Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2014 roku

Sąd Okręgowy w Łodzi II Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodnicząca: Sędzia S.O. Sylwia Łopaczewska

Protokolant: st. sekr. sąd. Sylwia Nowakowska - Birke

po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2014 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa Zakładu Produkcji (...) Spółdzielni Pracy w Ł. w likwidacji

przeciwko J. W. (1) i J. W. (2)

o zapłatę

oddala powództwo

Sygnatura akt II C 727/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 3 czerwca 2013 roku, sprecyzowanym w piśmie z dnia 11 września 2013r., skierowanym przeciwko J. W. (2) i J. W. (1), powód Zakład Produkcji (...) Spółdzielnia Pracy w Ł. w likwidacji, reprezentowana przez likwidatora J. D., wniósł o zasądzenie od pozwanych solidarnie kwoty 350.000 zł., z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem zwrotu nakładów na wzniesienie budynku magazynowego (handlowo – usługowego) na gruncie, będącym w użytkowaniu wieczystym pozwanych, położonym w Ł. przy ul. (...).

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa podała, iż sporny budynek magazynowy powodowa Spółdzielnia Pracy wybudowała w latach 1985-1990 na gruncie Skarbu Państwa , będącym wówczas w użytkowaniu Zakładów (...) w Ł.. Prawo użytkowania wieczystego przedmiotowej działki gruntu zostało przeniesione na pozwanych oraz D. W. (po której spadek nabył J. W. (2)), umową z dnia 23 grudnia 1993 roku, zawartą z likwidatorem Zakładów (...) w Ł.. Za przejęty budynek magazynowy pozwani są zobowiązani zwrócić powodowi równowartość poniesionych na jego wzniesienia nakładów finansowych. (pozew k. 3-5; pismo z 11 września 2013r. k.33).

Pozwani J. W. (2) i J. W. (1) w odpowiedzi na pozew z dnia 7 października 2013r. wnieśli o oddalenie powództwa w całości, podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia oraz zarzut braku legitymacji procesowej biernej, wywodząc, że nie nabyli prawa użytkowania wieczystego spornej działki gruntu, natomiast prawo własności nieruchomości oraz nakładów w postaci budynku magazynowego przysługuje Skarbowi Państwa. Ponadto podnieśli, że strona powodowa nie udowodniła faktu ani wysokości poniesionych nakładów. (odpowiedź na pozew k. 39-39v.)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Nieruchomość położona w Ł. przy ulicy (...), oznaczona jako działka nr (...), o powierzchni 5516 m ², jest działką ziemi zabudowaną budynkami przemysłowymi. Dla nieruchomości Sąd Rejonowy dla Łodzi–Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą o numerze (...).

Wg stanu na dzień 18 listopada 2011r. w rubryce 0.1, jako oznaczenie księgi, wskazano „grunt oddany w użytkowanie wieczyste”. W dziale I-SP „spis praw związanych z własnością” wpisano „działka gruntu w użytkowaniu wieczystym do 5 grudnia 2089 roku”. W dziele I księgi wieczystej nie odznaczono zabudowań na przedmiotowym gruncie. W dziale II ujawniono prawo własności Skarbu Państwa oraz prawo użytkowania wieczystego przysługujące J. i J. małżonkom W. we wspólności ustawowej małżeńskiej w 1/10 części oraz J. W. (2) w 9/10 części. W dziale III wpisane było ostrzeżenie o toczącym się postępowaniu egzekucyjnym na prawach J. i J. małżonkom W., w celu wyegzekwowania należności Zakładów Produkcji (...) Spółdzielnia Pracy w likwidacji w Ł. w sprawie XIV KM 22/94 oraz o toczącym się postępowaniu egzekucyjnym na prawach J. W. (2), w celu wyegzekwowania należności wierzyciela J. D. – likwidatora Zakładów Produkcji (...) Spółdzielnia Pracy w likwidacji w Ł. w sprawie KM (...). W dziale IV wpisano hipotekę umowną zwykłą na kwotę 171.360 złotych będącą zabezpieczeniem wierzytelności przysługującej Zakładom Produkcji (...) w Ł. w likwidacji oraz hipotekę przymusową zwykłą złotych kwocie 5.801,61 złotych stanowiącą zabezpieczenie odsetek na rzecz (...), oraz hipoteki przymusowe zwykłe na zabezpieczenie należności Gminy Ł.. Wszystkie hipoteki zostały ustanowione na prawie użytkowania wieczystego. (odpis zwykły księgi wieczystej – karty 27-39 z załączonych akt sprawy Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi o sygn. akt I C 903/11))

Księga wieczysta o numerze (...) została założona po odłączeniu z ksiąg wieczystych KW nr (...), na podstawie wniosków z dnia 31 grudnia 1993 roku oraz umowy sprzedaży prawa użytkowania wieczystego z dnia 23 grudnia 1993 roku i decyzji z dnia 26 marca 1992 roku, stwierdzającej nabycie prawa użytkowania wieczystego. (kopia odpisu księgi wieczystej- k. 129-129 odwrót z załączonych akt sprawy Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi o sygn. akt I C 903/11)

