Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

15 października 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I. Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Rafał Cieszyński

Protokolant Ewelina Kiałka

po rozpoznaniu na rozprawie 15 października 2013 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa K. K.

przeciwko Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

I.  pozbawia w całości wykonalności tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego numer (...) z 09 października 2001 roku wystawionego przez Bank (...) S.A. II Oddział we W. zaopatrzonego na rzecz Banku (...) S.A. z siedzibą w W. w sądową klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Okręgowego we Wrocławiu w II. Wydziale Cywilnym-Odwoławczym z 30 października 2012 roku, sygn. akt II Cz 1752/12;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 9.217 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 7.200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

III.  nakazuje uiścić pozwanemu Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego we Wrocławiu kwotę 9.608 zł tytułem częściowej opłaty od pozwu, od uiszczenia której powódka została zwolniona.

Sygn. akt I C 278/13

UZASADNIENIE

Pozwem z 26 lutego 2013 roku powód K. K. wniosła o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego – bankowego tytułu egzekucyjnego numer (...) z 09 października 2001 roku, wystawionego przez Bank (...) S.A. II Oddział we W., opatrzonego na rzecz Bank (...) S.A. klauzulą wykonalności z 21 listopada 2012 roku przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu, Wydział II Cywilny-Odwoławczy, na podstawie postanowienia Sądu Okręgowego z 30 października 2012 roku, sygn. akt II Cz 1752/12 oraz zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 7.200 zł oraz kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Na uzasadnienie żądania pozwu powódka podała, iż 19 lutego 2013 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu M. K. (1), wszczął i prowadzi pod sygnaturą akt Km 938/13 postępowanie egzekucyjne z wniosku pozwanego na podstawie tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego numer (...) z 09 października 2001 roku wystawionego przez Bank (...) S.A. II Oddział we W., opatrzonego na rzecz Banku (...) S.A. z siedzibą w W. klauzulą wykonalności z 21 listopada 2012 roku przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny-Odwoławczy na podstawie postanowienia z 30 października 2012 roku, sygnatura akt II Cz 1752/12. Powódka podniosła, że wierzytelność objęta wskazanym wyżej tytułem egzekucyjnym w całości uległa przedawnieniu, jeszcze przed dniem wszczęcia przez pozwanego postępowania o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko powódce. Powódka wyjaśniła, że 17 marca 2000 roku pomiędzy Bankiem (...) S.A. II Oddział we W., a mężem powódki M. K. (2), została zawarta umowa o kredyt obrotowy numer (...). W tym samym dniu powódka podpisała z Bankiem umowę o przystąpienie do wskazanego wyżej długu kredytowego, na prawach współdłużnika solidarnego. 09 października 2001 roku Bank (...) S.A. II Oddział we W. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny numer (...) przeciwko dłużnikowi M. K. (2) oraz przeciwko powódce K. K., na łączną kwotę 232.173,13 zł, na którą składają się: kwota 186.333,33 zł tytułem należności głównej, kwota 33.475,74 zł tytułem odsetek umownych płatnych od 05 października 2001 roku, kwota 12.344,06 zł tytułem odsetek umownych karnych płatnych do dnia 09 października 2001 roku oraz kwota 20 zł tytułem kosztów zawiadomień wraz z dalszymi odsetkami karnymi w wysokości 37,5% w stosunku rocznym liczonymi od dnia 09 października 2001 roku. Powódka wskazała dalej, że postanowieniem Sądu Rejonowego w Koszalinie z 29 stycznia 2002 roku nadano przedmiotowemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności, lecz jedynie przeciwko M. K. (2). Następnie, 22 stycznia 2009 roku, na skutek wniosku następcy prawnego Banku (...) S.A. II Oddział we W. – Banku (...) S.A. z siedzibą w W., Sąd Rejonowy w Koszalinie nadał bankowemu tytułowi egzekucyjnemu numer (...) klauzulę wykonalności na rzecz tegoż następcy, jednak również tylko przeciwko dłużnikowi M. K. (2). Powódka podniosła, iż pozwany skutecznie wystąpił z wnioskiem o nadanie w stosunku do niej klauzuli wykonalności dopiero 18 czerwca 2012 roku. Wcześniejszy wniosek pozwanego w tym zakresie został przez niego cofnięty, w związku z czym Sąd Rejonowy dla Wrocławia Krzyków postanowieniem z 21 sierpnia 2009 roku umorzył postępowanie w sprawie sygn. akt I Co 2525/09. Powódka wskazała, że pozwany złożył następnie kolejny wniosek w dniu 16 listopada 20101 roku, jednak postanowieniem Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyków z 09 listopada 2011 roku w sprawie sygn. akt I Co 5482/10 został on oddalony, z uwagi na niedostarczenie przez Bank wymaganego oświadczenia o poddaniu się egzekucji, złożonego przez powódkę. Dopiero postanowieniem Sądu Okręgowego we Wrocławiu II Wydziału Cywilnego Odwoławczego z 30 października 2012 roku, została nadana klauzula wykonalności przeciwko powódce K. K..

