Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Płocku I Wydział Cywilny

w składzie :

Przewodniczący SSR del. Radosław Jeznach

Protokolant: sekr. sąd. Jarosław Konstantynowicz

po rozpoznaniu w dniu 17 września 2013 r. w Płocku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W.

przeciwko B. M.i G. M.

o zapłatę

na skutek zarzutów przeciwko nakazowi zapłaty wydanemu w postępowaniu nakazowym przez Sąd Okręgowy w Płocku w dniu 15 grudnia 2009 r. w sprawie sygn. akt I Nc 88/09

1.  utrzymuje w mocy nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym przez Sąd Okręgowy w Płocku w dniu 15 grudnia 2009 r. w sprawie sygn. akt I Nc 88/09 – z tą tylko zmianą, iż ustala, że wynikająca z nakazu zapłaty należność oraz koszty procesu uiszczone mają być w częściach równych przez B. M.i G. M.;

2.  zasądza od pozwanych B. M.i G. M.na rzecz (...)Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W.w częściach równych kwotę 17 900 zł (siedemnaście tysięcy dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu – ponad kwotę 5 180 zł objętą nakazem zapłaty z dnia 15 grudnia 2009 r.;

3.  nakazuje zwrócić ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Płocku na rzecz powoda (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. kwotę 4 687 zł (cztery tysiące sześćset osiemdziesiąt siedem złotych) tytułem nienależnie pobranej opłaty.

SSR del. Radosław Jeznach

Sygn. akt I C 2569/12

UZASADNIENIE

Powód (...)Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W.wystąpił przeciwko pozwanym B. M.i G. M.o zasądzenie w postępowaniu nakazowym kwoty 95.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa, z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanych do należącej do nich nieruchomości gruntowej położonej w P., gmina B., dla której Sąd Rejonowy w Płocku, Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą KW nr (...)oraz kwoty 30.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa, z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanych do należącej do nich nieruchomości gruntowej położonej w P., gmina B., dla której Sąd Rejonowy w Płocku, Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą KW nr (...). W przypadku uznania, że nie zachodzą podstawy do rozpoznania sprawy w postępowaniu nakazowym wniósł o rozpoznanie sprawy w postępowaniu upominawczym, a ponadto o zasadzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu pozwu powód podał, że umową przelewu wierzytelności z dnia 30 października 2007 r. nabył od Banku (...) SAw W.wierzytelność przysługującą Bankowi wobec pozwanych, z tytułu trzech kredytów inwestycyjnych wraz z wszystkimi ich zabezpieczeniami, w tym hipoteką zwykłą w kwocie 50.000 zł i 45.000 zł oraz hipoteką przymusową w kwocie 30.000 zł, ustanowionymi na nieruchomościach stanowiących własność pozwanych. Hipoteki zostały wpisane na rzecz Funduszu. Podniósł, że pozwani zostali wezwani do dobrowolnej zapłaty długu, ale długu nie uregulowali. Na tę okoliczność przedłożył pismo Banku wraz z dowodem odbioru wzywania do zapłaty. Do pozwu powód załączył wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu, będący dokumentem urzędowym stwierdzającym przejście wierzytelności na rzecz Funduszu i stanowiącym podstawę wydania nakazu w oparciu o art. 485 § 1 pkt 1 kpc.

Pismem z dnia 7 grudnia 2007 r. powód zmodyfikował podstawę faktyczną powództwa podnosząc, że swoją wierzytelność wobec pozwanych wyprowadza z dwóch kredytów długoterminowych, zabezpieczonych hipotecznie (pismo k.146).

Sąd Okręgowy w Płocku w dniu 15 grudnia 2009 r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym w sprawie I Nc 88/09 i uwzględnił żądanie powoda w całości (k.151).

