 6 tej umowy znalazł się zapis, że dostawca udzieli odbiorcy bonifikaty w wysokości 12% od uzyskanego obrotu za sprzedaż wyrobów z rozliczeniem na koniec roku 2000, a następnie w wysokości 12%. Postanowiono także, że powyższy upust nie wyłącza możliwości bieżącego stosowania innych dodatkowych upustów.

Oskarżonemu przypisano popełnienie przestępstwa z art. 296§1 i 3 k.k. polegającego na działaniu na szkodę (...) S.A. i wyrządzeniu tym zakładom szkody w wielkich rozmiarach w ten sposób, że jako prezes jednoosobowego zarządu tej spółki będąc obowiązany na podstawie przepisu ustawy do zajmowania się sprawami majątkowymi spółki nadużył udzielonych mu uprawnień w ten sposób, że wbrew postanowieniom wyżej wymienionej umowy doprowadził do obciążenia wymienionej spółki kosztami usług marketingowych w łącznej kwocie 3.574 080,01 złotych. Te ustalenia sądu pierwszej instancji są prawidłowe. Do takich ustaleń upoważniała opinia biegłej T. K. / k. 6861/ i zgodne z tą opinią wyniki kontroli NIK/ k. 3682-37054/, dowody z dokumentów w postaci faktur VAT /k. 3848-3851 oraz zeznania G. B. / k. 7635 w zw. z k. 2476-2480 i 4474-4471 oraz 6152/.

Apelujący kwestionując powyższe ustalenia odwołuje się do prywatnej opinii, sporządzonej na zlecenie oskarżonego, opinii Instytutu Studiów (...)/ k. 6931 i nast./. W opinii tej podniesiono/ k. 6951/, że rabat marketingowy mylnie określony jako usługa marketingowa mógł stanowić dopuszczony zapisami zawartej umowy inny, dodatkowy upust. Zdaniem Instytutu umowa nie zawiera zapisów dotyczących kwoty bądź ograniczenia wysokości dodatkowego upustu.

Powyższa interpretacja zapisów umowy, a tym samym zachowania oskarżonego, nie jest możliwa do zaakceptowania. Działanie oskarżonego jest oceniane z punktu widzenia dobrego gospodarza (...) S.A. Brak uzasadnienia z tego punktu widzenia działań korzystnych dla spółki kierowanej przez oskarżonego. Wręcz przeciwnie takie działanie wyrządziło szkodę w wielkich rozmiarach (...) S.A. Brak również wytłumaczenia dlaczego pieniądze wydatkowane na usługę marketingową wielokrotnie przewyższają przyjęty w umowie upust/ k. por. k. 6861/. Zważyć również należy, że ani oskarżony, ani inny jakikolwiek dowód nie wskazuje jakie to korzyści miały by być z tych usług marketingowych dla (...) S.A. Nie można również tracić z pola widzenia okoliczności, że brak jakichkolwiek dowodów wskazujących, że istniała potrzeba świadczenia usług marketingowych na rzecz (...) S.A., a w szczególności że te usługi w rzeczywistości zostały wykonane.

Zasady doświadczenia życiowego uczą, że przy tego typu umowach, jeżeli rzeczywiście wprowadza się dodatkowe upusty stosuje się aneksy do umowy. Oczywistym jest, iż dla ważności umowy taki aneks nie jest niezbędny. Jednakże dobry gospodarz nigdy by sobie nie pozwolił na takie rozwiązanie jakie prezentuje oskarżony. Pisemny aneks do umowy jednoznacznie by określał czy jest to usługa marketingowa jak wykazywano w dokumentacji, czy też rabat marketingowy jak interpretuje się w prywatnej opinii. W ocenie sądu należy przyjąć, że zapłacono za usługę marketingową, gdyż tak wynika z badanej dokumentacji. A więc wbrew postanowieniom umowy podpisanej przez oskarżonego.

Dokonując oceny dowodów sąd kieruje się treścią art. 7 k.p.k. Tak też jest w przedmiotowej sprawie, wbrew twierdzeniom apelującego. Wskazania wiedzy, doświadczenia życiowego oraz zasady logicznego rozumowania nie pozwalają inaczej ocenić zachowania oskarżonego jak działania na szkodę (...) S.A. Przy tej ocenie nie można tracić z pola widzenia faktu, że I. P. będąc prezesem jednoosobowego zarządu (...) S.A. był jednocześnie współwłaścicielem firmy (...).

W ocenie Sądu Apelacyjnego nie można przyjąć, iż działanie oskarżonego na szkodę spółki polegało także na obciążenia (...) S.A., wbrew postanowieniom podpisanej umowy, kosztami transportu w kwocie 1.977.379,09 złotych. Do takiego wniosku sąd odwoławczy doszedł nie w oparciu o argumentację zawartą w apelacji, czy też prywatnej opinii/ k. 6949/, gdzie podniesiono że nie można określić zasadności ponoszenia kosztów transportu przez (...) S.A. Działanie oskarżonego w tym zakresie, oceniane z punktu widzenia dobrego gospodarza, było niegospodarne, wyrządzające szkodę kierowanej przez niego spółce. Problem sprowadza się do wadliwości postawionego w akcie oskarżenia zarzutu. Zarzucono oskarżonemu nadużycie udzielonych mu uprawnień polegające na tym, że wbrew postanowieniom podpisanej umowy doprowadził do obciążenia spółki kosztami transportu w kwocie 1.977.379,09 złotych.