Powołując się na powyższe okoliczności, powódka wskazała, iż cała niespłacona wierzytelność stała się wymagalna 09 października 2001 roku, a więc po wypowiedzeniu przez pozwanego umowy o kredyt obrotowy. Z uwagi zaś na fakt, że poprzednik prawny pozwanego – Bank (...) S.A. II Oddział we W., wystąpił do Sądu o nadanie klauzuli wykonalności tylko w stosunku do M. K. (2), bieg przedawnienia w stosunku do powódki rozpoczął się właśnie 09 października 2001 roku. Powołując się na poglądy orzecznictwa i doktryny, powódka wskazała jednocześnie, iż do przedawnienia w niniejszej sprawie będzie miał zastosowanie 3-letni termin, liczony od dnia wymagalności roszczenia, w związku z faktem, że przedmiotowa wierzytelność związana jest z prowadzoną przez pozwanego działalnością gospodarczą polegającą na świadczeniu usług finansowych. Taki sam termin przedawnienia odnosi się do odsetek. Z uwagi na powyższe powódka podniosła zarzut przedawnienia i wskazała, że zarówno należność główna, jak i odsetki od niej, uległy przedawnieniu w dniu 09 października 2004 roku. Pierwszą czynność zmierzającą do wyegzekwowania przedmiotowej należności od powódki, pozwany Bank podjął dopiero cztery lata po upływie terminu przedawnienia, składając do Sądu wniosek o nadanie klauzuli wykonalności.

W odpowiedzi na pozew pozwany uznał powództwo i wniósł o zasądzenie od powódki kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że 19 czerwca 2013 roku wniósł do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Wrocław-Śródmieścia we Wrocławiu M. K. (1), prowadzącego w sprawie o sygn. akt KM 938/13 postępowanie egzekucyjne w oparciu o tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego numer (...) z 09 października 2001 roku, zaopatrzony przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu w klauzulę wykonalności postanowieniem z 21 listopada 2012 roku, o umorzenie tegoż postępowania. Pozwany wskazał równocześnie, że 19 czerwca 2013 roku wysłał do powódki pismo z powyższą informacją, jednak ta nie podejmowała skierowanej do niej korespondencji. Postępowanie egzekucyjne zostało umorzone postanowieniem z 28 czerwca 2013 roku, a następnie Komornik Sądowy wydał 22 sierpnia i 09 września 2013 roku postanowienia uzupełniające. Pozwany zarzucił, że powódka nie zwracała się do niego w żadnej formie o umorzenie egzekucji, a od razu skierowała sprawę na drogę postępowania sądowego. Następnie pozwany wskazał, że w niniejszej sprawie znajdzie zastosowanie przepis art. 101 k.p.c., bowiem wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego został przez niego złożony przed doręczeniem mu odpisu pozwu. Od czasu złożenia wskazanego wniosku i próby zawiadomienia o tym powódki, do doręczenia mu pozwu, minęły ponad dwa miesiące. W tym czasie powódka mogła cofnąć pozew. Wobec bowiem umorzenia postępowania egzekucyjnego, powódka zaspokoiłaby swoje roszczenie, bez konieczności wkraczania na drogę postępowania sądowego. Pozwany zarzucił, że postępowanie powódki było niesumienne i niewłaściwe – nie wezwała ona pozwanego do umorzenia niecelowo wszczętej egzekucji, jak i nie podejmowała kierowanej do niej korespondencji informującej o umorzeniu postępowania egzekucyjnego przez Komornika. Tym samym koszty związane z prowadzeniem niniejszego postępowania powstały wyłącznie z winy powódki, a więc wniosek pozwanego o zwrot kosztów procesu jest uzasadniony.

Na rozprawie 15 października 2013 roku pełnomocnik pozwanego podtrzymał stanowisko wyrażone w odpowiedzi na pozew, uznając powództwo i przyznając okoliczności faktyczne sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W myśl art. 213 § 2 k.p.c., Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że jest ono sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Ocena, czy zachodzi jedna z wymienionych przesłanek niedopuszczalności uznania powództwa, powinna nastąpić w zasadzie wyłącznie w świetle materiału procesowego znajdującego się w aktach sprawy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 21 stycznia 1999 roku, sygn. akt I ACa 890/98, OSA 1999 r., nr 11-12, poz. 52).

