Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2013 roku

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący Sędzia SA – Zbigniew Kapiński

Sędziowie SA – Małgorzata Mojkowska

– Hanna Wnękowska ( spr)

Protokolant – st. sekr. sąd. Marzena Brzozowska

przy udziale Prokuratora Elżbiety Kozakiewicz - Jackowskiej

sprawy F. S.

oskarżonego o przestępstwo z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 17 lipca 2013 r.

sygn. XVIIIK 335/12

zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego F. S. uchyla i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

F. S. oskarżony został o to, że:

w okresie od 25 października 2003 r. do 7 listopada 2003 r. w W., G. działając w wykonaniu z góry podjętego zamiaru w krótkich odstępach czasu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie
i w porozumieniu z N. S. i dwoma innymi nieustalonymi osobami wbrew przepisom ustawy co najmniej dwukrotnie nakłaniał M. K. do przywozu z B. i T. do Rzeczypospolitej Polskiej środka odurzającego w postaci znacznej ilości heroiny która miała być ukryta w specjalnie do tego przystosowanych skrytkach w pojazdach samochodowych,

tj. o czyn z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 55 ust. 55 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005 r. Nr 17poz. 1485 z późn zm.) w zw. z art. 12 k.k.

Zaskarżonym wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 17 lipca 2013 roku sygn. XVIII K 335/12 oskarżony w ramach zarzucanego mu czynu uznany został za winnego tego że:

I.  na przełomie października i listopada 2003 roku w W. i G. działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie i w porozumieniu z N. S. i innymi nieustalonymi osobami kilkakrotnie nakłaniał M. K. do przewozu z B. i T. do Rzeczypospolitej Polskiej środka odurzającego w postaci znacznej ilości heroiny, która miała być ukryta w specjalnie do tego przystosowanych skrytkach w pojazdach samochodowych, jednakże celu nie osiągnął, ponieważ po stronie M. K. nie powstał zamiar realizacji przestępstwa, albowiem jego aktywność życiowa była w tym czasie skoncentrowana na innych celach, to jest przestępstwa wyczerpującego dyspozycję art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 55 ust. 3 ustawy z dn. 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005 r. Nr 17 poz. 1485 z późn. zm.) i za ten czyn na mocy art 19 § 1 k.k. w zw. z art. 55 ust. 3 ustawy z dn. 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005 r. Nr 17 poz. 1485 z późn. zm.) w zw. z art. 22 § 2 k.k. w zw. z art. 60 § 1 i 6 pkt 2 k.k. skazano go na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności oraz 100 (stu) stawek dziennych grzywny określając wysokość jednej stawki na 50 (pięćdziesiąt) złotych;

II.  na podstawie art. 627 k.p.k. zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 3.363,33 (trzy tysiące trzysta sześćdziesiąt trzy i 33/100) złotych tytułem kosztów sądowych, w tym 1.180 (jeden tysiąc sto osiemdziesiąt) złotych należnej opłaty.

Od tego wyroku apelacje złożyli obrońcy oskarżonego.

Apelacja adw. P. D. zaskarżała wyrok w całości zarzucając

1.  art. 72 k.p.k., 204 § 1 pkt 2 k.p.k., art. 6 k.p.k. w ten sposób, iż pozbawiono oskarżonego prawa do obrony poprzez nie zapewnienie oskarżonemu pomocy tłumacza w sytuacji, gdy ten nie posługiwał się w stopniu wystarczającym językiem polskim i wielokrotnie podkreślał, iż nie jest możliwe w jego indywidualnie określonej sytuacji aktywne korzystanie z prawa do obrony, mimo, iż ustawodawca zapewnia udział tłumacza dla osoby nie władającej w wystarczającym stopniu językiem polskim, zaś wobec oświadczenia oskarżonego oraz w braku dowodu przeciwnego, zaliczonego w poczet materiału dowodowego i ujawnionych w toku rozprawy głównej w zgodzie z art. 410 k.p.k., oświadczenie to stanowiło wystarczającą podstawę do wezwania tłumacza;

2.  art. 175 § l k.p.k. i art.6 k.p.k. poprzez brak odebrania wyjaśnień od oskarżonego, mimo deklarowanej przez niego chęci złożenia wyjaśnień, co również uniemożliwiło mu obronę;

3.  art. 204 § 2 k.p.k., art.410 k.p.k. i art.6 k.p.k. poprzez brak wezwania tłumacza dla przetłumaczenia pism składanych w postępowaniu w języku obcym;

4.  art. 424 § 2 k.p.k. poprzez brak wyjaśnienia, w zgodzie z art. 33 § 2 k.k. podstaw wymiaru orzeczonej kary grzywny;