Oskarżony nie postąpił wbrew postanowieniom podpisanej umowy. W związku z powyższą oceną zasadnym jest ponowne odwołanie się do zapisów umowy dotyczących transportu/ k.3842/. Przyjęto w umowie, że „Odbiorca zobowiązuje się do dostarczenia wyrobów własnym środkiem transportu i na własny koszt do miejsca wskazanego przez Odbiorcę, pod warunkiem, że złożone przez Odbiorcę zamówienie stanowić będzie pełny skład pojazdu”. Taki zapis w umowie dawał swobodę odbiorcy w zakresie ilości zamawianego towaru, a tym samym swobodę w przerzucaniu kosztów transportu na dostawcę. Dostawca, przy cytowanym wyżej zapisie umowy, nie miał wpływu na ilość zamawianego towaru oraz koszty transportu. Oskarżony podpisał umowę bardzo niekorzystną dla kierowanej przez niego spółki, umowę która w tej spółce generowała koszty. Jednakże nie było to sprzeczne z treścią podpisanej umowy jak przyjęto w zarzucie. Działanie oskarżonego należało by oceniać w kontekście art. 296§1 i 3 k.k. ale przy inaczej skonstruowanym zarzucie. Stąd też omawiany fragment przypisanego oskarżonemu działania należało wyeliminować z opisu przypisanego mu przestępstwa. Tym samym zasadnym jest ustalenie, że oskarżony wyrządził szkodę majątkową w wielkich rozmiarach w kwocie 3.574.080,01 złotych( 1. 354 945,76 + 2.219.134,25).

Oskarżonemu przypisano także popełnienie dwóch przestępstw wyczerpujących znamiona art. 56§1k.k.s. W myśl tego przepisu „Podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie”.

Z dniem 1 stycznia 2013 r. nastąpiło przedawnienie karalności przypisanych oskarżonemu przestępstw skarbowych. Zgodnie z art. 44 k.k.s.:

Karalność przestępstwa skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat:

1)5 - gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat;

2)10 - gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata.

§ 2. Karalność przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej ustaje także wówczas, gdy nastąpiło przedawnienie tej należności.

§ 3. W wypadkach przewidzianych w § 1 lub § 2 bieg przedawnienia przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej rozpoczyna się z końcem roku, w którym upłynął termin płatności tej należności. Jeżeli sprawca przestępstwa skarbowego dopuścił się uszczuplenia lub narażenia na uszczuplenie należności celnej, bieg jego przedawnienia rozpoczyna się z dniem, w którym powstał dług celny; jeżeli nie jest możliwe określenie dnia powstania długu celnego, bieg przedawnienia przestępstwa skarbowego rozpoczyna się z dniem najwcześniejszym, w którym istnienie długu celnego zostało ustalone.

§ 4. W wypadkach przewidzianych w § 1 lub § 2, jeżeli dokonanie przestępstwa skarbowego zależy od nastąpienia określonego w kodeksie skutku, bieg przedawnienia rozpoczyna się od czasu, gdy skutek nastąpił.

§ 5. Jeżeli w okresie przewidzianym w § 1 lub § 2 wszczęto postępowanie przeciwko sprawcy, karalność popełnionego przez niego przestępstwa skarbowego określonego w § 1 pkt 1 ustaje z upływem 5 lat, a przestępstwa skarbowego określonego w § 1 pkt 2 - z upływem 10 lat od zakończenia tego okresu.

§ 6. W razie uchylenia prawomocnego orzeczenia przedawnienie biegnie od dnia wydania orzeczenia w tym przedmiocie, chyba że karalność przestępstwa skarbowego już ustała.

§ 7. Przedawnienie nie biegnie, jeżeli przepis ustawy nie pozwala na wszczęcie lub dalsze prowadzenie postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe.

W dacie popełnienia przestępstw skarbowych przypisanych oskarżonemu w punkcie II i III zaskarżonego wyroku, wyczerpujących znamiona art. 56§1k.k.s., przestępstwa te były zagrożone karą pozbawienia wolności do lat trzech. Treść przepisu art.56§1 k.k.s. w dacie popełnienia przestępstw przypisanych oskarżonemu była identyczna jak w dacie orzekania. Wyżej przytoczono już aktualne brzmienie tego przepisu. Dla porównania celowym jest zacytowanie treści art. 56§1k.k.s. obowiązującego w dacie popełnienia przestępstw przypisanych I. P.. „Podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie”/ Dz. U. z 1999r. Nr 83, poz. 930/. Zważyć przy tym należy, iż przepis art. 56§1k.k.s. nie zawiera i nie zawierał określenia wysokości kary pozbawienia wolności. Wysokość tej kary była i jest określona w art. 27§1k.k.s. Jak już wskazano w dacie popełnienia przestępstw skarbowych przypisanych I. P. maksymalna wysokość kary pozbawienia wolności jaką można było orzec za przestępstwo skarbowe wynosiła 3 lata. Przepis art. 27 k.k.s. miał treść „Jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, kara pozbawienia wolności trwa najkrócej 5 dni, najdłużej – 3 lata; wymierza się ją w dniach, miesiącach i latach”. Zmiana treści art. 27 k.k.s. nastąpiła ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw/ Dz. U. z 2005 r. Nr 178, poz. 1479/ - por art. 1 pkt 19 tej ustawy. Aktualna treść przepisu brzmi „Jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, kara pozbawienia wolności trwa najkrócej 5 dni, najdłużej - 5 lat; wymierza się ją w dniach, miesiącach i latach”. Ta sankcja obowiązuje od 17 grudnia 2005 r. Mając powyższe na uwadze należało uwzględnić zasadę intertemporalną wyrażoną w art. 2§2 k.k.s. W myśl tej zasady „Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy”.

