Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 kwietnia 2014 roku

Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Aleksandra Różalska - Danilczuk

Protokolant: apl. adw. Katarzyna Książek

po rozpoznaniu dnia 27 marca 2014 roku w W.

na rozprawie

sprawy z powództwa B. M. (1) i S. M.

przeciwko miastu (...)

o ustalenie

I.  ustala, iż powódka B. M. (1) wstąpiła w stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...) z dniem 7 maja 2011 r.

II.  oddala powództwo S. M.

III.  zasądza od pozwanego miasta (...)na rzecz powódki B. M. (1)kwotę 380 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

IV.  zasądza od powoda S. M.na rzecz pozwanego miasta (...)kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

Sygn. akt I C 815/13

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 29 marca 2013 r. powodowie B. M. (1) oraz S. M. wnieśli o ustalenie, że powódka B. M. (1) z dniem 7 maja 2011 roku wstąpiła w stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W., przy ul. (...), po swoim ojcu T. W. oraz o ustalenie, że S. M. w tym samym dniu wstąpił w prawo najmu tego lokalu jako małżonek B. M. (1).

W odpowiedzi na pozew pozwane miasto (...)wniosło o oddalenie powództwa w całości, podnosząc, że T. W.nie mieszkał w przedmiotowym lokalu co najmniej od września 2009 r. i nie mogło w związku z tym dojść do skutecznego wstąpienia w stosunek najmu po jego śmierci.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

T. W. od był najemcą lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W., przy ul. (...) będącego w dyspozycji miasta stołecznego W. (bezsporne, potwierdzone kserokopią umowy – k. 8-9v). Wraz z nim w przedmiotowym lokalu zamieszkiwała córka B. M. (1) wraz mężem S. M. (bezsporne). W okresie od wiosny do jesieni wyjeżdżał na działkę rekreacyjną, jednak jego centrum życiowe zogniskowane było w przedmiotowym mieszkaniu. Posiadał w nim osobny pokój, w który znajdowały się jego rzeczy. Nigdy nie wyprowadził się z tego mieszkania (dowód: zeznania świadków B. R. – k. 44-45, E. W. – k. 45, M. O. – k. 45-46, T. O. – k. 46, zeznania powoda – k. 59).

We wrześniu 2009 r. stan zdrowia T. W. pogorszył się na tyle, że wymagał stałej opieki (dowód: zeznania świadka B. R. – k. 44-45 opieką nad nim zajęły się córki B. R. i E. W. (dowód: zeznania świadków B. R. – k. 44-45, E. W. – k. 45). Następnie trafił do Zakładu (...) w W. gdzie przebywał od 5 lipca 2010 r. do 1 grudnia 2010 r. a później, od 7 stycznia 2011 r. do Zakładu (...) w W., gdzie przebywał do chwili śmierci (dowód: zaświadczenia – k. 4, 5, zeznania świadków B. R. – k. 44-45, E. W. – k. 45, zeznania powoda – k. 59). T. W. zmarł 7 maja 2011 r. (bezsporne).

Po śmierci ojca B. M. (2)wystąpiła do Urzędu Miasta (...)o potwierdzenie wstąpienia w stosunek najmu lokalu po śmierci ojca i otrzymała odpowiedź odmowną. Została również zobowiązana do dobrowolnego rozliczenia się z zajmowanego lokalu w terminie jednego miesiąca (bezsporne, potwierdzone pismem – k. 3).

B. M. (1)jest osobą posiadającą trwały umiarkowany stopień niepełnosprawności (dowód: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności – k. 6). S. M.posiada orzeczoną rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy (dowód: wyrok SO Warszawa Praga w Warszawie z dn. 18 maja 2007 r., VII U 1670/06 – k. 7).

W oświadczeniu z dnia 28 września 2009 r. B. M. (1) jako osoby zamieszkujące w lokalu wskazała siebie, męża S. M. oraz syna P. M. (dowód: oświadczenie – k. 22).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie okoliczności, które nie były sporne pomiędzy stronami oraz dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy oraz zeznań świadków i powoda. Autentyczność dokumentów złożonych do akt nie była kwestionowana przez strony oraz nie budziła wątpliwości Sądu. Sąd dał wiarę zeznaniom wszystkich wysłuchanych świadków bowiem ich treść wzajemnie się potwierdzała, a ich zeznania były spontaniczne i Sąd nie znalazł podstaw by twierdzić, że ich zeznania mogłyby być wyuczone czy też wzajemnie uzgodnione. Sąd dał również wiarę zeznaniom powoda, bowiem były one szczere i rzeczowe oraz korelowały z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo B. M. (1) zasługiwało na uwzględnienie w całości, natomiast powództwo S. M. podlegało oddaleniu.

Podstawę prawną dla wystąpienia z żądaniem o ustalenie stanowi art. 189 kpc. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą przesłanką merytoryczną powództwa o ustalenie jest interes prawny, rozumiany jako potrzeba ochrony sfery prawnej powoda, którą może uzyskać przez samo ustalenie stosunku prawnego lub prawa (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 2011 roku, sygn. akt II CSK 568/10). Interes prawny dotyczy szeroko rozumianych praw i stosunków prawnych. Występuje on wówczas, gdy istnieje niepewność prawa lub stosunku prawnego zarówno z przyczyn faktycznych, jak i prawnych. Niepewność ta może być wynikiem spodziewanego kwestionowania prawa lub stosunku prawnego. Należy przyjąć, że powód ma interes prawny w wytoczeniu powództwa o ustalenie, o ile wykaże, że oczekiwane rozstrzygnięcie wywoła takie skutki w stosunkach między stronami, w następstwie których ich sytuacja prawna zostanie określona jednoznacznie i tym samym wyeliminowane zostanie, wynikające z błędnego przekonania co do przysługiwania powodowi określonych uprawnień, ryzyko naruszenia w przyszłości jego praw (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2002 r., II CKN 919/99, niepublikowany).

