Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 1149/11

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lipca 2013 roku

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Marzena Sznajderska

Protokolant: Małgorzata Wąchała

po rozpoznaniu w dniu 17 lipca 2013 roku

we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A.

przeciwko M. P.

o zapłatę

utrzymuje w mocy nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu w sprawie o sygnaturze akt I Nc 149/11.

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) S.A. we W. wniosła o zasądzenie od pozwanego M. P. kwoty 78 613,77 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 15 września 2010 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu. Strona powodowa wskazała, iż zawarła z pozwanym umowę leasingu nr (...). Pozwany na zabezpieczenie roszczeń wystawił weksel in blanco bez protestu i upoważnił stronę powodową do jego wypełnienia zgodnie z deklaracją wekslową. W związku z zaległościami w spłacie umowa została rozwiązana. Po rozliczeniu umowy strona powodowa wypełniła weksel zgodnie z treścią deklaracji wekslowej i wezwała pozwanego do wykupu weksla w dniu 14 września 2010 roku. Weksel nie został przez pozwanego wykupiony w terminie.

Uwzględniając żądanie pozwu tutejszy Sąd wydał dnia 11 marca 2011 roku nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, którym zasądził na rzecz strony powodowej kwotę 78 613,77 zł wraz z odsetkami ustawowymi w wysokości 13% w stosunku rocznym liczonymi od dnia 15 września 2010 roku do dnia 11 marca 2011 roku oraz dalszymi obowiązującymi odsetkami ustawowymi od dnia 12 marca 2011 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu w kwocie 983 zł.

W zarzutach od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa podnosząc, iż dochodzone roszczenie dotyczy należności z tytułu umowy leasingu samochodu ciężarowego S. (...) (rok produkcji 2002). W chwili zawarcia umowy samochód miał wartość ok. 172 000 zł netto. Zgodnie z umową pozwany wraz ze wspólniczką byli zobowiązani do spłaty rat leasingowych przez 3 lata w wysokości 4 418 zł miesięcznie z możliwością wykupu samochodu po tym okresie za 20% jego wartości. Na początku 2010 roku wspólnicy postanowili o zakończeniu działalności. Przedmiotowy pojazd został zwrócony stronie powodowej. Do chwili zwrotu pojazdu wszystkie raty leasingowe były opłacane, a dodatkowo została uiszczona cena wykupu pojazdu. Wg cen obowiązujących na dzień wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty pojazd wart był ok. 60 000 zł, zaś w chwili zwrotu jego wartość była jeszcze wyższa. Dlatego za rażąco niską należy uznać cenę uzyskaną ze sprzedaży pojazdu przez stronę powodową tj. kwotę 17 000 zł. Wskutek zwrotu przedmiotu leasingu strona powodowa nie tylko nabyła możność rozporządzania pojazdem o wartości ok. 70 000 zł, a również uzyskała inne korzyści wobec rozwiązania umowy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 2 sierpnia 2007 roku strona powodowa (...) S.A.we W.zawarła z A. L.i pozwanym M. P.prowadzącymi działalność gospodarczą pod firmą (...) s.c.umowę leasingu operacyjnego. Przedmiot umowy stanowił ciągnik siodłowy marki S. (...). Wartość pojazdu brutto ustalono w wysokości 209 413 zł.

Do umowy załączono ogólne warunki umowy leasingu operacyjnego (OWULO). § 19 ust. 1 OWULO stanowił, że leasingobiorca przejmuje na siebie wszelkie opłaty, podatki i inne należności pozostające w bezpośrednim związku z umową leasingu operacyjnego lub leasingowanym przedmiotem leasingu. Zgodnie z § 20 ust. 1 OWULO w przypadku opóźnienia w zapłacie którejkolwiek z opłat leasingowych leasingobiorca ponosi odsetki w podwójnej ustawowej wysokości. Niezależnie od tego, leasingodawca może rozwiązać tę umowę oraz inne umowy leasingowe zawarte przez leasingobiorcę z leasingodawcą ze skutkiem natychmiastowym, po uprzednim wyznaczeniu leasingobiorcy dodatkowego terminu na piśmie, o ile opóźnienie w zapłacie którejkolwiek opłaty przekroczy 14 dni. W takim przypadku leasingodawca ma prawo do natychmiastowego przejęcia posiadania przedmiotu leasingu oraz żądania zapłaty wszystkich pozostałych opłat leasingowych wraz z równowartością sprzedaży poleasingowej obliczonych z uwzględnieniem dyskonta według stawki WIBOR dla depozytów trzymiesięcznych, a w przypadku umów leasingu operacyjnego – dewizowego – wszystkich pozostałych opłat leasingowych wraz z równowartością ceny sprzedaży obliczonych z uwzględnieniem dyskonta według stawki EURIBOR – dla umów, których walutą obcą jest Euro lub LIBOR – dla umów, których walutą obcą jest dolar amerykański lub frank szwajcarski – w obu przypadkach dla depozytów trzymiesięcznych. Na mocy § 20 ust. 3 OWULO w razie zajścia okoliczności określonych w ust. 1 i 2 wysokość pozostałych do uiszczenia opłat pomniejsza się o wartość netto (bez podatku VAT) uzyskaną ze sprzedaży przedmiotu leasingu o ile sprzedaż ta odbędzie się w terminie 60 dni od daty przejęcia przedmiotu leasingu. Leasingobiorcy przysługuje prawo uczestniczenia w poleasingowej sprzedaży przedmiotu leasingu, w szczególności poprzez wskazanie leasingodawcy osób zainteresowanych nabyciem wartości przedmiotu leasingu.