Od nakazu zapłaty pozwani wnieśli zarzuty, w których powołali się na brak legitymacji czynnej powoda. Zakwestionowali moc dokumentu w postaci wyciągu z ksiąg rachunkowych funduszu, stanowiącego podstawę wydania nakazu, podnosząc, iż nie zawiera on daty, numeru i kwoty operacji, oznaczeń kont, na których zaksięgowano wierzytelność. Wskazali, że wyciąg został złożony do sądu w celu zmiany wpisu dotychczasowego właściciela, a nie wydania nakazu zapłaty. W związku z modyfikacją powództwa i powołaniem się na dwie umowy kredytowe, zakwestionowali także wysokość kwoty przelewu zaznaczając, iż nie wiadomo, jaka część należności wymienionej w wyciągu i załączniku do umowy, wynika z umów wymienionych, jako faktyczna podstawa roszczenia, i jaka część faktycznie została przelana na rzecz powoda, skoro część długu wynika także z trzeciej umowy kredytowej, a wyciąg i załączniki do niego podają łączną kwotę zadłużenia. Zakwestionowali zasadność wpisów w księgach wieczystych, dotyczących zmiany wierzyciela hipotecznego. Podnieśli nadto, że przelew wierzytelności i jej zabezpieczenia dotyczył jedynie B. M., a nie G. M.. Wskazali także, że nie składali podpisu na dowodzie doręczenia wezwania do zapłaty kierowanego przez Bank i podali, że są po rozwodzie, o czym wierzyciel był poinformowany. Z ostrożności procesowej powołali się również na dyspozycję art. 5 kc, wnosząc o uchylenie nakazu zapłaty w całości i oddalenie powództwa. W toku procesu pozwani podnieśli, że żadne z nich nie składało oświadczenia o poddaniu się egzekucji, wobec powodowego Funduszu.

Powód w odpowiedzi na zarzuty pozwanych wniósł o utrzymanie nakazu zapłaty w mocy. Odniósł się do kwestii przedłożonego wyciągu z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego, powołując się na przepisy ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości i podał, że w wyciągu zostały zawarte wszystkie, ujawnione w księgach rachunkowych powoda, dane niezbędne do udowodnienia nabycia wierzytelności. Powołał się na umowę cesji i dwa odpisy ksiąg wieczystych, a także art. 3 i art. 71 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Wyjaśnił, iż w trakcie przygotowania umowy cesji jedna z wierzytelności (kredyt krótkoterminowy) została w całości spłacona i ostatecznie powód nabył tylko dwie wierzytelności. Powód zakwestionował zarzut nieprawidłowości w doręczeniu dłużnikom wezwania przedsekurytyzacyjnego i powołanie się przez pozwanych na nadużycie prawa podmiotowego oraz wskazał, że własność nieruchomości zabezpieczonych hipotecznie opiera się na współwłasności majątkowej małżeńskiej i jej właścicielami są nadal pozwani.

Wyrokiem z dnia 29 lipca 2010 r., sygn. akt I C 533/10, Sąd Okręgowy w Płocku po rozpoznaniu zarzutów pozwanych przeciwko nakazowi zapłaty uchylił nakaz zapłaty wydany w dniu 15 grudnia 2009 r. w sprawie sygn. akt I Nc 88/09 w całości i oddalił powództwo, rozstrzygając o kosztach procesu zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik. W uzasadnieniu wyroku wskazano na brak legitymacji czynnej powoda z uwagi na nieskuteczność przelewu wierzytelności na rzecz Funduszu. Sąd wskazał, iż zgodnie z art. 326 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. Nr 146, poz. 1546 ze zm.) do przelewu wierzytelności banku na fundusz sekurytyzacyjny, z tytułu umów zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy, stosuje się przepisy art. 92a-92c, ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – prawo bankowe (Dz.U. z 2002 r., nr 72, poz. 665 ze zm.), obowiązującej w dniu zawarcia umowy przelewu. Stosownie do zapisu ust. 2 w/cyt. przepisu bank nie jest obowiązany do uzyskania zgody dłużnika, na przelew wierzytelności banku, z tytułu umów kredytu, w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków jego udzielenia, określonych w umowie. W rozpoznawanej sprawie (...) był uprawniony do zawarcia z powodem umowy przelewu, bez zgody pozwanych, którzy nie wywiązali się z obowiązku spłaty kredytów, w ustalonych terminach, wynikających z umów kredytowych. Skutkowało to wszczęciem przeciwko obojgu postępowania egzekucyjnego, w oparciu o bankowy tytuł wykonawczy, zaopatrzony w sądową klauzulę wykonalności. Przepis art. 326 ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, nie zwolnił jednak Funduszu od uzyskania od pozwanych oświadczeń o poddaniu się egzekucji na rzecz powoda. Obowiązek taki wynika z treści art. 92c ust. 1 Prawa bankowego. Sąd ustalił, iż pozwani takich oświadczeń nie składali, a powód, wnosząc pozew, jak również w toku postępowania, nie wykazał, aby nimi dysponował. W związku z tym w ocenie Sądu Okręgowego stwierdzić należało, że umowa przelewu z dnia 30 października 2007 r. jest dotknięta bezskutecznością zawieszoną. Oznacza to, że w razie złożenia przez pozwanych oświadczenia o poddaniu się egzekucji na rzecz powoda, wówczas umowa przelewu stanie się skuteczna, a powód uzyska legitymację czynną do dochodzenia wierzytelności objętej przelewem w całości lub w części. W ocenie Sądu Okręgowego okoliczność, iż przedmiotowe powództwo zostało wytoczone jedynie z ograniczeniem do nieruchomości obciążonych hipotekami na rzecz Funduszu, nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia. Nakaz zapłaty został wydany na podstawie art. 485 § 1 pkt 1 kpc, w oparciu o dokument urzędowy, za jaki należy uznać wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego, opatrzony pieczęcią towarzystwa zarządzającego Funduszem, przez osobę upoważnioną do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych – zgodnie z art. 194 ustawy o funduszach inwestycyjnych. Sąd podkreślił, iż sam fakt dokonania zapisu w księgach funduszu o istnieniu wierzytelności nie wiąże się z domniemaniem prawnym, że wierzytelność ta istnieje. O ile wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu potwierdza fakt dokonania cesji, o tyle do wykazania skuteczności tego nabycia w świetle prawa cywilnego i wykazania istnienia wierzytelności, w razie zaprzeczenia przez pozwanego jej istnieniu, konieczne jest przedstawienie przez fundusz odpowiednich dowodów (uzasadnienie do uchwały SN z dnia 7 października 2009 r., III CZP 65/09).

