Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Płocku Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Radosław Jeznach

Protokolant: sekr. sąd. Jarosław Konstantynowicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 czerwca 2013 r. w P.

sprawy z powództwa J. C. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa – Zakładowi Karnemu w P.

o zadośćuczynienie

1) odrzuca pozew w zakresie roszczeń powoda dotyczących zadośćuczynienia w związku z przebywaniem w celach wraz z osobami palącymi za okres od dnia 15 maja 2008 r. do dnia 16 stycznia 2012 r.;

2) w pozostałym zakresie oddala powództwo;

3) zasądza od J. C. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

4) nakazuje wypłacić tymczasowo ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Płocku na rzecz Skarbu Państwa – Komendy Wojewódzkiej Policji w R. kwotę 100,00 zł (sto złotych), tytułem poniesionych wydatków;

5) nakazuje ściągnąć od J. C. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Płocku kwotę 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych), tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych, odstępując od obciążania powoda kosztami sądowymi w pozostałym zakresie.

Sygn. akt I C 2203/12

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 30 października 2012 r. powód J. C. (1) wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego Skarbu Państwa – reprezentowanego przez Zakład Karny w P. kwoty 100 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia odpisu pozwu pozwanemu do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za krzywdy doznane w związku z odbywaniem kary pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w P. w warunkach naruszających jego dobra osobiste. Doznane krzywdy wynikały z faktu przebywania powoda w celach wraz z osobami palącymi w okresach : od marca 2008 r. do 22 lipca 2008 r., od października 2010 r. do kwietnia 2011 r. oraz od maja 2012 r. do lipca 2012 r.; powód podniósł, iż jest osobą niepalącą – wskutek osadzenia w celach dla palących narażony był na bierne palenie co spowodowało u niego pogorszenie się stanu zdrowia psychicznego i fizycznego (osłabienie odporności na zakażenia alergiczne) oraz sytuacji osobistej. Powód wskazał, iż w chwili przyjęcia do ZK złożył oświadczenie, że jest osobą niepalącą – pomimo tego umieszczany był w celach dla osób palących, co było przedmiotem wielu składanych przez niego skarg, które były jednak ignorowane. Powód jako podstawę prawną roszczeń wskazał art. 23 kc, art. 24 kc, art. 448 kc oraz przepisy ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r., nr 10, poz. 55) i Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia zasad dopuszczalności używania wyrobów tytoniowych w obiektach zamkniętych podległych Ministrowi Sprawiedliwości (Dz. U. z 1996 r., nr 140, poz. 658).

W odpowiedzi na pozew z dnia 19 grudnia 2012 r. pozwany reprezentowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa wniósł o odrzucenie pozwu w zakresie odnoszącym się do okresu pobytu powoda w ZK w P. do dnia 16 stycznia 2012 r. oraz oddalenie powództwa w pozostałym zakresie i zasądzenie na rzecz Skarbu Państwa kosztów postępowania według norm przepisanych. Pozwany wskazał, iż wyrokiem z dnia 29 lutego 2012 r. w sprawie sygn. akt I C 1126/10 Sąd Okręgowy w Płocku oddalił roszczenia powoda obejmujące m. in. zarzuty przebywania w celach wraz z osobami palącymi w okresie do 16 stycznia 2012 r.; pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczeń obejmujących okres od marca do 14 maja 2008 r. Pozwany zakwestionował fakt naruszenia dóbr osobistych powoda w związku z odbywaniem przez niego kary pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w P., zaprzeczając, aby w okresie od maja do lipca 2012 r. powód był osadzany w celach z osobami deklarującymi się jako palące; powód nie zgłaszał problemów zdrowotnych związanych z umieszczeniem w celi, w której osoby faktycznie paliły wyroby tytoniowe.

W piśmie z dnia 08 marca 2013 r. powód J. C. (1) rozszerzył podstawę faktyczną powództwa podnosząc, iż do naruszania jego dóbr osobistych dochodzi również wskutek niewydzielenia na terenie szkoły do której uczęszcza od września 2010 r., miejsca dla osób palących – powód wskazał, iż w szkole przebywa trzy razy w tygodniu po 5 godzin dziennie.

W piśmie z dnia 27 marca 2013 r. pozwany zaprzeczył twierdzeniom powoda zawartym w piśmie z dnia 08 marca 2013 r. podnosząc, iż w Centrum (...) na terenie ZK w P. obowiązuje całkowity zakaz palenia wyrobów tytoniowych – w trakcie dozoru pełnionego przez oddziałowego nie stwierdzono łamania tego zakazu.

