Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy w Łodzi II Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:S.S.O. Adam Kmieciak

Protokolant:Małgorzata Grzęda

po rozpoznaniu w dniu 28 stycznia 2014 roku w Łodzi

sprawy z powództwa Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w Ł.

przeciwko Skarbowi Państwa – Wojewodzie (...)

o zapłatę 1.048.825,54 zł

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Wojewody (...) na rzecz powódki Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w Ł. kwotę 625.000 zł (sześćset dwadzieścia pięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 14 listopada 2012 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Wojewody (...) na rzecz powódki Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w Ł. kwotę 32.436 zł (trzydzieści dwa tysiące czterysta trzydzieści sześć złotych) tytułem kosztów sądowych od uwzględnionej części powództwa;

4.  znosi wzajemnie między stronami koszty zastępstwa procesowego.

Sygn. akt II C 1673/11

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 14 listopada 2012 roku skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa – Wojewodzie (...) Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna (...) w Ł. wniosła o zasądzenie od pozwanego kwoty 1.048.825,54 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że dochodzona kwota stanowi odszkodowanie za szkodę, jaka powstała z uwagi na to, że Skarb Państwa, nie będąc w rzeczywistości właścicielem działki (...) o pow. 2.0692 ha, sprzedał ją w 1986 roku spółdzielni. Takie działanie Skarbu Państwa oraz stanowisko reprezentanta Skarbu Państwa w postępowaniu sądowym o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym spowodowało uzasadnione koszty sądowe w kwocie 9.586,54 zł i koszty zastępstwa procesowego w wysokości 4.617 zł oraz utratę własności działki o wartości 1.034.640 zł.

/pozew k. 3-4/

W odpowiedzi na pozew z dnia 20 grudnia 2012 roku Skarb Państwa reprezentowany przez Wojewodę (...) wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kosztów zastępstwa procesowego oraz zasądzenie od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Wojewody (...) pozostałych kosztów postępowania według norm przepisanych.

Strona pozwana podała, że powódka nie wskazała podstawy prawnej roszczenia, a z treści pozwu wynika, że występuje z roszczeniem opartym na płaszczyźnie kontraktowej. Pozwany zakwestionował także występnie przesłanek odpowiedzialności deliktowej Skarbu Państwa, w tym w szczególności szkody i związku przyczynowego.

Pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia powódki w oparciu o art. 422 k.c., a także art. 118 k.c. W związku z tym, że umowa zawarta została w dniu 8 grudnia 1986 roku, roszczenie uległo przedawnieniu z dniem 8 grudnia 1996 roku.

/odpowiedź na pozew k. 78-84/

W piśmie z dnia 7 lutego 2013 roku pełnomocnik powódki wskazał, że podstawą prawną żądania strony powodowej stanowi art. 417 k.c. Okoliczności wskazane w pozwie, polegające na sprzedaży przez Skarb Państwa nieruchomości, nie będącej jego własnością, stanowią okoliczności zawinione przez stronę pozwaną.

/pismo k. 91-93/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Aktem nadania ziemi z dnia 3 sierpnia 1945 roku wydanym przez Pełnomocnika Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych Powiat Ł. i Kierownika Powiatowego Urzędu Ziemskiego w Ł. F. K. otrzymał działkę nr (...) o pow. 2.0814 ha z majątku W., gminy W., powiatu (...).

/akt nadania ziemi k. 44 załączonych akt o sygn. I C 316/10/

Na podstawie decyzji Powiatowego Urzędu Ziemskiego w Ł.z dnia 16 listopada 1945 roku i zgodnie z wnioskiem Nr (...)z dnia 12 grudniu 1946 roku, w dziele II księgi wieczystej Rep. hip. (...) W., F. K.został wpisany jako właściciel w/w działki oraz działki gruntu nr (...)o pow. 3 ha, które nabył na własność na podstawie aktu nadania ziemi z dnia 22 kwietnia 1945 roku wydanego przez Pełnomocnika R.ds. Reformy Rolnej na powiat (...)i Kierownika Powiatowego Urzędu Ziemskiego w Ł..

