Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 kwietnia 2014 roku

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Marka Ratajczyka

po rozpoznaniu w dniu 23 kwietnia 2014 roku

sprawy G. B. (1)

oskarżonego z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., art. 275 § 1 k.k., art. 286 § 1 k.k., art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.; art. 270§1 k.k.; art.270 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.; art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k.

z powodu apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego w Opolu

z dnia 29 października 2013 roku sygn. akt III K 173/12

uchyla zaskarżony wyrok wobec oskarżonego G. B. (1) i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Opolu do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

G. B. (1) został oskarżony to że:

I . w dniu 3 marca 2005r. w L. woj. (...) jako członek zarządu (...) Sp. z o.o. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, posługując się dowodem osobistym J. B. (1) za pomocą wprowadzenia w błąd pracowników Banku (...) w L. co do osoby zawierające umowę z bankiem i podrobienia podpisów J. B. (1) na następujących dokumentach: umowie nr (...), w wekslu własnym in blanco poręczonym przez G. B. (1) i J. B. (1), deklaracji weksla in blanco (poręczonego), oświadczeniu poręczyciela G. B. (1) o poddaniu się egzekucji, oświadczeniu współmałżonka o wyrażeniu zgody na poddanie się egzekucji, oświadczeniu o wyrażeniu zgody na poddanie się przetwarzanie informacji i oświadczeniu wnioskodawcy, przedkładając te dokumenty jako autentyczne zawarł w/w umowę doprowadzając bank do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 420.000 zł i powodując rzeczywistą szkodę w kwocie 324.904,36 zł czym działał na szkodę w/w instytucji,

tj. o przest. z art. 270 § 1 kk w zw. z art. 12 kk i art. 275 § 1kk, 286 § 1 kk, 297 § 1kk w zw. z art. 11 § 2 kk;

II. w dniu 29 kwietnia 2002r. w Z. we zeznaniu podatkowym (...) za rok 2001 w celu użycia za autentyczny podrobił podpis J. B. (1) podpisując się jej imieniem i nazwiskiem, a następnie w/w dokumentu użył jako autentycznego przesyłając go do Urzędu Skarbowego w Z., tj. o przest. z art. 270 § 1 kk;

III. w dniu 10 lutego 2003r. w L. działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w celu użycia za autentyczne na dokumentach dot. umowy gwarancji nr (...): oświadczeniu dłużniku o poddaniu się egzekucji, deklaracji wekslowej, podrobił podpis J. B. (1), podpisując się jej imieniem i nazwiskiem, a następnie użył tych dokumentów jako autentycznych przedkładając je pracownikom Banku (...) w L.,

tj. o przest. z art. 270 § 1 kk w zw. z art. 12 kk;

IV. w dniu 29 kwietnia 2003r. w Z. w zeznaniu podatkowym (...) za rok 2002 w celu użycia za autentyczny podrobił podpis J. B. (1) podpisując się jej imieniem i nazwiskiem a następnie w/w dokumentu użył jako autentycznego przesyłając go do Urzędu Skarbowego w Z., tj. o przest. z art. 270 § 1kk

przy czym zarzucanych w pkt III i IV czynów dopuścił się w warunkach ciągu przestępstw tj. o przest. z art. 270 § 1 kk w zw. z art. 12 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk

V. w dniu 30 kwietnia 2004r. w Z. w zeznaniu podatkowym (...) za rok 2003 w celu użycia za autentyczny podrobił podpis J. B. (1) podpisując się jej imieniem i nazwiskiem a następnie w/w dokumentu użył jako autentycznego przesyłając go do Urzędu Skarbowego w Z., tj. o przest. z art. 270 § 1 kk;

VI. w dniu 25 kwietnia 2005r. w Z. w zeznaniu podatkowym (...) za rok 2004 w celu użycia za autentyczny podrobił podpis J. B. (1) podpisując się jej imieniem i nazwiskiem, a następnie w/w dokumentu użył jako autentycznego przesyłając go do Urzędu Skarbowego w Z., tj. o przest. z art. 270 § 1 kk;

VII. w dniu 31 sierpnia 2006r. w Z. w korekcie zeznania podatkowego (...) za rok 2004 i piśmie skierowanym do (...) działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w celu użycia za autentyczny podrobił podpis J. B. (1) podpisując się jej imieniem i nazwiskiem, a następnie w/w dokumentów użył jako autentycznych przesyłając je do Urzędu Skarbowego w Z.,

tj. o przest. z art. 270 § 1 kk w zw. z art. 12 kk;