W piśmie z dnia 13 maja 2013 r. powód J. C. (1) rozszerzył podstawę faktyczną powództwa podnosząc, iż do naruszania jego dóbr osobistych dochodzi również wskutek narażania go na wdychanie dymu tytoniowego podczas spacerów – pole spacerowe ma długość 10 m przy szerokości 2 m – jednocześnie na spacerze przebywa około 40 osób.

W piśmie z dnia 17 czerwca 2013 r. pozwany zaprzeczył twierdzeniom powoda zawartym w piśmie z dnia 13 maja 2013 r. podnosząc, iż w ZK w P. są trzy place spacerowe o powierzchni 258,5 m ², 418 m ² i 253 m ², wszystkie wygrodzone siatką; place przeznaczone dla osób tymczasowo aresztowanych mają powierzchnię 24 m ² i posiadają pełną zabudowę; place spacerowe, na których przebywa powód, znajdują się na otwartej przestrzeni odgrodzonej jedynie siatką.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

J. C. (1) aktualnie odbywa karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w P. – przebywał w ZK w 2008 r., po okresie 10 miesięcy przebywania na wolności został ponownie osadzony w 2009 r. Jest osobą niepalącą. W ZK w P. na podstawie składanych oświadczeń osadzeni umieszczani są w celach dla osób palących lub niepalących – pomimo składanych deklaracji mają miejsce sytuacje, w których osoby deklarujące się jako niepalące, faktycznie używają wyrobów tytoniowych w celi.

W maju 2012 r. J. C. (1) przebywał w celi nr (...) przeznaczonej dla osób niepalących przez okres 7 miesięcy – dwaj osadzeni (o imionach R. i P.) faktycznie jednak palili papierosy stojąc przy oknie i strząsając popiół na parapet. J. C. (1) zgłaszał ustnie wychowawcy, iż osoby przebywające z nim w jednej celi palą papierosy (zeznania powoda k. 49-51, zeznania świadka D. M. 00:15-17).

W dniu 04 marca 2010 r. J. C. (1) złożył na piśmie oświadczenie, iż nie pali papierosów – oświadczenie załączone zostało do akt osobowych prowadzonych dla osadzonego; w aktach osobowych brak jest dowodów, iż osadzony pisemnie zwracał się o przeniesienie do innej celi w związku z przebywaniem razem z osobami palącymi. J. C. (1) jest osobą zdrową, nie przyjmuje leków, pozostaje pod opieką lekarza dermatologa; przebył operacje gardła – ostatnią w 2002 r. W trakcie odbywania kar pozbawienia wolności w ZK w P. ukończył szkołę zawodową oraz w 2013 r. technikum; nie pracuje na terenie ZK. W przerwach pomiędzy zajęciami lekcyjnymi uczestnicy zajęć palili papierosy na korytarzu; J. C. nie zwraca uwagi osobom palącym z obawy o możliwe związane z tym kłopoty. Zajęcia w szkole odbywają się trzy razy w tygodniu od godziny 15.00 do 20.00 (zeznania powoda k. 50-51). Na oddziale szkolnym w ZK w P. obowiązuje od listopada 2010 r. całkowity zakaz palenia papierosów, o czym informują słuchaczy tabliczki z napisem „palenie tytoniu zabronione” (pismo dyrektora (...) k. 73), zostały również usunięte z korytarza popielniczki (zeznania powoda); oddziałowy nadzorujący słuchaczy w czasie przerw lekcyjnych nie stwierdził, aby zakaz był łamany (notatka k. 72).

W ZK w P. są trzy place spacerowe o powierzchni 258,5 m ², 418 m ² i 253 m ², wszystkie wygrodzone siatką; place przeznaczone dla osób tymczasowo aresztowanych mają powierzchnię 24 m ² i posiadają pełną zabudowę; place spacerowe, na których przebywa J. C., znajdują się na otwartej przestrzeni odgrodzonej jedynie siatką. Place spacerowe spełniają wymogi zawarte w wytycznych Dyrektora Generalnej Służby Więziennej (notatka k. 122). Podczas spacerów osadzeni palą papierosy, nie ma wydzielonych pól spacerowych, czy ich części, dla osób palących i niepalących (zeznania świadka D. K. 00:09-10 protokołu z 28 czerwca 2013 r.).

