Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III AUa 1788/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 maja 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący

SSA Maria Małek - Bujak (spr.)

Sędziowie

SSA Ewa Piotrowska

SSA Jolanta Ansion

Protokolant

Sebastian Adamczyk

po rozpoznaniu w dniu 14 maja 2013 r. w Katowicach

sprawy z odwołania U. O. (U. O. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o prawo do świadczenia przedemerytalnego

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Bielsku-Białej

z dnia 17 lipca 2012 r. sygn. akt VI U 718/12

oddala apelację.

/-/ SSA E. Piotrowska /-/ SSA M. Małek-Bujak /-/ SSA J. Ansion

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

Sygn. akt III AUa 1788/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 kwietnia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w B. odmówił ubezpieczonej U. O. prawa do świadczenia przedemerytalnego. W uzasadnieniu decyzji wskazał, że rozwiązanie stosunku pracy nie nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, lecz stosunek pracy ustał w wyniku rozwiązania umowy o pracę z upływem terminu, na który była zawarta.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła ubezpieczona, wnosząc o ponowne rozpoznanie sprawy. W uzasadnieniu wskazała, że rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło
z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Jednocześnie, ubezpieczona podniosła, iż wygaśnięcie umowy było czynnością pozorną, ponieważ już wcześniej zlikwidowano jej stanowisko pracy.

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że umowa o pracę ubezpieczonej została rozwiązana w trybie art. 30 § 1 pkt 4 k.p. z upływem, terminu na który była zawarta. Zatem, w ocenie organu rentowego, nie została zrealizowana przesłanka zawarta w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, dotycząca rozwiązania umowy z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia.

Wyrokiem z dnia 17 lipca 2012 roku (sygn. akt VI U 718/12) Sąd Okręgowy -
Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bielsku-Białej zmienił zaskarżoną decyzję
w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej U. O. prawo do świadczenia przedemerytalnego od 1 marca 2012 roku.

Sąd Okręgowy na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego,
w szczególności akt organu rentowego oraz zeznań świadka, ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczona U. O. urodzona (...) zawarła z T. W. właścicielem sklepu (...) w B. umowę o pracę na czas określony do 19 stycznia 2009 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku sprzedawcy.

T. W. prowadził działalność w SDH K. na dwóch stoiskach oraz
w CH (...) na jednym stoisku. W SDH K. zatrudniał po dwie ekspedientki na każdym ze stoisk, natomiast w CH (...) zatrudniał trzy ekspedientki. Ubezpieczona była zatrudniona na stoisku w SDH K. na drugim piętrze.

W dniu 20 stycznia 2009 roku strony zawarły kolejną umowę na czas określony
do 18 stycznia 2011 roku na tych samych, co poprzednio.

Z uwagi na spadek klientów, T. W. w styczniu 2011 roku zdecydował się na likwidację stoiska, na którym pracowała ubezpieczona. Decyzję przyśpieszył prowadzony przez SDH K. remont II piętra, co wiązało się z przesunięciem stoiska na jego obrzeża.

T. W. postanowił rozwiązać stosunek pracy ze zmienniczką ubezpieczonej D. H., natomiast ubezpieczonej zaproponował kolejną umowę o pracę na czas określony do 19 sierpnia 2011 roku. Była to praca na stoisku na pierwszym piętrze SDH K., które niejako zostało poszerzone.

T. W. już na miesiąc przed wygaśnięciem umowy, tj. w lipcu 2011 roku uprzedził ubezpieczoną, iż kolejnej umowy z nią nie zawrze z uwagi na nierentowność stanowiska. Wówczas ubezpieczona zwróciła się do niego o rozwiązanie stosunku pracy
z przyczyn ekonomicznych. T. W. po rozmowie z księgową, odmówił stwierdzając, iż nie mógłby przez okres jednego roku zatrudnić nowego pracownika. W konsekwencji tego, ubezpieczona pracowała do czasu wskazanego w umowie, tj. 19 sierpnia 2011 roku.

W dniu 13 marca 2012 roku ubezpieczona złożyła wniosek o prawo do świadczenia przedemerytalnego. Wykazała 33 lata, 3 miesiące i 28 dni okresów składkowych oraz 3 lata,
4 miesiące i 13 dni okresów nieskładkowych. Przed zgłoszeniem wniosku o świadczenie przedemerytalne świadczyła pracę na podstawie umowy o pracę. W dniu 29 lutego 2012 roku upłynął 6 miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. W okresie pobierania zasiłku odwołująca się nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy
, ani zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. Wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego złożyła w terminie nieprzekraczającym 30 dni od wydania zaświadczenia przez Powiatowy Urząd Pracy
w B. z dnia 1 marca 2012 roku.

