Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 czerwca 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu Wydział III

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2012 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku B. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

o wysokość świadczenia

na skutek apelacji B. S.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu

z dnia 20 grudnia 2011 r. sygn. akt VIII U 640/11

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2011 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu oddalił odwołanie B. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. przeliczającej przysługujące wnioskodawcy świadczenie emerytalne.

Sąd ten ustalił, że B. S. urodzony w dniu (...) złożył do organu rentowego w dniu 11 grudnia 2009 r. wniosek o przeliczenie emerytury.

Decyzją z dnia 29 grudnia 2009r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. przyznał wnioskodawcy emeryturę po emeryturze na podstawie art. 27 ustawy grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Z uwagi na niespełnienie przez B. S. warunku podlegania, po nabyciu prawa do emerytury, tj. od 20 listopada 2004 r., przez co najmniej 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu - odmówiono wnioskodawcy przeliczenia podstawy wymiaru emerytury po emeryturze zgodnie z art. 53 ustawy. Do ustalenia emerytury przyjęto podstawę wymiaru wcześniej przyznanej emerytury – wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 243,82%. Ponadto przyjęto kwotę bazową obowiązującą w dacie przyznania emerytury, tj. 1.862,62 zł, natomiast do obliczenia wskaźnika emerytury wynoszącego 24% kwoty bazowej przyjęto kwotę bazową obowiązującą 1 grudnia 2009 r., tj. w dniu nabycia prawa do emerytury po emeryturze. Poinformowano wnioskodawcę, iż zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205) roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego na dany rok kalendarzowy. Z uwagi na fakt, iż w 2000 r. roczna podstawa wymiaru składek wynosiła 54.780,00 zł, do wyliczenia emerytury przyjęto podstawę wymiaru w takiej wysokości.

Wyrokiem z dnia 24 maja 2010 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu oddalił odwołanie od decyzji ZUS z dnia 29 grudnia 2009 r.

Wyrokiem z dnia 18 listopada 2010 r. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu uchylił zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję ZUS z dnia 29 grudnia 2009 r. i sprawę przekazał do rozpoznania bezpośrednio organowi rentowemu. W ocenie Sądu Apelacyjnego w ustaleniach faktycznych sprawy brakowało precyzyjnych ustaleń dotyczących podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy, do których można się odnieść w sposób pewny i zdecydowany. Rzeczą organu rentowego winno być doprecyzowanie wyliczeń tak, by możliwa była ich kontrola merytoryczna.

Decyzją z dnia 9 marca 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. przeliczył wnioskodawcy B. S., na jego wniosek, emeryturę od 1 grudnia 2009 r. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 najkorzystniejszych lat kalendarzowych, tj. od 01.1992 r. do 12.2001 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 243.82%. Jedynie wynagrodzenie za 2000 r. objęte zostało ograniczeniem na dany rok kalendarzowy, natomiast za pozostały okres składka została odprowadzona od całości wynagrodzenia w danym roku.

Wnioskodawca w okresie od 18 marca 1991 r. do 31 marca 2001 r. zatrudniony był w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W.. W 2000 r. osiągnął przychód objęty podstawą wymiaru ubezpieczenia emerytalnego w wysokości 54.780,00 zł. Od pozostałego przychodu ponad powyższą kwotę płatnik składek nie odprowadzał należnych składek. ZUS za 2000 r. przyjął kwotę 54.780,00 zł przy wyliczaniu wwpw.

Wnioskodawca w okresie od 1 kwietnia 2001 r. do 11 maja 2001 r. był zatrudniony w (...) sp. z o.o. oraz od 25 czerwca 2001 r. do 1 marca 2003 r. w Spółdzielni Mieszkaniowej (...).

W 2001 r. osiągnął przychód objęty podstawą wymiaru ubezpieczenia emerytalnego w kwotach: 31.337,13 zł z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W., 4.514,30 zł z tytułu zatrudnienia w (...) sp. z o.o. oraz 24.975,00 zł z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W., co łącznie dało 60.826,43 zł. ZUS za 2001 r. przyjął kwotę 60.826,43 zł przy wyliczaniu wwpw. ZUS nie uwzględnił przy wyliczaniu wwpw kwoty 3.644,08 zł stanowiącej zasiłek chorobowy za okres od 01.04.2001 r. do 11.05.2001 r., jako należny po ustaniu stosunku pracy.