VIII. w dniu 5 maja 2006r. w L. woj. (...) na umowie konwersji zadłużenia kredytowego nr (...) (...) zawartej pomiędzy Bankiem (...) w L. a firmą (...) Sp. z o.o. działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru na dokumentach: oświadczeniu współmałżonka o wyrażeniu zgody a zaciągnięcie kredytu, oświadczeniu poręczyciela o poddaniu się egzekucji w związku z poręczeniem wekslowym w ramach umowy kredytowej z dnia 26 kwietnia 2004r., oświadczeniu o poddaniu się egzekucji w związku z kredytem inwestycyjnym w ramach umowy kredytowej z dnia 8 stycznia 2004r. w celu użycia za autentyczne podrobił podpis J. B. (1), podpisując się jej imieniem i nazwiskiem a następnie w/w dokumentów użył jako autentycznych, tj. o przest. 270 § 1 kk i w zw. z art. 12 kk

przy czym zarzucanych w pkt VII i VIII czynów dopuścił się w warunkach ciągu przestępstw tj. o przest. z art. 270 § 1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 91 § 1 kk

W wyroku z 29 października 2013 r., sygn. akt: III K 173/12, Sąd Okręgowy w Opolu wydał następujące rozstrzygnięcie:

1. w miejsce czynów opisanych w punktach I-VIII części wstępnej wyroku uznał oskarżonego G. B. (1) za winnego tego, że w okresie od 29 kwietnia 2002r. do 31 sierpnia 2006r. w L. i Z. działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w krótkich odstępach czasu wielokrotnie podrabiał podpis swojej żony J. B. (1) na różnego rodzaju dokumentach takich jak: umowa nr (...), weksel własny in blanco, deklaracje wekslowe, oświadczenia o poddaniu się egzekucji, oświadczenie o wyrażeniu zgody na poddanie się egzekucji, oświadczenie o wyrażeniu zgody na przetwarzanie informacji, zeznania podatkowe (...), umowa gwarancji nr (...), umowa konwersji zadłużenia kredytowego nr (...) (...), oświadczenie współmałżonka o wyrażeniu zgody na zaciągnięcie kredytu, a następnie przedkładał te dokumenty jako autentyczne tj. występku z art. 270 § 1 kk w zw. z art. 12 kk i za to na podstawie art. 270 § 1 kk wymierzył mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, wykonanie której na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk zawiesił temu oskarżonemu na okres próby lat 2 (dwóch);

2. na podstawie art. 230 § 2 kpk dowody rzeczowe opisane w wykazie dowodów rzeczowych jak k. 127 akt zwrócił pokrzywdzonemu Bankowi (...) w L.;

3. na podstawie art. 626 § 1 kpk, art. 627 kpk i art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o opłatach w sprawach karnych zasądził od oskarżonego G. B. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 2941,44 zł (dwa tysiące dziewięćset czterdzieści jeden złotych i 44/100) tytułem zwrotu kosztów procesu i obciążył go opłatą sądową w kwocie 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych 00/100).

Wyrok powyższy w całości na niekorzyść oskarżonego zaskarżył prokurator, który powołując się na przepisy art. 438 pkt 1, 2 i 3 k.p.k. zarzucił następujące uchybienia:

1.błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść, polegający na wysnuciu przez sąd z przeprowadzonych dowodów błędnych wniosków, że oskarżony G. B. (1) nie jest sprawcą przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k., podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego, prowadzi do przeciwnego wniosku.

2.obrazę przepisów postępowania art. 424 § 1 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia poprzez niewskazanie w pisemnych motywach wyroku okoliczności związanych ze zmianą kwalifikacji prawnej czynów z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k., art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k., art. 270 § 1 k.k. na jeden czyn z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

3.obrazę przepisu prawa materialnego – art. 12 k.k. poprzez określenie, że czyny oskarżonego od punktu I do VIII wyczerpują znamiona występku z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. – wobec spełnienia przesłanek czynu ciągłego, podczas gdy czyny te powinny być zakwalifikowane jako odrębne przestępstwa w ramach ciągu przestępstw w zw. z art. 91 § 1 k.k.

Podnosząc powyższe zarzuty prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Opolu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja prokuratora jest w znacznej mierze zasadna. Charakter podniesionych w niej zarzutów uniemożliwia Sądowi Apelacyjnemu wydanie orzeczenia o charakterze reformatoryjnym, co implikuje z kolei zasadność podniesionego w niej wniosku o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Opolu.

