Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II AKa 121/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, II Wydział Karny, w składzie:

Przewodniczący:

SSA Zdzisław Klasztorny

Sędziowie:

SA Jacek Błaszczyk (spr.)

SA Izabela Dercz

Protokolant:

sekr. sąd. Kamila Jarosińska

przy udziale J. S., Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Łodzi

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2013 r.

sprawy J. K.

oskarżonego z art. 156 §1 pkt 2 i §3 kk

na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę oskarżonego oraz pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej E. Z.

od wyroku Sądu Okręgowego w Płocku

z dnia 11 kwietnia 2013 r., sygn. akt II K 122/12

na podstawie art. 437 §1 kpk i art. 624 §1 kpk, a także art. 105 §1 i §2 kpk:

1)  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, prostując oczywistą omyłkę pisarską zawartą w orzeczeniu w ten sposób, że w miejsce daty wydania wyroku „11 kwietnia 2012 r.” przyjmuje „11 kwietnia 2013 r.;

2)  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. Z. kwotę 924,87 (dziewięćset dwadzieścia cztery 87/100) złotych tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną oskarżonemu z urzędu przed sądem II instancji oraz adw. E. T. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych tytułem kosztów za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną z urzędu oskarżycielce posiłkowej E. Z. przed sądem odwoławczym;

3)  zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie drugoinstancyjne.

Sygn. akt II AKa 121/13

UZASADNIENIE

J. K. został oskarżony o to, że: w dniu 21 czerwca 2012 r. w P. w mieszkaniu nr (...) przy ul. (...) poprzez zadawanie rękami ciosów w głowę i kopanie po ciele A. Z. spowodował u w/w obrażenia w postaci rozległych sińców powłok głowy, obrzęku warg, rany tłuczonej prawej powieki górnej, otarcia naskórka twarzy, wylewów krwawych w błonie śluzowej warg, podbiegnięć krwawych i rozerwania tkanki podskórnej głowy, podbiegnięć krwawych w mięśniach skroniowych, krwiaka podtwardówkowego, podpajęczynówkowych wylewów krwawych z krwią w komorach bocznych mózgu, sińców tułowia, podbiegnięć krwawych w lewej okolicy zaotrzewnowej, sińców kończyn górnych i kończyn dolnych, otarć naskórka lewego podudzia i lewego przedramienia, obrzęku płuc z płynną krwią w zatokach żylnych czaszki i jamach serca powodujące chorobę realnie zagrażająca życiu, następstwem czego była gwałtowana śmierć w/w na miejscu zdarzenia na skutek urazu głowy z wewnątrzczaszkowymi wylewami krwi, które to następstwo mógł przewidzieć, tj. o przestępstwo określone w art. 156§1 pkt 2 i §3 k.k.

Wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy w Płocku, w sprawie sygn. akt II K 122/12, oskarżonego uznał za winnego tego, że w dniu 21 czerwca 2012 r. w P., w zamiarze bezpośrednim kilkunastokrotnie uderzył A. Z. w twarz i głowę, powodując, między innymi, podbiegnięcia krwawe w tkance podskórnej głowy, rozerwanie tkanki podskórnej głowy, a także krwiak podtwardówkowy i podpajęczynówkowe wylewy krwawe z wynaczynieniem krwi do komór bocznych mózgu, odpowiadające chorobie realnie zagrażającej życiu, które doprowadziły do gwałtownej śmierci pokrzywdzonej, co powinien był i mógł przewidzieć, to jest popełnienia przestępstwa przewidzianego w art. 156§3 k.k. w związku z art. 156§1 pkt 2 k.k. i za to na podstawie art. 156§3 k.k. wymierzył mu karę 12 lat pozbawienia wolności, z zaliczeniem na jej poczet, na podstawie art. 63§1 k.k., okresu tymczasowego aresztowania od dnia 27 czerwca do dnia 16 sierpnia 2012 r.

Ponadto rozstrzygnięto o opłatach adwokackich i zwolniono oskarżonego od kosztów sądowych.

Apelacje od tego wyroku wnieśli obrońca oskarżonego i pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej E. Z..