dowód: umowa leasingu operacyjnego z ogólnymi warunkami umowy leasingu operacyjnego, k. 81 – 86,

protokół zdawczo – odbiorczy, k. 87,

zeznania świadka K. K., k. 177

Strona powodowa wystawiła zgodnie z harmonogramem spłat leasingobiorcom faktury VAT za okres od marca 2009 roku do listopada 2009 roku opiewające na kwotę 4 418,82 zł każda. Raty leasingowe nie były uiszczane terminowo przez leasingobiorców.

dowód: harmonogram spłat rat, k. 88,

faktura VAT nr (...), k. 119,

faktura VAT nr (...), k. 120,

faktura VAT nr (...), k. 121,

faktura VAT nr (...), k. 122,

faktura VAT nr (...), k. 123,

faktura VAT nr (...), k. 124,

faktura VAT nr (...), k. 125,

faktura VAT nr (...), k. 126,

faktura VAT nr (...), k. 127,

faktura VAT nr (...), k. 128,

zeznania świadka K. K., k. 177

Pismem z dnia 10 sierpnia 2009 roku wezwano leasingobiorców do zapłaty w terminie 3 dni kwoty 8 837,64 zł tytułem opóźnionych rat leasingowych. Poinformowano leasingobiorców o natychmiastowym rozwiązaniu umowy w przypadku braku spłaty zaległości w wyznaczonym terminie.

dowód: wezwanie do zapłaty z dn. 10.08.2009 r. wraz z potwierdzeniem nadania, k. 89 – 92,

Pismem z dnia 23 listopada 2009 roku strona powodowa rozwiązała umowę leasingu operacyjnego nr (...) i wezwała leasingobiorców do zwrotu przedmiotu leasingu. Przyczyną rozwiązania umowy było niewywiązywanie się leasingobiorców z postanowień zawartej umowy.

Pojazd przekazany został stronie powodowej dnia 8 stycznia 2010 roku. Ciągnik umieszczony został na płatnym parkingu i nie był użytkowany

dowód: rozwiązanie umowy wraz z potwierdzeniem nadania, k. 93, 94,

protokół przekazania przedmiotu leasingu, k. 95,

zeznania świadka M. S., k. 177

Pojazd wyceniony został na 50 000 zł netto, wartość rynkowa ustalona została na kwotę 56 500 zł i za taką kwotę pojazd został wystawiony na sprzedaż na stronie internetowej strony powodowej, ponadto ogłoszenia o sprzedaży umieszczone zostało na portalu internetowym (...) oraz w Gazecie (...). Pojawiła się tylko jedna oferta kupna pojazdu. Przedmiotowy pojazd został zbyty przez stronę powodową wraz ze 104 innymi ciągnikami siodłowymi i naczepami za łączną kwotę 730 000 zł. Cena sprzedaż pojazdu wyniosła 16 429 zł i została odjęta od zadłużenia leasingobiorców, ale nie pokryła zadłużenia w całości.

dowód: faktura VAT nr (...) z załącznikiem, k. 96 – 100, 155,

zeznania świadka M. S., k. 177

Strona powodowa poniosła dodatkowo koszty opłaty transportowej za rok 2009 w kwocie 2 357,04 zł (2 x 1 178,52 zł) oraz za pierwsze półrocze 2010 roku, koszt ubezpieczenia pojazdu w kwocie 6 954 zł oraz koszt dokonania wyceny pojazdu w kwocie 315 zł.

dowód: deklaracja na podatek od środków transportowych za rok 2010 wraz z załącznikiem, k. 101 – 105,

potwierdzenie przelewu z dn. 15.02.2010 r., k. 106,

potwierdzenie przelewu z dn. 12.02.2010 r., k. 107,

faktura VAT nr (...) wraz z załącznikiem, k. 108 – 117,

faktura VAT nr (...), k. 129,

faktura VAT nr (...), k. 130,

faktura VAT nr (...), k. 131,

zeznania świadka K. K., k. 177

Zabezpieczenie umowy leasingu nr (...) stanowił wystawiony przez pozwanego weksel in blanco zawierający klauzulę bez protestu. W treści deklaracji wekslowej pozwany wskazał, iż strona powodowa ma prawo wypełnić weksel w każdym czasie na sumę odpowiadającą jego zadłużeniu z tytułu umowy leasingu operacyjnego nr (...) łącznie z odsetkami i powstałymi kosztami oraz opatrzyć weksel datą płatności wg swojego uznania, zawiadamiając o tym pozwanego listem poleconym pod wskazanym w deklaracji adresem nie później niż 7 dni przed terminem płatności weksla.