W październiku 2000 r. wysokość podstawy wymiaru składki od dochodów wnioskodawcy została obniżona z 5.700,00 zł do 2.635,88 zł. Tak więc, również od części wynagrodzenia wnioskodawcy z października 2000 r. nie pobrano składki emerytalnej. Efektem pobrania składki od mniejszej podstawy wymiaru, było uzyskanie przez wnioskodawcę wynagrodzenia netto za październik 2000 r. w wysokości 4.170,88 zł (5.700,00 zł brutto), czyli o 403,56 zł więcej niż przy takim samym wynagrodzeniu brutto - 5.700,00 zł za miesiące od kwietnia do lipca 2000 r.

Przy ustalaniu łącznej kwoty przychodu do ustalenia podstawy wymiaru emerytury należy uwzględniać wypłacone za dany rok przychody, od których opłacono składki, bez względu na to, czy łączna suma przekroczyła limit podstawy składek w danym roku, tak więc pracodawca wnioskodawcy opłacił składki od kwoty przychodu w wysokości 54.780,00 zł. Roczna podstawa wymiaru składek wnioskodawcy w roku 2000 wynosi 54.780,00 zł. ZUS prawidłowo ustalił roczną wysokość podstawy składki za rok 2000.

Roczna podstawa wymiaru składek wnioskodawcy w roku 2001 wynosi 60.826,43 zł., tj. 31.337,13 zł (...) (karta 41 akt ZUS), 4.514,30 zł (...) Sp. z o.o. (karta 43 akt ZUS), 24.975,00 zł SM (...) (karta 45 akt ZUS).

ZUS prawidłowo nie doliczył zasiłku chorobowego w wysokości 3.644,08 zł do podstawy wymiaru składek za roku 2001 r.

ZUS prawidłowo wyliczył wskaźnik podstawy wymiaru z lat 1992-2001 na poziomie 243,82%. Podstawę wymiaru stanowi iloczyn wskaźnika wysokości podstawy wymiaru i kwoty bazowej, tj. 243,82% x 1.862,62 zł = 4.541,44 zł. Jak już zostało wspomniane wcześniej, na podstawie art. 53 ust. 3 ustawy emerytalnej, emeryturę, której podstawę wymiaru stanowi podstawa wymiaru świadczenia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt. 1 i ust. 2 cyt. ustawy, tj. dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, oblicza się od tej samej kwoty bazowej, którą ostatnio przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru, tj. od 1 marca 2003 r.-1.862,62 zł.

ZUS prawidłowo ustalił podstawę wymiaru emerytury oraz okresy składkowe (tj. 451 miesięcy i nieskładkowe (tj. 9 miesięcy).

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okresowy uznał odwołanie za nieuzasadnione. Obowiązujące zasady obliczania wysokości świadczenia uniemożliwiają przyjęcie za podstawę wymiaru świadczenia za rok 2000 kwoty innej niż 54.780 zł, ponieważ jak wynika z druku Rp-7 taka wysokość uzyskanego wynagrodzenia została przez płatnika oskładkowana. Kwota wynagrodzenia ponad 54.780,- zł została wnioskodawcy wypłacona za część miesiąca października oraz listopad i grudzień 2000 r., z uwagi jednak na osiągniecie limitu podstawy wymiaru nie odprowadzono od nadwyżki składek. Zaliczenie zasiłku chorobowego za okres po ustaniu zatrudnienia byłoby sprzeczne z treścią art. 15 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Podstawa wymiaru przysługującego wnioskodawcy świadczenia emerytalnego została zatem wnioskodawcy wyliczona prawidłowo. Zaskarżona decyzja jest trafna.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego złożył wnioskodawca, zarzucając nie wyjaśnienie wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, naruszenie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, rozpoznanie sprawy w oparciu o niewłaściwe przepisy prawa materialnego (dotyczące agentów, zleceniobiorców i duchownych) oraz dopuszczenie w sprawie dowodu z opinii biegłego o niewłaściwej specjalności.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę wyroku i uwzględnienie jego odwołania.

W uzasadnieniu apelacji przedstawił szczegółowo prawidłowe - w jego ocenie - wyliczenie podstawy wymiaru świadczenia.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja wnioskodawcy jest bezzasadna.

