Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III AUa 1086/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2015 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Bożena Grubba

Sędziowie:

SSA Aleksandra Urban

SSA Maria Sałańska - Szumakowicz (spr.)

Protokolant:

stażysta Damian Wawrzyniak

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2015 r. w Gdańsku

sprawy J. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury pomostowej

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 marca 2014 r., sygn. akt VII U 2314/13

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1086/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 września 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu J. W. prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu decyzji pozwany wskazał na treść art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2008 r. nr 237 poz. 1656), dalej: ustawa pomostowa i uzasadnił, że przyczyną odmowy przyznania przedmiotowego świadczenia był fakt, iż ubezpieczony nie udowodnił 15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych. Ponadto pozwany podniósł, iż po dniu 31 grudnia 2008 roku ubezpieczony nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust 1 i 3 ustawy pomostowej. Pozwany nadmienił także, iż do stażu pracy w szczególnych warunkach nie uwzględniono okresu od 05 kwietnia 1988 roku oraz od 10 czerwca 1989 roku do 31 października 1990 roku, z uwagi na fakt, iż na przedłożonym przez skarżącego świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 12 września 2011 roku nie określono charakteru pracy ściśle według rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 roku oraz nie powołano się na odpowiednie zarządzenie resortowe. Ponadto wskazano podwójne stanowisko pracy „ spawacz – monter rurociągów okrętowych”. Jednocześnie pozwany poinformował wnioskodawcę, iż po dniu 31 grudnia 2008 roku nie został on zgłoszony przez pracodawcę jako osoba wykonująca pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony podnosząc, iż w okresie od 05 kwietnia 1988 roku do 04 grudnia 1988 roku oraz od 10 czerwca 1988 roku do 31 października 1990 roku świadczył prace w szczególnych warunkach w Stoczni (...) pracując przy montażu rurociągów okrętowych. Ubezpieczony wskazał także, iż z niezrozumiałych dla niego powodów Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił złożonych przez skarżącego dokumentów zaświadczających, iż w okresie om. in. od 01 stycznia 2009 roku do końca marca 2009 roku wnioskodawca był zatrudniony u zagranicznych armatorów.