Wyrokiem z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie sygn. akt I ACa 884/10 Sąd Apelacyjny w Łodzi oddalił apelację powoda od wyroku SO w Płocku z dnia 29 lipca 2010 r.; w uzasadnieniu wyroku Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko sądu pierwszej instancji odnośnie braku legitymacji procesowej powoda – wskazał, iż treść wyciągu z księgi rachunkowej powoda umożliwia udowodnienie przejścia uprawnień przysługujących wcześniej zbywcy wierzytelności oraz przyjął, że przedstawiony przez powoda wyciąg jest prawidłowy i pozwala zidentyfikować wierzytelności będące przedmiotem cesji, a także ustalić, iż Fundusz nabył wierzytelności wobec obojga pozwanych. Zdaniem Sądu Apelacyjnego sam fakt dokonania wpisu hipoteki na rzecz powoda nie może prowadzić do uwzględnienia powództwa.

Wyrokiem z dnia 02 marca 2012 r. w sprawie sygn. akt II CSK 345/11, Sąd Najwyższy po rozpoznaniu skargi kasacyjnej strony powodowej uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 21 grudnia 2010 r. sygn. akt I ACa 884/10 i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania, pozostawiając SA w Łodzi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego. W uzasadnieniu wyroku wskazano, iż ustawodawca ostatecznie odstąpił od zamiaru przyznania funduszom sekurytyzacyjnym prawa do uproszczonego dochodzenia należności na podstawie sekurytyzacyjnego tytułu egzekucyjnego – co spowodowało, że wymagane w art. 92 c Prawa bankowego oświadczenie o poddaniu się egzekucji stało się bezprzedmiotowe; opierając się o wykładnię systemową i funkcjonalną Sąd Najwyższy przyjął, iż złożenie oświadczenia o poddaniu się egzekucji nie ma znaczenia dla istnienia wierzytelności z czynności bankowej ani także dla zidentyfikowania podmiotów, pomiędzy którymi ta wierzytelność istnieje. Do przelewu wierzytelności banku w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu określonych w umowie na fundusz sekurytyzacyjny nie była wymagana zgoda ani dłużnika banku będącego kredytobiorcą, ani dłużnika banku z tytułu zabezpieczenia. Podsumowując Sąd Najwyższy wskazał, iż Sąd Apelacyjny wyszedł z błędnego założenia, że z powodu braku oświadczenia dłużnika o poddaniu się egzekucji umowa przelewu z dnia 30 października 2007 r. jest dotknięta bezskutecznością zawieszoną – stąd uznał za uzasadniony podniesiony w skardze kasacyjnej powoda zarzut naruszenia art. 326 Ustawy o funduszach inwestycyjnych w zw. z art. 92c ust. 1 Prawa bankowego oraz art. 63 § 1 kc.