W dniu 11 kwietnia 2012 roku, w uwzględnieniu wniosku Zakładu Produkcji (...) Spółdzielni Pracy w likwidacji o wpisanie do księgi wieczystej naniesień budowlanych, znajdujących się na działce (...), wpisano w dziale I naniesienia w postaci budynku handlowo – usługowego, na podstawie kopii mapy ewidencyjnej. Z aktualnego odpisu księgi wieczystej wynika, iż w jej dziale I i II prawo użytkowania wieczystego połączone jest prawem własności budynku stanowiącego odrębną nieruchomość.

(notatka urzędowa – k.137; wydruk z przeglądarki ksiąg wieczystych – k. 208-226, notatka urzędowa karta 228 z załączonych akt sprawy Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi o sygn. akt I C 903/11; zawiadomienie o wpisie – k. 12-13) .

Działka nr (...) powstała z działki nr (...) i części działek nr (...), ujętych w decyzji uwłaszczeniowej. (z uzasadnienia decyzji z dnia 28 grudnia 2005 roku – k. 9 odwrót z załączonych akt sprawy Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi o sygn. akt I C 903/11)

Teren nieruchomości objętych księgami wieczystymi KW nr (...) został kupiony od osób fizycznych przez Skarb Państwa, jego część została na podstawie decyzji nr (...) z dnia 30 listopada 1976 roku przekazana Zakładom (...) w budowie w Ł. w odpłatne użytkowanie, na czas nieokreślony. Teren przekazany Zakładom (...) w budowie w Ł. obejmował teren przy ul. (...) w części o pow. 9.545 m ² z nieruchomości objętej księgą wieczystą Kw nr (...), oznaczony jako działki nr (...), przy ul. (...) o powierzchni 8.541 m ² z nieruchomości objętej księgą wieczystą Kw (...), oznaczony jako działki (...), przy ul. (...) o powierzchni 23.409 m ² z nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) i oznaczony jako działki nr (...). (decyzja z dnia 30 listopada 1976 roku – k.177-178 v. z załączonych akt sprawy Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi o sygn. akt I C 903/11)

Na podstawie Zarządzenia nr (...)Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 22 styczna 1982 roku, Zakłady (...) w Ł. i Zakłady (...) w budowie w Ł. uległy połączeniu z dniem 1 stycznia 1982 roku. Połączenie przedsiębiorstw nastąpiło w ten sposób, że Zakłady (...) w Ł. przejęły cały majątek Zakładów (...) w budowie w Ł., według stanu ustalonego bilansem tego przedsiębiorstwa, sporządzonym na dzień 31 grudnia 1981 roku. Przedsiębiorstwu przydzielono do prowadzenia m.in. Zakład w budowie w Ł. przy ul. (...). (zarządzenie z dnia 22 stycznia 1982 roku – k. 180-181 z załączonych akt sprawy Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi o sygn. akt I C 903/11)

Na podstawie umowy o przekazanie – przejęcie nieruchomości zawartej w dniu 10 kwietnia 1984r. pomiędzy Zakładami (...) w Ł., a Spółdzielnią Pracy (...) w Ł. doszło do przekazania przez Zakłady (...) w Ł., na rzecz powodowej Spółdzielni, działki gruntu o powierzchni 2,5 ha, położonej w Ł. przy ul. (...) wraz ze znajdującym się tam niedokończonym budynkiem administracyjno - socjalnym. W zamian za przekazanie przedmiotowej części gruntu wraz z budynkiem, powodowa Spółdzielnia zobowiązała się, oprócz zapłaty ceny na rzecz przekazującego Zakładu, do przejęcia i spłaty kredytu bankowego zaciągniętego przez przekazującego i do zapłaty wykonawcy za dostarczone materiały. Umowa ta została zawarta na podstawie uchwały nr 120 Rady Ministrów z dnia 16 września 1983 roku w sprawie zagospodarowania lub likwidacji inwestycji wstrzymanych, (umowa k. 7-9 załączonych akt sprawy Sądu Okręgowego w Łodzi o sygn. akt I C 242/01)

Budowa w/w budynku administracyjno - socjalnego została przez powodową Spółdzielnię zakończona, a ponadto Spółdzielnia wybudowała ze swoich środków budynek magazynowy. Adresatem pozwolenia na budowę tego budynku była Spółdzielnia. Przez rok Spółdzielnia prowadziła tam produkcję zabawek, a później została postawiona w stan likwidacji, ( okoliczność bezsporna; dokumenty dotyczące budowy załączone do akt niniejszej sprawy – koperta k.100)

