Pełny tekst orzeczenia

Sygn.akt III AUa 1319/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 czerwca 2013r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący : SSA Bożena Szponar – Jarocka

Sędziowie : SA Dorota Elżbieta Zarzecka

: SO del. Piotr Prusinowski (spr.)

Protokolant : Edyta Katarzyna Radziwońska

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2013 r. w Białymstoku

sprawy z wniosku K. W., Z. W.

przy udziale zainteresowanych (...) spółka jawna

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym

na skutek apelacji wnioskodawcy K. W., wnioskodawczyni Z. W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 6 listopada 2012 r. sygn. akt V U 911/12

I. oddala apelację.

II. zasądza od wnioskodawców K. W. i Z. W. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. kwoty po 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję .

Sygn. akt III AUa 1319/12

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzjami z dnia 18.04.2012r. (znak: (...)) ustalił dla K. W. i Z. W. okres podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu z tytułu wykonywania pozarolniczej działalności od 30.06.2011r. oraz wskazał podstawę wymiaru składek. Organ rentowy podkreślił, że wnioskodawcy są wspólnikami spółki jawnej (...)którą 30.06.2011r. Sąd Rejonowy w Białymstoku wpisał do KRS postanowieniem z dnia 30.06.2011r. Przedmiotem działalności spółki jest zarówno prowadzenie działalności rolniczej jak i pozarolniczej (punkty 10-21 rubryki 3,1 przedmiot działalności). Nie można więc przyjąć, że przedmiotem działalności spółki jest wyłącznie działalność rolnicza. Ponadto w obowiązującym stanie prawnym przedmiot działalności spółki nie ma znaczenia w kontekście przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Organ rentowy podkreślił, że wnioskodawcy w okresie objętym zaskarżonymi decyzjami nie mieli innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych poza posiadaniem statusu wspólnika spółki jawnej i nie istniała podstawa prawna do objęcia ich ubezpieczeniem społecznym rolników.

Odwołanie od decyzji złożył K. W. i Z. W., zarzucając:

- niewłaściwe zastosowanie art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 2 i art. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej poprzez przyjęcie, że odwołujący prowadzi pozarolniczą działalność – gdy w rzeczywistości prowadzą jednoosobowo działalność rolniczą i działalność rolniczą w formie spółki jawnej;

- niewłaściwe zastosowanie przepisu art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 2 i art.3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przez przyjęcie, że spółka jawna (...) prowadzi działalność pozarolniczą, a nie działalność rolniczą;

- niewłaściwe zastosowanie przepisu art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt 14 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 2 i art. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej poprzez przyjęcie, że odwołujący oraz spółka jawna (...) prowadzą działalność pozarolniczą, a nie działalność rolniczą;

- całkowite pominięcie uregulowania zawartego w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w związku z art. 5a ust. 10 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników i w związku z art. 2 i art. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przez przyjęcie, że odwołujący oraz spółka jawna (...) prowadzi działalność pozarolnicza, a nie działalność rolniczą.

W ocenie odwołujących w powodu rażącego naruszenia i niewłaściwego zastosowania wyżej wymienionych przepisów prawa nie jest możliwe zastosowanie w niniejszej sprawie:

- art. 18 ust. 8 – 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,

- art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zdaniem wnioskodawców, mając na uwadze uregulowania zawarte w art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zostały naruszone w sposób rażący przepisy kodeksu postępowania administracyjnego w postaci: art. 6 kpa – zasada praworządności, art. 7 kpa – zasada prawdy obiektywnej, art. 77 kpa – zasada prawdy materialnej, art. 80 kpa – zasada swobodnej oceny dowodów w stopniu mającym wpływ na podjęte rozstrzygnięcie w sprawie.

Wskazując na powyższe odwołujący wnosili o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i umorzenie postępowania w sprawie.