Tak więc rozstrzygając kwestie przedawnienia karalności przestępstw skarbowych przypisanych oskarżonemu należało stosować ustawę w brzmieniu obowiązującym do dnia 17 grudnia 2005 roku. Zastosowanie miał więc art. 44 k.k.s. w brzmieniu pierwotnym tj. ustawy z dnia 10 września 1999 roku. Zgodnie z § 1 pkt 2 tego przepisu, gdy przestępstwo skarbowe jest zagrożone karą pozbawienia wolności, jego karalność ustaje po 5 latach. Zgodnie z § 5, jeżeli w okresie przewidzianym w § 1 lub § 2 wszczęto postępowanie przeciwko sprawcy, karalność popełnionego przez niego przestępstwa skarbowego ustaje z upływem 5 lat od zakończenia tego okresu. W niniejszej sprawie postępowanie przeciwko I. P. zostało wszczęte w 5-letnim okresie od popełnienia czynu, co oznacza, że jego karalność ustała po 10 latach

Czyny zarzucane oskarżonemu miały miejsce w 2000 r. i w 2001 r. Obowiązek złożenia zeznania podatkowego za rok 2001 r. istniał do końca marca 2002 r./ art. 27ust. 1 ustawy z dnia 17.07.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397/. A zatem zgodnie z art. 44§3 k.k.s. bieg terminu przedawnienia przestępstwa skarbowego przypisanego oskarżonemu w punkcie III zaskarżonego wyroku rozpoczął się z końcem roku 2002. Innymi słowy okres przedawnienia dla tego czynu liczymy od zakończenia tego roku tj. od dnia 1 stycznia 2003 roku. Powyższe oznacza, że przedawnienie zarzuconego oskarżonemu czynu nastąpiło w dniu 1 stycznia 2013 roku. A więc w dacie orzekania przez sąd odwoławczy zachodziła okoliczność wskazana w art. 17§1 pkt 6 k.p.k. w związku z art. 439§1pkt 9 k.p.k. Stąd też w tym zakresie wyrok należało uchylić i postępowanie umorzyć – zgodnie z art. 437§2k.p.k.

Sąd Apelacyjny nie znalazł, poza przedawnieniem innych negatywnych przesłanek procesowych, a w szczególności z art. 17§1pkt 1 lub 2 k.p.k. W postanowieniu z 3 kwietnia 2002 r., V KKN 484/00 Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że „W wypadku stwierdzenia zbiegu negatywnych przesłanek procesowych, określonych w art. 17 § 1 pkt 1 i 2 kpk oraz pkt 6 kpk, sąd w zasadzie powinien umorzyć postępowanie z uwagi na niedopuszczalność jego dalszego prowadzenia. Zasada ta nie ma jednak zastosowania wówczas, gdy zbieg tych przesłanek zostanie stwierdzony dopiero po przeprowadzeniu dowodów i wyjaśnieniu wszystkich okoliczności faktycznych. Doszło bowiem wówczas do zbadania podstaw odpowiedzialności oskarżonego i w takiej sytuacji sąd powinien podjąć decyzję odnoszącą się do braku tych podstaw, a więc wydać wyrok uniewinniający, a nie umarzający postępowanie z powodu przedawnienia”. A zatem w omawianej sytuacji procesowej niezbędnym jest również odniesienie się do zarzutów apelacji oraz zgromadzonych dowodów w zakresie przestępstw przypisanych oskarżonemu w punktach II i III zaskarżonego wyroku.

Oskarżonemu, jak już wcześniej podniesiono, przypisano popełnienie dwóch przestępstw wyczerpujących znamiona art. 56§1k.k.s. W myśl tego przepisu „Podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie”.

Karalność za przestępstwo z art. 56§1k.k.s. uzależniona jest od wystąpienia skutku w postaci narażenie na uszczuplenie podatku. Nie jest natomiast konieczne, aby nierzetelne wypełnienie obowiązku składania deklaracji lub oświadczenia podyktowane było chęcią uszczuplenia podatku. Oznacza to, że odpowiedzialność karna skarbowa za czyn z art. 56§1k.k.s. powstaje nawet wtedy, gdy podatnik składając nierzetelną deklarację lub oświadczenie albo nie zawiadamiając o zmianie danych zawartych w złożonej deklaracji lub oświadczeniu nie zmierzał do osiągnięcia celu w postaci zaniżenia podatku lub uchyleniu się od opodatkowania, jednakże w wyniku takiego zachowania Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego zostały narażone na uszczuplenie podatku/ por. Adam Nitra op. cit. str.144-145/.

W judykaturze przyjmuje się, że wskazane przestępstwo może być popełnione wyłącznie umyślnie, zarówno w zamiarze bezpośrednim jak i w zamiarze ewentualnym/ por. postanowienie SN z 23.02.2006 r.- III KK 267/05 – Lex nr 180/99/. Także w doktrynie wskazuje się, że strona podmiotowa przestępstwa obejmuje obie odmiany umyślności/ por. Wojciech Kotowski, Bolesław Kurzępa, Kodeks karny skarbowy, Komentarz, LexisNexis, Warszawa 2006, s. 216, a także Grzegorz Bogdan, Adam Nita, Zofia Radzikowska, Andrzej Światłowski, Kodeks karny skarbowy z komentarzem, INFotrade, Gdańsk 2000, s. 145/.