Wyrokiem z dnia 19 października 2012 r. w sprawie sygn. akt I ACa 433/12, Sąd Apelacyjny w Łodzi ponownie rozpoznając apelację powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Płocku uchylił wyrok z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie sygn. akt I C 533/10 i przekazał sprawę SO w Płocku do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego i kasacyjnego – wskazują, iż niezbędna będzie ocena zgłoszonego powództwa w związku z uwzględnieniem nabycia przez stronę powodową od poprzednika prawnego wierzytelności w stosunku do pozwanych, kwestionujących swoją odpowiedzialność z tego tytułu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

W dniu 30 października 2007 r. Bank (...) z siedzibą w W. i (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W., w imieniu którego działał (...) Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA w W., zawarli umowę na podstawie której Bank przelał na Fundusz, wierzytelności wskazane w załączniku nr 3 i przeniósł na rzecz kupującego związane z wierzytelnościami zabezpieczenia, wymienione w załączniku nr 4 tj. hipoteki, weksle, zastawy rejestrowe, poręczenia i wszelkie prawa, wynikające z umów przelewu wierzytelności na zabezpieczenie. Strony umowy ustaliły, że przelew dotyczy każdej wierzytelności odrębnie. W przypadku, gdy dana wierzytelność zabezpieczona jest kilkoma hipotekami lub hipoteką i innego rodzajem zabezpieczeń, przelew takiej wierzytelności na kupującego nastąpi pod warunkiem dokonania w odpowiedniej księdze wieczystej wpisu przeniesienia na kupującego odpowiednio wszystkich hipotek lub hipoteki, ze skutkiem na dzień złożenia wniosku o wpis (pkt 2.3. zd. 2 umowy). Nazwisko pozwanego B. M. na liście stanowiącej załącznik nr 3 umowy zostało umieszczone pod poz. 627, z informacją: „brak spłaty zadłużenia dotyczy trzech umów kredytowych”, z wyszczególnionymi pozycjami kwot o łącznej wysokości 392.168,20 zł (k.33). Na liście nr 4 załącznika przy nazwisku pozwanego zostały wymienione kwoty zabezpieczenia wpisane, do wymienionej w niej, ksiąg wieczystych nieruchomości (umowa przelewu wraz z upoważnieniem do reprezentacji Funduszu i częścią zał. 3 i 4 umowy k.24-34 i 201-216). Wysokość zbytej wierzytelności wynikającej z umów o kredyt długoterminowy z dnia 09 października 1990 r. i 13 lutego 1991 r. na dzień 30 października 2007 r. wynosiła 392 168,20 zł – w tym należność główna 84 238,69 zł, odsetki 266 455,74 zł i koszty 41 473,77 zł (wyciąg z ksiąg (...) SA k. 266).

Bank (...) z siedzibą w W. udzielił B. i G. małżonkom M. dwóch kredytów długoterminowych: w dniu 09 października 1990 r. na budowę masarni wraz z ubojnią i w dniu 13 lutego 1991 r. na dokończenie w/w inwestycji. Ponadto B. M. otrzymał kredyt krótkoterminowy w dniu 08 lipca 1991 r. na uruchomienie przetwórstwa mięsa. Wszystkie kredyty były zabezpieczone hipotecznie (kopie umów kredytowych k.35-42). W chwili zaciągania kredytów kredytobiorcy pozostawali w związku małżeńskim i łączyła ich majątkowa wspólność ustawowa (bezsporne). Małżonkowie M. są właścicielami nieruchomości położonej w P. dla której Sąd Rejonowy w Płocku, Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), obciążonej hipotekami umownymi zwykłymi na rzecz (...) SA (a następnie (...)) na sumę 50.000 i 45.000 zł (wnioski : z dnia 09 października 1990 r., gdzie wskazano, iż zabezpieczenie dotyczy kredytu udzielonego w tym samym dniu na kwotę 500 000 000 starych zł, oraz z dnia 14 lutego 1991 r., gdzie wskazano, iż zabezpieczenie dotyczy kredytu z dnia 13 lutego 1991 r. w wysokości 450 000 000 starych zł – k. 13-14 i 5-6 akt księgi wieczystej) oraz zabudowanej nieruchomości rolnej położonej w P. dla której Sąd Rejonowy w Płocku, Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą nr (...), obciążonej hipoteką przymusową zwykłą na rzecz (...) SA (a następnie (...)) na sumę 30.000 zł (na podstawie wniosku z dnia 03 grudnia 1993 r., gdzie wskazano, iż zabezpieczenie dotyczy kredytów długoterminowych z dnia 09 października 1990 r. i 13 lutego 1991 r. o łącznej wysokości 950 000 000 starych zł, opartego o załączony tytuł wykonawczy – k. 24 i 25 akt księgi wieczystej). Obie nieruchomości były własnością obojga pozwanych, na zasadzie wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej (odpisy zwykłe ksiąg wieczystych k.43-68).