Zaskarżony wyrok zapadł z oczywistą obrazą art. 424 § 1 k.p.k., co uniemożliwia Sądowi Apelacyjnemu dokonania merytorycznej jego kontroli w postępowaniu odwoławczym.

Z treści art. 424 § 1 pkt 2 k.p.k. wynika, iż uzasadnienie powinno także zawierać wyjaśnienie podstawy prawnej zapadłego w sprawie rozstrzygnięcia i wskazywać dlaczego dany pogląd prawny Sąd uznaje za trafny, i z jakich powodów. Nie wystarczy przy tym wymienienie tylko zastosowanych przepisów, ale należy wyjaśnić sposób ich wykładni i zastosowanie (tak m.in. w wyrokach Sądu Najwyższego z 28 lutego 1983 r., sygn. akt: II KR 25/83, OSNPG 3/1984, poz. 17 i z 29 listopada 1989 r., sygn. akt: II KR 198/89, OSNPG 10-11/1990, poz. 78). Uzasadnienie powinno bowiem wskazywać wyjaśnienie podstawy prawnej, a nie tylko jej wskazanie, powinno więc przedstawiać argumentację przemawiającą za zastosowaniem w sprawie tych, a nie innych przepisów.

Sąd Okręgowy przyjmując, iż czyn zarzucany oskarżonemu B. w punkcie I części wstępnej wyroku wyczerpuje jedynie znamiona z art. 270 § 1 k.k., uznał jednocześnie, iż wszystkie zarzucane mu czyny (od I do VIII) stanowią jeden czyn ciągły z art. 270 § 1 k.k. w związku z art. 12 k.k. i za tak zakwalifikowany czyn wymierzył oskarżonemu karę jednego roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem na okres lat 2 (dwóch).

Swoją decyzję w powyższym zakresie Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku uzasadnił w następujący sposób: „ W tej sytuacji Sąd uznał, że jedyne nie budzące wątpliwości dowody, czyli poza wyjaśnieniami samego oskarżonego, sporządzona na zlecenie prokuratury opinia grafologiczna wskazują, że w całym objętym zarzutami okresie, ze z góry powziętym zamiarem i na tle tej samej, trwałej sposobności, oskarżony G. B. składał osobiście na szczegółowo wymienionych w wyroku dokumentach podpisy za swoją żonę J. B., wypełniając tym samym dyspozycję art. 270 § 1 k.k. w związku z art. 12 k.k.” (uzasadnienie wyroku – k. 709 „in fine”). Dodać należy, iż wcześniejsze rozważenia Sądu Okręgowego ograniczają się jedynie do wyjaśnienia dlaczego nie dopatrzono się w działaniu oskarżonego również znamion oszustwa. O ile w tych rozważaniach prawidłowo została wykluczona kumulatywna kwalifikacja prawna z art. 275 § 1 k.k. (zarzut I a/o), to ani jednym zdaniem Sąd Okręgowy nie uzasadnił dlaczego wykluczył również kumulatywną kwalifikację z art. 297 § 1 k.k.

Przyjmując kwalifikację prawną z art. 270 § 1 k.k. w związku z art. 12 k.k., Sąd Okręgowy również ani jednym zdaniem nie uzasadnił z czego wynika, iż oskarżony działał w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru. Ma to istotne znaczenie dla przeprowadzenia merytorycznej kontroli wyroku, ponieważ obie powyższe przesłanki w istocie nie zostały przez ustawodawcę sprecyzowane. Dotyczy to zarówno „z góry powziętego zamiaru”, jak i „krótkich okresów czasu”. Orzecznictwo Sądu Najwyższego i Sądów Apelacyjnych nie jest w tym przedmiocie jednolite.