Obrońca na zasadzie art. 438 pkt 2,3 i 4 k.p.k. wyrokowi temu zarzuciła:

I. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, polegający na uznaniu oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu wbrew licznym wątpliwościom wynikającym ze zgromadzonego w sprawie materiału, w szczególności poprzez niedostateczne wzięcie pod uwagę śladów krwi na miejscu przestępstwa, które pochodziły od innych osób, a których obecność rzuca poważne wątpliwości na sprawstwo oskarżonego;

II. naruszenie zasady wyrażonej w art. 7 k.p.k. poprzez wysnucie wniosków co do przebiegu zdarzenia w sposób, który w świetle zgromadzonego materiału dowodowego wykracza poza zasady prawidłowego rozumowania oraz wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego, w szczególności poprzez przyjęcie, iż pomimo tak licznego nagromadzenia śladów biologicznych pochodzących od innych, w tym niezidentyfikowanych osób oraz braku wiarygodnych relacji naocznych świadków zdarzenia, wykluczony jest w nim udział osób trzecich;

III. rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu, biorąc uwagę jego funkcjonowanie w społeczeństwie, o czym świadczy ustanowienie go przez Sąd Rodzinny rodziną zastępczą.

Na podstawie art. 427 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 437 k.p.k. skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu, ewentualnie o wymierzenie kary poniżej górnej granicy określonej w art. 156 § 3 k.k. lub o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia sądowi I instancji.

Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej zarzuciła z kolei wyrokowi:

- obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia tj. art. 52 § 1 k.p.k. w związku z art. 415 § 4 k.p.k., przez jego niezastosowanie i bezzasadne przyjęcie, że członkowie rodziny zmarłej A. Z. nie mogą dochodzić odszkodowania na podstawie art. 415 § 4 k.p.k. ponieważ przepis ten pozwala na zasadzenie odszkodowania wyłącznie na rzecz pokrzywdzonego jako osoby której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo, co jest sprzeczne z treścią normy art. 52 § 1 k.p.k., która jednoznacznie wskazuje, że w razie śmierci pokrzywdzonego prawa, które by mu przysługiwały mogą wykonywać osoby najbliższe, a więc także córka zmarłej pokrzywdzonej,

- obrazę prawa materialnego, który traktuje najbliższych osoby zmarłej jako osoby bezpośrednio pokrzywdzone mające własne roszczenia związane z utratą bliskich.

W związku z powyższym skarżąca wniosła o zmianę wyroku i zasądzenie na rzecz oskarżycielki posiłkowej kwoty 30.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami tytułem odszkodowania będącego zadośćuczynieniem za śmierć matki A. Z..