W 2004 r. J. C. (1) zgłosił się do wychowawcy wskazując, iż jest po operacji gardła – nie pali papierosów i przeszkadza mu dym tytoniowy; wychowawca zaproponował przeniesienie do celi nr 828 (dla recydywistów niepalących), jednak J. C. nie wyraził zainteresowania przeniesieniem stwierdzając, iż śpi przy oknie a koledzy wiedząc o jego niepaleniu starają się mu nie szkodzić (archiwalne akta osobowe). J. C. (1) odbywał karę pozbawienia wolności w latach 1991, 1995-98, 1999-2003, 2004, 2005-2006, 2008-2013. W dniu 18 kwietnia 2008 r. złożył pisemne oświadczenie, iż jest osobą palącą (akta osobowe archiwalne).

Wyrokiem z dnia 29 lutego 2010 r. w sprawie sygn. akt I C 1126/10 Sąd Okręgowy w Płocku oddalił powództwo J. C. (1) przeciwko Skarbowi Państwa – Zakładowi Karnemu w P. o zadośćuczynienie – przedmiotem procesu było roszczenie oparte o twierdzenia, iż doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda w związku z odbywaniem kary pozbawienia wolności w ZK w P. w niehumanitarnych warunkach (przeludnienie, brak wentylacji, niewłaściwe zaplecze sanitarne, przebywanie w celach dla niepalących w których jednak osadzeni palili wyroby tytoniowe), przy czym na rozprawie dniu 16 stycznia 2012 r. (k. 346 akt I C 1126/10) powód wskazał, iż roszczeniem obejmuje okres przebywania w ZK w P. od 15 maja 2008 r. „do chwili obecnej”. Jak wynika z treści uzasadnienia w/w wyroku (k. 377-385 akt I C 1126/10) w ramach podstawy faktycznej sformułowanych przez powoda roszczeń Sąd zbadał okoliczności dotyczące przebywania przez J. C. (1) w celach wraz z osobami palącymi.

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie znajdujących się w aktach sprawy wskazanych wyżej dokumentów, akt osobowych (część A i B), częściowo zeznań świadków D. K. (2), D. M. (2) i J. M. oraz zeznań powoda.

Zeznania świadka D. K. (2) odnośnie przebywania powoda w celi z osobami palącymi dotyczą okresu, co do którego pozew został odrzucony; świadek potwierdził, iż w trakcie spacerów więźniowie palą papierosy, spacery odbywają jednocześnie więźniowie palący i niepalący; potwierdził bezsporny fakt palenia papierosów przez słuchaczy (...) podczas przerw. Świadek D. M. (2) wskazał na fakt przebywania w celi nr (...) wraz z osobami palącymi – potwierdził fakt zgłaszania tej okoliczności wychowawcy, jak również palenia papierosów na korytarzu (...). Zeznania świadka J. M. odnośnie przebywania powoda w celi z osobami palącymi dotyczą okresu, co do którego pozew został odrzucony

Na podstawie zeznań świadków oraz zeznań powoda uprawnione jest dokonanie ustalenia, iż istotnie powód przebywał w celach wraz z osobami palącymi tytoń – bezsporny pozostaje, iż w ZK w P. dokonywana jest selekcja osadzonych pod kątem używania wyrobów tytoniowych na podstawie deklaracji składanych przez osadzonych; powszechne są jednak sytuacje, że osoba deklarująca się jako niepaląca, faktycznie używa tytoniu przebywając w jednej celi z osobami niepalącymi. Bezspornym jest również to, iż w spacerach uczestniczą jednocześnie osoby niepalące i palące – które w trakcie spacerów palą papierosy. Dochodziło również do palenia papierosów w korytarzu na terenie (...). Sąd pominął dowód z przesłuchania pozostałych świadków wskazanych przez powoda – powód w sposób wystarczający wykazał okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 217 § 3 kpc), pozostali świadkowie przebywali w jednej celi z powodem w okresach, za które pozew odrzucono bądź powództwo oddalono z uwagi na przedawnienie, poza tym powód nie wskazał danych adresowych świadka M. K., który zgodnie z informacją uzyskaną z ZK w P. nie odbywał kary w tej placówce.

Sąd zważył, co następuje :

Pozew J. C. (1) należało odrzucić w zakresie roszczeń dotyczących zadośćuczynienia w związku z przebywaniem w celach z osobami palącymi za okres od dnia 15 maja 2008 r. do dnia 16 stycznia 2012 r., w pozostałym zakresie powództwo jako bezzasadne należało oddalić.