W dniu 22 stycznia 2001 r. Bank (...)o/w P., wystawił bankowy tytuł egzekucyjny NR (...), skierowany przeciwko dłużnikom G. M.i B. M., stwierdzający zobowiązanie dłużników do zapłaty należności pieniężnej, z tytułu wymagalnych kredytów długoterminowych wraz z należnością główną, odsetkami i kosztami egzekucji w łącznej wysokości 426.006,04 zł - któremu została nadana klauzula wykonalności (bankowy tytuł wykonawczy k.217-218 i postanowienie k.219-220).

Pismem z dnia 31 stycznia 2001 r. Bank (...) SA z siedzibą w W. zawiadomił oboje dłużników, że zamierza sprzedać na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego należne od nich wierzytelności i stosownie do art. 326 ust. 3 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych wezwał ich do zapłaty, w ciągu 30 dni od daty doręczenia wezwania, kwoty 392.168,20 zł, z wyszczególnieniem kwot składających się na kapitał i odsetki skapitalizowane, odsetki i koszty windykacji. Jednocześnie poinformował, iż w przypadku nie wywiązaniu się z obowiązku zapłaty, lub bezskutecznym upływie terminu, wierzytelność Banku z tytułu kredytów długoterminowych zostanie przelana na fundusz, któremu będzie przysługiwać uprawnienie do prowadzenia egzekucji (pismo Banku wraz z dowodem doręczenia i odbioru k.147-149).

Małżeństwo B. M.i G. M.wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Płocku z dnia 25 stycznia 1994r w sprawie IC 652/03 zostało rozwiązane przez rozwód, a z dniem 01 stycznia 1992 r. ustała łącząca ich wspólność ustawowa na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Płocku z dnia 29 października 1993 r. w sprawie III RC 1170/93 (bezsporne). B. M.i G. M.nadal zamieszkują razem we wspólnej nieruchomości w P.. Część nieruchomości, przed sporządzeniem umowy przelewu, została zlicytowana, a pozostała z zabudowaniami, obciążona dożywociem na rzecz rodziców G. M., nadal jest w ich posiadaniu. Kredytobiorcy nie składali oświadczeń o poddaniu się egzekucji na rzecz Funduszu (zeznania stron k.304-305). W toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Płocku T. P.w sprawie sygn. akt III Km 401/01 prowadzonego na wniosek (...) SAi na podstawie w/w bankowego tytułu egzekucyjnego sprzedano trzy działki o nr (...), objęte księgą wieczystą nr (...)– za kwoty odpowiednio 9 167 zł, 42 000 zł i 17 500 zł (informacja k. 489). Postanowieniem z dnia 23 listopada 2006 r., sygn. akt I Co 489/01) nadzorujący postępowanie egzekucyjne z nieruchomości Sąd Rejonowy w Płocku wydał postanowienie, na mocy którego sporządzono plan podziału sum uzyskanych z egzekucji – Sąd stwierdził m. in., że w podziale uczestniczyła wierzytelność (...) SAw kwocie 428 296,04 zł (w tym należność główna 95 000 zł), przyznając na rzecz wierzyciela do wypłacenia kwotę 36 291,90 zł podlegającą zaliczeniu na koszty postępowania, odsetki od należności głównej i część należności głównej, a także w pełnym zakresie zwrot kosztów postępowania egzekucyjnego poniesionych przez wierzyciela (16 586,44 zł); Sąd stwierdził również, iż wskutek prawomocnego postanowienia o przysądzeniu własności z dnia 02 sierpnia 2006 r. wygasła hipoteka przymusowa zwykła w kwocie 30 000 zł ustanowiona na rzecz (...) SA(postanowienie k. 58-59 akt I Co 401/01). Przypadające dla wierzyciela prowadzącego egzekucje kwoty przelano na podstawie polecenia zapłaty z dnia 22 grudnia 2006 r. (k. 74 akt I Co 401/01). Pozostały niesprzedane działki o nr (...)(akta księgi wieczystej).