5.  art. 410 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k., art. 4 k.p.k. poprzez dokonanie całkowicie dowolnych, nieuprawnionych, i sprzecznych z zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego na podstawie niewystarczającego do przypisania oskarżonemu winy materiału dowodowego ustaleń w zakresie zarzucanego mu czynu, pozwalających na przypisanie mu winy, w zakresie:

a)  nakłaniania przez oskarżonego M. K. do przewozu środka odurzającego w postaci znacznej ilości heroiny, gdzie w wyniku złożonych na rozprawie głównej zeznań jedynego, tj. kluczowego świadka wynika, iż czynu tego oskarżony nie dokonał, a brak jest jakiegokolwiek, niepodważalnego i co za tym idzie, wiarygodnego dowodu wskazującego iż osobą podżegającą był oskarżony, a odmienne przyjęcie niż treść zeznań świadka K. prowadzi do naruszenia prawa materialnego - art. l § 2 k.k. w zw. z art.55 ust.3 UoPN wobec braku wykazania znamion czynu przypisanego,

b)  niczym nieuzasadnionego i niepopartego wystarczającym materiałem dowodowym twierdzenia sądu, iż nakłanianie M. K. do przewozu z B. i T. do Polski środka odurzającego dotyczyło znacznej ilości heroiny, a z uwagi na fakt, iż czynu nie usiłowano dokonać i do przewozu narkotyków nie doszło i - jak wskazał w uzasadnieniu Sąd - „podczas rozmów ani razu nie została określona ilość tego środka odurzającego” - przyjęcie, iż czyn, do którego rzekomo nakłaniał oskarżony dotyczyć miał „ilości znacznej” jest jedynie domysłem i dowolną ocena Sądu;

Na zasadzie art. 427 § l k.p.k., podnosząc powyższe zarzuty, obrońca wniósł o:

a.  zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynu względnie:

b.  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania;

Apelacja adw. J. Ś. zaskarżała wyrok w całości zarzucając

1. rażące naruszenie prawa do obrony i podstawowych zasad procesu, a w szczególności art. 6 i art. 72 k.p.k. mające wpływ na treść wyroku, a polegające na niezapewnieniu udziału tłumacza języka kurdyjskiego w postępowaniu mimo, iż oskarżony nie włada językiem polskim w stopniu dostatecznym, a w szczególności nie czyta i nie pisze po polsku,

2. obrazę przepisów prawa procesowego, a mianowicie art. 4, art. 5 § 2, art.7, art. 9 § 1, art. 92, art. 167, art. 170, art. 182 § 3, art. 366 § 1, art. 391 § 1, art. 410, art. 424 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia, a polegającą w szczególności na:

- oparciu wyroku skazującego wyłącznie o nie znajdujące wsparcia w żadnym innym dowodzie, wewnętrznie sprzeczne i niekonsekwentne zeznania jednego świadka korzystającego z dobrodziejstwa art. 60 k.k.,

- jednostronnej i dowolnej ocenie materiału dowodowego,

- nie wyjaśnieniu wszystkich istotnych okoliczności sprawy,

- nie ujawnieniu istotnych partii materiału dowodowego, w szczególności tej części zeznań świadka K., w których wskazuje on na inną osobę jako sprawcę,

- oparciu orzeczenia o nieujawnione dowody, w szczególności te rzekomo wskazujące na dostateczną znajomość języka polskiego przez oskarżonego,

- sprzeczności istotnych ustaleń z treścią materiału dowodowego,

- bezzasadnym oddaleniu wniosków dowodowych obrony, w szczególności wniosku o zwrócenie się do Prokuratury o nadesłanie protokołów zeznań świadka K. składanych na etapie postępowania przygotowawczego, w których zgodnie z zeznaniami tego świadka zgłaszał wątpliwości co do rozpoznania oskarżonego,

- pominięciu istotnych partii materiału dowodowego, które wprost wskazują na niewinność oskarżonego,

- odstąpieniu od przesłuchania świadka S., mimo, iż z załączonych do akt sprawy wyroków Sądu Okręgowego i Apelacyjnego w Lublinie ewidentnie wynikało, iż świadkowi temu nie przysługiwało prawo do odmowy składania zeznań,

- niewłaściwym uzasadnieniu wyroku.

3. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mających wpływ na jego treść a polegający w szczególności na ustaleniu, iż:

- oskarżony w dostatecznym stopniu włada językiem polskim,

- św. S. przysługuje prawo do odmowy zeznań,

-

świadek K. dopiero w trakcie rozprawy w przedmiotowej sprawie zmienił stanowisko co do sprawstwa oskarżonego,

- oskarżony dopuścił się przypisanych mu czynów, mimo, iż jedyny świadek oskarżenia stanowczo, wielokrotnie i wbrew ustaleniom Sądu również w toku innych postępowań wskazywał, iż to nie oskarżony był sprawcą.

Wskazując na powyższe obrońca wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, ewentualnie o uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu.

Sąd Apelacyjny zważy co następuje.