Zgodnie z art. 23 kc dobra osobiste człowieka pozostają pod ochroną prawa cywilnego; ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone lub naruszone cudzym działaniem, na zasadach przewidzianych w kodeksie cywilnym może żądać zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub zapłaty odpowiedniej sumy na wskazany cel społeczny (art. 24 § 1 kc i art. 448 kc). Ochronę dóbr osobistych gwarantują w stosunku do osób odbywających karę pozbawienia wolności normy zawarte w art. 40 Konstytucji, art. 3 Konwencji z dnia 4 listopada 1950 r. o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) oraz art. 4 kkw – przepisy te nakazują wykonywanie kary w sposób humanitarny, z poszanowaniem godności skazanego oraz zakazują stosowania tortur lub nieludzkiego albo poniżającego traktowania i karania skazanego.

Pozew podlegał częściowemu odrzuceniu na podstawie art. 199 § 1 pkt 2) kpc, zgodnie z którym sąd odrzuci pozew, jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona. Bezspornym pozostaje, iż roszczenie wywodzone z faktu przebywania w celi wraz z osobami palącymi, powód sformułował już w toku postępowania w sprawie sygn. akt I C 1126/10 – podstawa faktyczna roszczeń obejmowała okres od 15 maja 2008 r. do 16 stycznia 2010 r., a zatem częściowo pokrywający się z okresami wskazanymi przez powoda w sprawie niniejszej.

Sąd uznał za skuteczny podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczeń powoda za okres odbywania kary pozbawienia wolności przed dniem 15 maja 2008 r. (pozwem objęto m. in. okres od marca 2008 r. do lipca 2008 r.) Zgodnie z art. 442 ¹ § 1 kc roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia – termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Przyjmując za oczywistość, iż fakt naruszania dóbr osobistych wskutek niezapewnienia właściwych warunków odbywania kary pozbawienia wolności był permanentnie znany powodowi stwierdzić należy, że J. C. (1) mógł bez obiektywnych przeszkód podejmować niezwłocznie stosowne kroki prawne w celu ochrony jego dóbr osobistych – a zatem w zakresie roszczeń związanych z naruszaniem dóbr osobistych w okresie ponad trzech lat wstecz licząc od daty wniesienia pozwu w sprawie niniejszej, za skuteczny uznać należało zarzut przedawnienia. Sąd podziela tym samym stanowisko prezentowane konsekwentnie w orzecznictwie odnośnie sposobu liczenia okresu przedawnienia roszczeń skazanych związanych z niewłaściwymi warunkami odbywani kary pozbawienia wolności, jak również zgodności takiego zarzutu z zasadami współżycia społecznego (por. stanowiska właściwych sądów apelacyjnych przywołane w uzasadnieniach wyroków SN z 27.10.2011, V CSK 489/10 LEX 1102552 oraz z 16.12.2011, VCSK 21/11 LEX 1147800). Na gruncie sprawy niniejszej tym samym powództwo podlegało oddaleniu co do roszczeń dotyczących zdarzeń sprzed 15 maja 2008 r., które przedawniły się 15 maja 2011 r. – warunki, w jakich powód odbywał karę pozbawienia wolności przed tą datą, nie mają znaczenia dla oceny merytorycznej przesłanki zasadności powództwa. Jakkolwiek doktryna i judykatura zgodnie dopuszczają stosowanie jako środka obronnego przeciwko zarzutowi przedawnienia klauzuli generalnej zawartej w art. 5 kc, to jednak może mieć on charakter zupełnie wyjątkowy – w szczególności nieuwzględnienie zarzutu przedawnienia wiązać się winno z istnieniem obiektywnej przeszkody po stronie zgłaszającego roszczenie, uniemożliwiającej lub znacznie utrudniającej podjęcie akcji prawnej skutkującej przerwaniem biegu przedawnienia, zaś opóźnienie w dochodzeniu przedawnionego roszczenia nie może być nadmierne (tak np. wyrok SN z 14.12.2011, I CSK 238/11, LEX 1129070 oraz wyrok SN z 01.12.2010, I CSK 147/10, LEX 818558). Dokonując oceny prawnej w skonkretyzowanym przypadku dotyczącym powoda Sąd doszedł do przekonania, iż po stronie J. C. (1) nie wystąpiły wyjątkowe okoliczności usprawiedliwiające opóźnienie w dochodzeniu roszczeń z tytułu doznanych krzywd – ważąc możliwości intelektualne powoda, jego świadomość prawną stwierdzić należało, że zwlekanie z wystąpieniem na drogę prawną w tym zindywidualizowanym wypadku nie było usprawiedliwione.