W odpowiedzi na odwołanie ubezpieczonego organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko jak w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 17 marca 2014 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku - VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. i przyznał ubezpieczonemu J. W. prawo do emerytury pomostowej od dnia złożenia wniosku.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne. Ubezpieczony J. W., urodzony w dniu (...), w dniu 13 czerwca 2013 r. złożył do pozwanego organu wniosek o emeryturę pomostową. Ubezpieczony nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego. Wymagany wiek 60 lat ubezpieczony ukończył w dniu (...) Ubezpieczony nie pozostaje w stosunku pracy. W toku postępowania przed organem rentowym ubezpieczony udowodnił staż sumaryczny wynoszący 26 lat 6 miesięcy i 13 dni okresów składkowych i nieskładkowych – jednakże nie udowodnił wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych, a jedynie 14 lat, 5 miesięcy i 16 dni. Na skutek przeprowadzonego przez Sąd postępowania dowodowego należało jednak uznać, iż ubezpieczony legitymuje się wymaganym przez prawo 15 - letnim stażem pracy w warunkach szczególnych. Zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 12 września 2013 r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury pomostowej z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, tj. wobec nie udowodnienia wymaganego 15–letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Nie była to pierwsza decyzja odmawiająca wnioskodawcy prawa do świadczenia emerytalnego – uprzednio decyzją z dnia 26 kwietnia 2012r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, tj. wobec nie udowodnienia przez ubezpieczonego wymaganego 15–letniego okresu pracy w szczególnych warunkach oraz nie posiadania 25- letniego okresu składkowego i nieskładkowego. Na skutek odwołania ubezpieczonego tut. Sąd prawomocnym wyrokiem z dnia 31 października 2012 r. o sygn. akt VII U 207/12 oddalił odwołanie wnioskodawcy. Powyższy wyrok został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 12 czerwca 2013 roku o sygnaturze akt III AUa 2094/12. W okresie od dnia 08 kwietnia 1988 roku do dnia 04 grudnia 1988 roku ubezpieczony był zatrudniony w Stoczni (...) na stanowisku monter - spawacz rurociągów okrętowych. Pracodawca wystawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach wskazując iż, przez cały w/w okres skarżący świadczył pracę jednostkach pływających w portach i na statkach morskich. W rzeczywistości przez cały wskazany powyżej okres ubezpieczony stale i w pełnym zakresie czasu pracy wykonywał prace spawacza. Ubezpieczony zajmował się spawaniem konstrukcji kadłubowych, systemów rurociągów kadłubowych. Skarżący pracował w brygadzie, w skład której wchodzili zarówno monterzy jak i spawacze. W zakładzie pracy istniał wyraźny podział na monterów i spawaczy. Ponadto w przedsiębiorstwie była na tyle duża liczba monterów, iż nie istniała potrzeba aby spawacze wykonywali prace monterów. W kolejnym okresie tj. po dniu 31 grudnia 2008 roku skarżący był członkiem załóg statku, pracował u armatorów greckich oraz norweskich. W związku z powyższym skarżący zawierał umowy na czas trwania kontraktów tj. na okresy od 4 do 6 miesięcy. Skarżący przebywał na kontakcie m. in. od 01 września 2010 roku do 17 września 2010 roku, , od 11 lutego 2009 roku do 11 czerwca 2009 roku, od 06 sierpnia 2009 roku do 29 września 2009 roku, od 31 października 2009 roku do 02 lutego 2010 roku, od 15 marca 2010 roku do 23 lipca 2010 roku, od 22 września 2010 roku do 10 grudnia 2010 roku, od 01 stycznia 2011 roku do 12 lutego 2011 roku, od 17 lutego 2011 roku do 26 marca 2011 roku, od 31 marca 2011 roku do 27 czerwca 2011 roku, od 29 listopada 2011 roku do 22 marca 2012 roku. Podczas kontraktów ubezpieczony wykonywał prace spawalnicze i podlegał bezpośrednio drugiemu oficerowi załogi maszynowej. Skarżący pracował w pełnym wymiarze czasu pracy tzn. od 8.00 do 17.00 z przerwą na posiłki. Ubezpieczony był wpisany na listę członków załogi maszynowej i opłacał dobrowolne składki na ubezpieczenie społeczne. Ponadto skarżący opłacał dobrowolnie składki również za okresy w których nie przebywał na kontraktach. W 2008 roku wnioskodawca opłacał składki przez cały czas. Jak wynika z karty przebiegu zatrudnienia wnioskodawca podlegał ubezpieczeniu społecznemu m. in. w okresie od 08 stycznia 2008 roku do 31 grudnia 2010 roku , od 01 lutego 2013 roku do 31 maja 2013 roku.