W związku z powyższym należy mieć na uwadze, iż czyn ciągły charakteryzuje się jednym zamiarem, który dotyczyć musi wszystkich elementów składowych czynu. W wyroku z 26 marca 1999 r., sygn. akt: IV KKN 28/99, (Prok. i Pr. 1999, Nr 10, poz. 2), Sąd Najwyższy stwierdził m.in., iż : „ Nie spełnia kryteriów czynu ciągłego przypadek, w którym poszczególne działania sprawcy nie zostały objęte, jednym z góry powziętym zamiarem, lecz zostały dokonane z identycznym zamiarem, takim samym w odniesieniu do każdego zachowania, lecz nie istniejącym z góry, a pojawiającym się sukcesywnie przy podejmowaniu każdego kolejnego zachowania”. Podobny pogląd został wyrażony również w uchwale Sądu Najwyższego z 21 listopada 2001 r., sygn. akt: I KZP 29/01 (OSNKW 2002 r., z. 1-2, poz. 2) oraz postanowieniu tego Sądu z 9 marca 2006 r., sygn. akt: V KK 271/05 (OSNKW 2006, z. 5, poz. 50). Musi to być zatem „ten sam zamiar”, a nie „taki sam zamiar”. Nie jest również możliwe aby czyn ciągły został popełniony w zamiarze odnawialnym.

W szeregu orzeczeniach Sąd Najwyższy wypowiadając się na temat przyjętego w art. 12 k.k. kryterium „krótkich odstępów czasu” podkreślał, iż jest ono wyjątkowo nieostre, wywołuje liczne kontrowersje i rozbieżności zarówno w teorii jak i praktyce. W niektórych orzeczeniach poświęconych konstrukcji czynu ciągłego dopuszcza akceptowanie jako „krótkich” takich odstępów czasu, które przekraczałyby okres miesiąca, a nawet kilku miesięcy (tak m.in. w wyroku z 1 lutego 2006 r., sygn. akt: II KK 127/05, Biuletyn Prawa Karnego 2006 r., nr 4, uchwała Sądu Najwyższego z 29 października 2002 r., sygn. akt: I KZP 30/02, z. 11-12, poz. 89). Z drugiej strony w szeregu innych orzeczeń Sąd Najwyższy wskazuje, iż rozpatrywane okresy w założeniu powinny być kilkudniowe, a maksymalnie nie mogą przekroczyć kilku tygodni (tak m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z 27 lutego 2002 r., sygn. akt: II KKN 41/00, KZS 2001, Nr 3, poz. 23). W kilku innych orzeczeniach Sąd Najwyższy wypowiedział się, iż niedopuszczalne jest aby okresy między zachowaniem przekroczyły rok (tak m.in. w postanowieniu z 9 marca 2006 r., sygn. akt: V KK 271/05, OSNKW 2006 r., z. 5, poz. 50 oraz z 4 marca 2008 r., sygn. akt: III KK 302/07, BPK 2008 r., Nr 7, poz. 24).

Przesłankę „krótkich odstępów czasu” należy interpretować analogicznie jak tożsamą przesłankę instytucji ciągu przestępstw (art. 91 § 1 k.k.). W Kodeksie karnym opracowanym pod redakcją dra Michała Królikowskiego i prof. Roberta Zawłockiego wyrażony został następujący pogląd: „ Jeśli ciąg przestępstw został dokonany na przestrzeni szeregu lat, to dopuścić można, że krótkie odstępy czasu pomiędzy przestępstwami wynosić mogą nawet pary miesięcy. Z drugiej jednak strony jeżeli ciąg trwał kilka tygodni, to krótkie okresy czasu nie mogą przekraczać tygodnia. Omawianą przesłankę należy zatem relatywizować dla całego okresu trwania ciągu przestępstw, porównując czy odstępy pomiędzy poszczególnymi przestępstwami w porównaniu do całego okresu mogą uchodzić za krótkie. Jako graniczny okres <<krótkiego odstępu czasu>> pomiędzy dwoma popełnionymi po sobie przestępstwami należy przyjąć jednak sześć miesięcy” (Kodeks karny. Część ogólna. Tom II, Komentarz do art. 32-116, pod redakcją dra Michała Królikowskiego i prof. Roberta Zawłockiego. Wydawnictwo C.H.Beck. Warszawa 2010 r. – strona 681-682).

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Okręgowy powinien mieć na względzie powyższe rozważania i w przypadku ewentualnego ponownego odejścia od przedstawionej w akcie oskarżenia kwalifikacji prawnej, uzasadnić zgodnie z wymogiem wynikającym z treści art. 424 § 1 pkt 2 k.p.k. swoje stanowisko, mając ponadto na względzie, iż pomiędzy zarzucanymi oskarżonemu czynami minęły następujące okresy czasu: pomiędzy I a II – 10 miesięcy, pomiędzy IV a V – 1 rok, pomiędzy V a VI – 1 rok bez 5 dni, pomiędzy VI a VII – 1 rok i 4 miesiące.