Uwzględniając zakres, w jakim pozew został odrzucony oraz w jakim powództwo zostało oddalone co do roszczeń związanych z przebywaniem w celach wraz z osobami palącymi stwierdzić należy, iż merytorycznemu badaniu tego rodzaju roszczenia podlegały za okres od maja 2012 r. do lipca 2012 r.

W ocenie Sądu nie doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda w związku z odbywaniem kary pozbawienia wolności w objętym pozwem okresie w sposób uzasadniający przyznanie zadośćuczynienia w oparciu o dyspozycję art. 448 kc.

Zgodnie z § 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie szczegółowych warunków używania wyrobów tytoniowych na terenie obiektów podlegających Ministrowi Sprawiedliwości oraz w środkach przewozu osób (Dz. U. z 2011 r., nr 135, poz. 795), na terenie aresztów śledczych oraz zakładów karnych typu zamkniętego dopuszcza się możliwość używania wyrobów tytoniowych przez osadzonych w celach mieszkalnych, które są wyodrębnione w sposób uniemożliwiający oddziaływanie dymu tytoniowego na osoby niepalące; dla osadzonych używających wyrobów tytoniowych wyznacza się odrębne cele mieszkalne oraz dopuszcza się używanie wyrobów tytoniowych poza celami mieszkalnymi, w miejscach i w czasie wyznaczonym przez kierownika. Jak stanowi § 8 w/w Rozporządzenia, miejsca wyznaczone do używania wyrobów tytoniowych powinny być wyznaczone w sposób uniemożliwiający oddziaływanie dymu tytoniowego na osoby niepalące, z zachowaniem stref wolnych od dymu tytoniowego, nie powinny znajdować się w pobliżu pomieszczeń przeznaczonych do pracy, nauki i służby, powinny być oznaczone w widoczny sposób. Zgodnie z art. 3 Ustawy z dnia 09 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r., nr 10, poz. 55) ochrona zdrowia przed następstwami używania tytoniu realizowana jest przez kształtowanie polityki zdrowotnej, ekonomicznej i społecznej, do której należy m. in. ochrona prawa niepalących do życia w środowisku wolnym od dymu tytoniowego. W świetle przytoczonych uregulowań nie budzi żadnych wątpliwości, iż w obecnym stanie prawnym – ale też i uwarunkowaniach społecznych i kulturowych – narażanie osób niepalących na styczność z dymem papierosowym odbierane być musi jako działanie naruszające podmiotowe prawo do przebywania w środowisku wolnym od dymu tytoniowego (por. np. wyrok SA w Warszawie z 25.01.2013, I ACa 876/12, LEX 1286663). W świetle zgromadzonych dowodów, w tym również wyjaśnień pisemnych składanych przez stronę pozwaną, przyjąć należy, iż na terenie Zakładu Karnego w P. nie są ściśle stosowane normy prawne obowiązujące w zakresie wyznaczania miejsc dla osób palących – przy czym zakaz palenia obowiązuje na terenie (...), istnieje też niewątpliwie konieczność wydzielenia stref gdzie dopuszczalne jest palenie na polach spacerowych. Nie sposób uznać za udowodnione przez powoda, iż na korytarzu (...) po listopadzie 2010 r. słuchacze nadal palą papierosy – zarówno zeznania powoda jak i świadków nie wskazują konkretnego okresu, kiedy takie sytuacje miały miejsce, przy czym bezspornym pozostaje, iż na korytarzu nie ma popielniczek oraz umieszczone zostały tablice informujące o zakazie palenia. Ponadto administracja ZK przestrzega obowiązku rozdzielania w celach osób palących od niepalących – z przyczyn obiektywnych nie jest natomiast możliwe egzekwowanie zakazu palenia w celi przez osoby tam przebywające i faktycznie używające wyrobów tytoniowych. Sąd stoi na stanowisku, iż całokształt okoliczności faktycznych w sprawie niniejszej – w szczególności brak udowodnionych negatywnych następstw dla zdrowia psychicznego i fizycznego, jak również samopoczucia i życia osobistego powoda oraz obiektywne trudności w zapewnieniu pełnej izolacji od dymu tytoniowego związane ze specyfiką miejsca, w jakim powód przebywa – nie uzasadnia przyznania powodowi zadośćuczynienia