Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 7 czerwca 2013 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 maja 2013 roku w S.

sprawy z wniosku I. Ż.

z udziałem J. Ż.

o podział majątku

na skutek apelacji wniesionej przez uczestnika postępowania od postanowienia Sądu Rejonowego w Myśliborzu z dnia 4 lipca 2012 r., sygn. akt I Ns 238/10

1.  prostuje zaskarżone postanowienie na stronie drugiej w ten sposób, że zmienia numerację rozstrzygnięć: w miejsce „V” wpisuje „VII”, w miejsce „VI” wpisuje „VIII”, w miejsce „VII” wpisuje „IX”, w miejsce „VIII” wpisuje „X”, w miejsce „IX” wpisuje „XI”;

2.  zmienia zaskarżone postanowienie:

a.  w punkcie III w ten sposób, że składnik opisany w punkcie I zaskarżonego postanowienia przyznaje na wyłączną własność uczestnikowi postępowania J. Ż.;

b.  w punkcie IV i VI w ten sposób, że tytułem spłaty i rozliczenia nakładów zasądza od uczestnika postępowania J. Ż. na rzecz wnioskodawczyni I. Ż. kwotę 29.864 zł (dwadzieścia dziewięć tysięcy osiemset sześćdziesiąt cztery złote) w terminie do dnia 7 września 2013 r. z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności zasądzonej kwoty;

3.  uchyla pkt VII (oznaczenie po sprostowaniu) zaskarżonego postanowienia rozstrzygającego o lokalu socjalnym i umarza postępowanie w tym zakresie;

4.  oddala apelację w pozostałej części;

5.  ustala, iż wnioskodawczyni i uczestnik postępowania ponoszą koszty postępowania apelacyjnego związane ze swym udziałem w sprawie;

6.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Myśliborzu na rzecz adw. A. K. kwotę 1.476 zł (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć złotych) w tym VAT tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej uczestnikowi postępowania z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt II Ca 1220/12

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 4 lipca 2012 r. Sąd Rejonowy w Myśliborzu w sprawie I Ns 238/10:

I.  ustalił, iż w skład majątku dorobkowego byłych małżonków I. Ż. i J. Ż. wchodzi nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym i dwoma murowanymi budynkami gospodarczymi stanowiąca działkę nr (...) o powierzchni 728 m ² położona we wsi (...) gmina M., dla której Sąd Rejonowy w Myśliborzu prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...) o wartości 78.320,00 złotych;

II.  ustalił, iż udziały stron w powstaniu majątku dorobkowego są równe;

III.  dokonał podziału majątku dorobkowego stron opisanego w ten sposób, że opisany w pkt I niniejszego postanowienia składnik majątku dorobkowego przyznał na wyłączną własność wnioskodawczyni I. Ż. z obowiązkiem spłaty na rzecz uczestnika postępowania J. Ż.;

IV.  tytułem spłaty udziału zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania kwotę 39.160 złotych;

V.  ustalił, iż uczestnik postępowania poniósł nakład na przedmiotową nieruchomość w zakresie podatku w kwocie 8.092 złotych i spłatę kredytu na nieruchomość w wysokości 10.500;

VI.  zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania kwotę 9.296,00 złotych tytułem rozliczenia kosztów stanowiących podatek oraz spłatę kredytu;

V.  przyznał uczestnikowi postępowania J. Ż. prawo do lokalu socjalnego;

VI.  odstąpił od obciążenia stron kosztami postępowania, w tym kosztami opinii biegłych sądowych;

VII.  umorzył postępowanie w sprawie w zakresie rozliczenia pracy własnej przez uczestnika postępowania poniesionej na przedmiotową nieruchomość;

VIII.  w pozostałym zakresie wniosek oddalił;

IX.  przyznał Kancelarii Adwokackiej w G. W.. adwokat A. K. kwotę 3.600 złotych z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestnikowi postępowania z urzędu.