Bez wątpienia powódka miała interes prawy, bowiem miasto (...)nie uznało roszczeń powódki o uznanie, że wstąpiła ona w stosunek najmu lokalu po zmarłym ojcu oraz wskazywało, że będzie zobowiązane do odzyskania przedmiotowego lokalu. Pozbawiło by to powódkę możliwości zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych.

Powódka opierała swoje żądanie na treści art. 691 kc. Zgodnie z tym przepisem w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą, jeżeli osoby te stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci.

Jak wskazuje Sąd Najwyższy stałe zamieszkiwanie z najemcą osoby mu bliskiej oznacza ześrodkowanie przez tę osobę całej swej działalności życiowej w lokalu najemcy, tak by zajmowany przez tę osobę lokal stanowił jej centrum życiowe (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2000 r. I CKN 40/99, LEX nr 811808).

Pozwany podnosił, że T. W. nie zamieszkiwał w lokalu w chwili śmierci, a zatem nie mogła zostać spełniona przesłanka wspólnego zamieszkiwania z najemcą do chwili jego śmierci.

Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego T. W. nigdy nie wyprowadził się z przedmiotowego lokalu, natomiast jego niezamieszkiwanie w nim miało charakter przejściowy, związany ze stanem jego zdrowia. Powodowie, jako osoby chore nie miały faktycznej możliwości opiekowania się T. W., dlatego ciężar ten spadł na jego pozostałe córki. Sąd ustalił, że centrum życiowe T. W. znajdowało się w lokalu przy ul. (...), bowiem tam, we własnym pokoju, miał wszystkie swoje rzeczy i tam zamierzał wrócić w przypadku powrotu do zdrowia.

W orzecznictwie wskazuje się, iż przerwa w faktycznym przebywaniu w miejscu stałego zamieszkiwania, nawet gdy wykazuje cechy długotrwałości, nie pozbawia danej osoby miejsca zamieszkania wynikającego z zamiaru stałego pobytu i nie wskazuje na zmianę miejsca zamieszkania (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dn. 20 czerwca 2001 r., I CKN 1179/98). Dlatego też w ocenie Sądu nie doszło do zmiany miejsca zamieszkania T. W.. Również fakt złożenia oświadczenia, na którym brak jest nazwiska T. W. nie potwierdza by na stałe opuścił on lokal. Oświadczenie takie może być podstawą do obliczania opłat związanych z używaniem lokalu, jednak ze względu na swoją prostotę nie może wskazywać konkretnych okoliczności zamieszkiwania danych osób w lokalu.

Dlatego też uznać należało, że zaszły wszystkie przesłanki pozwalające na ustalenie, że B. M. (1) wstąpiła w stosunek najmu po zmarłym ojcu T. W. z dniem jego śmierci.

Powód S. M. dochodził ustalenia, że wstąpił w prawo najmu lokalu nr (...) przy ul. (...) w W. jako małżonek powódki. Roszczenie powoda podlegało oddaleniu.

Powód nie wykazał w żaden sposób interesu prawnego w domaganiu się ustalenia żądanego stosunku prawnego. Jak wskazano już na wstępie rozważań Sądu interes prawny stanowi niezbędną przesłankę merytoryczną powództwa o ustalenie. O ile w przypadku powódki B. M. (1) doszło do niepewności co do jej stanu prawnego, poprzez nieuznanie jej prawa do lokalu i żądanie pozwanego co do opuszczenia przez nią przedmiotowego lokalu tak w przypadku S. M. do tej pory nie ma takich podstaw. Zgodnie z art. 680 ¹ § 1 zd. 1 kc małżonkowie są najemcami lokalu bez względu na istniejące między nimi stosunki majątkowe, jeżeli nawiązanie stosunku najmu lokalu mającego służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych założonej przez nich rodziny nastąpiło w czasie trwania małżeństwa. Powód mógłby domagać się ustalenia istnienia stosunku najmu wynikającego z powyższego przepisu w przypadku, gdyby prawo to było kwestionowane przez pozwanego, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca. Dlatego uznać należało, że wobec nie kwestionowania istnienia stosunku najmu lokalu po stronie powoda S. M., jego żądanie było co najmniej przedwczesne i nie spełniało przesłanki interesu prawnego wymaganego zgodnie z przepisem art. 189 kpc. Mając na uwadze powyższe uznać należało, że powództwo S. M. podlegało oddaleniu.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

W punkcie III wyroku Sąd uznając, że powódka B. M. (1)wygrała w całości zasądził na jej rzecz od pozwanego miasta (...)kwotę 380 zł, na którą złożyła się uiszczona opłata od pozwu w kwocie 200 zł oraz kwota 180 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z § 6 pkt. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

W punkcie IV wyroku Sąd uznając, że pozwany S. M. przegrał w całości zasadził od niego na rzecz pozwanego kwotę 180 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z § 6 pkt. 2 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.