Z wyciągu ksiąg rachunkowych Funduszu Sekurytyzacyjnego Nr 161/(...)z dnia 04 marca 2009 r., wystawionego na podstawie art. 195 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004r o funduszach inwestycyjnych wynika stwierdzenie, że (...)Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty nabył od Banku (...) SAz siedzibą w W.wierzytelność wobec B. M.oraz G. M.z tytułu kredytu: długoterminowego inwestycyjnego na budowę masarni wraz z ubojnią, udzielonego w dniu 09 października 1990 r., długoterminowego na dokończenie budowy masarni i ubojni, udzielonego w dniu 13 lutego 1991 r. oraz krótkoterminowego na uruchomienie przetwórstwa mięsa udzielonego w dniu 8 lipca 1991 r. Wierzytelność, według stanu na dzień 04 marca 2009 r., stanowiła łącznie kwotę 405.476,76 zł w tym, należność główna – 84.238,69 zł, odsetki – 279.764,30 zł i koszty 41.473,77 zł; wyciąg zawiera także stwierdzenia, że wierzytelność została zabezpieczona hipotekami umownymi w kwotach 50.000 zł i 45.000 zł oraz przymusową zwykłą w kwocie 30.000 zł.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jako zasadne należało uwzględnić, utrzymując w mocy w całości nakaz zapłaty wydany w dniu 15 grudnia 2009 r. w sprawie sygn. akt I Nc 88/09 – z tą tylko zmianą, iż wobec ustalonego faktu ustania małżeństwa pozwanych, brak jest możliwości zastosowania konstrukcji solidarności biernej; odpowiedzialność taka nie wynika bowiem ani z umów zawartych z (...), ani też szczególnych przepisów o charakterze materialno prawnym obowiązujących w stosunku do byłych małżonków.

Kwestia istnienia legitymacji procesowej czynnej przesądzona została orzeczeniem wydanym przez Sąd Najwyższy – umowa cesji wierzytelności z dnia 30 października 2007 r. nie będąc dotkniętą bezskutecznością zawieszoną z uwagi na irrelewantność prawną braku oświadczenia o poddaniu się egzekucji na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego doprowadziła do sytuacji sukcesji syngularnej powoda w związku z przejściem na jego rzecz uprawnień przysługujących zbywcy wierzytelności.

Sąd podziela stanowisko zajęte już przez Sąd Apelacyjny w Łodzi, iż treść wyciągu z księgi rachunkowej powoda umożliwia udowodnienie przejścia uprawnień przysługujących wcześniej zbywcy wierzytelności albowiem przedstawiony przez powoda wyciąg jest prawidłowy i pozwala zidentyfikować wierzytelności będące przedmiotem cesji, a także ustalić, iż Fundusz nabył wierzytelności wobec obojga pozwanych.