Powyższe rozstrzygniecie zostało wydane na podstawie następujących ustaleń faktycznych i prawnych:

W trakcie trwania związku małżeńskiego wnioskodawczyni I. Ż. i uczestnik postępowania J. Ż. nabyli nieruchomość zabudowaną budynkiem mieszkalnym i dwoma murowanymi budynkami gospodarczymi stanowiącą działkę nr (...) o powierzchni 728 m ^{( 2 )}położonej we wsi (...) gmina M., dla której Sąd Rejonowy w Myśliborzu prowadzi księgę wieczystą Kw (...) o wartości 78.320,00 złotych. Przy nabywaniu przez strony przedmiotowej nieruchomości obowiązywała uchwala nr (...)Rady Miejskiej w M. z dnia 24 lutego 1998 roku w sprawie określenia zasad sprzedaży lokali stanowiących własność Gminy M.. Wnioskodawczyni oraz uczestnik postępowania przy nabywaniu przedmiotowej nieruchomości nie uzyskali bonifikaty finansowej. Strony skorzystały przy nabyciu przedmiotowej nieruchomości z uprawnienia wynikającego z treści par. 4 pkt 2 uchwały Nr (...) w zakresie uprawnienia do rozłożenia ceny lokalu mieszkalnego na raty roczne, płatne z góry wraz z oprocentowaniem nie niższym niż 1% przez okres 10 lat. Wyrokiem z dnia 16.06.2005 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie w sprawie sygn. akt X RC 3001/03 rozwiązał związek małżeński stron bez orzekania o winie. Po ustaniu małżeństwa strony nie dokonały podziału majątku dorobkowego. Przedmiotową nieruchomość obecnie zajmuje uczestnik postępowania. Po rozwodzie wnioskodawczyni wyprowadziła się. Wnioskodawczyni zamieszkuje obecnie w lokalu mieszkalnym swojej matki w S.. Uczestnik postępowania dokonywał po opuszczeniu przez wnioskodawczynię spłat rat za przedmiotową nieruchomość. Wnioskodawczyni dokonała wpłat z tytułu rat za przedmiotową nieruchomość w ilości dwóch lub trzech rat. Matka uczestnika postępowania uzyskała kredyt na zakup pieca co. Wnioskodawczyni aktualnie przebywa na emeryturze. Wysokość dochodu z tego tytułu wynosi 1.304,00 złotych. Innych źródeł dochodu nie posiada. Uczestnik postępowania jest zarejestrowany jako bezrobotny bez prawa do zasiłku. Utrzymuje się z prac dorywczych. Posiada zadłużenie alimentacyjne wobec syna w wysokości około 2.400 złotych.