Podmiotem przestępstwa z art. 56 k.k.s. jest podatnik. W myśl postanowień ordynacji podatkowej podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu. W art. 9§3 ustawy – kodeks karny skarbowy – ustawodawca przyjął, że „Za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną”.

Kodeks karny skarbowy wprowadził specyficzną dla tej dziedziny prawa postać sprawstwa w art. 9§3. Podmiotem czynu zabronionego oraz przestępstwa i wykroczenia może być tylko osoba fizyczna. W art. 56§1k.k.s. ustawodawca określa odpowiedzialność podatnika. Podatnikiem może być nie tylko osoba fizyczna lecz także osoba prawna albo organizacja lub instytucja nie posiadająca osobowości prawnej. Odpowiedzialności karnej podlega osoba fizyczna, o której mowa w art. 9§3k.k.s.

Osoba wymieniona w art. 9§3k.k.s. musi zajmować się sprawami gospodarczymi. Brak ustawowej definicji tego pojęcia. O zajmowaniu się sprawami gospodarczymi z pewnością można mówić wobec osoby, która ma pewną swobodę w podejmowaniu decyzji i ich realizacji. Nie budzi jakichkolwiek wątpliwości sądu, że taką osobą był w spółce prezes jednoosobowego zarządu I. P.. Podejmował on decyzje istotne dla spółki. Te decyzje nie sprowadzały się do czynności wykonawczych, jakich dokonują najczęściej szeregowi pracownicy. Sprawami gospodarczymi są wszystkie czynności faktyczne i prawne, podejmowane w związku z działalnością danej jednostki a dotyczące jej sfery organizacji oraz wymiany dóbr i usług. Oskarżony jako prezes jednoosobowego zarządu spółki był osobą zajmującą się sprawami majątkowymi w tym jako płatnik podatku.

Oskarżonemu przypisano, iż jako prezes jednoosobowego zarządu (...) S.A. w okresie od listopada 2000 r. do grudnia 2001 r. podał nieprawdę w złożonych w Urzędzie Skarbowym w Z. deklaracjach dla podatków od towarów i usług VAT-7 przez co naraził Skarb Państwa na uszczuplenie podatku VAT, w łącznej kwocie 1.473.911 złotych.

Na powyższą kwotę składa się między innymi kwota 1.221.321 złotych podatku VAT wynikająca z faktur VAT wystawionych przez firmę (...), a dotyczących sprzedaży usług marketingowych i transportowych bez właściwego udokumentowania ich wykonania.

Nie ma dowodów świadczących o tym, że usługi marketingowe zostały wykonane na rzecz (...) S.A. przez firmę (...). Są tylko faktury obciążające (...) S.A. za te usługi przez (...)/ por. wyniki kontroli NIK k. 2289 i nast./. Oskarżony nie przedłożył dokumentów dokumentujących rozliczenie usług marketingowych i transportowych/k. 2718v./.

W prywatnej opinii wykonanej na zlecenie oskarżonego wskazano, że usługi marketingowe można odliczyć od podatku VAT. Także biegła T. K. w swej opinii wskazała, że usługi marketingowe można odliczyć od podatku VAT/ k. 6854/. Problem sprowadza się do tego w jaki sposób te usługi winny być dokumentowane. Analiza opinii biegłej T. K. oraz analiza opinii prywatnej/ k. 6948 i k. 7259/ prowadzą do wniosku, iż istniały różnice interpretacyjne w sposobie dokumentowania usług marketingowych. Nie oznacza to jednak, że te usługi nie powinny być dokumentowane. Logika wskazuje, że jeżeli wystawia się fakturę za usługę to należy tego dokonać w oparciu o dokumenty wskazujące wykonanie tej usługi. Dotyczy to także faktur wystawionych za usługi transportowe w związku z podpisaną umową z dnia 1.06. 2000 r.

Udowodnienie, że wydatek związany z przedmiotem umów zawartych przez oskarżonego w dniu 1.06.2000 r. stanowi koszt uzyskania przychodu spoczywał na oskarżonym – jako prezesie jednoosobowego zarządu spółki ( art.9§3 k.k.s). Cel osiągnięcia przychodu musi być przez podatnika wyrażnie określony ze wskazaniem, że poniesione koszty bezpośrednio służyły jego realizacji lub co najmniej winny zakładać, że cel ten realnie został osiągnięty. Dopiero w takiej sytuacji podatnik może odliczyć podatek. Bez właściwego udokumentowania wydatków związanych z uzyskaniem przychodów odliczono podatek w kwocie : 786 297,60 zł z tytułu usług marketingowych oraz w kwocie 478 565,29 zł z tytułu usług transportowych/ k. 6873-6876/.