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacje nie są zasadne. Sąd Okręgowy przeprowadził w prawidłowy sposób postępowanie i wyciągnął z niego trafne wnioski. Nie ma podstaw do zasadnego twierdzenia o naruszeniu przez sąd a quo przepisów postępowania wskazanych w środku odwoławczym obrońcy oskarżonego, w tym zwłaszcza art. 7 k.p.k. W ocenie Sądu Apelacyjnego, dokonana w niniejszej sprawie ocena dowodów została przeprowadzona w sposób szczegółowy i z uwzględnieniem zasad wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego. Sąd Okręgowy precyzyjnie wskazał jakie okoliczności uznał za udowodnione, a także które ze zgromadzonych dowodów i z jakiego powodu uznał za wiarygodne, a którym tej wiarygodności odmówił. Tok rozumowania sądu I instancji przedstawiony w pisemnych motywach wyroku jest czytelny i stosunkowo obszerny, zaś wywiedzione ostatecznie wnioski oparte zostały w całości na wynikających z materiału dowodowego przesłankach. Organ procesowy dołożył wszelkich starań w zakresie wnikliwego i pełnego wyjaśnienia przyczyn śmierci pokrzywdzonej A. Z.. Nie doszło do jakiegokolwiek błędu w ustaleniach faktycznych będących podstawą wydanego wyroku. Sąd procedował dokładnie i rozważnie, o czym świadczy w szczególności przebieg przesłuchania świadka J. N., której zeznania miały niewątpliwie kluczowe znaczenie w sprawie. Słusznie podjęto decyzję o przesłuchaniu jej w obecności biegłego psychiatry i psychologa. Treść protokołu rozprawy z dnia 11 kwietnia 2013 r. (tom V – k. 797 - 804) niewątpliwie dowodzi, że postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone bezbłędnie i rzetelnie. W pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia, spełniającego wszelkie podstawy zakreślone w przepisie art. 424 § 1 i § 2 k.p.k., dokładnie i przekonująco wskazano które ze złożonych zeznań przez świadka J. N. zasługiwały na wiarę. Przeprowadzoną w tym zakresie analizę sąd ad quem w pełni podziela. Wyprowadzone wnioski są logiczne i podjęta w apelacji próba podważenia sprawstwa oskarżonego nie mogła w żadnym razie przynieść spodziewanych rezultatów. Udowodnienie winy J. K. jest pewne i także ocena prawno-karna przypisanego mu czynu podlega pełnej akceptacji. Sąd rozważył wszystkie istotne okoliczności decydujące o wydaniu prawidłowego rozstrzygnięcia, a w tym odniósł się do opinii wydanych w toku postępowania. Zasadnie rozważył kwestie utrwalonych śladów krwi, kolejności przebywania poszczególnych osób w mieszkaniu położonym w P., przy ul. (...) w czasie bezpośrednio poprzedzającym zgon pokrzywdzonej, czy też doznanego przed zdarzeniem urazu ręki oskarżonego. Nie przekonują twierdzenia apelującej o występowaniu rzekomych wątpliwości natury dowodowej i w konsekwencji o naruszeniu zasady in dubio pro reo wskazanej w art. 5 § 2 k.p.k. Za zupełnie chybiony uznać należy także zarzut o naruszeniu przez Sąd Okręgowy zasady obiektywizmu zawartej w normie art. 4 k.p.k. Jest to twierdzenie wręcz dowolne i nie umotywowane praktycznie żadnym odniesieniem się do przebiegu procesu w rozpoznawanej sprawie.

Faktem jest, że oskarżonemu wymierzono najsurowszą karę jaką przewiduje sankcja zawarta w art. 156 § 3 k.k. Jednakże i w tej materii pisemne uzasadnienie sądu I instancji jest w całości przekonujące i kompletne. Słusznie podkreślono (uzasadnienie – s. 21), jak wielka była skala agresji oskarżonego. Wystarczy w tym miejscu odwołać się do tego co utrwalono w dokumentacji fotograficznej znajdującej się w drugim tomie akt śledztwa. Obraz zmasakrowania ciała w obrębie głowy pokrzywdzonej (zdjęcia nr 53 - 58) po prostu „bije w oczy”. Nie ma żadnych podstaw do zredukowania zakresu odpowiedzialności karnej oskarżonego, w tym również w obszarze kary. Orzeczona kara 12 lat pozbawienia wolności jest karą sprawiedliwą, w pełni adekwatną do czynu jakiego dopuścił się J. K. i pozostaje w zgodzie z dyrektywami wymiaru kary zawartymi w art. 53 § 1 i § 2 k.k. Nie ziściła się więc względna podstawa odwoławcza wskazana w art. 438 pkt 4 k.p.k., do której odniosła się obrońca.

Jak wskazano na wstępie, także apelacja pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej E. Z. nie jest zasadna. Sąd wskazał i wykazał w pisemnych motywach wyroku dlaczego nie zostało orzeczone z urzędu odszkodowanie od oskarżonego na rzecz oskarżycielek posiłkowych E. Z. i M. K.. Podkreślono przy tym, że droga prawna dochodzenia określonych, sprecyzowanych w zgodzie z regułami prawa cywilnego roszczeń przez obie oskarżycielki posiłkowe nie jest zamknięta, a organ procesowy w zakresie unormowanym w art. 415 § 4 k.p.k. miał jedynie możliwość orzeczenia określonego odszkodowania, nie zaś w tym względzie ustawowy obowiązek.

Z tych też względów zaskarżony wyrok został utrzymany w mocy.

O opłatach adwokackich za podjęte czynności procesowe z urzędu przed sądem II instancji orzeczono na mocy obowiązujących przepisów, zaś na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolniono oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, albowiem nie posiada on majątku i pozostawać będzie w długoletniej izolacji.