Wnioski apelacji o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania zasługują na uwzględnienie albowiem Sąd Okręgowy dopuścił się uchybień powodujących , że sprawa nie dojrzała do merytorycznego rozstrzygnięcia.

Przede wszystkim - jak trafnie podnosi adw. J. Ś. – Sąd Okręgowy, bezpodstawnie uznał, że świadkowi N. S. przysługiwało prawo odmowy zeznań na podstawie art. 182 § 3 k.p.k.

Istotnie N. S. był oskarżony w innej sprawie o współudział w czynie zarzucanym oskarżonemu F. S., jednak w dacie przesłuchania go w charakterze świadka w niniejszej sprawie, to jest w dniu 22 marca 2013 roku, postępowanie karne przeciwko niemu było już prawomocnie ukończone. Wyrok skazujący N. S. za współudział w przedmiotowym czynie uprawomocnił się bowiem dnia 13 lutego 2013 roku.

Nie ulega wątpliwości, że skoro przepis art. 182 § 3 k.p.k. jednoznacznie stanowi, że dotyczy świadka, który jest oskarżonym o współudział w czynie objętym postępowaniem w którym miałby zeznawać, oczywistym jest, że nie dotyczy on osoby prawomocnie skazanej za taki czyn.

Wobec powyższego świadkowi N. S. nie przysługiwało prawo odmowy zeznań , a ponieważ z prawa tego, za przyzwoleniem Sądu, skorzystał, należy uznać, że nastąpiło to z obrazą prawa procesowego, która mogła mieć wpływ na treść wyroku.

Zważyć bowiem trzeba , że jedynym przesłuchanym naocznym świadkiem przedmiotowego czynu jest M. K., którego zeznania w zakresie rozpoznania oskarżonego są niekonsekwentne, zaś oskarżony nie przyznaje się do popełnienia tego czynu.

Kolejnym uchybieniem skutkującym uchyleniem wyroku jest nieujawnienie przez Sąd k. 280 (protokół przesłuchania M. K. w sprawie VIIIK 236/09) - w zaprotokołowanych na tej karcie zeznaniach M. K. wskazał na mężczyznę z koralikami (I. Al. (...)) oświadczając ,że wydaje mu się, że to on jest tym południowcem, który nakłaniał go do przemytu narkotyków. Jest to fragment zeznań M. K. złożonych na rozprawie w sprawie VIII K 236/09, w dniu 9 listopada 2011 roku. Z niezrozumiałych powodów Sąd ujawniając fragmenty protokołu tej rozprawy zaniechał ujawnienia k. 280, mimo, iż odnotowane na tej karcie zeznania mogły mieć istotne znaczenie w sprawie. Trafnie podnosi adw. J. Ś., że wobec treści tych nieujawnionych - z obrazą prawa procesowego - zeznań, argumentacja Sądu Okręgowego, iż w toku tejże rozprawy w sprawie VIII K 236/09 M. K. zeznając na temat przemytu ani razu nie odniósł się w tym kontekście do mężczyzny z koralikami - jest nieuprawniona.

Powyższe uchybienia sprawiły, że materiał dowodowy jakim dysponował Sąd Okręgowy był niekompletny – zatem sprawa nie dojrzała do merytorycznego rozpoznania.

Przy ponownym rozpoznaniu Sąd Okręgowy wyjaśni wszystkie istotne okoliczności, przeprowadzi wszystkie dowody mogące mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia, z uwzględnieniem uwag poczynionych wyżej, rozstrzygnięcie oprze na całokształcie ujawnionych dowodów ocenionych zgodnie z wymogami określonymi w art. 7 k.p.k. a uzasadnienie sporządzi zgodnie z wymogami art. 424 k.p.k.

Odnosząc się do zarzutów obu apelacji związanych z nie zapewnieniem udziału tłumacza w niniejszym postępowaniu, stwierdzić trzeba, iż Sąd Okręgowy zasadnie uznał, że brak jest przesłanek określonych w art. 72 k.p.k., a stanowisko w tym przedmiocie obszernie umotywował na str. 3- 4 uzasadnienia wyroku. Podzielając przedstawioną argumentację, wystarczy w tym miejscu wskazać na k. 153 -154, na których zaprotokołowane są zeznania F. S. złożone w języku polskim, bez udziału tłumacza, w których zawarte jest oświadczenie, że zna język polski i nie potrzebuje tłumacza oraz na k. 150 na której znajduje się własnoręcznie przez niego napisane oświadczenie w języku polskim jak również na k. 176 na której znajduje się skierowany do oskarżonego list od jego żony, napisany w języku polskim.

W tej sytuacji należy uznać, iż brak jest podstaw do przyznania oskarżonemu prawa do korzystania z pomocy tłumacza na podstawie art. 72 k.p.k.

Wobec powyższego Sąd orzekł jak w wyroku.