Sąd Rejonowy uznał, iż wniosek o podział majątku dorobkowego byłych małżonków znajduje swoje uzasadnienie. Strony w toku postępowania wykazały, iż istnieje majątek dorobkowy w postaci nieruchomości zabudowanej domem jednorodzinnym położonej w G. nr 30. Do chwili zamknięcia przewodu sądowego pomiędzy stronami istniał spór, które z byłych małżonków otrzyma w wyniku podziału przedmiotową nieruchomość. Strony zgodziły się ostatecznie z wartością nieruchomości, którą wycenił biegły sądowy J. D. na kwotę 78.320 złotych. Sąd uznał przedmiotową opinię za wiarygodną podobnie jak wywody opinii biegłej sądowej A. S., która zaś posłużyła do ustalenia, że przedmiotowy lokal został nabyły bez uwzględnienia bonifikaty. Jak wynika z treści tej opinii strony skorzystały jednak z możliwości spłaty ceny za nabycie nieruchomości w ratach rocznych. W konsekwencji Sąd przyjął jako wartość przedmiotowej nieruchomości na kwotę 78.320,00 złotych. Sąd Rejonowy w dalszej kolejności podniósł, iż z wyjaśnień wnioskodawczyni wynika, iż aktualnie przebywa na emeryturze i z tego tytułu uzyskuje kwotę około 1.304,00 złotych. Z wyjaśnień zaś uczestnika postępowania z kolei wynika, iż nie ma stałego źródła dochodu, pracuje dorywczo, w szczególności na żywność. Posiada niewielkie oszczędności pozostawione w spadku przez zmarłą matkę. Nadto jest zarejestrowany w Urzędzie Pracy w M. jako bezrobotny bez prawa do zasiłku oraz posiada zadłużenie alimentacyjne. W ocenie Sądu kwestia związana z sytuacją finansową stron zadecydowała o przyznaniu przedmiotowej nieruchomości wnioskodawczyni z jednoczesnym obowiązkiem spłaty uczestnika postępowania w udziale do 1/2 części. W zakresie ustalenia równych udziałów stron w powstaniu majątku dorobkowego strony nie były sporne. To wnioskodawczyni w ocenie Sądu daje gwarancje spłaty uczestnika postępowania w określonym terminie. Istnieje realna możliwość zaciągnięcia kredytu na spłatę przez wnioskodawczynię. Według Sądu w przypadku uczestnika postępowania takiej możliwości nie ma, a proponowany przez uczestnika okres 10 lat na spłatę nie byłby do przyjęcia przez wnioskodawczynię, a nadto zniweczyłby cele i skutki podziału majątku dorobkowego ze szkodą na rzecz wnioskodawczyni. W ocenie Sądu choć uczestnik postępowania powoływał się na ewentualną pomoc finansową ze strony dzieci z pierwszego małżeństwa to jednak tej okoliczności nie wykazał ani też jej nawet nie uprawdopodobnił. Wobec powyższych okoliczności Sąd przyznał wnioskodawczyni przedmiotową nieruchomość na wyłączna własność. Wysokość spłaty Sąd określił na kwotę 39.160 złotych i zasądził ją od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania płatną w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia. Ustalenia Sądu w zakresie sytuacji finansowej i bytowej uczestnika postępowania dały podstawę do przyznania uczestnikowi prawa do lokalu socjalnego. Podstawę orzeczenia w tym przedmiocie stanowił zapis ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego w szczególności art. 14 pkt 4 ppkt 5. Sąd wskazał, iż istotnie z chwilą dokonania spłaty uczestnik postępowania będzie dysponował zbyt małą kwotą na zakup lokalu mieszkalnego, a z chwilą jego opuszczenia nie będzie miał możliwości zamieszkania w innym lokalu. W zakresie spłat kredytu Sąd zaznaczył, że ustalenia poczynione w toku postępowania dały podstawę do ustalenia wysokości kredytu, który uczestnik postępowania spłacił, przy uwzględnieniu spłaty wnioskodawczyni tj. kwoty 10.500 zł oraz kwoty z tytułu uiszczonego przez uczestnika postępowania podatku w wysokości 8.092 złotych. Mając na uwadze stanowisko wnioskodawczyni, która istotnie nie pamiętała jakie kwoty ostatecznie uiściła na spłatę kredytu oraz podatku Sąd ustalił ich wysokość w oparciu o dowody przedstawione przez uczestnika postępowania oraz jego wyjaśnienia. Wobec powyższego łączną kwotę z tytułu spłaty kredytu oraz podatku ustalono na 18.592 zł, która to dała podstawę do zasądzenia od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania kwoty 9.296 złotych, tj. 1/2 części poniesionych na powyższe tytuły kwot. Z uwagi na cofnięcie przez uczestnika postępowania wniosku w zakresie ustalenia, iż poniósł on na przedmiotową nieruchomość nakład pracy własnej w zakresie 5.000 złotych oraz przy braku sprzeciwu w tym zakresie wnioskodawczyni Sąd umorzył postępowanie w tym zakresie. Sąd nie uwzględnił w rozliczeniu majątku dorobkowego stron nakładu w zakresie pieca centralnego ogrzewania. Nie wynika z zebranego bowiem materiału dowodowego, że piec objęty kredytem zaciągniętym przez matkę uczestnika postępowania jest zamontowany w mieszkaniu stron. Na tę okoliczność uczestnik postępowania nie przedstawił żadnego dowodu. Wobec powyższego Sąd oddalił wniosek uczestnika postępowania w pozostałym zakresie. Mając na uwadze treść art. 567 k.p.c. i art. 43 kro, art. 45 kro oraz art. 46 kro Sąd postanowił jak w sentencji. Z uwagi na koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestnikowi postępowania z urzędu Sąd przyznał Kancelarii Adwokackiej w G. W.. adwokat A. K. kwotę 3.600 złotych tytułem wynagrodzenia na podstawie § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 202 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia w zakresie punktu III, IV, V, VI, V (VII) w całości, oraz punktu IX (XI) w części wywiódł uczestnik postępowania. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, sprzeczność istotnych ustaleń Sądu podniesionych w uzasadnieniu z treścią sentencji postanowienia oraz obrazę przepisów prawa procesowego, a mianowicie art. 233 k.p.c. polegającą na dokonaniu oceny zebranego materiału dowodowego oraz zeznań stron w sposób wybiórczy i sprzeczny z zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego. Skarżący zarzucił także naruszenie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez niepowiększenie zasądzonej kwoty o należny podatek VAT zasądzonego honorarium od sprawy. W oparciu o powyższe uczestnik wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego postanowienia w pkt III poprzez, zasądzenie na rzecz
uczestnika postępowania na wyłączną własność nieruchomość zabudowaną budynkiem mieszkalnym i dwoma murowanymi budynkami gospodarczymi stanowiącą działkę nr (...) o powierzchni 728 m ² położoną we wsi (...) gmina M., dla której Sąd Rejonowy w Myśliborzu prowadzi księgę wieczystą Kw (...) ze spłatą na rzecz wnioskodawczyni kwoty: 26.957,00 złotych w terminie trzech miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia z tytułu spłaty jej części majątku wspólnego;