W kontekście powyższych rozważań rodzi się pytanie czy oskarżony wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 56§1k.k.s. to jest czy umyślnie w złożonych deklaracjach podał nieprawdę. Pozytywna odpowiedź na to pytanie jest możliwa w odniesieniu do usług marketingowych. W tym miejscu zasadnym jest odwołanie się do jednego z orzeczeń Sądu Najwyższego. W wyroku z dnia 2 grudnia 2002 r., IV KKN 559/99, Sąd Najwyższy wyjaśnił, że „przestępstwo z art. 56§1k.k.s. stanowi oszustwo w postępowaniu podatkowym, polegające m.in. na podaniu w tym postępowaniu niezgodnych z rzeczywistością danych, mogących mieć wpływ na ustalenie zobowiązania podatkowego. Do istoty tak opisanego działania należy umyślne wprowadzenie w błąd organu podatkowego co do rzeczywistego stanu rzeczy, istotnego z punktu widzenia prawidłowego ustalenia wysokości należnego Skarbowi Państwa podatku” – Lex 75491. Oczywistym jest, że usługi marketingowe jak i usługi transportowe nie zostały prawidłowo udokumentowane. Usługi marketingowe nie mogły być prawidłowo udokumentowane, gdyż jak wynika z wyjaśnień oskarżonego w istocie chodziło o rabat marketingowy mylnie nazwany usługą marketingową. Do tej „pomyłki” odniesiono się już wyżej. Skoro w istocie nie było żadnych usług marketingowych to tym samym nie można było ich prawidłowo udokumentować, a tym bardziej nie można było odliczyć VAT- u za te usługi w kwocie 786 287, 60 zł. Inaczej należy ocenić sytuację w zakresie odliczenia usług transportowych. Na te usługi wystawiono faktury bez właściwego udokumentowania ich wykonania. Jednakże nie można ocenić, że te usługi nie zostały wykonane. Szerzej do tej okoliczności odniesiono się już wyżej.

Trafne są ustalenia sądu pierwszej instancji oraz ocena prawna zachowania oskarżonego w zakresie odliczenia od należnego podatku od towarów i usług kwoty podatku naliczonego w wysokości 241.560zł, zawartego w fakturze VAT nr (...).

Oskarżony zawarł z (...) sp. z o.o. w L. umowę sprzedaży na podstawie której (...) S.A. nabyły linię do produkcji papierowych ręczników za łączną kwotę 1.098.000złotych powiększoną o 22%VAT to jest kwotę 241.560 zł/ k. 393 i k. 3938/. Zakupioną maszynę kupujący wydzierżawił sprzedającemu. Dzierżawa odbywała się w warunkach nie uzyskiwania przychodów, nie wystawiania faktur sprzedaży usług dzierżawy. (...) S.A. nie wykorzystywały maszyny do produkcji sprzedawanych wyrobów będących przychodem tych zakładów. (...) S.A. nie przysługiwało prawo odliczenia podatku naliczonego z faktury nr (...) z dnia 28.09.2001 r. wystawionej przez (...) sp. z o.o. w L. w kwocie 241.560 zł. Podatek VAT można odliczyć w sytuacji, gdy zakup jest związany z kosztem generującym przychody, co w zaistniałej sytuacji nie wystąpiło/ k. 6883-6884/. Z opinią biegłej T. K. zgodna jest również w tym zakresie opinia wystawiona przez Instytut Studiów (...)/ k.6976/, na zlecenie oskarżonego.

W realiach ocenianej sprawy to oskarżony podejmował decyzje w spółce. On zawierał umowy oraz zatwierdzał faktury obciążające spółkę. Te okoliczności wskazują, że miał przegląd sytuacji w spółce i doskonale wiedział czy podejmowane przez niego działania generują przychody w zarządzanej przez niego spółce. W takiej też sytuacji był zorientowany, a niewątpliwe powinien być zorientowany, że skoro zakup nie generuje przychodu to tym samym nie można odliczyć podatku VAT naliczonego przy zakupie. Jako prezes jednoosobowego zarządu spółki był odpowiedzialny za rzetelność składanych do Urzędu Skarbowego deklaracji podatkowych. Mając wiedzę, że zakupiona przez niego maszyna nie generuje przychodów w złożonej deklaracji pomniejszył VAT o kwotę naliczoną przez sprzedającego to jest o 241 560 zł.

Podobna sytuacja dotyczy faktur VAT nr (...) z dnia 28.09 2000 r. oraz nr (...) z dnia 31.08.2001/ k. 2651/. Faktury te zostały wystawione w związku z umową (...) podpisaną przez oskarżonego 1.06.2000 r., której przedmiotem było przekazanie przez firmę (...) dla (...) S.A. za kwotę 800 000 zł wiedzy, doświadczenia oraz opracowań w zakresie :

1)  marketingu, organizacji sieci dystrybucji, zarządzania sprzedażą towarów codziennego użytku oraz systemów motywacyjnych,

2)  metod naprawy sytuacji ekonomiczno finansowej podmiotów gospodarczych oraz sposobów ich wprowadzania.

W oparciu o powyższą umowę firma (...) obciążyła (...) S.A. kwotą 500 000 zł oraz kwotą 110 000 zł z tytułu podatku VAT/ faktura nr (...) z dnia 28.09.2000 r. oraz kwotą 300 000 zł powiększoną o podatek VAT w kwocie 66 000 zł/ faktura VAT nr (...) z dnia 31.08.2001 r. Podatek VAT został odliczony przez zamawiającego/ k. 2651-2653/. Wymienione wyżej koszty służą uzyskaniu przychodu. Jednakże obowiązkiem podatnika jest wykazanie nie tylko poniesienia kosztów ale również rzeczywiste korzystanie z usług tego rodzaju w celu uzyskania przychodu/ k.2664/. Wskazano już wcześniej, iż nie ma dowodów na wykonanie przedmiotu umowy. A zatem brak było jakichkolwiek podstaw do odliczenia podatku VAT. Oskarżony miał pełną wiedzę w zakresie realizacji podpisanej umowy. Na jego polecenie zrealizowano wystawione faktury. Te faktury stały się podstawą odliczenia podatku VAT w deklaracjach składanych przez oskarżonego w Urzędzie Skarbowym.