Sąd Okręgowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 6 listopada 2012 r. oddalił odwołania. Sąd ten ustalił, że K. W. jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 43,13 ha fizycznych (39,33 ha przeliczeniowych). Od dnia 6.11.1998 r. podlegał ubezpieczeniu rolniczemu, w pełnym zakresie, z mocy ustawy, na podstawie decyzji KRUS z 29 grudnia 1998r. W dniu 10 lutego 2001r. zawarł związek małżeński z Z. W.. KRUS decyzją z 14 stycznia 2001r. stwierdziła podleganie przez Z. W. (jako małżonki rolnika) ubezpieczeniu społecznemu rolników od 10 lutego 2001r. Sąd Rejonowy w Białymstoku XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego postanowieniem z dnia 30 czerwca 2011r. wpisał do Krajowego Rejestru Sądowego (...) spółkę jawną. Wspólnikami tej spółki zostali Z. W. i K. W.. Przedmiotem działalności spółki jest między innymi: uprawa zbóż, roślin, działalność usługowa wspomagająca rolnictwo, chów i hodowla zwierząt, pozyskiwanie drewna, pozyskiwanie dziko rosnących produktów leśnych, produkcja wyrobów tartacznych, opakowań drewnianych, metalowych elementów konstrukcyjnych, roboty budowlane, burzenie i rozbiórka obiektów budowlanych, handel (z wyłączeniem pojazdów samochodowych), transport, magazynowanie i przechowywanie towarów, wynajem i dzierżawa. Spółka rozpoczęła prowadzenie działalności. Sąd ustalił również, że wnioskodawcy nadal prowadzą działalność rolniczą w swoim gospodarstwie rolnym, a dodatkowo prowadzą działalność w formie spółki jawnej będącej spółką prawa handlowego Zważywszy na ustalony stan faktyczny Sąd pierwszej instancji odwołał się do treści art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ustawy z 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009r., Nr 205, poz.1585 z późn zm.). Wskazał, że zgodnie z tą regulacją osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność podlegają z tego tytułu obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, przy czym obowiązek ubezpieczeń społecznych osoby prowadzącej pozarolniczą działalność, stosownie do art. 13 pkt 4 powołanej ustawy, powstaje z dniem rozpoczęcia działalności, rodzącej obowiązek ubezpieczeń, a ustaje z dniem, w którym nastąpiło zaprzestanie działalności, z wyjątkiem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Stosownie do art. 8 ust. 6 pkt 4 cytowanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się między innymi wspólników spółki jawnej. Sąd zasygnalizował, że zgodnie z art. 25 § 1 kodeksu spółek handlowych spółka jawna uzyskuje swój byt prawny z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców. Natomiast zgodnie z art. 84 § 2 kodeksu spółek handlowych rozwiązanie spółki następuje z chwilą wykreślenia jej z rejestru. Sąd zauważył, że osoby, które podpisały umowę spółki jawnej uzyskują status wspólników spółki jawnej, od dnia wpisania spółki do rejestru przedsiębiorców i są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Z tego tytułu podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.

Nawiązując do treści odwołań Sąd Okręgowy w Białymstoku odniósł się do regulacji zawartej w art. art. 5a ust. 1 ustawy z 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2008r., Nr 50, poz.291 ze zmianami). W tym kontekście przyjął, że rolnik prowadzący gospodarstwo rolne oraz pozarolniczą działalność jako wspólnik spółki jawnej nie korzysta po dniu 1 stycznia 2003r. z prawa wyboru rolniczego tytułu ubezpieczenia społecznego dokonanego na podstawie art. 5a ustawy z 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 1998r., Nr 7, poz. 25 ze zmianami) oraz art. 2 ustawy z 12.09.1996r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. Nr 124, poz.585) i od tej daty podlega ubezpieczeniu społecznemu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność (art. 6 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z 13 października 1998r. z systemie ubezpieczeń społecznych). W rezultacie przyjął, że wnioskodawcy nie mogą podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników. Jest tak dlatego, że posiadają status wspólników spółki jawnej. Z uwagi na przedstawione wywody Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 14 § 1 kpc. oddalił odwołania. O kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację wnieśli odwołujący się. Zarzucili wyrokowi naruszenie:

- przepisu art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 2 i 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej przez błędne przyjęcie, że wnioskodawcy w spornym okresie prowadzili działalność gospodarczą w rozumieniu tej ustawy, a tym samym byli zobowiązani do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, mimo uiszczenia w tym samym czasie składek do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i braku decyzji KRUS o wyłączeniu z ubezpieczenia rolniczego,

- przepisu art. 217 § 2 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. i art. 232 k.p.c. przez wyprowadzenie błędnego wniosku, że wnioskodawcy nie udowodnili, że nie prowadzą działalności gospodarczej i nie podlegają obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenie społeczne,

- przepisu art. 217 § 2 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. przez uznanie za nieistotny dowód w postaci wystawionych przez spółkę jawną (...) faktur produkcję rolniczą, uzyskiwania przez spółkę wyłącznie przychodów z działalności rolniczej, zgłoszenia do systemy REGON prowadzenia wyłącznie produkcji rolniczej. Skarżący zwrócili również uwagę rozwiązania podatkowe dotyczące spółki jawnej,