Należy mieć również na względzie, iż chociaż przepis art. 12 k.k. odnośnie przesłanki „krótkich” odstępów czasu nie zawiera żadnych wskazówek interpretacyjnych, to należy mieć na uwadze, że w analogicznym przepisie art. 6 § 2 kodeksu karnego skarbowego ustawą nowelizacyjną z 7 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 178, poz. 1479) ustawodawca wprowadził określenie, iż za krótki okres czasu uważa się okres najwyżej sześciu miesięcy. Jak się wydaje można to być wskazówka interpretacyjna również dla wykładni art. 12 k.k., gdyż trudno przyjąć, aby identyczne pojęcia użyte w dwóch pokrewnych aktach prawnych rozumiane były odmiennie (tak m.in. w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 8 grudnia 2010 r., sygn. akt: II AKa 192/10, KZS 2011/5/62).

Powinien Sąd Okręgowy pamiętać również o tym, że niezależnie od ustalenia granic czasowych omawianą przesłankę należy interpretować w kontekście więzi uzasadniającej uznanie poszczególnych zachowań za fragmenty większej całości, jaką jest przestępstwo ciągłe, ponieważ muszą to być zachowania realizujące ten sam zamiar.

Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ani jednym zdaniem nie wyjaśnił dlaczego nie przyjął również proponowanej w akcie oskarżenia kumulatywnej kwalifikacji prawnej z art. 297 § 1 k.k. (zarzut I aktu oskarżenia), chociaż z opisu czynu, jaki przyjął ten Sąd w punkcie I części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku wynika, iż posłużył się on sfałszowanymi dokumentami przedkładając je jako autentyczne.

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Okręgowy powinien pamiętać również o tym, iż w orzecznictwie sądowym nie budzi wątpliwości, iż przepis art. 297 § 1 k.k. służy do kryminalizacji zachowań na przedpolu naruszenia dóbr prawnych chronionych przez art. 286 k.k. Przepis art. 297 §1 k.k. nie jest też przepisem szczególnym wobec art. 286 § 1 k.k. Możliwe jest też przypisanie sprawcy przestępstwa z art. 297 § 1 k.k. w zbiegu kumulatywnym z art. 286 § 1 k.k. w przypadku ustalenia, iż w chwili przedłożenia w banku sfałszowanego dokumentu i podpisania umowy kredytowej, sprawca miał zamiar nie wywiązania się z obowiązku spłaty rat kredytowych.

W zarzucie I aktu oskarżenia wyraźnie stwierdzono, iż sfałszowane dokumenty zostały przedłożone w Banku (...) w L. w celu uzyskania kredytu. W zmienionym przez Sąd Okręgowy opisie czynu przypisanego oskarżonemu nie wskazano komu i w jakim celu przedłożono te sfałszowane dokumenty, chociaż z uzasadnienia wyroku niezbicie wynika, iż miały one służyć uzyskaniu kredytu. Należy zauważyć, iż uzyskanie określonego w art. 297 § 1 k.k. kredytu nie należy do znamion tego przestępstwa. Ustawodawca przesunął więc karalność „na przedpole” czynu stanowiącego klasyczne oszustwo, które jest przestępstwem skutkowym. Przestępstwo z art. 297 § 1 k.k. jest przestępstwem formalnym z narażenia, którego dokonanie następuje z chwilą przedłożenia fałszywych lub stwierdzających nieprawdę dokumentów. (tak m.in. w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 26 lipca 2000 r., sygn. akt: II AKa 93/00, Orz. Prok. i Pr. 2002, nr 1, poz. 24). Należy mieć również na względzie, iż w przypadku gdy sprawca czynu zabronionego z art. 297 § 1 k.k., posługuje się sfałszowanym dokumentem, to jego zachowanie można zakwalifikować

kumulatywnie (art. 11 §2 k.k.) z art. 270 § 1 k.k.

Wykluczając z opisu czynu znamiona oszustwa z art. 286 § 1 k.k., Sąd Okręgowy stwierdził w uzasadnieniu wyroku, iż w sprawie „ nie ma żadnego dowodu, iż G. B. od początku nie chciał bądź też nie mógł spłacać zaciągniętych zobowiązań” (cytat z uzasadnienia wyroku – k. 708). Zdaniem tego Sądu wynikało to z wyjaśnień samego oskarżonego oraz zeznań przesłuchanych w sprawie świadków.