2. uchylenie punktu IV postanowienia;

3. częściową zmianę punktu V poprzez przyjęcie, że uczestnik postępowania
poniósł nakłady na przedmiotową nieruchomość w zakresie podatku w kwocie 8.092,00 zł, spłatę kredytu na nieruchomość w wysokości 12.444,84 zł oraz kwotę 3.869,33 zł poniesioną z tytułu zakupu pieca centralnego ogrzewania;

4. uchylenie punktu VI postanowienia;

5. uchylenie punktu V (VII) postanowienia;

6. zmianę punktu IX (XI) postanowienia poprzez doliczenie do kwoty 3.600,00 zł z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu kwoty podatku VAT w wysokości 23% tj. 828,00 zł;

7. obciążenie wnioskodawczynię kosztami postępowania sądowego za postępowanie odwoławcze i zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu na rzecz pełnomocnika uczestnika postępowania albowiem koszty te nie zostały zapłacone ani w całości ani w części,

ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Myśliborzu.

Postanowieniem z dnia 5 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Myśliborzu uzupełnił postanowienie z dnia 04 lipca 2012 r. w pkt IX poprzez dopisanie „wraz z 23% podatku VAT stanowiącego kwotę 828 zł.

Na rozprawie apelacyjnej wnioskodawczyni wniosła o oddalenie apelacji uczestnika i zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kosztów postępowania w drugiej instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja uczestnika okazała się częściowo zasadna skutkując zmianą zaskarżonego postanowienia w kierunku postulowanym przez skarżącego.

Sąd Rejonowy właściwie zgromadził materiał dowodowy, nadto również prawidłowo ustalił skład majątku dorobkowego stron oraz jego wartość. Co istotne zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, wbrew twierdzeniom apelującego, nie daje podstaw do zmiany zapadłego rozstrzygnięcia w zakresie ustalenia wysokości poniesionych przez uczestnika J. Ż. nakładów na nieruchomość wspólną. W ocenie Sądu Odwoławczego korekty wymagał jednak ustalony przez Sąd pierwszej instancji sposób dokonania podziału majątku wspólnego tj. przyznanie jedynego jego składnika na wyłączną własność wnioskodawczyni z obowiązkiem spłaty na rzecz uczestnika.