Oskarżonemu przypisano również popełnienie przestępstwa z art. 56§1 k.k.s. w zakresie nie odprowadzenia należnego podatku od towarów i usług w łącznej wysokości 1 341,49 zł z tytułu sprzedaży papieru toaletowego na podstawie faktury VAT nr (...) z dnia 21.02.2001r. oraz faktury VAT nr (...) z dnia 28.06.2001 r. Sąd ustalił, iż wskazane wyżej faktury nie były ujęte w ewidencji księgowej spółki oraz w rejestrach sprzedaży kierowanej przez oskarżonego spółki. Bezsporny jest fakt, iż nie odprowadzono należnego podatku VAT w łącznej kwocie 1 341,49 zł. Oskarżony podejmował decyzje w zarządzanej przez niego spółce. Z zeznań R. S. oraz E. W.(szerzej na ten temat będzie poniżej), wynika, iż nie wszystkie faktury dotyczące sprzedaży były im przedkładane przez oskarżonego. To w ocenie sądu odwoławczego tłumaczy wskazane wyżej ustalenie.

Oskarżonemu przypisano również, że nie zadeklarował i nie odprowadził należnego podatku od towarów i usług w łącznej kwocie 10. 247 z tytułu sprzedaży usług dzierżawy powierzchni magazynowych i biurowych w 2001 r. dla (...).

Nie ulega wątpliwości, że takie umowy zostały podpisane przez oskarżonego/ k. 3952 i k. 3953/. (...) S.A. nie otrzymały zapłaty czynszu z tytułu zawartych umów. Nie wystawiły również faktur za usługi dzierżawy. A także nie dochodziły roszczeń z tego tytułu. Z zeznań R. S. oraz zeznań K. K. wynika, iż umowy dzierżawy miały miejsce. Szczegółowo ta sytuacja została opisana przez K. K. w jej protokole kontroli (...) S.A. Bez wiedzy i zgody oskarżonego na terenie zakładu produkcyjnego – zarządzanej przez niego spółki - nie mogły by przebywać osoby nie będące pracownikami tego zakładu.

Reasumując powyższe z opisu czynu przypisanego oskarżonemu należało by wyeliminować ustalenie dotyczące odliczenia VAT-u za usługi transportowe w kwocie 478 565,29 zł. A zatem łączna kwota podatku VAT, na jaką Skarb Państwa został narażony na uszczuplenie w punkcie drugim zaskarżonego wyroku, wyniosła łącznie 1 215 446,09 zł.( 786 297,60zł+241 560 zł+176 000zł+1 341,49zł+10 247zł).

W punkcie III zaskarżonego wyroku sąd pierwszej instancji uznał I. P. winnym popełnienia oszustwa podatkowego, które zarzucono mu w punkcie XIV aktu oskarżenia( punkt IX części wstępnej zaskarżonego wyroku). Przypisane oskarżonemu przestępstwo sprowadza się do podania nieprawdy w złożonym w Urzędzie Skarbowym w Z. zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu przez podatnika podatku dochodowego od osób prawnych za rok 2001 i narażenie w ten sposób Skarbu Państwa na uszczuplenie podatku dochodowego od osób prawnych w łącznej kwocie 1.044.980 zł.

Podstawę ustaleń w powyższym zakresie stanowi protokół kontroli Inspektora Kontroli Skarbowej K. K./ k. 2741 i nast./. Sąd Apelacyjny, podobnie jak uczynił to sąd pierwszej instancji, nie znajduje podstaw do kwestionowania ustaleń kontroli zawartych we wskazanym protokole. Kontroli dokonał podmiot fachowy. W czasie kontroli, przed wyciągnięciem końcowych wniosków, umożliwiono osobom kierującym spółką zajęcie stanowiska i wyjaśnienie przyczyn stwierdzonego stanu rzeczy. Oskarżony nie korzystał z przysługujących mu uprawnień bądź też udzielał lakonicznych oraz nieprzekonywujących wyjaśnień. W ocenie sądu odwoławczego brak w sprawie przekonywujących dowodów, które podważały by wyniki kontroli. Nie czyni tego także prywatna opinia sporządzona na zlecenie oskarżonego. Ocena tej opinii dokonana przez sąd pierwszej instancji jest przekonywująca/ k. 7769/. Za taką oceną , w przekonaniu sądu odwoławczego, przemawia zgodność opinii biegłej T. K. z wynikami kontroli skarbowej oraz kontroli dokonanej przez NIK.

Inspektor Kontroli Skarbowej wskazała na fakty związane z zaniżeniem przychodów (...) S.A. oraz zawyżeniem kosztów uzyskania przychodów za 2001 r., które spowodowały obniżenie osiągniętego dochodu, a w konsekwencji zapłacenie mniejszego podatku przez podatnika.