W związku z tą częścią rozważań należy mieć na względzie, że określone w art. 286 § 1 k.k. przestępstwo oszustwa jest przestępstwem umyślnym zaliczanym do tzw. celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. W orzecznictwie sądowym nie budzi wątpliwości pogląd, iż o zamiarze oszustwa można również wnioskować z zachowań sprawcy składających się na elementy strony przedmiotowej przestępstwa, a nie tylko z jego wyjaśnień, w których swój zamiar kwestionuje.

Prokurator w apelacji słusznie zarzuca, iż Sąd Okręgowy nie odniósł się w wystarczającym stopniu w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku do pewnych elementów leżących po stronie przedmiotowej. O ile dla ustalenia złego zamiaru sprawcy oszustwa kredytowego liczą się tylko zaszłości z czasu popełnienia czynu, to zdarzenia późniejsze mogą być również pomocne w dokonaniu ustaleń zamiaru.

W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy ustala, iż w chwili zawierania umowy kredytowej z bankiem, oskarżony miał pełne możliwości spłaty kredytu, to nie wywiązał się z tego obowiązku „ na skutek niesolidności i problemów kontrahentów, firma (...) zaczęła zalegać ze spłatą kolejnych rat, miała też kłopoty z obsługą wcześniejszych zobowiązań” (cytat z uzasadnienia wyroku).

Krytykując w apelacji stanowisko Sądu Okręgowego w tej kwestii skarżący podnosi, iż brak jest w aktach sprawy dokumentów potwierdzających powyższe ustalenia, a w zeznaniach podatkowych za poszczególne lata brak jest dokumentów potwierdzających aby firma oskarżonego przynosiła zyski. Brak jest również – zdaniem skarżącego – dowodów świadczących o zatorach płatniczych kontrahentów oskarżonego. Zdaniem skarżącego o tym, że oskarżony miał pełne możliwości spłaty kredytu (ale brał go z zamiarem niespłacenia)), świadczą również realizowane przez niego inwestycje w K. i na autostradzie (...), oraz inne realizowane w okresie do 2007 r. – roku boomu inwestycyjnego (oskarżony wyjaśnił, że te roboty zostały rozliczone). Ponownie rozpoznając sprawę Sąd powinien rozpytać oskarżonego dlaczego do chwili obecnej nie spłacił żadnej raty kredytu pomimo posiadania domu w Z. i działki nad morzem. Powinien również rozważyć czy sporządzenie z żoną intercyzy majątkowej nie było spowodowane chęcią uniemożliwienia bankowi egzekucji roszczeń z majątku wspólnego.

Wskazać też należy, iż umowa będąca przedmiotem badania przez biegłego na potrzeby postępowania karnego, a którą przedłożył bank, zawiera inne podpisy pracowników banku, niż ta która była przedmiotem postępowania w Wydziale Cywilnym Sądu Okręgowego w Gliwicach, dostarczona przez żonę oskarżonego J. B. (1). Prokurator w związku z tym zarzuca w apelacji, iż obie umowy (...) różnią się tylko podpisami osób (akta XII C 180/11). Prokurator podnosi również, iż J. G. nie mógł podpisać umowy przedłożonej w Sądzie Okręgowym w Gliwicach, ponieważ w okresie od 3 do 14 marca 2005 r. przebywał poza granicami Polski.

Ponownie rozpoznając sprawę, Sąd Okręgowy powinien mieć na względzie wszystkie powyższe okoliczności i dążyć do ich wyjaśnienia poprzez rozpytanie oskarżonego i skonfrontowanie jego wyjaśnień z innymi dowodami zgromadzonym w sprawie. Powinien też ustalić czy oskarżony w dalszym ciągu prowadzi przynoszącą zyski działalność gospodarczą i czy podjął jakiekolwiek działania zmierzające do spłaty rat kredytowych.

Sąd Apelacyjny nie przesądza w żaden sposób przyszłego rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego w Opolu, które będzie zależeć wyłącznie od dokonanych ustaleń. W wypadku konieczności sporządzenia uzasadnienia przyszłego wyroku należy pamiętać o tym, aby spełniało ono wymogi z art. 424 § 1 i 2 k.p.k.

Ponownie rozpoznając sprawę należy w pełni korzystać z możliwości jaką daje treść art. 442 § 2 k.p.k. Konieczne jest przesłuchanie oskarżonego G. B. (1) i o ile strony uznają to uzasadnione, poprzestać na ujawnieniu dowodów, które nie miały wpływu na uchylenie wyroku.