- art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. przez błędne uznanie za ustalony stan faktyczny i błędne zastosowanie przepisu, że wnioskodawcy podlegają obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w ZUS, na podstawie art. 8 ust 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Skarżący wskazali, że błędne jest przyjęcie, iż przepis ten ma charakter samoistny i bezwzględnie nakłada obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w ZUS. Argumentowali, że istotny jest rodzaj prowadzonej przez spółkę jawną działalności. W rezultacie wskazali, że Sąd błędnie przyjął, że przepis ten ma zastosowanie jedynie do wspólników, którzy prowadzą działalność pozarolniczą. Podnieśli, że Sąd pominął regulację zawarta w art. 6 ust 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 7 i art. 5a ust 1 i ust 10 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników,

- art. 2 lit a i lit c Rozporządzenia Rady (WE) nr 1782/2003, przez przyjęcie, że spółka jawna (...)oraz wnioskodawcy prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą a nie są rolnikami w rozumieniu tego przepisu,

- art. 2 i 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przez przyjęcie, że spółka jawna(...) oraz wnioskodawcy prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą, mimo jednoznacznych dowodów, że prowadzą wyłącznie działalność rolniczą,

- art. 1 ust 1 pkt 1 i art. 5a ust 1 i 10 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników przez przyjęcie, że spółka jawna (...)oraz wnioskodawcy prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą, mimo jednoznacznych dowodów, że prowadzą wyłącznie działalność rolniczą.

Zgłoszone zarzuty upoważniły skarżących do złożenia wniosku o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i poprzedzających go decyzji ZUS.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja jest niezasadna. Zgłoszone zarzuty posiadają wspólny mianownik. Po pierwsze, skarżący przyjęli tezę, że wybór między powszechnym i rolniczym systemem ubezpieczenia uzależniony został od rodzaju prowadzonej działalności. Po drugie, założyli, że okoliczność opłacania przez nich składek na ubezpieczenie społeczne rolników i brak decyzji o wyłączeniu ich z tego ubezpieczenia tamuje możliwość wydania przez ZUS decyzji w przedmiocie podlegania ubezpieczeniu społecznemu. Po trzecie, charakterystyczne dla stanowiska wyrażonego w apelacji jest ignorowanie normatywnej nomenklatury pojęciowej przyjętej przez ustawodawcę.

Poglądy i przyjęte przez wnioskodawców założenia są fałszywe. Nie wytrzymują krytyki przy zetknięciu z wykładnią obowiązujących przepisów.