/zaświadczenie z Wydziału Ksiąg Wieczystych k. 45 załączonych akt o sygn. I C 316/10/

W 1953 roku F. K. wniósł do Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w Ł. wkład gruntowy w ilości 5,08 ha, na który składa się m.in. działka nr (...). F. K. był członkiem Spółdzielni. Po śmierci F. K. członkami spółdzielni zostali jego spadkobiercy.

Przy założeniu po II wojnie światowej pierwszej ewidencji gruntów tego obszaru, plac nr 17 wszedł w skład działki oznaczonej nr (...), plac nr 50 stał się częścią działki nr (...), a plac nr 27 stał się częścią działki nr (...) obrębu W.. W rejestrze gruntów zapisano jako właściciela Skarb Państwa, a jako władającego Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną (...) w Ł..

/uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi z 15.03.2012r. k. 236-246 załączonych akt o sygn. I C 316/10/

Aktem notarialnym Rep. A NR I - (...) z dnia 8 grudnia 1986 roku Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna (...) w Ł. nabyła od Skarbu Państwa nieruchomość położoną we wsi W., gminie B., o obszarze 31,20 ha, na którą składała się m.in. działka nr (...), obejmująca m.in. dawany plac nr 27. W dniu sprzedaży przedmiotowa nieruchomość miała urządzoną księgę wieczystą KW (...), w której jako właściciel wpisany był Skarb Państwa.

/umowa sprzedaży z 08.12.1986r. rep A NR I - (...) k. 5-7/

Dawna działka nr (...)ujawniona w Rep. Hip. (...) W.pod poz. (...) składa się działki ewidencyjnej nr (...)i działki (...)(części działki drogowej). Dawna działka nr (...)jest częścią działki nr (...)ujawnionej błędnie w KW (...). Pozostałą częścią działki nr (...)jest działka ewidencyjna nr (...)ujawniona w KW (...). Dawna działka nr (...)nie była przedmiotem scalania gruntów, ani wymiaru gruntów.

/uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi z 15.03.2012r. k. załączonych akt o sygn. I C 316/10/

Z dniem 1 stycznia 1988 roku na podstawie uchwały XXVII/161/87 Rady Narodowej Miasta Ł. z 29 czerwca 1987 roku w sprawie granic miasta Ł. włączono do miasta Ł. do dzielnicy G. z gminy B. obszary wsi W. o pow. 568,55 ha i W. L. o pow. 208,81 ha.

/uchwała nr XXVII/161/87 Rady Narodowej Miasta Ł. z 29.06.1987r. k. 193, zarządzenie nr 37/97 Prezydenta Miasta Ł. z 30.09.1987r. k. 194-196/

Na skutek wystąpienia przez spadkobierców F. K.przeciwko Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...)w Ł.o uzgodnienie treści księgi wieczystej KW (...)z rzeczywistym stanem prawnym Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi prawomocnym wyrokiem z dnia 15 marca 2012 roku, sygn. akt I C 316/10, uzgodnił treść księgi wieczystej numer (...)prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, XVI Wydział Ksiąg Wieczystych, dla nieruchomości przy ulicy (...)w Ł.z rzeczywistym stanem prawnym w ten sposób, że z działu I przedmiotowej księgi wieczystej wykreślił działkę nr (...)oznaczonej na mapie sytuacyjnej dla celów prawnych sporządzonej przez biegłego geodetę H. Z.zarejestrowanej w Miejskim Ośrodku Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Ł.w dniu 21 września 2011 roku pod numerem (...), stanowiącej część działki oznaczonej w dziele I numerem (...), oraz w dziele II wskazanej księgi wieczystej wykreślił prawo własności Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...)w Ł.do wskazanej działki oznaczonej numerem (...).