Z uzasadniania zaskarżonego postanowienia wynika, że to porównanie sytuacji majątkowej wnioskodawczyni i uczestnika stanowiło decydujące kryterium do dokonania podziału majątku wspólnego stron poprzez przyznanie wspólnej nieruchomości na wyłączną własność wnioskodawczyni z obowiązkiem spłaty na rzecz uczestnika. Sąd Rejonowy stwierdził, iż to wnioskodawczyni dysponuje stałym dochodem, co daje gwarancję terminowego wykonania nałożonego na nią postanowieniem obowiązku spłaty uczestnika. Abstrahując już od faktu, iż w rzeczy samej słuszność ma apelujący podnosząc, iż sentencja postanowienia owego terminu spłaty na rzecz uczestnika nie zawiera, to dodatkowo zastosowane przez Sąd Rejonowy kryterium możliwości majątkowych dokonania spłaty nie może być w niniejszej sprawie decydującym dla przyznania jedynego składnika majątku wspólnego wnioskodawczyni I. Ż..

Otóż z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika jednoznacznie, iż uczestniczka od 2003 roku nie mieszka we wspólnej nieruchomości, od tego czasu nie czyniła nań nakładów oraz nie ponosiła związanych z nią ciężarów. Wnioskodawczyni zamieszkuje z matką w S., a co za tym idzie ma zaspokojone potrzeby mieszkaniowe. W toku postępowania deklarowała także, iż nie zamierza wrócić do G., a dom chciałaby sprzedać. Wskazała także, iż ma emeryturę w wysokości 1.340 zł miesięcznie oraz wsparcie rodziny by dokonać spłaty uczestnika w terminie 6 miesięcy.

Całokształt przywołanych powyżej okoliczności - w ocenie Sądu Odwoławczego - należy zestawić z sytuacją osobistą i majątkową uczestnika, by właściwie można było orzec, której ze stron należy przyznać na wyłączną własność jedyny składnik majątku wspólnego małżonków Ż..

W sprawie o podział majątku wspólnego bowiem, sąd powinien pamiętać, że przy rozstrzyganiu o sposobie podziału tego majątku mają istotne znaczenie okoliczności istniejące w chwili podziału tego majątku, a nie w chwili ustania wspólności ustawowej. Dlatego też ocena co do tego, jaki sposób podziału najlepiej odpowiada usprawiedliwionym interesom każdego z małżonków, wymaga rozważenia sytuacji osobistej, majątkowej i rodzinnej małżonków, istniejącej w chwili dokonywania podziału (tak, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 1999 r., I CKN 1123/97, Lex nr 583706).

Materia dowodowa zebrana w sprawie wskazuje, iż to J. Ż. obecnie zamieszkuje we wspólnej nieruchomości, ma tam swoje centrum życiowe i deklaruje chęć dalszego w niej zamieszkiwania. Co prawda jego syn P. Ż. dysponuje mieszkaniem w L., jednakże uczestnik nigdy tam nie nocował. W przypadku konieczności opuszczenia nieruchomości jego potrzeby mieszkaniowe pozostają niezaspokojone. Istotną pozostaje także okoliczność, iż to uczestnik ponosił wydatki związane z nieruchomością, uiszczał należny podatek od nieruchomości. Dokonał również spłat rat kredytu zaciągniętego na zakup przedmiotowej nieruchomości. W zakresie sytuacji majątkowej uczestnika zaznaczyć należy, iż jest on osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku utrzymuje się z prac dorywczych. Co prawda uczestnik wskazywał na możliwość pozyskania pomocy od rodziny, Sąd Rejonowy słusznie uznał, iż okoliczności tej jednak nie wykazał w toku pierwszoinstancyjnego rozpoznania sprawy. Obecnie do wywiedzionej apelacji uczestnik załączył oświadczenie syna, który zadeklarował wsparcie finansowe ojca. Istotną pozostaje także okoliczność, iż w środku odwoławczym uczestnik podtrzymał swoją deklarację możliwości spłaty wnioskodawczyni w terminie trzech miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia.