W omawianym zarzucie przyjęto, że oskarżony nie zadeklarował przychodów w łącznej wysokości 6 097,68 zł z tytułu sprzedaży papieru toaletowego wykazanej w fakturach sprzedaży VAT nr (...) z dnia 21.02.2001 r. i nr (...) z dnia 28.06.2001 r. W tym zakresie pełne odniesienie mają uwagi poczynione już wyżej przy omawianiu wskazanych faktur w związku z odliczeniem podatku VAT.

Oskarżonemu przypisano również, że nie zadeklarował przychodów z tytułu usług dzierżawy powierzchni magazynowych i biurowych świadczonych dla głównego akcjonariusza (...) S.A. tj. firmy (...) Sp. z o.o. w W. w łącznej kwocie 46.580 zł. Wyliczenia dokonane przez Inspektora Kontroli Skarbowej K. K. opierają się na zapisach umowy. Zeznania R. S., na które powołała się K. K. dokonując wyliczeń/ k. 2742/ pozwalają na ustalenia , że dzierżawa miała miejsce zgodnie z podpisaną umową.

I. P. przypisano zaniżenie przychodów kierowanej przez niego spółki o kwotę 5984,30 zł wobec nie zadeklarowania tych przychodów z tytułu nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od głównego akcjonariusza spółki tj. od firmy (...) w postaci użyczenia samochodu marki M. (...)/ k. 2742/. W dniu 19.12.2000 r. oskarżony zawarł z firmą (...) umowę użyczenia wskazanego wyżej samochodu. Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych ( Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 ze zm.) przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych jest także wartość otrzymanych nieodpłatnie świadczeń, do których zaliczane są między innymi umowy użyczenia. Przychód został ustalony w wysokości odpowiadającej kosztom eksploatacji użyczonego samochodu. Oskarżony znał fakt użyczenia samochodu. W tej sytuacji nie może zasłaniać się, że to księgowa winna dopilnować ujęcie tego przychodu w składanej deklaracji. Rzetelność składanych deklaracji należała do obowiązku oskarżonego jako osoby zajmującej się sprawami gospodarczymi spółki. Skoro o tym fakcie wiedział to ta okoliczność nie mogła ujść jego uwadze w składanym zeznaniu. A więc w konsekwencji są podstawy do przyjęcia zaniżenia dochodów (...) S.A. o kwotę 5984,30 zł.

Oskarżonemu, w ramach omawianego przestępstwa – punkt III zaskarżonego wyroku – przypisano zawyżenie kosztów uzyskania przychodów kierowanej przez niego spółki o łączną kwotę 4 557 713,44 zł w wyniku zaliczenia do tych kosztów wydatków, które zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.

Ustalono w oparciu o wyniki kontroli skarbowej, iż na powyższą kwotę składają się rezerwy na pokrycie wierzytelności w kwocie 10. 227,50 zł oraz ujemne różnice kursowe z tytułu wyceny zobowiązań i należności na dzień 31.12.2001r. w kwocie 6 413,46 zł. Na te okoliczności wskazała K. K. w protokole kontroli/ k. 2743/. W ocenie Sądu Apelacyjnego brak podstaw do kwestionowania wskazanych faktów.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia w zakresie zawyżenia kosztów uzyskania przychodów o faktycznie nie wypłacone osobom fizycznym wynagrodzenia z funduszu bezosobowego spółki w kwocie 40 136,16 zł/ k. 2743v./. To oskarżony, jako prezes jednoosobowego zarządu spółki, decydował o wypłatach wynagrodzeń w tym wynagrodzeń z bezosobowego funduszu spółki. Stąd też znał fakty dotyczące nie wypłacenia tych wynagrodzeń. A tym samym nie mógł w składanym zeznaniu wykazywać wypłat, których w istocie nie było.

Prawidłowe są również ustalenia, że oskarżony zawyżył koszty uzyskania przychodów o kwoty naliczonego podatku od towarów i usług nie odliczonych z winy podatnika od podatku należnego w łącznej wysokości 15 700, 52 zł/ k. 2743v./.

Nie budzą również wątpliwości ustalenia Sądu Okręgowego w zakresie zawyżenia kosztów uzyskania przychodów spółki w wyniku :

- zaliczenia do tych kosztów nieprawidłowo udokumentowanych wydatków w wysokości 300 000 zł dotyczących realizacji umowy nr (...) zawartej w dniu 1.06.2000 r. przez oskarżonego z firmą (...) Sp. z o.o. w W.,

- zaliczenia do tych kosztów nieprawidłowo udokumentowanych wydatków w wysokości 2 219 134,25 zł dotyczących usług marketingowych,

- zaliczenia do tych kosztów amortyzacji w kwocie 25 620 zł środka trwałego tj. maszyny do produkcji ręczników papierowych zakupionej w dniu 28.09.2001 r. od firmy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L. i w dniu zakupu oddanej przez (...) S.A. do bezpłatnego używania sprzedającemu, a w związku z tym wyłączonej z wykorzystywania na potrzeby wykonywanej przez (...) S.A. działalności gospodarczej. Do takich ustaleń upoważniają wyniki kontroli Inspektora Kontroli Skarbowej/ k. 2744 i nast./ oraz opinia biegłej/ k. 6884/.