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy zważył, iż odwołanie J. W. jest zasadne i jako takie zasługiwało na uwzględnienie. Sąd ten przywołał i omówił w oparciu o ugruntowane orzecznictwo znajdujące zastosowanie przepisy prawa i wskazał, że przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była kwestia ustalenia, czy skarżący spełnia w przesłanki niezbędna do przyznania prawa do emerytury pomostowej. Wobec powyższego w toku sprawy Sąd Okręgowy badał, czy wnioskodawca legitymuje się wymaganym przez prawo 15 – letnim stażem pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych lub dotychczasowych przepisów. Sąd Okręgowy ustalał także, czy skarżący świadczył pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust 1 lub 3 ustawy pomostowej po dniu 31 grudnia 2008 roku. Pozostałe kwestie nie stanowiły przedmiotu sporu między stronami. W ocenie Sądu Okręgowego, fakt wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu ustawy emerytalnej tj. prac przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym w okresie od 08 kwietnia1988 roku do dnia 04 grudnia 1988 roku z tytułu zatrudnienia w Stoczni (...) znajduje potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Niewątpliwie faktyczny rodzaj pracy ubezpieczonego został potwierdzony zeznaniami świadków – współpracowników ubezpieczonego ze spornych okresów zatrudnienia – który zgodnie podali, iż wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace spawalnicze. Należy wskazać, iż świadkowie B. K. oraz A. S. stanowią dla Sądu wiarygodne osobowe źródła dowodowe, ponieważ pracowali w Stoczni (...) w okresach pokrywających się z zatrudnieniem ubezpieczonego. W związku z powyższym należało uznać, iż w/w świadkowie posiadają dokładną wiedzę na temat tego, czym w czasie pracy zajmował się wnioskodawca. Ponadto opierając się na zabranym w sprawie materiale dowodowym Sąd Okręgowy stwierdził, iż ubezpieczony świadczył pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust 1 lub 3 ustawy pomostowej po dniu 31 grudnia 2008 roku. Przebywając na kontraktach zagranicznych, będąc członkiem załogi statków ubezpieczony wykonywał pracę o jakiej mowa w pkt 23 załącznika nr 1 do ustawy pomostowej zawierającym wykaz prac w szczególnych warunkach. Sąd nie neguje faktu, iż armatorzy zagraniczni, u których zatrudniony był skarżący nie zgłosili wnioskodawcy do ubezpieczenia społecznego ani nie odprowadzali z tego tytułu składek. Decydując znaczenia dla uznania wykonywanej przez skaranego pracy za pracę w szczególnych warunkach stanowi fakt, iż wnioskodawca po dniu 31 grudnia 2008 roku podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu społecznemu tzn. sam opłacał składki na ubezpieczenia społeczne w okresie od 08 stycznia 2008 roku do 31 grudnia 2010 roku , od 01 lutego 2013 roku do 31 maja 2013 roku. Nie bez znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy pozostaje fakt, iż ustawa pomostowa zgodnie z regulacją zawarta w art. 2 pkt 3 za pracownika uważa ubezpieczonego, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz At. 8 ust. 1, 2a i ust. 6 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podlegającego ubezpieczeniu emerytalnemu z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a także ubezpieczonego , który przed dniem wejścia w życie ustawy z tytułu takiej pracy podlegał ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu. Mając na uwadze okoliczności niniejszej spawy należy podkreślić, iż w/w definicja swoim zakresem obejmuje także ubezpieczonego. W związku z powyższym, mając na uwadze fakt, iż ubezpieczony po dniu 31 grudnia 2008 roku niewątpliwie był pracownikiem w rozumieniu ustawy pomostowej oraz dobrowolnie opłacał składki na ubezpieczenie społeczne, a także świadczył pracę o której mowa w 23 wykazu prac w szczególnych warunkach – stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy pomostowej – organ rentowy bezpodstawnie odmówił uznania, iż skarżący świadczył pracę w szczególnych warunkach jako członek załogi statków. Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego pozwany bezzasadnie odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury pomostowej, nie uwzględniając do okresów pracy w warunkach szczególnych jego pracy w charakterze spawacza w okresie od 08 sierpnia 1988 roku do dnia 04 grudnia 1988 - po zaliczeniu którego wnioskodawca posiada wymagany okres ubezpieczenia tj. 15 lat stażu pracy w szczególnych warunkach. Ponadto organ rentowy niesłusznie uznał, iż ubezpieczony nie świadczył pracy szczególnych warunkach w rozumieniu ustawy pomostowej po dniu 31 grudnia 2008 roku. Powyższe sprawia, iż w ocenie Sądu wnioskodawca spełnia wszystkie przesłanki określone w art. 4 ustawy pomostowej, niezbędne do uzyskania przedmiotowego świadczenia. Wobec uznania, iż odwołanie wnioskodawcy jest zasadne, na mocy art. 477 14 § 2 k.p.c. w związku z cytowanymi powyżej przepisami, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję pozwanego organu rentowego z dnia 12 września 2013 r. i przyznał ubezpieczonemu J. W. prawo do emerytury pomostowej od dnia 13 czerwca 2013 r. (tj. od dnia złożenia przez ubezpieczonego wniosku o przedmiotowe świadczenie).