Sąd nie podzielił stanowiska pozwanych, aby doręczenie zawiadomienia wraz z wezwaniem do zapłaty przez Bank było wadliwe, albowiem doręczenie to było skuteczne, dokonane do rąk dorosłego domownika. Bank dochował należytej staranności wysyłając wezwanie na właściwy adres i otrzymując dowód jego doręczenia, który nie nasuwał zastrzeżeń, co do skuteczności otrzymania pisma przez adresata. Przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu badania pisma ręcznego zdaniem Sądu było zbędne albowiem fakt ustalenia, czy to G. M.podpisała potwierdzenie odbioru przesyłki nie miał istotnego znaczenia z punktu widzenia przedmiotu sprawy – nawet wykluczenie tego, aby pozwana podpisała potwierdzenie, nie oznaczałoby uwolnienia się od odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązania wzajemnego wynikającego z umów kredytowych.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 09 lutego 2012 r. (V ACa 96/12, POSAG 2012/2/32-48) status osoby fizycznej jako konsumenta, w rozumieniu art. 22 ¹ kc powinien być oceniany na chwilę dokonywania czynności prawnej; zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej nie oznacza, że osoba fizyczna powinna być uważana za konsumenta, gdy w chwili dokonywania czynności prawnej statusu takiego nie ma. Konsekwencją tej tezy, którą Sąd orzekający w sprawie niniejszej podziela, jest konstatacja, iż w stosunku do pozwanych dokumenty wystawiane przez Fundusz oraz bank będący zbywcą wierzytelności, zachowują moc dowodową dokumentów urzędowych (art. 194 Ustawy o funduszach inwestycyjnych, Dz. U. z 2004 r., nr 146, poz. 1546 oraz art. 95 ust. 1 Prawa bankowego, Dz. U. z 2012 r., poz. 1376 – przy czym zdaniem Sądu zastosowania w sprawie niniejszej nie znajdują dodane z dniem 20 lipca 2013 r. art. 194 ust. 2 i art. 95 ust. 1a Prawa bankowego). Bezspornym jest fakt, że w trakcie zawierania umów kredytowych B. M.prowadził działalność gospodarczą, zaś uzyskane dzięki nim środki miały zostać przeznaczone na tę działalność – G. M.formalnie działalności tej nie prowadziła, jednak zdaniem Sądu w sprawie niniejszej brak jest możliwości „rozczepienia” mocy dowodowej dokumentów tak, aby w stosunku do jednego pozwanego traktowane były one jako urzędowe, a w stosunku do drugiego jako prywatne; takie założenie mogłoby prowadzić do absurdalnego i niedopuszczalnego efektu polegającego na tym, iż na podstawie tych samych dokumentów należałoby ustalić odmienny stan faktyczny w stosunku do każdego z pozwanych. Stąd też pozwani nie podlegają ochronie należnej konsumentom, której wyraz dał wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 15 marca 2011 r. (P 7/09, OTK-A 2011/2/12); na marginesie jedynie zauważyć należy, iż zgodnie z aktualnym stanem prawnym urzędowa moc prawna dokumentów bankowych nie obowiązuje w postępowaniu cywilnym (art. 95 ust. 1a Prawa bankowego). Niezależnie jednak od charakteru przedstawionych dokumentów, zdaniem Sądu dopuszczalne jest poczynienie ustaleń na ich podstawie odnośnie istnienia i wysokości należności przysługującej nabywcy wierzytelności – nawet bowiem dokument prywatny stanowi pełnoprawny środek dowodowy, który sąd orzekający może uznać za podstawę swoich ustaleń faktycznych, a następnie wyrokowania; moc dowodowa dokumentu prywatnego jest jednak słabsza aniżeli moc dowodowa dokumentu urzędowego, ponieważ dokumenty prywatne nie korzystają z domniemania, iż ich treść jest zgodna ze stanem rzeczywistym. Nie przeszkadza to jednak w tym, aby sąd orzekający w ramach swobodnej oceny dowodów (art. 233 kpc) uznał treść dokumentu prywatnego za zgodną z rzeczywistym stanem rzeczy (tak K. K.w komentarzu do art. 245 kpc zamieszczonym w Systemie (...)Prawnej LEX). Całokształt okoliczności faktycznych potwierdza, iż treść przedstawionych przez powoda dokumentów prywatnych jest zgodna z rzeczywistością. Powód tym samym zdaniem Sądu z pewnością wykazał zasadność dochodzonego roszczenia oraz jego wysokość przedstawiając wyciągi z ksiąg funduszu sekurytyzacyjnego oraz z ksiąg bankowych (k. 266), ale też poprzez dokumenty w postaci umów kredytowych i powołując się na stosowne zapisy w księgach wieczystych. Pozwani nie przedstawili dowodów wskazujących na uregulowanie należności w zakresie większym, niż wynikało to z efektów postępowania egzekucyjnego przeprowadzonego przez Komornika Sądowego T. P.w sprawie III Km 401/01 – podali jedynie, iż nie znają ostatecznej wysokości zadłużenia.

Podkreślenia wymaga, iż powód nie dochodzi całej kwoty roszczenia wynikającej z dokumentów funduszu i banku : pozwem objęta jest jedynie niewielka część zobowiązania (wynoszącego w świetle złożonych dokumentów ponad 400 000 zł), to jest wyłącznie należność główna 95 000 zł oraz pozostałe należności w wysokości 30 000 zł.