To oskarżony podpisał umowy, w oparciu o które powstały wskazane wyżej koszty. Znał rzeczywistą sytuację związaną z realizacją tych umów. Miał wpływ na treść zeznania podatkowego. Doskonale wiedział, że wskazane wyżej koszty nie są prawidłowo udokumentowane. Wynika to z zeznań R. S./ k. 4488- 4491 i k. 4850/. Świadek podała, iż za całość dokumentacji rachunkowej odpowiadał prezes/ k. 4850/, a ona odpowiadała za dokumenty które jej przedłożono i ich księgowanie. Także E. W./ k. 6519/, która świadczyła usługi księgowe na rzecz spółki kierowanej przez oskarżonego zeznała, że w czasie świadczenia wskazanych usług miała bardzo dużo problemów z dostarczaniem dokumentów dotyczących sprzedaży. Dokumenty były podpisane przez oskarżonego. Zwracała uwagę oskarżonemu na niekompletność dokumentów. W tej sytuacji brak podstaw do zasłaniania się przed odpowiedzialnością, że to służby księgowe były odpowiedzialne za prawidłowe dokumentowanie wydatków oraz prawidłowe złożenie zeznania. A zatem mając powyższe na uwadze sąd apelacyjny podziela stanowisko sądu pierwszej instancji, iż brak podstaw do oceny, że oskarżony I. P. nie ponosi winy za zawyżenie kosztów uzyskania przychodów kierowanej przez niego spółki o łączną kwotę 2. 617.221,89 zł(10.227,50+6.413,46 + 40. 136,16 15.700,52+300. 000zł+2. 219.134,25 zł+25. 625 zł).

W zaskarżonym wyroku przyjęto, iż zawyżenie kosztów uzyskania przychodów w spółce nastąpiło o kwotę 4.557.713,44 zł. Wyżej wskazano, iż są podstawy do przyjęcia zawyżenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę 2. 617.221,89zł. A zatem różnica wynosi 1.940.491,55. O tę kwotę pomniejszono różnicę wyliczoną przez Inspektora Kontroli Skarbowej/ k.2753v./ w zakresie kosztów uzyskania przychodów( punkt 2, poz. 6), czyli od kwoty 4.807.251,79 odjęto kwotę 1.940.491,55, co daje kwotę 2.866.760,24 zł. Tę kwotę pomniejszono o wyliczone straty( 1.068.787,26 + 65.053,68). Stąd też podstawę opodatkowania stanowi kwota 1.792.919,30zł. W odniesieniu do tej kwoty wyliczono, że narażenie Skarbu Państwa na uszczuplenie podatku wynosi 502.017 zł ( 28% z kwoty 1.700.587,98zl).

Zwrócenie apelacji przeciwko całości rozstrzygnięcia obliguje sąd odwoławczy także do oceny kary wymierzonej oskarżonemu. I. P. wymierzono kary jednostkowe oscylujące w dolnych granicach ustawowego zagrożenia. Karę łączną orzeczono z zastosowaniem absorpcji. Wykonanie tej kary zostało warunkowo zawieszone. Stąd też tak orzeczonej kary nie można ocenić jako kary rażąco niewspółmiernej. Zważyć przy tym należy, iż zasadniczym ustaleniem determinującym wysokość orzeczonych kar jest wysokość szkody znacznie przekraczająca minimum niezbędne przy ocenia ustawowego znamienia „szkody majątkowej w wielkich rozmiarach”. Sąd odwoławczy dokonując zmian wyroku orzekł kary za przestępstwa pozostające w zbiegu realnym według ustaleń sądu pierwszej instancji, a więc kary oscylujące w dolnej granicy ustawowego zagrożenia. Na wysokość orzeczonych kar decydujący wpływ miała wysokość wyrządzonych szkód. Jednakże konsekwencją korzystniejszych ustaleń dla oskarżonego w zakresie wyrządzonych szkód, dokonanych przez sąd odwoławczy, jest orzeczenie niższej kary. W następstwie zmian wyroku w zakresie przestępstw skarbowych utraciła moc kara łączna. Wymierzając karę łączną sąd odwoławczy miał na uwadze fakt zaskarżenia wyroku wyłącznie na korzyść oskarżonego. Stąd też karę łączną wymierzono, podobnie jak uczynił to sąd pierwszej instancji, z zastosowaniem zasady absorpcji. Nie uległ zmianie okres próby, na który sąd pierwszej instancji warunkowo zawiesił oskarżonemu wykonanie kary pozbawienia wolności. Zważyć należy, iż mimo zmiany wyroku na korzyść oskarżonego w dalszym ciągu pozostała znacząca wartość wyrządzonych szkód, znacznie przekraczająca ustawowe progi „znacznej szkody majątkowej” oraz „szkody majątkowej w wielkich rozmiarach”. Nie można również tracić z pola widzenia faktu, że oceniana sprawa to nie pierwszy kontakt oskarżonego z prawem karnym.

A zatem mając na uwadze powyższe, w oparciu o treść art. 437§1i2 k.p.k. orzeczono jak na wstępie. Orzeczenie o kosztach sądowych w tym o opłacie uzasadnia treść art. 636§1k.p.k. w zw. z art. 634k.p.k. w zw. z art. 633k.p.k i art.632 pkt 2 k.p.k. oraz art. 618§1pkt 1 k.p.k. w zw. z §1ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 18.06.2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym/ Dz. U. Nr 108, poz. 1026 ze zm./. Wysokość orzeczonej opłaty uzasadnia art. 2 ust.1pkt 4 i art. 8 ustawy z dnia 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych – tekst jedn. Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm./.