Weksel został wypełniony przez stronę powodową zgodnie z deklaracją wekslową. Suma wekslowa wynosiła 78 613,77 zł. Data płatności wyznaczona została na dzień 14 września 2010 roku.

Pismem z dnia 31 sierpnia 2010 roku nadanym dnia 2 września 2010 roku wezwano pozwanego do wykupienia w dniu 14 września 2010 roku weksla i poinformowano, iż weksel wypełniony został na sumę 78 613,77 zł, na którą złożyły się zaległości wynikające z wystawionych faktur w wysokości 30 226,62 zł, przyszłe raty wraz z wartością wykupu zdyskontowane wg stopy 11,9006% w wysokości 59 723,27 zł, odsetki od nieterminowych płatności na dzień 17 marca 2010 roku w wysokości 4 301,15 zł, koszt ubezpieczenia/podatek od środków transportu w wysokości 492 zł oraz koszt ekspertyzy w wysokości 300 zł. Suma pomniejszona została o wartość sprzedaży netto w kwocie 16 429,27 zł.

dowód: deklaracja wekslowa, k. 4,

wezwanie do wykupienia weksla wraz z potwierdzeniem nadania, k. 6, 8 – 10

weksel, k. 16,

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Dochodzone w niniejszej sprawie roszczenie wynikało z zobowiązań pozwanego względem strony powodowej z tytułu zawartej w dniu 2 sierpnia 2007 roku umowy leasingu operacyjnego, której przedmiotem był ciągnik siodłowy marki S.. Zgodnie z treścią art. 353 1 k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Zawarta pomiędzy stronami umowa leasingu operacyjnego mieściła się w swobodzie zawierania umów.

Pozwany prowadzący wspólnie z A. L. działalność gospodarczą pod firmą (...) s.c. obowiązany był do regularnego uiszczania rat leasingowych, z którego obowiązku wywiązywał się do roku 2009. Poza uiszczaniem rat leasingowych leasingobiorcy zobligowani byli do ponoszenia wszelkich dodatkowych kosztów związanych z zawartą umową leasingu operacyjnego. Nieuiszczanie przez leasingobiorców rat leasingowych skutkowało rozwiązaniem umowy przez stronę powodową i odebraniem przez stronę powodową przedmiotu leasingu.

Fakt nieopłacania rat leasingowych, skuteczność rozwiązania umowy, konieczność wydania przedmiotu leasingu, wysokość zadłużenia, sposób wyliczenia oraz jego składniki w postaci zaległych rat, odsetek i dodatkowych kosztów takich jak opłata drogowa, koszty ubezpieczenia, wycena pojazdu, nie były przez pozwanego kwestionowane. Zastrzeżeń pozwanego nie budziło wezwanie pozwanego do wykupu weksla. Wskazać przy tym należy, iż weksel wypełniony został zgodnie z deklaracją wekslową, a pozwany wezwany został w sposób prawidłowy do wykupu weksla.

Pozwany zarzucił wadliwość wypełnienia weksla w zakresie sposobu rozliczenia ceny uzyskanej ze sprzedaży przedmiotu leasingu po rozwiązaniu umowy. Zdaniem pozwanego, rozliczeniu winna ulec wartość rynkowa pojazdu, a nie faktycznie uzyskana cena sprzedaży niższa od wartości rynkowej pojazdu. Sprzedaż przedmiotu leasingu za zbyt niską kwotę spowodowało uzyskanie dodatkowych korzyści przez stronę powodową w związku z przejęciem pojazdu.

Zgodnie z treścią art. 709 15 k.c. w razie wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu na skutek okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność, finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i rozwiązania umowy leasingu.