Według instancji odwoławczej usprawiedliwiony interes obojga współwłaścicieli przemawia za przyznaniem nieruchomości wspólnej nie wnioskodawczyni, ale uczestnikowi z obowiązkiem spłaty na rzecz I. Ż.. Przesądza zaś o tym w szczególności fakt, iż to uczestnik w nieruchomości tej ma swoje centrum życiowe, od wielu już lat ponosi ciężary związane z jej posiadaniem. Wbrew twierdzeniom Sądu Rejonowego istnieją realne przesłanki do uznania, iż dokona on w terminie spłaty na rzecz wnioskodawczyni choćby przy pomocy deklarowanej ze strony syna. Pamiętać należy także, że w przypadku braku realizacji nałożonego na uczestnika obowiązku spłaty, wnioskodawczyni już po upływie trzech miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia będzie mogła skierować egzekucję do majątku J. Ż., w tym właśnie do przyznanej mu nieruchomości i w ten sposób uzyskać zaspokojenie.

Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone postanowienie w jego punkcie III w ten sposób, że składnik majątkowy w postaci nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym i dwoma murowanymi budynkami gospodarczymi we wsi (...) gmina M., dla której Sąd Rejonowy w Myśliborzu prowadzi księgę wieczystą nr (...) o wartości 78.320 zł przyznał na wyłączną własność uczestnikowi postępowania J. Ż.. Tytułem spłaty i rozliczenia nakładów Sąd Okręgowy zasądził od uczestnika postępowania J. Ż. na rzecz wnioskodawczyni I. Ż. kwotę 29.864 zł (1/2 z 78.320 – 9.296) płatną w terminie do dnia 7 września 2013 r. - tj. w terminie trzech miesięcy od uprawomocnienia postanowienia - z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności zasądzonej kwoty.

Podstawę dokonanej zmiany stanowił przepis art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Konsekwencją dokonanej zmiany była konieczność uchylenia rozstrzygnięcia w zakresie przyznania uczestnikowi uprawnienia do lokalu socjalnego i umorzenie postępowania w tym zakresie. Podstawę prawną takiego orzeczenia stanowił przepis art. 386 § 3 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Jedynie na marginesie Sąd Okręgowy zwraca uwagę, iż ustawa o ochronie praw lokatorów ma na celu ochronę (stabilności) stosunku najmu oraz innych praw do lokali mieszkalnych, z wyjątkiem prawa własności.

Apelacja uczestnika nie zasługiwała na uwzględnienie w zakresie zarzutów dotyczących błędnego ustalenia przez Sąd Rejonowy wysokości nakładów poczynionych przez uczestnika na majątek wspólny. Uczestnik domagał się rozliczenia nakładów w wysokości 12.444,84 zł tytułem spłaty kredytu na zakup nieruchomości oraz kwoty 3.869,33 zł tytułem zakupu kotła centralnego ogrzewania oraz kwoty 8.092 zł podatku od nieruchomości.

Stosownie do brzmienia art. 45 § 1 kro każdy z małżonków może domagać się zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego (poprzednio odrębnego) na majątek wspólny. Przez pojęcie nakładów z majątku osobistego należy rozumieć zarówno użycie składników tego majątku na rzecz majątku wspólnego, jak również wartość osobistych świadczeń małżonka. Zwrotu nakładów i wydatków dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jeżeli ze względu na dobro rodziny Sąd nie nakazał wcześniejszego zwrotu (art. 45 § 2 k.r.o.). Konsekwencją tego unormowania jest art. 567 § 1 k.p.c., według, którego w postępowaniu o podział majątku wspólnego Sąd rozstrzyga między innymi o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia zostały dokonane z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego jednego z małżonków i odwrotnie.

W postępowaniu o podział majątku wspólnego, poza rozliczeniem nakładów i wydatków poczynionych z majątku wspólnego na majątek odrębny (osobisty) i z majątku odrębnego (osobistego) na majątek wspólny w czasie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej, następuje także rozliczenie nakładów i wydatków dokonanych przez każde z małżonków (lub byłych małżonków) w okresie od ustania wspólności do chwili podziału majątku wspólnego. Podstawę dokonania rozliczeń stanowią art. 567 § 1 k.p.c. w zw. z art. 686 k.p.c.

W ocenie instancji odwoławczej za nakład uczestnika nie sposób uznać jednak zakupu kotła centralnego odgrzewania w 2008 roku. Z materiału dowodowego wynika, że umowę kredytową na jego zakup podpisała matka uczestnika F. Ż.. Uczestnik śladem jakiegokolwiek dowodu nie wykazał, iż to faktycznie on a nie jego matka spłacał raty zaciągniętego kredytu. Nie udowodnił także, iż kocioł ten został mu przekazany przez matkę ani nawet, że jest zamontowany w spornej nieruchomości.