W dniu 2 września 1991 roku Spółdzielnia Pracy (...), działając w oparciu o uchwałę Rady Nadzorczej, w drodze umowy sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego, sprzedała J. W. (2) prawa i roszczenia z tytułu wybudowania obiektu inwestycyjnego znajdującego się przy ul. (...). Umowa ta dotyczyła praw i roszczeń do budynku administracyjno - socjalnego i za pieniądze pochodzące z tej sprzedaży powodowa Spółdzielnia chciała zmodernizować linię produkcyjną zabawek w celu prowadzenia dalszej działalności. J. W. (2) nie zapłacił Spółdzielni ceny z tej umowy. W 1991 roku Spółdzielnia zawarła z J. W. (2) umowę najmu części powierzchni magazynu wynoszącej 660 m. (umowa k. 10-11 załączonych akt sprawy Sądu Okręgowego w Łodzi o sygn. akt I C 242/01; okoliczności niesporne i znane Sądowi urzędowo)

Prawo użytkowania wieczystego powstało w drodze administracyjnej.

Decyzją z dnia 26 marca 1992 roku Wojewoda (...) stwierdził nabycie z dniem 5 grudnia 1990 roku przez Zakłady (...) w likwidacji prawa użytkowania wieczystego gruntu położonego w Ł. przy ul. (...), oznaczonego jako działki nr (...) o powierzchni 3632 m ^{( 2)}, (...)o powierzchni 3488 m ^{( 2)}, (...)o powierzchni 195 m ^{( 2)}, (...) o powierzchni 3578 m ^{( 2)}, (...)o powierzchni 881 m ^{( 2)} i(...)o powierzchni 298 m ^{( 2 )}- o łącznej powierzchni 14072 m ^{( 2)} oraz nieodpłatne nabycie własności budynku znajdującego się na tym gruncie, a także odmówił stwierdzenia nabycia przez ww. Zakłady prawa użytkowania wieczystego gruntu oznaczonego jako działki nr (...). Z uzasadnienia decyzji wynika, że na przedmiotowym gruncie Zakłady (...) rozpoczęły budowę budynku administracyjno-socjalnego. Niezakończony obiekt na podstawie uchwały nr (...)Rady Ministrów z dnia 16 września 1983 roku został umową z dnia 10 kwietnia 1984 roku przekazany Spółdzielni Pracy (...) w Ł., za zwrotem nakładów poniesionych ze środków własnych Zakładów oraz spłatą kredytu zaciągniętego przez przekazującego. W uzasadnieniu wskazano także, iż Spółdzielnia Pracy - Zakład Produkcji (...) w Ł., bez uregulowania stanu prawnego gruntu, aktem notarialnym z dnia z dnia 2 września 1991 roku sprzedała J. W. (2) prawa i roszczenia z tytułu wybudowania Zakładu Produkcji (...) na nieruchomości przejętej w dniu 10 kwietnia 1984 roku od Zakładów im. (...) w Ł.. Przedmiotowa decyzja została wydana na wniosek Zakładów (...) w Ł. w likwidacji z dnia 20 stycznia 1992 roku. We wniosku podkreślono, iż Zakłady w wykonaniu postanowień ustawy nr(...)Rady Ministrów z dnia 16 września 1983 roku zobowiązujących inwestorów do rozliczenia i zagospodarowania inwestycji zaniechanych, sprzedały na podstawie umowy z dnia 10 kwietnia 1984 roku Zakładom Produkcji (...) Spółdzielnia Pracy w Ł. obiekt administracyjny, wchodzący w skład budowanego zakładu odtworzeniowego zlokalizowanego przy ul. (...), bez uregulowania stosunków prawnych użytkowania wieczystego gruntów, na których zlokalizowany był obiekt. Wskazano także, iż (...) Spółdzielnia Pracy w Ł., na skutek postawienia jej w stan likwidacji, sprzedały zakupione od (...) im. A. (...) naniesienia – obiekty J. W. (2), aktem notarialnym z dnia 2 września 1991 roku, również bez uregulowania stosunków prawnych użytkowania wieczystego gruntów. (decyzja – k. 25-26; wniosek – k. 84-84/odwrót, też k. 104-104/odwrót; umowa z dnia 10 kwietnia 1984 roku – k. 107-107 v.; umowa z dnia 2 września 1991 roku – k.108-109 z załączonych akt sprawy Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi o sygn. akt I C 903/11)