/wyrok Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi k. 234-235 załączonych akt o sygn. I C 316/10/

Odpis pozwu o uzgodnienie treści księgi wieczystej KW (...) z rzeczywistym stanem prawnym Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna (...) w Ł. otrzymała w dniu 7 września 2010 roku.

/pozew k. 2-7 załączonych akt o sygn. I C 316/10, potwierdzenie odbioru k. 109 załączonych akt o sygn. I C 316/10/

Pismem z dnia 9 października 2012 roku powodowa spółdzielnia wystąpiła do Skarbu Państwa – Wojewody (...) o zapłatę kwoty 1.034.785,54 zł tytułem odszkodowania na podstawie art. 417 k.c.

/pismo z 09.10.2012r. k. 41-42/

W odpowiedzi na w/w wniosek (...) Urząd Wojewódzki w Ł. poinformował powódkę, że Wojewoda (...) odmówił wypłaty odszkodowania.

/pismo z 24.10.2012r. k. 43/

Wartość rynkowa nieruchomości gruntowej położonej przy ulicy (...) w Ł., nr działki (...)o pow. 2,0692 ha, dla której prowadzona jest księga wieczysta KW (...), wynosi 625.000 zł.

(pisemna opinia biegłego z zakresu szacowania nieruchomości B. L. k. 137-155 wraz ustną opinią uzupełniającą protokół rozprawy z 08.10.2013r. – 00:02:01)

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie powołanych dowodów. Opinia biegłej B. L. jest - w ocenie Sądu - logiczna, spójna, precyzyjna i dokładnie udziela odpowiedzi na postawione pytania objęte tezą dowodową. Sąd, oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy, w pełni uznał wartość dowodową opinii i zaakceptował jako całkowicie przekonywujące wnioski wynikające z jej treści. Opinia ta sporządzona została zgodnie z wymaganiami fachowości, a przy ich wydawaniu biegła dysponowała potrzebną dokumentacją. Biegła wskazała, że określona wartość rynkowa przedmiotowej nieruchomości gruntowej stanowi najbardziej prawdopodobną jej cenę, możliwą do uzyskania na rynku nieruchomości gruntowych niezabudowanych z uwzględnieniem jej aktualnego stanu i cen. Wartość ta określona została na podstawie cen transakcyjnych zawartych w aktach notarialnych umów sprzedaży prawa własności do niezabudowanych nieruchomości gruntowych położonych na terenach rolnych i zawiera się w przedziale uzyskanej ceny najwyższej i najniższej. Wszelkie zgłaszane przez strony wątpliwości co do opinii zostały wyjaśnione w ustnej opinii uzupełniającej na rozprawie, w której biegła podała, że wyceniona nieruchomość charakteryzuje się dość szczególną cechą, jaką jest jej wielkość. Dla potrzeb wyceny wzięto pod uwagę transakcje rynkowe ośmiu podobnych nieruchomości, a bezpośrednio nieruchomości położone po wschodniej stronie Ł. przy ulicy (...). Cena rynkowa tych nieruchomości jest korygowana przez ich lokalizację.

W związku z powyższym na rozprawie w dniu 28 stycznia 2014 roku Sąd oddalił wniosek strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłej sądowej.

Postanowieniem z dnia 8 października 2013 roku Sąd oddalił wniosek powoda o załączenie akt sprawy I C 697/10 Sądu Okręgowego Łodzi, gdzie biegły z zakresu szacowania nieruchomości określił wartość rynkową innej nieruchomości położonej w gminie B., mając na uwadze fakt, że w każdej sprawie Sąd dokonuje własnych ustaleń co do wartości rynkowej konkretnej nieruchomości.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że na podstawie art. 67 § 2 k.p.c. za Skarb Państwa podejmuje czynności procesowe organ państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, lub organ jednostki nadrzędnej. W zakresie określonym odrębną ustawą za Skarb Państwa czynności procesowe podejmuje Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa.