Apelację od powyższego wyroku wywiódł organ rentowy w całości, zarzucając naruszenie art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2008r , Nr 237, póz. 353 z późn. zm.) a zwłaszcza przyjęcie, iż wnioskodawca spełnia wymogi ustawowe uzasadniające przyznanie mu prawa do emerytury pomostowej; naruszenie przepisu postępowania - art. 233 § 1 k.p.c., poprzez brak wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności sprawy skutkujące niewłaściwą oceną stanu faktycznego, a przez to nieprawidłową ocenę prawą. Wskazując na powyższe pozwany wniósł o uwzględnienie apelacji w całości i zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji. W uzasadnieniu skarżący podał, że nawet gdyby zaliczyć do stażu pracy okres od dnia 08.04.1988r. do 04.12.1988r z tytułu zatrudnienia w Stoczni, to brak podstaw do zaliczenia okresu zatrudnienia u armatorów zagranicznych w okresach po 31.12.2008r. z tytułu zatrudnienia u armatorów zagranicznych. Jak wynika z ustawy o emeryturach pomostowychart. l - ustawa ta określa warunki nabywania prawa do emerytury przez niektórych pracowników wykonujących prace w warunkach szczególnych. Zgodnie z art. 4 ustawy prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikowi. Z kolei w art. 2 pkt. 2 wskazane zostało, iż za płatnika składek należy rozumieć pracodawcę. Definicja ubezpieczonego wskazana została w art. 2 pkt. 3, który odnosi się do art. 6 ust. l ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Oznacza ona ubezpieczonego podlegającego ubezpieczeniu emerytalnemu z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Art. 6 ust. l stwierdza, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami. Wnioskodawca w tym okresie nie był pracownikiem w rozumieniu przepisów kodeksu pracy — zatrudnienie za pośrednictwem , u zagranicznych armatorów. Poza tym , w tym okresie opłacał składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu dobrowolnego ubezpieczenia ( poświadczenia Wydziału (...) - - k. 23-25 , plik E i k.89-90, plik E/ Zatem , zdaniem ZUS brak podstaw do uwzględnienia w/wym. okresów jako pracy w warunkach szczególnych i przyznanie prawa do emerytury z art.4 w/wym. przepisów pomostowych. Wobec tego, zdaniem organu rentowego, brak podstaw do przyznania emerytury pomostowej na podstawie art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r o emeryturach pomostowych. W ocenie pozwanego nie został spełniony wymóg posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych zgodnie z art. 3 ust l i 3 ustawy pomostowej.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie przypomnieć należy, iż ubezpieczony wniósł odwołanie od decyzji odmawiającej przyznania wnioskowanego świadczenia, tj. emerytury pomostowej na podstawie ustawy o emeryturach pomostowych. Sąd Okręgowy zważył, że zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2008 r. nr 237 poz. 1656, dalej: ustawa pomostowa) - stosownie do treści przywołanego przepisu prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki: 1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.; 2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat; 3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn; 4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn; 5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS; 6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3; 7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Celem postępowania apelacyjnego jest ponowne rozpoznanie sprawy pod względem faktycznym i prawnym, przy czym prawidłowa ocena prawna, może być dokonana jedynie na podstawie właściwie ustalonego stanu faktycznego sprawy, którego kontrola poprzedzać musi ocenę materialno-prawną.