W dniu 23 grudnia 1993 roku likwidator Zakładów (...) w Ł. zawarł z J. W. (2) i J. W. (1) oraz D. W. umowę notarialną, na podstawie której J. i J. małżonkowie W. nabyli udział wynoszący 1/10, natomiast D. W. udział wynoszący 9/10 części prawa użytkowania wieczystego gruntu położonego w Ł. przy ul. (...), oznaczonego jako działki nr (...) o łącznej powierzchni 13.774 m ^{( 2)}. W umowie oznaczono przedmiotowe działki, wskazując, iż działka nr (...) o powierzchni 3632 m ^{( 2)}, położona jest w Ł. przy ul. (...) i objęta jest księgą wieczystą nr KW (...). Działka nr (...) o powierzchni 5488 m ^{( 2)}, objęta jest księgą wieczystą KW (...), która to księga prowadzona jest dla większej nieruchomości, położonej w Ł. przy ul. (...). Działka nr (...) o powierzchni 10.095 m ^{( 2)}, objęta jest księgą wieczystą KW nr (...), która to księga prowadzona jest dla większej nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...). Działka nr (...) o powierzchni 3578 m ^{( 2)}, objęta jest księgą wieczystą KW nr (...), która to księga prowadzona jest dla nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...), składającej się z działek ziemi o nr (...) przy czym działka nr (...) pochodzi z podziału działki nr (...) na sześć działek ziemi. Działka nr (...) o powierzchni 881 m ^{( 2)}, objęta jest księgą wieczystą Kw nr (...), która to księga prowadzona jest dla nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...), stanowiącej działkę ziemi oznaczoną na mapie nr 122/2, przy czym działka nr (...) uległa podziałowi na dwie działki ziemi oznaczone numerami (...). Strony umowy oświadczyły, że na powyższych działkach znajdują się budynki i budowle, do których prawa i roszczenia nabył J. W. (2) od Zakładów Produkcji (...) Spółdzielnia Pracy w Ł. na mocy aktu notarialnego sporządzonego w dniu 2 września 1991 roku. W umowie małżonkowie W. oświadczyli, że w przypadku wystąpienia w przyszłości sporu między nimi a Zakładem Produkcji (...) w likwidacji w Ł. dotyczącego praw i roszczeń z tytułu wybudowania tak zwanego obiektu magazynowego, oznaczonego numerem 2 na planie przestrzennego zagospodarowania dla (...) i uzyskaniu prawomocnego wyroku sądowego przyznającego te prawa i roszczenia Zakładom Produkcji (...) w likwidacji w Ł. – zobowiązują się do geodezyjnego wyłączenia z nabytego prawa użytkowania wieczystego gruntów, terenu na którym posadowiony jest tak zwany obiekt magazynowy i cesji praw do gruntu na nabywcę. (umowa z dnia 23 grudnia 1993 roku – k. 7-8v.)

Umową z dnia 15 lutego 1994 roku zawartą w formie aktu notarialnego D. W. przeniosła na J. i L. małżonków O. udział wynoszący (...) części w prawie użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) bez numeru, zawierającej obszar 0,13774 ha, oznaczonej na mapie nr (...), w zamian za zwolnienie jej z długu. (umowa z dnia 15 lutego 1994 roku – k. 20-22 z załączonych akt sprawy Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi o sygn. akt I C 903/11)

Postanowieniem z dnia 6 marca 1995 roku Sąd Rejonowy w Łodzi dokonał zniesienia współwłasności użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) o powierzchni 7989 m ² w ten sposób, że przyznano na współwłasność w 9/10 częściach D. W. oraz w 1/10 części J. i J. małżonkom W. na zasadach wspólności ustawowej małżeńskiej prawo użytkowania wieczystego działki nr (...) o powierzchni 5516 m ² wraz ze znajdującymi się na tej działce naniesieniami budowlanymi, a także przyznano na własność J. i L. małżonkom O. na zasadach wspólności ustawowej małżeńskiej prawo użytkowania wieczystego działki nr (...) o pow. 2473 m ² wraz z naniesieniami budowlanymi. (postanowienie – k. 19-19 odwrót z załączonych akt sprawy Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi o sygn. akt I C 903/11)

Wyrokiem z dnia 11 lipca 1996 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I SA 2046/94 Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę na decyzję Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 9 września 1994 roku w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji Wojewody (...) z dnia 26 marca 1992 roku w sprawie uwłaszczenia Zakładów (...) w Ł. nieruchomością położoną w Ł. przy ul. (...). W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że Spółdzielnia Pracy (...) posiadała przedmiotowy grunt bez tytułu prawnego, gdyż umowa z dnia 10 kwietnia 1984 roku nie zrodziła skutków prawnych w zakresie przekazania prawa użytkowania do gruntu. Skoro Spółdzielnia nie uzyskała prawa do przedmiotowego gruntu w formie przewidzianej prawem, to nie może skutecznie kwestionować decyzji orzekającej o uwłaszczeniu przedmiotowym gruntem (...) im. A. (...). (wyrok NSA wraz z uzasadnieniem k. 24-27 załączonych akt sprawy Sądu Okręgowego w Łodzi o sygn. akt I C 242/01)

