Dnia 30 maja 2014 r.
Sąd Apelacyjny w Poznaniu, Wydział I Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSA Jerzy Geisler
po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2014 r.
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa D. B.
przeciwko (...) sp. z o.o. w G.
o zapłatę
oraz z powództwa wzajemnego (...) sp. z o.o. w G.
przeciwko D. B.
na skutek zażalenia pozwanego – powoda wzajemnego
na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 28 kwietnia 2014 r.
sygn. akt IX GC 289/14
postanawia:
oddalić zażalenie.
SSA Jerzy Geisler
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy oddalił wniosek pozwanego – powoda wzajemnego o zwolnienie od kosztów sądowych – opłaty od pozwu wzajemnego w kwocie 5.000 zł. W uzasadnieniu orzeczenia wskazał, że wnioskodawca będący osobą prawną nie przedłożył żadnych dokumentów ilustrujących jego obecną sytuację finansową, które mogłyby stanowić podstawę do rzetelnego rozpatrzenia jego wniosku. Samo złożenie przez stronę oświadczenia o niemożliwości poniesienia kosztów sądowych nie jest wystarczające do uwzględnienia wniosku.
W zażaleniu na to postanowienie pozwany – powód wzajemny wniósł o jego uchylenie w całości i zasądzenie od przeciwnika procesowego zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego. Podniósł, że Sąd winien był wezwać go do przedłożenia stosownych dokumentów jeżeli uznał, że wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych zawierał braki w tym zakresie.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.
Zwolnienie od kosztów osoby prawnej obwarowane jest większymi rygorami niż zwolnienie osoby fizycznej. Musi ona udowodnić, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie. Nie wystarczy zatem złożenie oświadczenia o braku środków na pokrycie kosztów sądowych lecz konieczne jest udowodnienie tej okoliczności. Przepis art. 103 u.k.s.c. nie uznaje bowiem nieudokumentowania lub nienależytego udokumentowania wniosku przez osobę prawną za brak formalny podlegający rygorowi z art. 130 k.p.c. Osoba prawna może zaś to wykazać wszelkimi dostępnymi dowodami, jednak podstawowe znaczenie mają w tym zakresie dokumenty. Inicjatywa dowodowa ciąży na stronie, która domaga się zwolnienia. Tymczasem żadne dowody na okoliczność braku możliwości ponoszenia przez pozwanego – powoda wzajemnego kosztów sądowych nie zostały przedstawione. Sąd Okręgowy oddalił wniosek skarżącego, właśnie z uwagi na brak jakichkolwiek dokumentów, które umożliwiłyby analizę jego sytuacji finansowej. Nie zostały one załączone także do zażalenia, pomimo wyraźnego zaakcentowania konieczności ich przedstawienia w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia. Wobec powyższego w dalszym ciągu jest wyłączona możliwość oceny stanu majątkowego wnioskodawcy. Wbrew twierdzeniom skarżącego samo stwierdzenie, że od marca 2014 r. jego sytuacja majątkowa uległa pogorszeniu z uwagi na kryzys w branży budowlanej nie jest wystarczające dla uwzględnienia wniosku. Zwolnienie przedsiębiorstwa od kosztów sądowych nie jest także uzależnione od braku posiadania oszczędności z przeznaczeniem na ten cel, lecz od wykazania, że jego efektywne aktywa (gotówka, towary itp.) nie wystarczą na pokrycie tych kosztów.
Z tego też względu Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. zażalenia oddalił.
SSA Jerzy Geisler