W ocenie Sądu zarzuty pozwanego nie zasługiwały na uwzględnienie. Z powyższego przepisu nie wynika, aby odliczeniu podlegały korzyści nie według ich faktycznej wysokości. Jako korzyść leasingodawcy należy uznać wartość rzeczy zwróconej wcześniej przez leasingobiorcę z uwzględnieniem jednak faktu, że zazwyczaj leasingodawca będzie zmuszony sprzedać rzecz poniżej średniej ceny rynkowej (teza 2 do art. 709 15 kc – Komentarz do kodeksu cywilnego – księga trzecia- tom 2 Gerard Bieniek i inni Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis Warszawa 2007. Jak wskazał w pisemnych motywach wyroku z dnia 25 kwietnia 2012 roku wydanym w sprawie rozpoznawanej pod sygnaturą akt I do art. ACa 369/12 Sąd Apelacyjny we Wrocławiu, art. 709 15 k.c. przede wszystkim ma na celu zrekompensowanie szkody poniesionej przez leasingodawcę, zakupującego przedmiot leasingu z własnych środków, wedle wyboru leasingobiorcy, z zamiarem osiągnięcia zysku z oddania go do używania, a nie na potrzeby własne; cel kompensacyjny zostaje spełniony przez natychmiastową spłatę wszystkich przewidzianych umową, niezapłaconych jeszcze rat, pomniejszonych o korzyści wynikające z wcześniejszej spłaty oraz przedwczesnego rozwiązania umowy; nie jest taką korzyścią samo odzyskanie przedmiotu leasingu, skoro w założeniu nie miał on służyć leasingodawcy i jako taki jest dla niego bezwartościowy; jest nią natomiast bądź to zysk z powtórnego oddania rzeczy w leasing bądź to cena z jej sprzedaży, przy czym leasingobiorca, który doprowadził do rozwiązania umowy, nie może oczekiwać od leasingodawcy ponadprzeciętnego wysiłku w poszukiwaniu kolejnego leasingobiorcy czy optymalnego nabywcy.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela ten pogląd.

Jak ustalono strona pozwana otrzymała wyłącznie jedną ofertę zakupu przedmiotowego pojazdu i podjęła decyzję o zbyciu go poniżej jego ustalonej wartości. Nie można bowiem wymagać, aby strona powodowa zbyła pojazd dopiero wówczas, gdy pojawi się chętny do jego nabycia po żądanej cenie, zwłaszcza że ponosiła dodatkowe koszty związane z postojem pojazdu na płatnym parkingu. Strona powodowa dbając o swoje własne interesy uznała, iż korzystniejszym będzie zbycie przedmiotu umowy poniżej jego wartości i chociaż częściowe pokrycie zadłużenia. Działania tego w ocenie Sądu nie można uznać za naganne. Pozwany swoją bierną postawą przyczynił się natomiast do sprzedaży ciągnika siodłowego po niższej od rynkowej cenie. Dysponował on bowiem uprawnieniem do wskazania potencjalnego nabywcy, który mógłby zaoferować wyższą cenę. Zgodnie bowiem z § 20 OWULO pozwany, który nie kwestionował prawidłowości rozwiązania umowy i faktu odebrania przez stronę powodową pojazdu, miał możliwość udziału w sprzedaży poleasingowej, a w szczególności przez wskazanie leasingodawcy osób zainteresowanych nabyciem własności przedmiotu leasingu.

Pozwany nie wykazał ponadto, iż strona powodowa poza sprzedażą przedmiotu leasingu uzyskała jakiekolwiek inne korzyści. Na mocy art. 6 k.c. ciężar dowodu w tymże zakresie spoczywał po jego stronie. Zeznający zaś w charakterze świadka pracownik strony powodowej wskazał, iż po wydaniu przez pozwanego pojazd nie był w ogóle użytkowany.

Wniosek pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego podlegał oddaleniu jako bezzasadny i nie przyczyniający się do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Wskazać nadto należy, iż przeprowadzenie postępowania dowodowego w tymże zakresie prowadziłoby wyłącznie do przedłużenia postępowania i generowania jego wydatków. Biegły bowiem zgodnie z wnioskiem pozwanego miałby wydać opinię na okoliczność wartości rynkowej pojazdu po rozwiązaniu umowy w dacie jej sprzedaży. Natomiast wartość ta, jak wskazano wyżej, nie mogła zostać przyjęta za podstawę określenia korzyści uzyskanej przez stronę powodową ze sprzedaży pojazdu.

Ponieważ w niniejszej sprawie wydano dnia 11 marca 2011 roku nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, należało - zgodnie z treścią art. 496 k.p.c., który stanowi, że po przeprowadzeniu rozprawy sąd wydaje wyrok, w którym nakaz zapłaty w całości lub w części utrzymuje w mocy albo go uchyla i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też postanowieniem uchyla nakaz zapłaty i pozew odrzuca lub postępowanie umarza - wobec bezzasadności podnoszonych przez pozwanego zarzutów, utrzymać nakaz zapłaty w całości uwzględniając powództwo na podstawie powołanych wyżej przepisów i orzekając o kosztach na podstawie art. 98 kpc.

Zarządzenie:

1.  odnotować;

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pozwanemu;

3.  kal. 14 dni.