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 9 lipca 1997 roku wydanym w sprawie X GC 1325/93 z powództwa Zakładów Produkcji (...) Spółdzielni Pracy w likwidacji w Ł. przeciwko J. W. (2), J. W. (1) i D. W. o zapłatę, eksmisję, unieważnienie umowy i wydanie gruntu, Sąd zasądził od pozwanego J. W. (2) kwotę 5.801,61 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 18 października 1993 roku do dnia zapłaty, oddalił powództwo w zakresie kwoty 43.441,39 zł i umorzył postępowanie w pozostałej części. W uzasadnieniu Sąd podał, że na zasądzoną kwotę składa się wynagrodzenie za korzystanie z lokalu magazynowego przez pozwanego w okresie od 09.12.91r. do 25.03.92r. na podstawie zawartej wcześniej umowy najmu. Nadto Sąd stwierdził, że powodowa Spółdzielnia nie ma tytułu prawnego do żądania od pozwanego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z obiektu magazynowego ani do żądania opróżnienia pomieszczenia przez pozwanego. W pozostałym zakresie Sąd umorzył postępowanie wobec cofnięcia powództwa. Wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 23 września roku wydanym w sprawie I ACa 521/98 Sąd oddalił apelację pozwanego. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że powodowej Spółdzielni jako posiadaczowi zależnemu przysługują prawa obligacyjne do wybudowanego przez nią budynku magazynu, natomiast aktem notarialnym z dnia 2 września 1991 roku J. W. (2) nabył jedynie prawa i roszczenia do obiektu inwestycyjnego, nie nabył zaś prawa własności. (wyrok SO wraz z uzasadnieniem k. 186-192, wyrok SA wraz z uzasadnieniem k. 193 -198 załączonych akt sprawy Sądu Okręgowego w Łodzi o sygn. akt I C 242/01 )

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 17 grudnia 1998 roku wydanym w sprawie II C 700/98 z powództwa Zakładów Produkcji (...) Spółdzielni Pracy w likwidacji w Ł. przeciwko J. W. (2), J. W. (1) i D. W. o zobowiązanie do przeniesienia własności nieruchomości, Sąd oddalił powództwo. W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że Spółdzielnia, która wzniosła budynek magazynowy na gruncie należącym do (...) im. A. (...) nie była posiadaczem samoistnym tylko zależnym, nie można jej przypisać dobrej wiary jako, że nabyła posiadanie nieruchomości na drodze umowy niezawartej w formie aktu notarialnego, nie może więc skutecznie dochodzić przeniesienia własności nieruchomości na podstawie art. 231 k.c.

Wyrokiem z dnia 8 kwietnia 1999 roku Sąd Apelacyjny w Łodzi oddalił apelację powodowej Spółdzielni. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że poza brakiem przymiotu powódki w postaci „samoistnego posiadania” przedmiotowego budynku magazynowego, pozwani, jako wieczyści użytkownicy gruntu, nie mają legitymacji biernej w zakresie żądania przeniesienia prawa własności gruntu. Ponadto Sąd Apelacyjny poddał w wątpliwość ważność umowy sprzedaży prawa użytkowania wieczystego gruntu zawartej w akcie notarialnym z dnia 23 grudnia 1993 roku z uwagi na nabycie w nim przez J. W. (1), J. W. (2) i D. W. udziałów jedynie w prawie użytkowania wieczystego gruntu bez przeniesienia prawa własności budynków. (okoliczności znane Sądowi urzędowo na postawie akt sprawy II C 700/98 )

Wyrokiem z dnia 23 stycznia 2003 roku wydanym w sprawie II CKN 1155/00, Sąd Najwyższy oddalił kasację wniesioną przez J. W. (2), J. W. (1) i D. W. od wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 marca 2000 roku oddalającego apelację powodów od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 4 października 1999 roku oddalającego powództwo o nakazanie eksmisji pozwanej Spółdzielni (...) w Ł. z części budynku magazynowego, zasądzenie kwoty 47.280 zł tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie przez pozwaną z części budynku w okresie od 01.01.1994 r do 28.02.1997r. oraz o zasądzenie od tej należności odsetek w kwocie 33.457 zł. W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał, że umowa z dnia 23 grudnia 1993 roku przenosząca na J. W. (2), J. W. (1) i D. W. udziały w użytkowaniu wieczystym gruntu była nieważna na podstawie art. 58 k.c. z uwagi na sprzeczność jej unormowań z przepisami iuris cogentis kodeksu cywilnego dotyczącymi przenoszenia prawa użytkowania wieczystego gruntu tylko i wyłącznie wraz z prawem własności budynków. (wyrok Sądu Najwyższego k. 102-104 załączonych akt sprawy Sądu Okręgowego w Łodzi o sygn. akt I C 242/01 ))

Postanowieniem wydanym przez Ministra Infrastruktury z dnia 15 września 2004 roku Wojewoda (...) został zobowiązany do dokonania w terminie 1 miesiąca oględzin przy udziale zainteresowanych stron, nieruchomości objętej decyzją uwłaszczeniową i na tej podstawie oraz na podstawie posiadanych materiałów do ustalenia jakie budynki istniały na gruncie w dniu 05.12.1990 roku, z wykazaniem położenia tych budynków na mapie, (postanowienie Ministra Infrastruktury k. 180-181 załączonych akt sprawy Sądu Okręgowego w Łodzi o sygn. akt I C 242/01)