Odpowiedzialność Wojewody (...) jako jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, wynika z obowiązującego w chwili zawarcia umowy sprzedaży z dnia 8 grudnia 1986 roku art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 roku o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości (Dz. U. 1989, Nr 14, poz. 74), zgodnie z którym gospodarka gruntami i wywłaszczanie nieruchomości należą do właściwości rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej. Powyższa ustawa obowiązywała do 1 stycznia 1998 roku. Natomiast na podstawie art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1990 o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 1990, Nr 34, poz. 198 z późn. zm.) do czasu utworzenia rejonowych organów rządowej administracji ogólnej, nie dłużej jednak niż przez 3 miesiące od dnia wejścia w życie ustawy, zadania i kompetencje przechodzące do tych organów, stosownie do przepisów ustawy, realizują:

1.  wojewodowie - zadania i kompetencje należące dotychczas do wojewódzkich rad narodowych oraz do terenowych organów administracji państwowej stopnia wojewódzkiego,

2.  organy gminy - zadania i kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego.

W związku z tym uznać należy, że właściwym organem państwowej jednostki organizacyjnej w niniejszej sprawie jest Wojewoda (...).

Podniesiony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia powódki w oparciu o art. 422 k.c., a także art. 118 k.c. nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z obecnie obowiązującym art. 442 ¹ § 1 k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Przepis ten został wprowadzony do obowiązującego porządku prawnego ustawą z dnia 16 lutego 2007 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 80, poz. 538). Stosownie do treści art. 2 ustawy nowelizującej do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie nowelizującej ustawy to jest przed 10 sierpnia 2007 roku, a według przepisów dotychczasowych w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, stosuje się przepis art. 442 ¹ k.c.

W myśl dotychczasowego przepisu - art. 442 § 1 k.c. - roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulegało przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże w każdym wypadku roszczenie przedawniało się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę.

Bezsporne w niniejszej sprawie jest to, że umową z dnia 8 grudnia 1986 roku powodowa spółdzielnia nabyła od Skarbu Państwa nieruchomość położoną we wsi W., gminie B., na którą składała się m.in. działka nr (...), obejmująca m.in. dawany plac nr 27. O tym, że w/w nieruchomość nie jest własnością Skarbu Państwa, strona powodowa dowiedziała się w momencie otrzymania w dniu 7 września 2010 roku odpisu pozwu wniesionego przez spadkobierców F. K. o uzgodnienie treści księgi wieczystej KW (...) z rzeczywistym stanem prawnym.

Roszczenie jest przedawnione w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 80, poz. 538), jeżeli do dnia 10 sierpnia 2007 r. nie tylko upłynął termin 10-ciu lat określony w art. 442 § 1 zdanie drugie k.c., ale również przed tą datą ujawniła się szkoda (roszczenie stało się wymagalne). Wówczas mają w pełni zastosowanie przepisy dotychczasowe, a nie ma zastosowania art. 442 ¹ k.c. Natomiast, jeżeli do dnia 10 sierpnia 2007 r. upłynie tylko termin z art. 442 § 1 zdanie drugie k.c., a nie ujawni się jeszcze szkoda, to w rozumieniu art. 2 ustawy nowelizującej roszczenie jest jeszcze nieprzedawnione według przepisów dotychczasowych, a więc ma zastosowanie art. 442 ¹ k.c. (przy szkodzie na osobie art. 442 ¹ § 3 k.c.). Wynika to z uwzględnienia, że sam upływ terminu przedawnienia nie wywołuje skutku prawnego. Stwarza on tylko możliwość podniesienia przez dłużnika zarzutu przedawnienia (art. 117 § 2 k.c.). Zarzut taki może być zaś postawiony tylko wobec istniejącego (wymagalnego) roszczenia. Dopóki nie istnieje roszczenie (nie jest ono wymagalne, gdyż nie ujawnił się uszczerbek na zdrowiu oznaczający powstanie szkody na osobie), dopóty dłużnik nie może podnieść zarzutu przedawnienia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2013 roku, sygn. akt II PK 316/12).