Jeżeli bowiem sąd I instancji błędnie ustali kluczowe dla rozstrzygnięcia fakty, to nawet przy prawidłowej interpretacji stosowanych przepisów prawa materialnego, wydany wyrok nie będzie odpowiadał prawu. Innymi słowy, subsumcja nie odpowiadających prawdzie przedmiotowo istotnych ustaleń faktycznych skutkuje naruszeniem prawa materialnego, a pamiętać należy, że kontroli w tym zakresie sąd odwoławczy dokonuje z urzędu /por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r. III CZP 49/07, OSNC 2008/6/55, Biul. SN 2008/1/13, Wspólnota 2008/7/44, Prok. i Pr.-wkł. 2009/6/60/.

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, iż w wywiedzionej apelacji skarżący sformułował zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 k.p.c., z którego uzasadnienia jednak wynika, iż skarżący upatrują uchybienia nie w ustaleniach faktycznych Sądu Okręgowego, ale w ich ocenie prawnej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd odwoławczy oceniając jako prawidłowe ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd pierwszej instancji uznał je za własne, co oznacza, iż zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku Sądu odwoławczego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776).

Przechodząc do oceny materialno-prawnej wstępnie wskazać wypada, iż wyrok Sądu pierwszej instancji nie narusza również przepisów prawa materialnego.

W niniejszym postępowaniu na etapie postępowania przed Sądem Okręgowym istota sporu sprowadza się do oceny, czy ubezpieczony legitymował się wskazanym w art. 4 pkt. 2 ustawy pomostowej 15-letnim stażem pracy w szczególnych warunkach. W ocenie Sądu Okręgowego ubezpieczony osiągnął ten staż po doliczeniu okresu pracy od dnia 08.04.1988r. do 04.12.1988r z tytułu zatrudnienia w Stoczni. Na etapie postępowania apelacyjnego, organ rentowy nie sformułował żadnych zarzutów co do prawidłowości zaliczenia tego okresu pracy do stażu pracy w szczególnych warunkach a tym samym w tym zakresie zaskarżone orzeczenie nie podaje się instancyjnej kontroli. Istoty naruszenia prawa materialnego skarżący na etapie postępowania apelacyjnego upatruje w naruszeniu art. 4 ust. 6, negując uznanie za pracę w szczególnych warunkach zatrudnienie po 31.12.2008r. u armatorów zagranicznych, kiedy ubezpieczony dobrowolnie odprowadzał składki na ubezpieczenie społeczne.

W ocenie Sądu Apelacyjnego zarzutu organu rentowego podzielić nie można.

Wskazać bowiem należy, iż zgodnie z treścią art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. 2008. Nr 237, poz. 1656 ze zm.) - określenie „pracownik" oznacza ubezpieczonego, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz art. 8 ust. 1, 2a i ust. 6 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podlegającego ubezpieczeniu emerytalnemu z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a także ubezpieczonego, który przed dniem wejścia w życie ustawy z tytułu takiej pracy podlegał ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu.

Stosownie do treści art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 205, poz. 1585 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów.

Zgodnie z treścią art. 8 ust. 1 powołanej wyżej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a. Stosownie do treści ust. 2a. za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Mając na uwadze powyższe, jak również zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, Sąd Apelacyjny stanął na stanowisku, że kwestionowane przez organ rentowy zatrudnienie wnioskodawcy u armatorów zagranicznych było okresem pozostawania przez apelującego w stosunku pracy, o którym mowa w art. 22 k.p. Powołany przepis zawierając legalną definicję stosunku pracy, wskazuje na cechy stosunku pracy, określa jego treść, podmioty oraz zobowiązania wzajemne stron. Zgodnie z treścią powołanego przepisu konstytutywne cechy stosunku pracy odróżniające go od innych stosunków prawnych to: dobrowolność, osobiste świadczenie pracy w sposób ciągły, podporządkowanie, wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy ponoszącego ryzyko związane z zatrudnieniem i odpłatny charakter zatrudnienia. Wskazane elementy, by doszło do zawarcia stosunku prawnego, o którym mowa w art. 22 k.p., każdorazowo winny wystąpić łącznie. W przypadku zaś ustalenia, że w łączącym strony stosunku prawnym występowały elementy obce stosunkowi pracy (np. brak podporządkowania, możliwość zastąpienia pracownika osobą trzecią), nie jest możliwa jego kwalifikacja do stosunku pracy.