W toku oględzin dokonanych w dniu 5 listopada 2004 roku stwierdzono, że w dniu 5 grudnia na nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) istniały trzy budynki tj. budynek administracyjno - socjalny, który był objęty decyzją uwłaszczeniową i został w niej opisany, budynek magazynowy, który został wybudowany przez Spółdzielnię (...) i zbiornik na wodę, który również istniał w dniu 05 grudnia 1990 roku. Ponadto ustalono, że na uwłaszczonym gruncie znajdowało się również w tej dacie ogrodzenie wraz z bramą wjazdową od ul. (...), które zostało wybudowane ze środków Spółdzielni (...). (protokół oględzin k. 230-233 załączonych akt sprawy Sądu Okręgowego w Łodzi o sygn. akt I C 242/01)

Wojewoda (...), decyzją z dnia 17 sierpnia 2005 roku, za nr SP. (...).G.III- (...), zmienił, za zgodą stron, decyzję uwłaszczeniową z dnia 26 marca 1992 roku poprzez wprowadzenie w jej pkt 3. stwierdzenia nabycia prawa własności budynków i urządzeń znajdujących się na uwłaszczonym gruncie i zastąpienie wyrazu budynek wyrazami budynek administracyjno – socjalny, magazyn, zbiornik na wodę, ogrodzenie od ul. (...) wraz z bramą wjazdową. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że w trakcie oględzin nieruchomości przeprowadzonej w dniu 5 listopada 2004 roku, ustalono, iż w dniu 5 grudnia 1990 roku na uwłaszczonym gruncie znajdowały się budynek administracyjno – socjalny, budynek magazynowy, zbiornik na wodę oraz ogrodzenie od ul. (...) wraz z bramą wjazdową. W związku z powyższym interes społeczny oraz słuszny interes stron przemawia za zmianą decyzji poprzez doprowadzenie do zgodności jej treści ze stanem faktycznym istniejącym w dniu 5 grudnia 1990 roku.

Na skutek wniosku małżonków W. z dnia 3 września 2005 roku, Minister Transportu i Budownictwa decyzją z dnia 28 grudnia 2005 roku stwierdził jej nieważność, wskazując, iż zgoda skarżących była sformułowana warunkowo, nadto jako warunek podano okoliczności, które nie mogły być przedmiotem orzeczenia w ramach rozpatrywania sprawy z art. 155 kpa, co oznacza, że niemożność spełnienia warunku nie upoważniała do przyjęcia jednoznacznej tezy o zgodzie skarżących na zmianę decyzji uwłaszczeniowej. Następnie postanowieniem z dnia 26 stycznia 2006 roku Minister Transportu i Budownictwa odmówił uzupełnienia decyzji. (postanowienie – k. 7-8; decyzja z dnia 28 grudnia 2005 roku – k.9-12; decyzja z dnia 17 sierpnia 2005 roku – k. 13-15; zawiadomienie – k. 85 z załączonych akt sprawy Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi o sygn. akt I C 903/11)

Wartość rynkowa budynku magazynowego położonego na nieruchomości przy ul. (...) w Ł., działka nr (...), według stanu na dzień 5 grudnia 1990 roku i według cen na dzień 11 lutego 2005 roku, oszacowana przez biegłego sądowego w wykonaniu postanowienia dowodowego w sprawie Sądu Okręgowego w Łodzi o sygn. akt I C 242/01, została określona na kwotę 367.400 zł. (opinia pisemna i ustna uzupełniająca biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego M. B. k. 254-270, k. 337odwrót — 338, k. 394-395 załączonych akt sprawy Sądu Okręgowego w Łodzi o sygn. akt I C 242/01; kopia opinii załączona do akt niniejszej sprawy przez stronę powodową k. 100)

Prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Łodzi z dnia 7 kwietnia 2000 roku na podstawie decyzji Wojewody (...) z dnia 23 marca 2000 roku o uznaniu przedsiębiorstwa państwowego działającego pod nazwą Zakładów (...) w Ł. za zlikwidowane podmiot ten został wykreślony z rejestru przedsiębiorstw państwowych . (decyzja – k. 152; postanowienie – k. 153 z załączonych akt sprawy Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi o sygn. akt I C 903/11)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 18 grudnia 2012r. wydanym przez Sąd Rejonowy dla Łodzi Widzewa w Łodzi w sprawie o sygn. akt II C 903/11, Sąd oddalił powództwo Skarbu Państwa – Prezydenta Miasta Ł. przeciwko J. i J. W. (1) o uzgodnienie z rzeczywistym stanem prawnym treści księgi wieczystej numer (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi dla nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...), oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr (...), w obrębie G-7, o powierzchni 0,5516 ha, poprzez wykreślenie prawa użytkowania wieczystego wpisanego na rzecz J. i J. W. (1). W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy wskazał, że oddalenie powództwa w tej sprawie wynika, nie z merytorycznej niezasadności podnoszonych argumentów (zwłaszcza, że pozwani ostatecznie zgadzali się, co do wadliwości ujawnionego wpisu prawa użytkowania wieczystego gruntu), lecz z kwestii natury formalnej, uzasadnionej charakterem powództwa z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jednolity z dnia 11 października 2001 roku, opubl. Dz.U. za 2001 rok, Nr 124, poz. 1361 ze zm.), bowiem już w toku postępowania uległy zmianie wpisy w dziale I i II księgi wieczystej, w ten sposób, że obok wpisanego prawa użytkowania wieczystego gruntu, ujawniono prawo własności budynku magazynowo – handlowego, opisanego na mapie sporządzonej przez geodetę Z. M. w dniu 14 listopada 1994 roku. Ze zmianą stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej, nie została natomiast połączona modyfikacja żądania pozwu. Powództwem objęto zaś wykreślenie samego prawa użytkowania wieczystego gruntu. Ponadto, za oddaleniem powództwa w ocenie Sądu przemawiały także inne argumenty. Mianowicie, rozstrzygnięcie sprawy nie ograniczało się tylko do wykreślania błędnie wpisanego prawa, przy założeniu iż prawidłowo sformułowane żądanie pozwu obejmowałoby zarówno ujawnione prawo użytkowania wieczystego gruntu, jak i prawo własności budynków, ale też wymagało ustalenia rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości, przy czym ocena stanu prawnego nieruchomości badana jest na dzień orzekania o nim, z uwzględnieniem aktualnego stanu faktycznego. Uwzględnienie powództwa w tym przypadku wymagało zatem ustalenia, czy prawo to nadal istnieje, jeśli tak, komu przysługuje i jaki ma zakres. Kwestia dotyczyła zatem nie tylko stwierdzenia nieważności (w ocenie powoda), czy bezskuteczności (w ocenie pozwanych) umowy z dnia 23 grudnia 1993 roku, jako obejmującej swym zakresem tylko prawo użytkowania wieczystego gruntu (bez własności posadowionych na nim budynków), ale też ustalenia, czy na dzień 23 grudnia 1993 roku prawo to powstało, jaki miało zakres, odnoszony także co do granic nieruchomości. Z kolei zarzuty podnoszone przez pozwanych, w świetle załączonych dokumentów w postaci decyzji z dnia 30 listopada 1976 roku, decyzji z dnia 26 października 1989 roku, dokumentów dotyczących połączenia Zakładów (...) w Ł. i Zakładów (...) w budowie w Ł., nasuwały, zdaniem Sądu, wątpliwości nie tylko, co do spełnienia formalnych warunków pozwalających na powstanie prawa użytkowania wieczystego, ale też wskazania granic nieruchomości związanych z tym prawem, co jest o tyle trudne, że od dnia wydania decyzji uwłaszczeniowej z dnia 26 marca 1992 roku i zawarcia umowy z dnia 23 grudnia 1993 roku do dnia wyrokowania doszło do zmian w oznaczeniu działek m.in. na skutek zniesienia współwłasności prawa użytkowania wieczystego z małżonkami O.. Tożsamość działek objętych decyzją uwłaszczeniową (a wcześniej decyzją w sprawie przekazania w zarząd) z działką nr (...) winna być, w ocenie Sądu, wykazana przez powoda, za pomocą dowodu z opinii biegłego, celem ustalenia na podstawie badania ksiąg i dokumentów ze zbiorów urządzonych dla nieruchomości, granic obu nieruchomości, jej powierzchni, ustalenia, które budynki znajdują się na działce objętej księgą wieczystą numer (...). ( wyrok i uzasadnienie k. 246-258 załączonych akt sprawy Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi o sygn. akt I C 903/11)

Powyższe ustalenia faktyczne, między stronami w istocie niesporne, Sąd poczynił w oparciu o powołane dowody z dokumentów, zgromadzonych, w załączonych, w uwzględnieniu wniosków dowodowych stron, aktach spraw Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi o sygn. akt I C 903/11 oraz Sądu Okręgowego w Łodzi o sygn. akt I C 242/01, nie budzących wątpliwości co do ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy i przez strony nie kwestionowanych.

Ustaleń stanu faktycznego na podstawie kserokopii dokumentów dokonano na podstawie przepisu art. 308 k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo, jako nie uzasadnione, podlegało w całości oddaleniu.

Strona powodowa dochodziła, na podstawie art. 226 § 1 k.c., zwrotu nakładów poczynionych na nieruchomość, należącą początkowo do Zakładów (...) w Ł., po przeprowadzonej upadłości i likwidacji, których mienie przejął Skarb Państwa - Minister Skarbu Państwa.