Zasadniczym roszczeniem wnioskodawcy, podnoszonym zarówno w toku postępowania przed Sądem I instancji, jak i w apelacji, było przeliczenie przysługującego mu świadczenia emerytalnego przy uwzględnieniu wynagrodzenia za rok 2000 w wysokości 70.474,12 zł. Kwota ta stanowi rzeczywisty dochód wnioskodawcy osiągnięty w tym roku kalendarzowym.

Trafnie uznał Sąd Okręgowy, iż roszczenie to nie może zostać uwzględnione.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę.

Powyższe uregulowanie oznacza, że podstawę wymiaru świadczenia stanowić mogą tylko te przychody, od których opłacona została składka na ubezpieczenie społeczne.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż podstawę wymiaru składek wnioskodawcy w roku 2000 stanowiło wynagrodzenie w kwocie 54.7800,- zł. Od takiej kwoty zostały odprowadzone składki na ubezpieczenie społeczne. Prawidłowo zatem organ rentowy kwotę tę zastosował przy obliczaniu wwpw.

Prawidłowo przyjął również Sąd Okręgowy, iż nie może stanowić podstawy wyliczenia wwpw za rok 2001 kwota wypłaconego wnioskodawcy zasiłku chorobowego. Jak trafnie wskazuje Sąd Okręgowy, utrwalone jest stanowisko Sądu Najwyższego, zaprezentowane w uchwale z dnia z dnia 19 sierpnia 2009 r. (III UZP 1/09), iż zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne wypłacane po ustaniu stosunku pracy nie podlegają wliczeniu do podstawy wymiaru emerytury. Należy bowiem przyjąć wykładnię art. 15 ust. 3 ustawy emerytalnej, której wynik wyraża teza, iż zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne wypłacane po ustaniu stosunku pracy nie podlegają wliczeniu do podstawy wymiaru emerytury. Wykładnia przeciwna nie jest uprawniona. Przyjmuje się, że skoro przepis nie dzieli zasiłku chorobowego i odpowiednio świadczenia rehabilitacyjnego na wypłacane przed i po ustaniu zatrudnienia pracowniczego, to świadczenia te nie podlegają doliczeniu do podstawy wymiaru emerytury. Podstawa wymiaru emerytury mogłaby wówczas składać się w niemałej części ze świadczeń, od których nie odprowadza się składki emerytalnej i które w ogóle nie należą do ubezpieczenia emerytalnego. Nie można pomijać, że po ustaniu zatrudnienia mogą wystąpić dłuższe okresy niezdolności do pracy wymagające wypłaty zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego. Mogą one też wystąpić wielokrotnie w okresie lub w latach wybranych przez ubezpieczonego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury (z 10 kolejnych lat kalendarzowych z ostatnich 20 przed wnioskiem lub z 20 lat wybranych z całego okresu ubezpieczenia - art. 15 ust. 1, 2 i 6 ustawy emerytalnej). Nie byłoby zatem ograniczenia do uwzględnienia tych świadczeń w podstawie wymiaru emerytury (składek) tylko w jednym (danym) roku kalendarzowym, wybranym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury. Zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne wypłacane po ustaniu zatrudnienia w niemałej części mogłyby więc składać się na podstawę wymiaru emerytury. Skoro emerytura zależy od składki pochodnej od wynagrodzenia za pracę, natomiast zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne składce nie podlegają, to przeciwna wykładnia art. 15 ust. 3 ustawy emerytalnej już tylko ze względów systemowych nie jest uprawniona.

Pogląd ten Sąd Apelacyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela.

Także w pozostałym zakresie wyliczenia podstawy wymiaru świadczenia wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Sąd Okręgowy poprawność przyjętych przez organ rentowy, w tym zakresie, wartości zweryfikował dopuszczając dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości i finansów. Biegły ten w opinii wyraźnie wskazał w jaki sposób dokonał wyliczenia wynagrodzenia osiąganego przez wnioskodawcę w poszczególnych latach i jakie składniki wynagrodzenia uwzględnił. Opinia biegłego jako rzeczowa, dokładna i rzetelnie uzasadniona nie budzi wątpliwości co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej.

Z tych względów Sąd Apelacyjny uznał, że ustalenia Sądu Okręgowego są prawidłowe, a przyjęty przez organ rentowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z lat 1992-2001 - właściwy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 kpc oddalił apelację wnioskodawcy jako bezzasadną.