Ubezpieczona przedłożyła organowi rentowemu świadectwo pracy z dnia 19 sierpnia 2011 roku, z którego wynika, iż stosunek pracy ustał z dniem 19 sierpnia 2011 roku na skutek rozwiązania umowy o pracę z upływem czasu, na który była zawarta.

W ocenie Sądu Okręgowego, na podstawie ustalonego stanu faktycznego, należy przyjąć, iż nastąpiła likwidacja stanowiska, na którym pracowała ubezpieczona. Sąd ustalił,
iż w związku z rozbudową stanowiska pracy na pierwszym piętrze SDH K., która
nie przyniosła spodziewanych efektów, T. W. został zmuszony ze względów ekonomicznych do zredukowania etatów ekspedientek.

Przechodząc do rozważań prawnych, Sąd Okręgowy powołał się na treść
art. 25 § 1 k.p., podnosząc, iż umowy o pracę na czas określony są równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy,
o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej, a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę
nie przekroczyła jednego miesiąca.

Zdaniem Sądu I instancji, umowa zawarta przez ubezpieczoną z pracodawcą w dniu 20 stycznia 2011 roku z mocy samego prawa stała się umową na czas nieokreślony, zatem jej rozwiązanie nie mogło nastąpić z datą wskazana w jej treści, a jedynie za wypowiedzeniem jednej ze stron.

Sąd Okręgowy uznał, iż w okolicznościach faktycznych sprawy, rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu art. 2 pkt 29 lit. a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy na mocy art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy
z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych
, na mocy 477 ( 14) ( ) § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji.

Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy.

Zaskarżając powyższy wyrok w całości, organ rentowy zarzucił mu naruszenie przepisów prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy
z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych
(Dz. U. nr 120, poz. 1252 ze zm.), polegające na przyjęciu, że odwołująca się została w dniu 19 sierpnia 2011 roku zwolniona z pracy przez płatnika składek T. W. prowadzącego sklep (...)
z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz naruszenie art. 25 1 § 1 k.p. polegające na przyjęciu, że umowa zawarta przez odwołującą się w dniu 20 stycznia 2011 roku stała się
z mocy prawa umową zawartą na czas nieokreślony. Ponadto, apelujący zarzucił błąd
w ustaleniach faktycznych, mający znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, polegający na przyjęciu, że odwołująca się została zwolniona z zakładu pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy.

Wskazując na powyższe, organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od odwołującej się na rzecz organu rentowego kosztów procesu za II instancję według norm przepisanych.

W uzasadnieniu środka zaskarżenia organ rentowy wskazał, iż pierwsza umowa
o pracę została zawarta z ubezpieczoną na okres próbny od 20 października 2008 roku do
19 stycznia 2009 roku. Natomiast, kolejne dwie umowy zawarte zostały na czas określony
od dnia 20 stycznia 2009 roku do 19 stycznia 2011 roku oraz od dnia 20 stycznia 2011 roku do dnia 19 sierpnia 2011 roku. Zdaniem apelującego, błędnie wywodzi Sąd Okręgowy,
iż trzecia umowa zawarta przez ubezpieczoną z pracodawcą stanowiła umowę na czas określony, która z mocy samego prawa stała się umową na czas nieokreślony. Odnosząc się do okoliczności towarzyszących wygaśnięciu umowy, tzn. problemów ekonomicznych, które były przyczyną nieprzedłużenia umowy o pracę, wskazuje, iż są one bez znaczenia dla oceny niniejszego stanu faktycznego. Organ rentowy podnosi, iż błędnie Sąd Okręgowy ustalił,
iż pomiędzy stronami stosunku pracy doszło do rozwiązania umowy o pracę z przyczyn dotyczących zakładu pracy, podczas gdy umowa o pracę uległa rozwiązaniu z mocy prawa na skutek upływu czasu, na który była zawarta (art. 30 § 1 pkt 4 k.p.).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Apelacja organu rentowego jest zasadna, jednakże nie wywołuje pożądanego przez apelującego skutku.