W niniejszej sprawie zdarzeniem wyrządzającym szkodę była umowa zawarta w dniu 8 grudnia 1986 roku. Do dnia 10 sierpnia 2007 roku upłynął tylko termin wskazany w art. 442 § 1 k.c., tj. 10 lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę, natomiast szkoda w tym czasie jeszcze się nie ujawniła. Zastosowanie ma zatem przepis art. 442 ¹ § 1 k.c. Przyjmując, iż Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna (...) w Ł. dowiedziała się o szkodzie w dniu 7 września 2010 roku, roszczenie uległo przedawnieniu we wrześniu 2013 roku. Strona powodowa złożyła pozew w przedmiotowej sprawie 14 listopada 2012 roku. W związku z tym w ocenie Sądu roszczenie strony powodowej nie uległo przedawnieniu.

Podstawą odpowiedzialności Skarbu Państwa reprezentowanego w procesie przez Wojewodę (...) jest art. 417 § 1 k.c. obowiązujący w chwili zawarcia umowy sprzedaży. Zgodnie tym przepisem Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez funkcjonariusza państwowego przy wykonywaniu powierzonej mu czynności.

Funkcjonariuszami państwowymi w rozumieniu niniejszego tytułu są pracownicy organów władzy, administracji lub gospodarki państwowej. Za funkcjonariuszy państwowych uważa się również osoby działające na zlecenie tych organów, osoby powołane z wyboru, sędziów i prokuratorów oraz żołnierzy sił zbrojnych (art. 417 § 2 k.c.)

Przy ocenie art. 417 k.c. nie można pominąć wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 grudnia 2001 r., Sk. 18/00, OTK 2001 nr 8, poz. 256. Trybunał Konstytucyjny stwierdził w nim, że art. 417 k.c. jest zgodny z art. 77 ust. 1 Konstytucji, jednak zgodność tę odniósł do określonego rozumienia art. 417 § 1 k.c. Przepis ten jest zgodny z art. 77 ust. 1 Konstytucji, o ile jest rozumiany w ten sposób, że Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie funkcjonariusza państwowego przy wykonywaniu powierzonej czynności. Oznacza to, że o ile uznaje się winę funkcjonariusza za przesłankę odpowiedzialności Skarbu Państwa z art. 417 k.c. za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu powierzonej czynności, to takie rozumienie przepisu art. 417 § 1 k.c. jest sprzeczne z art. 77 ust. 1 Konstytucji.

W związku z tym, że działanie wskazane przez powódkę jako wywołujące szkodę miało miejsce przed wydaniem powołanego wyroku, powstaje problem, czy przedstawiona w tym wyroku wykładnia art. 417 k.c. może mieć znaczenie w rozpoznawanej sprawie. Należy zwrócić uwagę, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego dominuje pogląd, zgodnie z którym przepis uznany za niezgodny z Konstytucją nie może być zastosowany do oceny skutków prawnych zdarzeń, które miały miejsce jeszcze przed wejściem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w życie. Wyrok Trybunału ma charakter deklaratoryjny, a to oznacza, że stwierdzona nim niezgodność z Konstytucją istnieje ex tunc, to jest od daty uchwalenia ustawy, zawierającej ten przepis (por. m. in. wyroki SN z 10.XI.1999 r. CKN 204/98, OSNC 2000, nr 5, poz. 94, 16.XII.1999 r. II CKN 632/98, nie publ., z 7.XII.2000 r. III 27/00, OSNAPiUS 2001, nr 10, poz. 331).