Uznanie powództwa jest aktem dyspozycyjności pozwanego, który nie tylko uznaje samo żądanie powoda, ale i to, że uzasadniają je przytoczone przez powoda okoliczności faktyczne i godzi się na wydanie wyroku uwzględniającego to żądanie (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z 28 października 1976 r., sygn. akt II CRN 232/76, OSNCP 1977 r., nr 5-6, poz. 101, oraz z 14 września 1983 r., sygn. akt III CRN 188/83, OSNCP 1984 r., nr 4, poz. 60).

W obecnym stanie prawnym, Sąd nie jest uprawniony do badania, czy uznanie powództwa jest zgodne z obiektywnie istniejącym stanem faktycznym. Podejmowanie jakiejkolwiek inicjatywy dowodowej przez Sąd byłoby bowiem sprzeczne z wyrażoną expressis verbis zasadą związania Sądu uznaniem powództwa. Dopiero w sytuacji, gdy z akt sprawy jednoznacznie wynika, że uznanie powództwa jest sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego lub ma na celu obejście prawa, ale okoliczności te nie były dostatecznie wyjaśnione, Sąd może przejawić inicjatywę w celu ich ustalenia zgodnie z prawdą.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie zachodziły jakiekolwiek przesłanki uzasadniające kwestionowanie uznania powództwa przez pozwanego. Okoliczności sprawy w zakresie niezbędnym do oceny uznania, były bezsporne. W świetle powyższego Sąd uznał, iż oświadczenie pozwanego o uznaniu powództwa było skuteczne oraz nie budziło żadnych wątpliwości.

Jak już była o tym mowa, Sąd nie przeprowadzał postępowania dowodowego, uznając za prawdziwe twierdzenia podawane przez strony w pozwie i odpowiedzi na pozew. Przyjmując zatem, że uznanie powództwa w niniejszej sprawie nie jest sprzeczne z prawem, ani nie zmierza do obejścia prawa, jak również jest zgodne z zasadami współżycia społecznego – Sąd pozbawił w całości wykonalności tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego numer (...) z 09 października 2001 roku wystawionego przez Bank (...) S.A. II Oddział we W. zaopatrzonego na rzecz Banku (...) S.A. z siedzibą w W. w sądową klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Okręgowego we Wrocławiu w II. Wydziale Cywilnym Cywilnym-Odwoławczym z 30 października 2012 roku, sygn. akt II Cz 1752/12.

Na uwzględnienie nie zasługiwał przy tym wniosek pozwanego o zasądzenie od powódki kosztów zastępstwa procesowego, przy uwzględnieniu treści art. 101 k.p.c. Wprawdzie pozwany odpowiadając na pozew wniesiony w niniejszej sprawie uznał jego żądanie, to jednak nie sposób przyjąć, iż nie dał on powodów do jego wytoczenia, a jest to przesłanka sine qua non do zastosowania wskazanego wyżej przepisu.

W świetle poglądów doktryny i orzecznictwa, pozwany nie daje powodu do wytoczenia powództwa, jeżeli jego stosunek wobec roszczenia powoda, oceniony zgodnie z doświadczeniem życiowym, usprawiedliwia wniosek, że powód uzyskałby zaspokojenie swojego roszczenia bez wytoczenia powództwa. Równocześnie jednak omawiany przepis co do zasady nie ma zastosowania w tych wypadkach, gdy osiągnięcie skutku prawnego nie może nastąpić w inny sposób niż tylko przez wytoczenie powództwa, choćby zamiary stron były całkowicie zgodne. W tym miejscu należy przytoczyć stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w postanowieniu z 06 grudnia 2012 roku w sprawie sygn. akt IV Cz 121/12 ( LEX numer 1288733), który stwierdził, że jeśli zachodzą okoliczności stanowiące podstawę powództwa opozycyjnego, o którym mowa w art. 840 k.p.c., sam fakt dysponowania przez wierzyciela tytułem wykonawczym, który może stanowić podstawę egzekucji, daje dłużnikowi powód do wytoczenia sprawy w rozumieniu art. 101 k.p.c. Jeśli więc w takiej sytuacji powództwo zostaje wytoczone przez dłużnika i w toku procesu wierzyciel wydaje dłużnikowi sporny tytuł wykonawczy, to dłużnik zasadnie może domagać się zasądzenia zwrotu kosztów procesu na podstawie art. 98 k.p.c., podnosząc, że zaspokojenie roszczenia nastąpiło na skutek wytoczenia powództwa.