Porządkując stan sprawy należy wskazać na istotę postępowania sądowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Jest to konieczne, jeżeli zważyć, że skarżący nawiązują do ubezpieczenia społecznego rolników. Nie można pominąć, że organ rentowy w zaskarżonych decyzjach, po pierwsze, ustalił podleganie skarżących obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, po drugie, określił podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe). Analiza przedmiotowych decyzji nie pozostawia wątpliwości, że przedmiotem decyzji nie była kwestia podlegania przez wnioskodawców obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym rolników. Rozważania te mają znaczenie, jeżeli uwzględni się kontrolno – rozpoznawczy wymiar postępowania sądowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Przedmiotem tej kategorii spraw jest prawo do świadczeń albo określenie sytuacji prawnej podmiotów uczestniczących w relacji ubezpieczeniowej ( T. Zieliński, Ubezpieczenia społeczne pracowników, Warszawa – Kraków 1994, s. 173,). W obu przypadkach rozstrzygnięcia, tak organu rentowego, jak i sądu, mają charakter deklaratywny. Potwierdzają prawnie istniejący stan rzeczy. W tym świetle zarzut apelacyjny wskazujący na niewydajnie decyzji przez KRUS nie ma wpływu na ocenę zasadności rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji. Ustawodawca zestawiając odmienne rodzaje postępowań (administracyjne i sądowe), przypisał sądowi funkcję kontrolną nad wcześniejszym rozstrzygnięciem organu rentowego. Z punktu widzenia tego organu dochodzi do przekształcenia jego roli, z podmiotu decyzyjnego (postępowanie administracyjne), na pozycję jednej ze strony (postępowanie sądowe). Istotą postępowania w tej kategorii spraw jest w konsekwencji konieczność zachowania swoistej instancyjności. W pierwszej kolejności sytuacja ubezpieczonego jest oceniany przez organ rentowy, a dopiero następnie podlega kontroli sądu. Sekwencja ta zmusza do podkreślenia, że postępowanie sądowe ma charakter wtórny do pierwotnego trybu postępowania przed organem rentowym. W rezultacie sąd nie może we własnym zakresie ustalać sytuacji prawnej ubezpieczonych ( B. Wagner, Postępowanie w sprawach emerytalno – rentowych, Gdańskie Studia Prawnicze 2000, t. VI, pod red. U. Jackowiak, s.141). Kontrolna rola sądu musi korespondować z zakresem rozstrzygnięcia dokonanego w decyzji administracyjnej. Jednocześnie należy podkreślić, że postępowanie przed sądem ma charakter rozpoznawczy. Sąd nie ma uprawnień kasatoryjnych (poza nielicznymi wyjątkami), co oznacza odejście od bezpośredniej kontroli sądowej decyzji rentowych ( K. Kolasiński, Rozpoznawanie spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, Warszawa 1989, s. 116). Zasadniczym celem postępowania przed sądem jest merytoryczne rozstrzygnięcie o żądaniach strony, co do których powstał spór (Wyrok SN z 10.05.1996 r., II URN 1/96, OSNAPIUS 1996, nr 21, poz. 324). Występowanie w postępowaniu sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych funkcji kontrolnej i rozpoznawczej implikuje konieczność rozważenia ich wpływu na rozstrzygnięcie sądowe. Pierwsza funkcja została ograniczona jedynie do materialnoprawnej oceny legalności decyzji administracyjnej. Druga została zdeterminowana przedmiotem i zakresem decyzji organu rentowego. W rezultacie postępowanie sądowe względem postępowania administracyjnego jest z jednej strony jego kontynuacją, zaś z drugiej nie można pominąć jego odrębności. Funkcja rozpoznawcza postępowania sądowego zawiera w sobie element odrębności i niezależności od wcześniejszego rozstrzygnięcia organu rentowego. Należy jednak zaakcentować, że odrębność ta nie może wychodzić poza ramy zakreślone przez organ rentowy. Zabieg taki pozostaje bowiem w opozycji do kontrolnego wymiaru postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Sumą powyższych rozważań jest wniosek, że przedmiotem postępowania jest wyłącznie to, czy organ rentowy prawidłowo zastosowała przepis art. 6 ust 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust 6 pkt 4 i art. 12 ust 1 i art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a w konsekwencji, czy istniała podstawa do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne na podstawie art. 18 tej ustawy. Ma to znaczenie, jeżeli uwzględni się, że apelacja zarzuca naruszenie przepisu art. 1 ust 1 pkt 1 i art. 5a ust 1 i 10 i art. 7 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Przepisy te nie były stosowane przez organ rentowy, co oznacza, że również Sąd pierwszej instancji nie mógł ich naruszyć.

Można się zgodzić ze skarżącymi, że ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych i ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników są powiązane ze sobą. W tym kontekście można mówić o konkurencyjności ubezpieczeń społecznych. Zachodzi zatem konieczność zdefiniowania tego związku. Wydaje się, że skarżący powołując się na wskazane przepisy ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników uważają, iż dają one prawo do przyjęcia, że konkurencyjna regulacja zawarta w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych nie ma zastosowania. Wnioskowanie to pomija jednak argumenty systemowe. Relacje występujące między powszechnym i rolniczym ubezpieczeniem społecznym są klarowne. Rolniczy model ubezpieczenia ma charakter subsydiarny. Świadczy o tym art. 7 ust 1 i art. 16 ust 3 ustawy 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Przewidują one, że rolnicze ubezpieczenie emerytalno – rentowemu, wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie nie ma zastosowania, gdy rolnik lub domownik podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu. Znaczy to tyle, że ocena, czy określona osoba podlega obowiązkowym ubezpieczeniom rolniczym ma charakter trzystopniowy. W pierwszej kolejności istotne jest, czy ubezpieczony nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu, w drugiej, znaczenie ma, czy jest on rolnikiem (którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny) lub domownikiem w rozumieniu przepisu art. 6 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, w trzeciej kolejności należy uwzględnić, czy nie zostały spełnione okoliczności wskazane w art. 5a tej ustawy. Uwzględnienie tej systematyki sprawia, że niezasadne są zarzuty apelacyjne wskazujące na naruszenie przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Staje się to zrozumiałe po uwzględnieniu, że wnioskodawcy od dnia 30 czerwca 2011 r. podlegają powszechnemu ubezpieczeniu społecznemu na podstawie art. art. 8 ust 6 pkt 4 w związku z art. 6 ust 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Nie ma do nich zastosowania również przepis art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Sąd Apelacyjny w pełni podziela w tym zakresie rozważania zawarte w uchwale składu Siedmiu Sędziów SN z 22 lutego 2006 r., I UZP 4/05, OSNP 2006, nr 19-20, poz. 304. Sąd pierwszej instancji w sposób szczegółowy przytoczył w uzasadnieniu zapatrywanie Sądu Najwyższego. Nie ma zatem potrzeby powielać tych rozważań.