Konsekwencją takiego stanowiska jest kompetencja sądu do odmowy zastosowania w konkretnej sprawie normy niezgodnej z Konstytucją. Jak wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego, art. 417 k.c. nie jest niezgodny z Konstytucją wtedy, gdy jest rozumiany sposób w tym wyroku przedstawiony. Należy zatem odejść od kwestii winy funkcjonariusza państwowego, gdyby bowiem ta przesłanka miała stanowić o odpowiedzialności Skarbu Państwa, to przepis musiałby być uznany za niezgodny z Konstytucją, i to ze skutkiem ex tunc. Wykładnia art. 417 k.c., ze skutkiem ex tunc, ogranicza się w tej sytuacji do kwestii działania zgodnego z prawem.

Przesłanką odpowiedzialności na podstawie art. 417 § 1 k.c. jest więc tylko bezprawność rozumiana jako działanie funkcjonariusza niezgodne z prawem, a nie wina funkcjonariusza.

Skarb Państwa wszakże odpowiada z art. 417 k.c. nie za każdego sprawcę, tylko za „swojego” funkcjonariusza, który nie musi być wskazany in concreto, ale musi zostać wykazane, że w ogóle jakiś funkcjonariusz państwowy, względnie jakieś ogniwo aparatu państwowego ponosi winę w bezpośrednim zachowaniu się sprawczym albo w zaniedbaniu obowiązków organizacyjnych czy nadzorczych, w wyniku których powstała szkoda (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 1999 roku, sygn. akt III CKN 260/98).

Przy zawieraniu umowy sprzedaży z dnia 8 grudnia 1986 roku strona powodowa działała w zaufaniu do księgi wieczystej KW (...), prowadzonej dla nieruchomości położonej we wsi W., gminie B., na którą składała się m.in. działka nr (...), w której jako właściciel wpisany był Skarb Państwa. Wskazać w tym miejscu należy, że umowa, na podstawie której osoba nie będąca właścicielem nieruchomości oświadcza, że sprzedaje nieruchomość nie przenosi własności, ponieważ nikt nie może przenieść prawa, które mu nie przysługuje. Umowa taka nie jest nieważna, lecz całkowicie bezskuteczna, nie może więc stanowić podstawy do dokonania jakichkolwiek wpisów w księgach wieczystych. Dokonanie takich wpisów powoduje niezgodność treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym w zakresie objętym wpisem (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 września 1980 roku, sygn. akt IV CR 202/80).

Zdaniem Sądu działania pozwanego Skarbu Państwa były niezgodne z prawem, bowiem bez względu na to, czy wiedział on o przysługującym mu tytule własności, czy też nie, sprzedał sporną nieruchomość, nie będącą jego własnością, Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w Ł.. Strona powodowa poniosła zatem szkodę, płacąc pozwanemu za nieruchomość, której w istocie nigdy nie nabyła i nie uzyskała zwrotu pieniędzy. Pomiędzy bezprawnym działaniem Skarbu Państwa a powstałą szkodą zachodzi normalny związek przyczynowy określony w art. 361 § 1 k.c.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd przyznał stronie powodowej odszkodowanie, odpowiadające w dacie wyrokowania wartości nieruchomości gruntowej położonej przy ulicy (...) w Ł., nr działki (...) o pow. 2,0692 ha, dla której prowadzona jest księga wieczysta (...), w wysokości określonej przez biegłego z zakresu szacowania nieruchomości, tj. 625.000 zł.

W związku z tym Sąd zasądził od pozwanego Skarbu Państwa – Wojewody (...) na rzecz Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w Ł. kwotę 625.000 zł.

O odsetkach od w/w zasądzonego roszczenia orzeczono w oparciu o art. 481 § 1 k.c., uwzględniając także datę wniesienia pozwu w dniu 14 listopada 2012 roku.

W pozostałej części powództwo zostało oddalone.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. i zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 32.436 zł tytułem kosztów sądowych od uwzględnionej części powództwa.

Koszty zastępstwa procesowego między stronami zostały zniesione wzajemnie w oparciu o art. 100 k.p.c.