Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 22 maja 2014 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2014 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa Spółdzielczej (...) z siedzibą w G.

przeciwko A. I. (1)

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim

z dnia 18 grudnia 2013r. sygn. akt I C 1632/12

1.  zmienia punkt II zaskarżonego wyroku i nadaje mu następujące brzmienie:

II. zasądza od pozwanej A. I. (1)na rzecz powoda (...) z siedzibą w G.kwotę 833,33 Zł (osiemset trzydzieści trzy 33/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 5 września 2013 r. i w pozostałej części powództwo oddala,

2.  w pozostałej części apelację oddala,

3.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 132 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego,

4.  przyznaje od Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim) na rzecz adw. A. J. kwotę 90 zł powiększoną o 23 procentowy podatek od towarów i usług tytułem udzielania pomocy prawnej z urzędu pozwanej w postępowaniu apelacyjnym.

II Ca 121/14

UZASADNIENIE

Powód (...)w G.wniosła pozew przeciwko A. I. (1)domagając się uznania za bezskuteczną w stosunku do powoda umowy o dział spadku i zniesienie współwłasności nieruchomości opisanych w księgach wieczystych nr (...)prowadzonych prze Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim, zawartej miedzy T. K.i A. I. (2)z dnia 6 lutego 2012 r. przed notariuszem A. M.w Kancelarii Notarialnej w O.repertorium A nr (...) w części jakiej umowa ta dotyczy nieodpłatnego zbycia przez M. K.na rzecz A. I. (1)udziałów po 1/6 części nieruchomości opisanych we wskazanych księgach w celu umożliwienia powodowi dochodzenia zaspokojenia wierzytelności wynikającej z nakazu zapłaty Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim z dnia 27 stycznia 2007 r. sygn. akt IV Nc 123/07 oraz kosztów postępowania egzekucyjnego prowadzonych przeciw dłużnikowi. oraz zasądzenie kosztów postępowania. W piśmie z dnia 8 maja 2013 r. rozszerzyła żądanie pozwu i wniosła o zasądzenie od pozwanej kwoty 833,33 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 7 maja 2-013 r. do dnia zapłaty.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa.

Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim wyrokiem z dnia 18 grudnia 2013 r. uznał za bezskuteczną opisaną w pozwie umowę w części dotyczącej nieodpłatnego zbycia przez M. K. na rzecz A. I. (1) udziałów w wysokości po 1/6 w nieruchomościach opisanych w pozwie. Oddalił powództwo w pozostałej części i orzekł o kosztach postępowania. Rozstrzygnięcie swoje oparł na następujących ustaleniach:

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim dnia 27 stycznia 2007 r. nakazał M. K. aby zapłacił na rzecz powoda kwotę 6.674,07 zł wraz z odsetkami oraz kwotę 1.467 zł tytułem kosztów postępowania. W dniu 27 marca 2007 r. nakazowi temu została nadana klauzula wykonalności. Na podstawie przedmiotowego tytułu wykonawczego były prowadzone postępowania egzekucyjne, które były umarzane w związku z ich bezskutecznością.

W dniu 6 lutego 2012 r. M. K. zawarł umowę opisaną w pozwie . A. notarialnym z dnia 21 grudnia 2012 r. sporządzonym przed notariuszem V. Z. pozwana A. I. (1) sprzedała G. P. i B. P. niezabudowana nieruchomość zapisaną w księdze wieczystej kw nr (...) za cenę 5000 zł. Pieniądze ze sprzedaży pozwana przeznaczyła na spłatę swoich długów. Pozwana nie wiedziała o kredycie brata. Pozwana zużywając korzyść nie powinna się liczyć z obowiązkiem zwrotu (art. 409 k.c.). Z tych powodów Sąd oddalił powództwo w pozostały zakresie.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożyła powódka zaskarżając je w zakresie oddalającym powództwo. Zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 409 k.c. poprzez jego błędną wykładnie polegającą na przyjęciu, że przeznaczenie przez pozwaną kwoty uzyskanej ze sprzedaży na spłatę swoich długów skutkuje tym, że uzyskana przez nią korzyść majątkowa została przez nią zużyta lub utracona a tym samym obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasł. W oparciu o ten zarzut wniosła o zmianę pkt. . II wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz strony powodowej kwoty 833,33 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 7 maja 2013 r. i zasądzenie kosztów.

Pozwana wniosła o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest w przeważającej części zasadna.

Art. 409 k.c. określa zakres obowiązku zwrotu korzyści,. Przepis ten stanowi, że obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony. Wyjątek od tej podstawowej reguły stanowi sytuacja, gdy wyzbywając się korzyści lub zużywając ją P. był liczyć się z obowiązkiem zwrotu.

Sąd Rejonowy ustalił, że pozwana nie powinna była liczyć się z obowiązkiem zwrotu. Ustalił także że pozwana środki uzyskane ze sprzedaży nieruchomości zużyła na spłatę swoich długów i dlatego nie jest już wzbogacona.

Słusznie apelująca zarzuca, że powyższa ocena dotycząca zakresu aktualnego wzbogacenie pozwanej nie jest trafna. Przesłanka zużycia lub utraty korzyści jest w doktrynie i w orzecznictwie ujmowana wąsko. W szczególności przyjmuje się, że przesłanka ta nie jest spełniona, jeżeli wzbogacony zużył wprawdzie pierwotna korzyść lecz nabył za nią inne mienie alba zaoszczędził konieczne wydatki , które zmuszony byłby pokryć ze swego majątku, np. spłacił dług. W takiej sytuacji wzbogacenie istnieje nadal i odpowiada wartości uzyskanego mienia albo zaoszczędzonego wydatku (por. Roman Trzaskowski /w/ Komentarz do k.c. pod redakcją Jacka Gudowskiego, Warszawa 2013 r., tom III cz. 1 , s, 324; uchwała 7 sędziów SN z dnia 25 kwietnia 1996 r., III CZP 153/95; wyrok SN z dnia 2 lutego 2012 r., II CSK 670/11).

Wobec więc istnienia wzbogacenia należało zmienić zaskarżony wyrok i zasądzić dochodzoną kwotę. Natomiast odsetki należą się od momentu wezwania do zapłaty, które nastąpiło, w dniu doręczenia pozwanej odpisu pozwu - 5 września 2013 r. (k- 1-1 akt). Żądanie odsetek od wcześniejszej daty było więc nieuzasadnione.

Mając na uwadze powyższe okoliczności należało, zgodnie z art. 386 i 385 k.p.c., orzec jak w sentencji.