Z apelacji wynika, że jako nakład na majątek dorobkowy uczestnik wskazał także zapłacone przez niego przez okres dziewięciu lat raty kredytu na zakup nieruchomości w łącznej kwocie 12.444,84 zł. Zauważyć w tym miejscu wypada jednak, iż wspólność ustawowa między małżonkami Ż. ustała dopiero na skutek rozwodu orzeczonego w roku 2005. Uczestnik nie dostrzega, iż wśród złożonych do akt sprawy dowodów uiszczenia ww. rat znajdują się dowody wystawione na I. Ż.. Sąd Rejonowy ustalając wysokość spłaconych rat jako nakład uczestnika uwzględnił również spłaty dokonane przez I. Ż. w latach 2001 – 2002. Wskazania wymaga, iż o ile brak jest dowodów, iż środki na poszczególne wpłaty pochodziły z majątku odrębnego wnioskodawczyni i uczestnika, to skoro do 8 lipca 2005 r. (data uprawomocnienia się wyroku rozwodowego z dnia 16 czerwca 2005 r.) istniała jeszcze wspólność majątkowa uznać należy, iż dokonywane były one z majątku dorobkowego (wspólnego).

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż brak jest podstaw do zakwestionowania ustaleń Sądu Rejonowego, że uczestnik postępowania poniósł nakład na majątek wspólny w zakresie podatku od nieruchomości w kwoce 8.092 zł i spłatę kredytu w wysokości 10.500 zł. W ramach zatem rozliczenia nakładów wnioskodawczyni I. Ż. winna zwrócić uczestnikowi kwotę 9.296 zł tj. 1/2 z kwoty 18.592 zł (10.500 + 8.092). Sąd Okręgowy kwotę tę uwzględnił zasądzając od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 29.864 zł wymienioną w punkcie 2 lit. b sentencji postanowienia.

Co do zarzutu naruszenia przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie, jak wskazano już wyżej postanowieniem z dnia 5 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Myśliborzu uzupełnił zaskarżone postanowienie w jego punkcie IX.

Podstawę oddalenia apelacji uczestnika w niezasadnej części stanowił przepis art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c..

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. uznając, że wnioskodawczyni i uczestnik ponoszą koszty związane ze swym udziałem w sprawie. Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zastosowania reguł rozliczenia kosztów w postępowaniu nieprocesowym określonych w art. 520 § 2 i § 3 k.p.c. Strony bowiem należało uznać za równo zainteresowane wynikiem sprawy. Wskazania przy tym wymaga, iż w postanowieniu z dnia 6 czerwca 2012 r., IV CZ 13/12 (LEX nr 1232808), Sąd Najwyższy stwierdził, iż w sprawach o podział majątku wspólnego sprzeczność interesów, o której mowa w art. 520 § 2 i 3 k.p.c., nie występuje nawet wówczas, gdy uczestnicy postępowania wskazują różne sposoby podziału tego majątku i zgłaszają w tym zakresie odmienne wnioski. Osoby uprawnione mogą dążyć do zniesienia wspólności w taki sposób, jaki jest ich zdaniem najkorzystniejszy i nie ma to znaczenia dla oceny, że ich interesy są wspólne i niesprzeczne.

Na podstawie § 13 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 5 w zw. z § 8 pkt 6 oraz § 19 w zw. z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r., nr 163, poz. 1348 ze zm.) przyznano od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Myśliborzu na rzecz adw. A. K. kwotę 1.476 zł w tym VAT tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej uczestnikowi postępowania z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Na podstawie art. 350 § 1 i 3 k.p.c. Sąd Okręgowy sprostował oczywistą omyłkę pisarską w zakresie numeracji poszczególnych punktów postanowienia Sądu Rejonowego w Myśliborzu z dnia 4 lipca 2012 r., o czym orzekł w punkcie I postanowienia.