Wnioskodawcy ignorują argumenty podniesione przez Sąd Najwyższy. Wskazali, że wybór między powszechnym i rolniczym systemem ubezpieczenia uzależniony został od rodzaju prowadzonej działalności. Przed przystąpieniem do rozważań na ten temat należy zwrócić uwagę, że skarżący stanowisko to wkomponowali w zarzut naruszenia prawa procesowego. Zabieg ten nie jest prawidłowy. Analiza akt sprawy nie daje podstaw do przyjęcia, że Sąd pierwszej instancji naruszył przepis art. 217 § 1 i 2 k.p.c., art. 227 k.p.c., art. 231 k.p.c. i art. 232 k.p.c. Apelujący nie wyjaśniają na czym ich zdaniem polega naruszenie reguł dotyczących postępowania dowodowego. Sąd pierwszej instancji przeprowadził przecież wszystkie zawnioskowane przez ubezpieczonych dowody, ustalenia faktyczne, są zbieżne z twierdzeniami wnioskodawców. Należy zauważyć, że Sąd pierwszej instancji nie negował, że wnioskodawcy nadal prowadzą działalność rolniczą w swoim gospodarstwie rolnym, a nadto prowadzą również działalność w formie spółki jawnej. W tym kontekście należy również podkreślić, że Sąd Okręgowy w Białymstoku nie przesądził, czy spółka jawna założona przez wnioskodawców faktycznie prowadzi wyłącznie działalność o rolniczym profilu. Odwołał się jedynie do zadeklarowanego w Krajowym Rejestrze Sądowym przedmiotu działalności spółki. Okoliczności tej strony nie kwestionowały. Uwzględniając to niezrozumiały jest zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Skarżący nie uwzględniają, że Sąd pierwszej instancji stanął na stanowisku, że rodzaj prowadzonej przez spółkę jawną działalności jest bez znaczenia przy stosowaniu przepisu art. 8 ust 6 pkt 4 w związku z art. 6 ust 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Z poglądem tym ubezpieczeni również polemizują. Wskazuje na to treść zgłoszonych zarzutów i ignorowanie poglądów wyrażonych przez SN w przytoczonej powyżej uchwale. Znaczy to tyle, że mimo zgłoszenia zarzutów naruszenia prawa procesowego, w istocie spór koncentruje się na wykładni prawa materialnego. Punktem odniesienia, przy powołaniu się przez skarżących na naruszenie przepisów art. 217 § 1 i 2 k.p.c., art. 227 k.p.c., art. 231 k.p.c., art. 232 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c. jest założenie, że wybór między rolniczym i powszechnym ubezpieczeniem społecznym uzależniony został od rodzaju prowadzonej działalności. Sąd pierwszej instancji słusznie uznał, że pogląd ten jest wadliwy. Oznacza to, że zarzuty naruszenia prawa procesowego są niezasadne.

Pozostając w tym nurcie rozważań, należy zauważyć, że rozgraniczenie obu konkurencyjnych systemów ubezpieczenia społecznego akcentuje aspekt podmiotowy. Czynnik przedmiotowy, konweniujący z rodzajem prowadzonej działalności, został zdeprecjonowany przez podmiotowo – organizacyjny wzorzec, którym posłużył się ustawodawca w przepisie art. 6 ust 1 i art. 8 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Jest to zrozumiałe, jeżeli uwzględni się, że podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników aktualizuje się dopiero wówczas, gdy rolnik lub domownik nie posiada powszechnego tytułu ubezpieczenia. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych i ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników posługują się autonomiczną nomenklatura terminologiczną, której funkcja nie jest ukierunkowana na linearne rozgraniczenie ubezpieczenia powszechnego i rolniczego. Posłużenie się w ustawie systemowej terminem „pozarolnicza działalność” nie ma charakteru dychotomicznego względem pojęcia „działalność rolnicza”, o której mowa w ustawie rolniczej. Należy zwrócić uwagę, że ubezpieczeniu rolniczemu podlega rolnik. W przepisie art. 6 pkt 1 ustawy o u.s. r. wskazano, że rolnikiem jest pełnoletnia osoba fizyczna, zamieszkująca i prowadząca na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej osobiście i na własny rachunek działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym. Definicja rolnika ma charakter złożony. Ma to znaczenie, jeżeli zważyć, że pojęcie to jest punktem odniesienia przy ustalaniu podlegania rolniczemu ubezpieczeniu społecznemu. Posłużenie się rozbudowaną kategorią prawną skłania do poszukiwania związków występujących między jej elementami. Można je pogrupować na takie, które mają cechy podmiotowe (pełnoletnia osoba fizyczna, zamieszkująca na terenie Rzeczpospolitej Polskiej) i te, które akcentują aspekt przedmiotowy (prowadząca osobiście i na własny rachunek działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym). Rozważania te prowadzą do wniosku, że nie w każdym przypadku prowadzenie działalności rolniczej skutkuje objęciem ubezpieczeniem na podstawie art. 7 ust 1 i art. 16 ust 3 ustawy 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Jest tak tylko wówczas, gdy spełnione zostaną równolegle pozostałe przesłanki definicji rolnika. Rozważania te wskazują, że poglądy prezentowane przez apelujących nie są trafne. Kryteria służące do kwalifikacji reżimu ubezpieczeniowego jedynie pośrednio nawiązują do profilu (rolniczego i pozarolniczego) prowadzonej działalności. Przesłanki zawarte w art. 7 ust 1 i art. 16 ust 3 ustawy 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników i art. 8 ust 6 pkt 4 w związku z art. 6 ust 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych mają charakter autonomiczny względem siebie. Jeżeli uwzględni się subsydiarny charakter ubezpieczenia społecznego rolników, to zrozumiał staje się, że uzyskanie statusu wspólnika spółki jawnej (nawet w sytuacji, gdy prowadzi ona wyłącznie działalność rolniczą) skutkuje objęciem powszechnym systemem ubezpieczenia społecznego. Sąd Apelacyjny podziela w tym zakresie zapatrywanie wyrażone przez Sąd pierwszej instancji. Nie można przy tym pominąć, że zapatrywanie wnioskodawców nie znajduje uzasadnienia w literalnej wykładni przepisu art. 8 ust 6 pkt 4 w związku z art. 6 ust 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Nie uzależniają one objęcie ubezpieczeniem społecznym od rodzaju prowadzonej działalności.

Apelujący zgłaszając zarzuty naruszenia art. 2 lit a i lit c Rozporządzenia Rady (WE) nr 1782/2003 oraz art. 2 i 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zapominają, że odmienny od prawa ubezpieczeń społecznych jest przedmiot tych regulacji, a co za tym idzie ich cel i funkcja. Uwagę tą można skierować również pod adresem wystąpienia pełnomocnika wnioskodawców na rozprawie przed Sądem Apelacyjnym w dniu 18 czerwca 2012 r. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1782/2003 dotyczy ustanawiania wspólnych zasad dla systemów wsparcia bezpośredniego w ramach wspólnej polityki rolnej. Rozporządzenie to nie określa praw i obowiązków w ramach prawa ubezpieczeń społecznych. Podobnie wskazanie na przepis art. 2 i 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest chybione, jeżeli uwzględni się, że ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych posługuje się terminologią o szerszym znaczeniu. Punktem odniesienia jest zwrot „osoba prowadząca pozarolniczą działalność” (art. 6 ust 1 pkt 5 ustawy). W przepisie art. 8 ust 6 ustawodawca sprecyzował co kryje się pod tym pojęciem. Po lekturze tego przepisu można nabrać pewności, że prowadzenie działalności gospodarczej, o której mowa w art. 2 i 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, nie wyczerpuje zakresu desygnatów pojęcia „prowadzenie pozarolniczej działalności”. Oznacza to, że wskazane w apelacji i na rozprawie przed Sądem Apelacyjnym przepisy innych niż ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych aktów prawnych nie jest miarodajne przy określeniu sytuacji prawnej wnioskodawców.

Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uwzględnienia apelacji. Dlatego zgodnie z przepisem art. 385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.