Odnosząc się do stwierdzenia przez Sąd Rejonowy w Płock wygaśnięcia hipoteki w związku z wydaniem postanowienia o podziale sumy uzyskanej z egzekucji przypomnieć należy, iż ma ono charakter jedynie deklaratoryjny – sam tego rodzaju zapis w postanowieniu (stanowiący obligatoryjny element zatwierdzenia planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji zgodnie z art. 1024 § 1 pkt 5 kpc) nie wywołuje skutku materialno prawnego, stwierdza tylko określony fakt zachodzący ex lege w związku z uprawomocnieniem się postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości objętej postępowaniem egzekucyjnym (art. 1000 § 1 kpc). Skoro sprzedaży licytacyjnej podlegała tylko część nieruchomości obciążonej hipoteką, to stanowiące zabezpieczenie ograniczone prawo rzeczowe mogło wygasnąć jedynie w stosunku do sprzedanych działek, „utrzymując się” na działkach niesprzedanych (taki wniosek wynika z treści art. 90 Ustawy o księgach wieczystych i hipotece, Dz. U. 2013 poz. 707). Reasumując, efekt przeprowadzenia skutecznego postępowania egzekucyjnego z części nieruchomości dłużników pozostaje bez znaczenia dla zasadności i wysokości roszczenia dochodzonego w sprawie niniejszej – niesprzedana część nieruchomości pozostaje bowiem – zgodnie z wypisem z księgi wieczystej – obciążona hipoteką, co wiąże się z kontynuacją odpowiedzialności rzeczowej właścicieli nieruchomości. Podkreślić należy, iż ograniczone prawo rzeczowe przysługujące powodowi nadal jest ujawnione w treści księgi wieczystej (wpis hipoteki ma charakter konstytutywny) – hipoteka nie została wykreślona, zaś prawo powoda ujawnione zostało na podstawie wniosku sporządzonego w oparciu o wyciąg z ksiąg powoda nr (...) z dnia 30 października 2007 r. (kserokopia dokumentu załączona została do akt sprawy – k. 294). Ostateczne ustalenie skuteczności odpowiedzialności rzeczowej pozwanych co do zapłaty kwoty 30 000 zł zweryfikowane zostanie w ramach ewentualnego postępowania egzekucyjnego prowadzonego z nieruchomości posiadającej urządzoną księgę wieczystą nr (...)– gdyż zgodnie z żądaniem pozwu tylko w takim zakresie pozwani ponosić będą odpowiedzialność za udowodnione zdaniem Sądu co do wysokości zobowiązanie pieniężne.

Nie zasługiwał zdaniem Sądu na uwzględnienie zarzut nadużycia prawa podmiotowego przez powoda – sformułowane i dochodzone roszczenia nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 5 kc) ani w związku z jego charakterem, ani sytuacją życiową pozwanych. Podkreślić należy ponownie, iż przede wszystkim powód dochodzi jedynie części należności – a ponadto realna wartość ekonomiczna dochodzonej kwoty jest oczywiście znacznie mniejsza niż wartość środków pieniężnych uzyskanych z kredytów uruchomionych na początku lat 90-tych ubiegłego wieku z uwagi na zachodzące na przestrzeni znacznego okresu czasu procesy inflacyjne (pogłębione niewątpliwie także przez denominację). Ryzyko niepowodzenia inwestycji, na którą przeznaczono uzyskane środki pieniężne, nie powinno obciążać kredytodawcy (czy też jego następcy prawnego) w odwołaniu do klauzuli zgodności z zasadami współżycia społecznego.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 354 § 1 kc w zw. z art. 509 kc oraz art. 496 kpc należało orzec jak w sentencji wyroku, o kosztach procesu rozstrzygając na podstawie art. 98 kpc – łącznie zasądzono na rzecz powoda poniesione koszty sądowe : opłatę od pozwu w postępowaniu nakazowym 1 563 zł, opłatę od apelacji 6 250 zł, opłatę od kasacji 6 250 zł oraz koszty zastępstwa procesowego : 17 zł opłata skarbowa, 3 600 zł za I instancję, 2 700 zł za postępowanie przed Sądem Apelacyjnym oraz 2 700 zł za postępowanie przed Sądem Najwyższym (§ 6 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…) Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) – przy czym w wyroku uwzględniono koszty ponad kwotę 5 180 zł (opłata od pozwu w postępowaniu nakazowym 3600 zł, opłata skarbowa i koszty zastępstwa prawnego za I instancję) objętą utrzymanym w mocy nakazem zapłaty. Zwróceniu na rzecz powoda podlegała kwota 4 689 zł jako nienależnie pobrana część opłaty od pozwu rozpoznanego w postępowaniu nakazowym.