pieniężnego za dyskomfort związany z narażeniem na dym tytoniowy. Zauważyć należy, że brak jest obiektywnych dowodów pozwalających na ustalenie, iż dyskomfort odczuwany w związku z dymem tytoniowym w przypadku powoda ma szczególnie duże natężenie : powód w istocie swoje roszczenia opiera o fakt nieprzestrzegania przez administrację ZK określonych obowiązków dotyczących izolowania od dymu tytoniowego, a nie na faktycznym zakresie niedogodności subiektywnie przez niego odczuwanych. Podkreślenia wymaga, iż powód wcześniej składał deklarację, że jest osobą palącą, a także że przebywanie w celi z osobami palącymi faktycznie mu nie przeszkadza – daje to podstawę do przypuszczeń, iż kwestia dyskomfortu związanego z narażeniem na dym tytoniowy jest instrumentem manipulowania administracją ZK (np. co do składu osobowego danej celi) oraz wykorzystywana do formułowania roszczeń majątkowych. Powód nigdy na piśmie nie żądał przeniesienia go do innej celi lub zabrania z celi osób palących. Nie sposób wreszcie pominąć w kontekście słuszności przyznania zadośćuczynienia tego, iż powód jest osobą głęboko zakorzenioną w subkulturze więziennej, w stosunku do niego formułowane są podejrzenia co do rozprowadzania na terenie ZK niedozwolonych substancji i przedmiotów, a także nieregulaminowego kontaktowania się z osobami spoza ZK; powodowi zapewniono w warunkach izolacji penitencjarnej możliwość zdobycia zawodu i wykształcenia – co w jakimś stopniu powinno łagodzić uciążliwości związane z takimi a nie innymi warunkami odbywania kary pozbawienia wolności. Reasumując, zdaniem Sądu twierdzenia, iż wskutek przebywania na terenie Zakładu Karnego w P. wraz z osobami palącymi doszło do złamania prawa powoda do zdrowia i życia są w konkretnym stanie faktycznym nadużyciem, uzasadniającym odstąpienie od przyznania zadośćuczynienia pieniężnego w trybie art. 448 kc; bezspornym przy tym pozostaje, iż osoba niepaląca nie powinna być osadzona w jednej celi z osobą palącą gdyż prawo człowieka do poszanowania godności, wyrażającej się w poczuciu własnej wartości i oczekiwaniu szacunku ze strony innych ludzi, dotyczy wszystkich aspektów życia osobistego człowieka i obejmuje także taką jego sferę, która jest związana z pozbawieniem wolności (por. wyrok SA w Lublinie z 24.10.2012, I ACa 483/12, LEX 1237239). Użyte w art. 448 kc sformułowanie „sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę" nie oznacza fakultatywności przyznania tego zadośćuczynienia (por. teza 3. wyroku SN z 19.10.2011, II CSK 721/10, LEX 1102655), jednakże Sąd Najwyższy stwierdził również, iż przesłanką przyznania zadośćuczynienia jest doznanie przez osadzonego krzywdy, a jej ustalenie i ocena rozmiaru należy do sądu orzekającego, uwzględniającego wszystkie okoliczności konkretnej sprawy (por. wyrok. SN z 16 grudnia 2011 r., V CSK 21/11, LEX nr 1147800).

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 417 kc w zw. z art. 448 kc w zw. z art. 24 kc oraz art. 77 ust. 1 Konstytucji RP należało orzec jak w sentencji wyroku, obciążając powoda kosztami procesu na podstawie art. 98 kpc w zw. z 99 kpc w zw. z § 11 ust. 1 pkt 25) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie (…) (Dz. U. z 2002 r., nr 163, poz. 1348) (punkt 3. wyroku) oraz częścią kosztów sądowych (punkt 5. wyroku) w zakresie wydatków związanych z doprowadzeniem świadków na rozprawę (art. 113 ust. 2 i 4 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – Dz. U. z 2010 r., nr 90, poz. 594); tytułem zwrotu poniesionych wydatków (art. 5 ust. 1 pkt 4 Ustawy o kosztach sądowych) przyznano na rzecz Komendy Wojewódzkiej Policji w R. należność za konwojowanie świadków i powoda według przedstawionych obliczeń (punkt 4. wyroku).

SSR del. Radosław Jeznach

Zarządzenie : odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć powodowi.