Dominujący jest pogląd, iż powództwa przeciwegzekucyjne należą do powództw o ukształtowanie prawa i stanowią środek prawny niweczący skutki prawomocnego orzeczenia. Wyrok konstytutywny przekształca istniejący dotąd między stronami stosunek prawny, przy czym wyrok wydany na tle art. 840 k.p.c. działa ex nunc. Celem zaś powództwa opozycyjnego jest udaremnienie możliwości przeprowadzenia jakiejkolwiek egzekucji na podstawie określonego tytułu wykonawczego. ( por. uchwała Sądu Najwyższego z 30 marca 1976 roku, sygn. akt III CZP 18/76; LEX numer 1972). Powództwo takie może być wytoczone niezależnie od tego, czy przeciwko dłużnikowi została już wszczęta egzekucja, byleby zobowiązanie objęte tytułem wykonawczym było wymagalne. Wówczas dłużnik może żądać pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego tak długo, jak długo zachodzi możliwość wykonania tego tytułu. W doktrynie zasadnie wskazuje się, że już samo istnienie możliwości wykonania tytułu wykonawczego, czyli istniejąca zdolność do egzekucji, pozwala na wystąpienie z powództwem zmierzającym do uniemożliwienia przeprowadzenia egzekucji z tego tytułu wykonawczego.

Z art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. wynika, że konstytutywny skutek wyroku – uwzględniającego powództwo opozycyjne – dłużnik uzyska po wykazaniu, że po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane. Powód w pełni osiąga swój cel związany z tym powództwem, jeżeli uzyska orzeczenie stwierdzające, że tytuł został pozbawiony wykonalności. Tym samym nie sposób zgodzić się z twierdzeniami pozwanego, że wydanie przez Komornika Sądowego postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego na skutek wniosku pozwanego, doprowadziłoby do zaspokojenia powódki w ramach jej roszczenia, bez konieczności występowania na drogę postępowania sądowego. Co więcej – w realiach niniejszej sprawy, gdy egzekucja komornicza wobec powódki została już wszczęta i była prowadzona, jedynym działaniem, jakie ta mogła podjąć, było wytoczenie przedmiotowego powództwa. Tylko w ten bowiem sposób mogła ona podjąć skuteczną merytoryczną obronę przed toczącym się postępowaniem egzekucyjnym. Oceny takiej nie zmienia przy tym fakt, że w piśmie z 19 czerwca 2013 roku pozwany poinformował powódkę o złożeniu do Komornika wniosku o umorzenie postępowania i zadeklarował, że nie będzie w przyszłości dochodził swoich roszczeń na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego numer (...) z 09 października 2001 roku.

Kolejną argumentem uzasadniającym stanowisko Sądu, iż nie ma podstaw do zastosowania w niniejszej sprawie art. 101 k.p.c., jest okoliczność, że wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego został złożony przez pozwanego dopiero po otrzymaniu przez niego odpisu postanowienia z 27 maja 2013 roku o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego wraz z jego uzasadnieniem. Tym samym pozwany już wówczas posiadał wiedzę o toczącym się postępowaniu i podniesionym przez powódkę zarzucie przedawnienia. Nie można więc zgodzić się z twierdzeniami pozwanego, iż wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego został przez niego złożony z własnej woli, gdy nie wiedział jeszcze o mającym się toczyć postępowaniu.

Niezależnie jednak od powyższego, jeszcze raz podkreślenia wymaga, iż jedynym w pełni skutecznym działaniem, jakie mogła podjąć powódka K. K., było wniesienie powództwa opozycyjnego i uzyskanie sądowego wyroku pozbawiającego bankowy tytuł egzekucyjny wykonalności. W świetle poczynionych wyżej rozważań, takie stanowisko Sądu nie powinno budzić wątpliwości.

Dlatego też Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania w niniejszej sprawie normy art. 101 k.p.c. i o kosztach postępowania należnych od pozwanego Banku (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki K. K., orzekł na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. W sprawach bowiem, w których stosunki prawne mogą być ukształtowane jedynie za pośrednictwem wyroku, sąd może również nałożyć obowiązek zwrotu kosztów na uczestnika procesu, po którego stronie leży wyłączna przyczyna danego ukształtowania ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z 27 kwietnia 1977 roku, sygn. akt II CZ 36/77; LEX numer 2152). Z uwagi na powyższe, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 9.217 zł tytułem kosztów procesu, na które składała się częściowa opłata od pozwu w wysokości 2.000 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 7.200 zł, ustalone w oparciu o § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490, j.t.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł (punkt II wyroku).

W punkcie III. sentencji wyroku Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. jedn. Dz. U. 2010 r. Nr 90, poz. 594, ze zmianami) obciążył pozwanego jako przegrywającego sprawę obowiązkiem uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego we Wrocławiu, kwoty 9.608 zł tytułem częściowej opłaty od pozwu, od uiszczenia której powódka została zwolniona.

zarządzenie:

1.  odnotować;

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć:

a)  pełnomocnikowi powódki,

b)  pełnomocnikowi pozwanego;

3.  kalendarz 14 dni;

4.  po prawomocności zwrócić załączone akta.

31 października 2013 roku