Zgodnie z dyspozycją art. 226 § 1 k.c. samoistny posiadacz w dobrej wierze może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie mają pokrycia w korzyściach, które uzyskał z rzeczy. Zwrotu innych nakładów może żądać o tyle, o ile zwiększają wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi. Jednakże gdy nakłady zostały dokonane po chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, może on żądać zwrotu jedynie nakładów koniecznych. Przepis powyższy dotyczy możliwości rozliczenia nakładów „samoistnego posiadacza w dobrej wierze”, tymczasem w niniejszej sprawie, jak kilkakrotnie stwierdzały już różne sądy rozstrzygające inne spory powstałe na gruncie tego samego stanu faktycznego, powodowa Spółdzielnia nigdy nie była posiadaczem samoistnym, tylko zależnym.

W myśl art. 336 k.c. - posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Posiadanie jest stanem faktycznym polegającym na faktycznym władztwie, przez które rozumie się samą możność władania rzeczą. (por. orzeczenie SN z 16.6.1972 r., III CRN 121/72, niepubl.).

Podnieść również należy, iż powodowa Spółdzielnia nie była posiadaczem w dobrej wierze, gdyż „przejęła” część nieruchomości należącej do (...) im. A. (...) w drodze umowy „przekazania - przejęcia”, bez zachowania formy aktu notarialnego.

Ponadto, zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1990 roku o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz.U. Nr 79, poz. 464 zm.), z dniem 5 grudnia 1990 roku nastąpiło uwłaszczenie państwowych i komunalnych osób prawnych posiadających w zarządzie grunt stanowiący własność Skarbu Państwa lub gminy, a stosowną decyzję stwierdzającą ten fakt, o charakterze deklaratoryjnym wydawał organ wojewódzki lub zarząd gminy, w zależności od stanu własności nieruchomości. Uwłaszczenie oznaczało przekształcenie prawa zarządu w prawo użytkowania wieczystego gruntu i prawo własności budynków, urządzeń i lokali.

W stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy, fakt uwłaszczenia został potwierdzony przez Wojewodę (...) decyzją z dnia 26 marca 1992 roku, przy czym w decyzji tej stwierdzono nabycie prawa własności budynku administracyjno – socjalnego. Poza decyzją uwłaszczeniową pozostał natomiast budynek gospodarczy, zbiornik na wodę, ogrodzenie od ulicy (...) wraz z bramą wjazdową. Z twierdzeń pozwu wynika, iż roszczenia z tytułu nakładów poniesionych na wybudowanie spornego magazynu mają Zakłady Produkcji (...) Spółdzielnia Pracy. Jednakże kwestia rozliczeń z tego tytułu powinna być rozstrzygana na drodze cywilnoprawnej pomiędzy podmiotem uwłaszczonym, a tym, któremu w chwili obecnej przysługuje roszczenie o zwrot wyżej opisanych nakładów.

Z kolei, na podstawie umowy z dnia 10 kwietnia 1984 roku zawartej pomiędzy Zakładami (...) w Ł. a Spółdzielnią Pracy (...) doszło do przekazania – przejęcia niezakończonego obiektu inwestycyjnego – budynku administracyjno - socjalnego wraz z częścią działki o powierzchni 2,5 ha, położonego w Ł. przy ul. (...), za zwrotem nakładów poniesionych przez Zakłady (...) na ten obiekt. Natomiast przedmiotem umowy zwartej w dniu 2 września 1991 roku pomiędzy Zakładem Produkcji (...) Spółdzielnią Pracy w Ł. a J. W. (2), są „prawa i roszczenia z tytułu wybudowania obiektu inwestycyjnego Zakład Produkcji (...) znajdującego się na gruncie Skarbu Państwa położonym w Ł. przy ul. (...). Oceniając te dwie czynności należy stwierdzić, iż pierwsza z nich była przekazaniem w zarząd określonego obiektu budowlanego, pomiędzy dwiema jednostkami państwowymi. Przeniesienie zarządu budynku, pomimo sformułowania zwartego w samej umowie z dnia 10 kwietnia 1984 roku, nie przeniosło własności gruntu. Umowa z dnia 2 września 1991 roku dotyczy już tylko samych roszczeń o zwrot nakładów na budynek. Nie rodzi skutków rzeczowych, a jedynie stosunek obligacyjny między stronami tej umowy. Tym samym decyzja uwłaszczeniowa z dnia 26 marca 1992 roku, będąca tylko decyzją deklaratoryjną, stwierdza nabycie prawa użytkowania wieczystego wraz z budynkiem administracyjno – socjalnym. Ponadto z treści wpisu w dziale I KW, dokonanego w dniu 11 kwietnia 2012 roku, w uwzględnieniu wniosku Zakładu Produkcji (...) Spółdzielni Pracy w likwidacji o wpisanie do księgi wieczystej naniesień budowlanych, znajdujących się na działce (...), a obejmującego naniesienia w postaci budynku handlowo – usługowego, na podstawie kopii mapy ewidencyjnej, nie wynika, że odnosi się on do spornego budynku magazynowego, a nie do budynku administracyjno – socjalnego, objętego decyzją uwłaszczeniową.

Mając powyższe na uwadze należało orzec jak w sentencji.