Sąd I instancji przeprowadził prawidłowe postępowanie dowodowe, jednakże poczynił błędne ustalenia w zakresie oceny rodzaju zawartej umowy o pracę przez ubezpieczoną. Należy podzielić stanowisko organu rentowego, iż umowa o pracę zawarta z ubezpieczoną przez pracodawcę T. W. na okres od 20 października 2008 roku do 19 stycznia 2009 roku stanowiła umowę na czas próbny. Natomiast, kolejne dwie umowy o pracę zawarte na okres od 20 stycznia 2009 roku do 19 stycznia 2011 roku oraz od 20 stycznia 2011 roku do 19 sierpnia 2011 roku stanowiły umowy na czas określony. Jednakże, z punktu widzenia niniejszego stanu faktycznego, ustalenia te nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia istoty sporu.

Należy wskazać, iż słusznie Sąd I instancji przyjął, że sposób rozwiązania umowy
o pracę odpowiada sposobowi wskazanemu w art. 2 ust. 1 pkt 5 w/w ustawy, jednakże istota sporu sprowadzała się nie do oceny rodzaju umowy o pracę, a jedynie, co do przyczyny rozwiązania.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, pomimo wygaśnięcia umowy o pracę, zawartej na czas określony, faktyczną przyczyną rozwiązania umowy o pracę była likwidacja stanowiska pracy ubezpieczonej, co jasno i precyzyjnie wynika z zeznań T. W.. Były pracodawca ubezpieczonej jednoznacznie wskazuje, że likwidacja stanowiska pracy ubezpieczonej nastąpiła z przyczyn ekonomicznych, bowiem „nie opłacało się go prowadzić” (k. 13 a.s.). Świadek stwierdza, iż zrezygnował z prowadzenia stoiska, które obsługiwała ubezpieczona,
z uwagi na jego nieopłacalność. Jednakże, ze względu na terminową umowę o pracę zawartą z ubezpieczoną, nie wypowiedział tej umowy, tylko przeniósł ubezpieczoną na okres
1 miesiąca na inne stoisko. Były pracodawca rzetelnie przyznaje, iż nie wypowiedział umowy o pracę z ubezpieczoną, ze względu na uregulowania prawne, które ograniczałyby mu zatrudnienie nowego pracownika przez okres 1 roku.

Jak wynika z ustaleń dokonanych przez Sąd Apelacyjny, przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę była likwidacja stanowiska pracy spowodowana redukcją zatrudnienia
z przyczyn ekonomicznych. Błędnie zatem Sąd I instancji w uzasadnieniu swojego orzeczenia powołuje się na treść art. 2 ust. 1 pkt 29 lit. a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 roku, Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.), wskazując, iż rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z przyczyn niedotyczących pracowników, zgodnie z przepisami o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników lub zgodnie z przepisami ustawy z dnia
26 czerwca 1974 roku - Kodeks pracy
, w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z tych przyczyn u pracodawcy zatrudniającego mniej niż 20 pracowników.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, niniejszy stan faktyczny należy rozpatrywać przez pryzmat art. 2 ust. 1 pkt 29 lit. b w/w ustawy, który definiuje przyczyny dotyczące zakładu pracy jako rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych. W ocenie Sądu Apelacyjnego, zatem bez znaczenia jest forma zakończenia zatrudnienia, ale przyczyna - jaką w niniejszym stanie faktycznym była likwidacja stanowiska.

Stosownie do treści art. 2 ust. 1 pkt 5 w/w ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która
do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący, co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn. Bez znaczenia dla prawa ubezpieczonej do dochodzenia świadczenia pozostaje okoliczność, czy odwołująca była zatrudniona na czas określony,
czy na czas nieokreślony.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, ubezpieczona spełniała wszystkie pozytywne przesłanki zawarte w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych do świadczenia przedemerytalnego.

Pomimo słusznego zarzutu organu rentowego, dotyczącego naruszenia prawa materialnego, tj. art. 25 1 § 1 k.p. polegającego na przyjęciu, że umowa zawarta przez odwołującą się w dniu 20 stycznia 2011 roku stała się z mocy prawa umową zawartą na czas nieokreślony, wyrok Sądu I instancji zostaje niewzruszony. Zarzut ten chociaż słuszny, nie dotyczy istoty problemu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację, jako nieuzasadnioną.

/-/ SSA E. Piotrowska /-/ SSA M. Małek-Bujak /-/ SSA J. Ansion

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

JR