Powyższe stanowisko prezentuje również Sąd Najwyższy, który w ugruntowanym w tej mierze orzecznictwie wskazuje m.in., że przy miarodajnych ustaleniach faktycznych, z których wynika, że ubezpieczony był kierowany do prac na statkach morskich u armatorów zagranicznych i opłacono za niego składki na ubezpieczenie społeczne bądź też opłacał dobrowolne składki na pracownicze ubezpieczenie społeczne, nie powinno być sporu, że jego okresy za granicą u armatorów zagranicznych były okresami wykonywania zatrudnienia w szczególnych warunkach o takim samym charakterze prawnym jak okresy wykonywania pracy marynarza u armatorów polskich; charakter prawny pracowniczego zatrudnienia marynarzy, które polega na wykonywaniu na statkach morskich odpłatnej pracy szczególnie podporządkowanej, mógłby być podważony tylko wtedy, gdyby z ustalonych okoliczności sprawy wynikało, że sporna praca była świadczona nieodpłatnie, np. w ramach uprawiania turystyki albo przy braku pracowniczego podporządkowania (por. wyrok Sądu Najwyższego z 1 czerwca 2010 r. II UK 5/10, LEX nr 589882). Nie inaczej we wskazanym zakresie wypowiedział się również Sąd Najwyższy, wskazując w wyroku z dnia 21 stycznia 2010 r. (II UK 162/09, LEX nr 583806), że charakter świadczenia pracy "członka załogi statku morskiego", a ściślej fakty go wyznaczające, są w istocie powszechnie znane, a więc nie wymagają w zasadzie dowodu (art. 228 § 1 k.p.c). Jest to praca podporządkowana i wykonywana odpłatnie, a więc ma cechy pracy świadczonej na podstawie stosunku pracy w rozumieniu art. 22 k.p.

Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał, iż charakter prawny pracowniczego zatrudnienia marynarzy, które polega na wykonywaniu na statkach morskich odpłatnej pracy szczególnie podporządkowanej, mógłby być podważony tylko wtedy, gdyby z ustalonych okoliczności sprawy wynikało, że sporna praca była świadczona nieodpłatnie, np. w ramach uprawiania turystyki albo przy braku pracowniczego podporządkowania (np. na własnym statku morskim lub jako podmiot świadczący usługi artystyczne lub inne), co jednak nie miało miejsca w niniejszej sprawie. Skoro ubezpieczony był kierowany do prac za granicą i opłacał dobrowolne składki na pracownicze ubezpieczenie społeczne, nie powinno być sporu, że jego okresy pracy za granicą u armatorów zagranicznych były okresami wykonywania zatrudnienia w szczególnych warunkach o takim samym charakterze prawnym (stosunków pracy) jak okresy wykonywania pracy marynarza u armatorów polskich. Uprawnione było więc przyjęcie, że wnioskodawca odpłatnie świadczył pracę podporządkowaną, tym bardziej że organ rentowy - nawet, jeżeli tych faktów nie przyznawał (art. 229 k.p.c.) - to w każdym razie im nie zaprzeczał (art. 230 k.p.c).

Wskazać raz jeszcze należy, iż praca członków załogi statków morskich - co jednoznacznie wynika z powołanego we wskazanej mierze orzecznictwa Sądu Najwyższego -odbywa się w ramach podporządkowania zdecydowanie przewyższającego obowiązujące pracowników zatrudnionych na lądzie, co jest faktem notoryjnym. Członkowie załogi statków morskich pozostają nieprzerwanie w dyspozycji kapitana statku, a zatrudnienie na statku morskim w warunkach innych, aniżeli przewidziane w art. 22 § 1 kodeksu pracy, nie wchodzi w rachubę. Z uwagi na wysoki stopień podporządkowania, nie może być w rozpoznawanej sprawie mowy o jakimkolwiek innym stosunku prawnym łączącym strony, aniżeli stosunek pracy.

Ze względów wskazanych powyżej uznać należało, że zatrudnienie ubezpieczonego po 31.12.2008r. u armatorów zagranicznych w ustalonych przez Sąd Okręgowy okresach bezsprzecznie miało charakter stosunku pracy, w ramach którego ubezpieczony jako członek załogi statku morskiego wykonywał odpłatnie pracę podporządkowaną. Bezspornie zaś, w okresach tych ubezpieczony dobrowolnie odprowadził składki na ubezpieczenie społeczne.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny podziela ocenę Sądu Okręgowego, iż wnioskodawca kumulatywnie spełnił wszystkie przesłanki, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, w tym ponad 15-letni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych sporny na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego oraz zatrudnienie w tym charakterze po 31 grudnia 2008r. sporne w postępowaniu apelacyjnym.

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny przedmiotowej sprawy i następnie dokonał trafnej jego oceny prawnej, której nie wzruszają podniesione w apelacji zarzuty, a zatem zaskarżony wyrok odpowiada prawu.

Mając na uwadze powyższe, na mocy art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji.