Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Marzena Foltyn-Banaszczyk

Protokolant p.o. stażysty Ewelina Hrynczyszyn

po rozpoznaniu w dniu 2 marca 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku M. J. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania M. J. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 21 października 2014r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 6735/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 października 2014 roku w sprawie ENMS/15/042042625 Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił M. J. (1) prawa do emerytury, podnosząc w uzasadnieniu decyzji, iż wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku posiada okresy składkowe i nieskładkowe w łącznym wymiarze 25 lat, 8 miesięcy, 9 dni, natomiast nie udokumentował żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy odmówił wnioskodawcy zaliczenia jako pracy w warunkach szczególnych okresów: od 18 września 1978 roku do 30 września 1991 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B. oraz od 28 października 1991 roku do 31 października 1997 roku w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w Ł., gdyż na podstawie przedłożonych dokumentów nie można określić charakteru wykonywanej pracy, a stanowiska monter konstrukcji, monter, monter szalunków nie znajdują potwierdzenia w Rozporządzeniu.

W odwołaniu wniesionym od powyższej decyzji w dniu 24 listopada 2014 roku M. J. (1) wniósł o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury, wnosząc o zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych pracy od 18 września 1978 roku do 30 września 1991 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B. oraz od 28 października 1991 roku do 31 października 1997 roku w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w Ł., ponieważ w spornym okresie pracował jako monter konstrukcji na wysokości.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Na rozprawie strony podtrzymały stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca M. J. (1), urodzony w dniu (...), złożył w dniu 22 września 2014 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych)

Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się okresem ubezpieczenia w wymiarze 24 lata, 6 miesięcy i 15 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 1 miesiąc, 24 dni okresów nieskładkowych, tj. łącznie 25 lat, 8 miesięcy i 9 dni.

Do stażu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy żadnego okresu zatrudnienia, tj. nie zaliczył okresów zatrudnienia:

- od dnia 18 września 1978 roku do dnia 30 września 1991 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B.

- od dnia 28 października 1991 roku do dnia 31 października 1997 roku w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w Ł..

(dowód: decyzja- k.43 akt emerytalnych; odpowiedź na odwołanie k. 5-6).

M. J. (1) w okresie od dnia 18 września 1978 roku do dnia 30 września 1991 roku był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w B. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku monter konstrukcji stalowych. W angażach wskazano jako stanowisko pracy monter konstrukcji stalowych, monter konstrukcji stalowych i żelbetowych, monter, monter konstrukcji.

( dowód: angaże –k.180- 183, 185- 195, k. 116, k. 115 akta osobowe; świadectwo pracy k.7 akt kapitałowych; skierowanie do pracy k. 133 akta osobowe; skierowanie na badanie wstępne k. 132 akta osobowe; podanie k. 126 akta osobowe; karta obiegowa zmian k. 125 akta osobowe; karty płac k. 206-226)

W okresie od dnia 23 maja 1980 roku do dnia 31 maja 1982 roku wnioskodawca korzystał z urlopu bezpłatnego w związku z kontraktem w NRD i wykonywaniem pracy na stanowisku monter konstrukcji na wysokości.

M.in.na budynkach montowano ryglówki na słupach i osłonówki ścian. Były to prace na rusztowaniach do wysokości 80 m. Pracował w pełnym wymiarze czasu pracy.

( dowód: podanie k. 174 akta osobowe, zestawienie k. 175 akta osobowe; karta obiegowa zmian k. 124 akta osobowe; umowa k. 78, k. 83 akta osobowe; pismo k. 79 akta osobowe; pismo k. 80 - 81akta osobowe; aneks k. 82 akta osobowe; karty płac k. 206v-207; zeznania Z. L. k. 18v; zeznania M. J. (2) k. 19-19v)

Od dnia 1 czerwca 1982 roku do dnia 16 lipca 1982 roku wnioskodawca korzystał z urlopu dewizowego, zaś od dnia 17 lipca 1982 roku do dnia 31 lipca 1982 roku z urlopu bezpłatnego ( łącznie 2 miesiące).

( dowód: podanie o urlop bezpłatny i udzielenie urlopu z dnia 27 lipca 1982 roku k. 172 akta osobowe; zobowiązanie pracownika nowo przyjętego z dnia 30 lipca 1982 roku k. 170 – 171 akta osobowe; zestawienie k. 175 akta osobowe; pismo k. 79 akta osobowe; karta płac k. 207-208)

Od dnia 1 sierpnia 1982 roku do dnia 28 lutego 1987 roku wnioskodawca został oddelegowany do brygady wykonującej prace posadzkarskie i glazurnicze. (4 lata, 7 miesięcy). Stanowisko w angażach nie uległo zmianie.

We wniosku o skierowanie na budowę eksportową z czerwca 1987 roku wnioskodawca wnosił o skierowanie na budowę w charakterze montera konstrukcji lub posadzkarza – lastrykarza.

(okoliczności bezsporne; na podstawie art. 229 k.p.c. przyznane przez wnioskodawcę; dowód: zeznania M. J. (1) k. 19v; pismo z dnia 4.05.1989 k. 144 akta osobowe; zaświadczenie z dnia 21 kwietnia 1989 roku i potwierdzenie wykonywania ww. robót przez kierownika wielkiej budowy k. 145 akta osobowe; podanie z dnia 15.10.1986 roku i potwierdzenie wykonywania ww. prac k. 166 akta osobowe; wniosek k. 165 akta osobowe; skierowanie k. 123 akta osobowe)

W okresie zatrudnienia w brygadzie posadzkarskiej, tj. w okresie od dnia 1 sierpnia 1982 roku do dnia 28 lutego 1987 roku, budowany był m.in. budynek Czardasz i były tam kierowane brygady do prac posadzkarskich. Wówczas został również skierowany do tej pracy wnioskodawca. W brygadzie posadzkarskiej wnioskodawca pracował jako pomocnik. Praca wnioskodawcy w okresie oddelegowania do tej brygady polegała na sypaniu cementu do betoniarki i grysu oraz dowożeniu tego materiału na potrzeby brygad betoniarzy. Podkłady pod posadzki wykonywali betoniarze, następnie dowieziony przez wnioskodawcę materiał specjaliści rozkładali na podkład betonowy. Jeszcze inni specjaliści szlifowali posadzki. Wnioskodawca nie wykonywał tych prac. Był tylko przy mieszaniu cementu i grysu oraz dowoził materiał dla innych brygad. W okresie czasu gdy wnioskodawca był oddelegowany do brygady posadzkarskiej nie wykonywał prac montera. Codziennie w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał wyłącznie prace pomocnika w brygadzie posadzkarskiej.

(okoliczności bezsporne; na podstawie art. 229 k.p.c. przyznane przez wnioskodawcę; dowód: zeznania M. J. (1) k. 19 -20)

W miesiącu marcu 1987 roku wnioskodawca został oddelegowany do pełnienia funkcji w zakładowej organizacji związków zawodowych, w celu pomocy w prowadzeniu bieżącej dokumentacji. W tym okresie wnioskodawca został zwolniony od pracy zawodowej. (1 miesiąc)

Od dnia 1 czerwca 1987 roku do 31 grudnia 1987 roku, a następnie od 1 stycznia 1988 roku do dnia 31 grudnia 1988 roku oraz od dnia 31 grudnia 1988 roku do dnia 10 lipca 1989 roku został oddelegowany do pełnienia funkcji w zakładowej organizacji związków zawodowych. ( 7 miesięcy + 1 rok +6 miesięcy i 10 dni = 2 lata i 1 miesiąc i 10 dni)

W tym okresie wnioskodawca pełnił funkcje wice przewodniczącego i przewodniczącego związków zawodowych.

Podczas oddelegowania wnioskodawca był zwolniony od pracy zawodowej. Uzyskiwał wynagrodzenie obliczone jak ekwiwalent za urlop z pominięciem dodatków za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia.

Z dniem 10 lipca 1989 roku wnioskodawca został przeniesiony do pracy w (...)21 po zakończeniu pełnienia funkcji w związkach zawodowych.

(dowód: pismo z dnia 30.07.1987 roku k.164 akta osobowe; pismo z dnia 15.11.1988 toku k. 155 akta osobowe; pismo z dnia 16.11.1988 roku k. 154 akta osobowe; opinia z dnia 2 stycznia 1989 roku k. 151 – 152 akta osobowe ; pismo z dnia 10.07.1989 roku k. 143 akta osobowe; pismo z dnia 26.02.1987 roku k. 106-107 akta osobowe; pismo z dnia 1.06.1987 roku k. 104 akta osobowe; pismo z dnia 4.01.1988 roku k. 102 akta osobowe; pisma k.103 i n. akta osobowe, karty płac k.213, k. 214v, k. 215v)

Po zakończeniu pełnienia funkcji w związkach zawodowych w dniu 10 lipca 1989 roku wnioskodawca został skierowany na stanowisko montera konstrukcji stalowych.

(dowód: pismo k. 143 akta osobowe; zaświadczenie kwalifikacyjne k. 141 akta osobowe, angaże k. 138, k. 136, k. 135, k.99,98, 92-96, 89, 87, akta osobowe)

Od dnia 5 września 1989 roku do dnia 31 grudnia 1989 przebywał na urlopie bezpłatnym. ( 3 miesiące, 25 dni)

Od dnia 5 marca 1990 roku do dnia 11 lipca 1991 roku wnioskodawca przebywał na rocznym urlopie bezpłatnym w związku z umową eksportową w Czechach. W Czechach wykonywał paca montera konstrukcji metalowych - spawacz.

( dowód: pismo z dnia 18.08.1988 roku k.149 akta osobowe; pismo k. 150 akta osobowe; karta płac k. 137 akta osobowe; zestawienie k. 175 akta osobowe; karta obiegowa zmiany k. 119, k. 120, k. 71 akta osobowe; umowa k. 72,k. 77 akta osobowe; pismo k. 74 akta osobowe, aneks k. 75, k. 76 akta osobowe; karty płac k. 215-216)

Od dnia 12 lipca 1991 roku do 1 września 1991 roku wnioskodawca przebywał na urlopie dewizowym, zaś od dnia 2 września 1991 roku do dnia 30 września 1991 roku na urlopie bezpłatnym ( 1 miesiąc, 18 dni).

(dowód: zestawienie k. 175 akta osobowe; podanie k. 86 akta osobowe ; pismo k. 73 akta osobowe ; karty płac k.)

Od dnia 1 października 1991 roku wnioskodawca został przyjęty do pracy jako monter konstrukcji stalowych.

(dowód: karta obiegowa zmian k. 134)

Od dnia 28 października 1991 roku wnioskodawca stał się pracownikiem Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w B.. Nadal pracował na stanowisku montera konstrukcji stalowych na wysokości.

(okoliczność bezsporna; dowód: karta kontrolna badań okresowych k. 62, 40 akta osobowe; pisma k.38-52 akta osobowe; zaświadczenie lekarskie k. 35 akta osobowe; umowa o pracę k. 196 akta osobowe; angaże k. 197-202)

Od dnia 19 listopada 1991 roku do dnia 18 lutego 1992 roku wnioskodawca przebywał na budowie eksportowej w ZSRR w S., gdzie pracował jako monter szalunków.

(dowód: umowa k. 25-26 akta osobowe; karta obiegowa zmiany k. k. 61, 64 akta osobowe; karty płac k. 217-219)

Od 19 lutego 1992 roku do dnia 2 marca 1992 roku przebywał na urlopie dewizowym ( 28 dni)

(dowód: pismo k. 24 akta osobowe)

Przedsiębiorstwo (...) w B. oraz Przedsiębiorstwo (...) S.A. w Ł. zajmowało się budową (...) – stawianiem budynków (...), hal. Były to budynki wielkogabarytowe. Praca odbywała się w wyspecjalizowanych brygadach – pracowały na budowie brygady spawaczy, monterów i in. Na budowie był podział zadań. Wnioskodawca pracował w brygadzie monterów i spawaczy, pracował jako monter konstrukcji stalowych na wysokości. Praca wnioskodawcy polegała na montowaniu konstrukcji stalowej poczynając od ich skręcenia na dole i następnie montowaniu ich coraz wyżej. Najpierw były słupy, potem ryglówka i należało związać konstrukcje. (...) przychodziły na budowę gotowe i wnioskodawca je składał. Najczęściej były to konstrukcje stalowe, choć zdarzały się także żelbety. Wysokości były różne w zależności od wysokości budynków, były hale powyżej 10 metrów, budynki administracyjne powyżej 30 metrów. Praca na wysokości trwała minimum 8 godzin dziennie.

Wnioskodawca był kierowany na badania okresowe na stanowisko monter konstrukcji stalowej na wysokości, posiadał badania wysokościowe. Pracą monterów na dole zajmowali się pracownicy bez takich badań. W okresie zatrudnienia otrzymywał również dodatek za pracę na wysokości, dodatek szkodliwy. O tym czy otrzymywał pracownik taki dodatek zależało to od kierownika.

(dowód; zeznania Z. J. k. 17v-18; zeznania Z. L. k. 18v-19; zeznania M. J. (2) k. 19-19v; zaświadczenie lekarskie k. 35 akta osobowe; karty płac k. 219 - k.221, k. 224, k. 226 )

W przypadku montażu szalunków monter szalował na żelbetach podesty. Od spodu musiał być zawieszony szalunek stalowy, aby mogła być położona deska. Taki montaż odbywał się na wysokości. Monter je montował (składał), zaś zbrojarze je zbroili.

(dowód; zeznania Z. L. k. 18v-19; zeznania M. J. (2) k. 19-20)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

-

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

-

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Organ rentowy odmówił wnioskodawcy zaliczenia jako pracy w warunkach szczególnych okresów:

-od dnia 18 września 1978 roku do dnia 30 września 1991 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B., tj. 13 lat, 12 dni;

- od dnia 28 października 1991 roku do dnia 31 października 1997 roku w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w Ł., tj. 6 lat, 3 dni.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy ww. okresach pracy był bezsporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach rentowych i osobowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w ww. okresie, tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Łączy okres zatrudnienia wynosił przy tym 19 lat i 16 dni.

Odnośnie ww. okresów organ rentowy zakwestionował, aby wnioskodawca w spornych okresach pracował w szczególnych warunkach, gdyż na podstawie przedłożonych dokumentów nie można określić charakteru wykonywanej pracy, a stanowiska monter konstrukcji, monter, monter szalunków nie znajdują potwierdzenia w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku.

Należy w tym miejscu podnieść, iż wprawdzie stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), okresy pracy w warunkach szczególnych, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Z tym, że wówczas na ubezpieczonym spoczywa ciężar wykazania, że pracę wykonywał pracę w warunkach szczególnych.

Odnośnie okresów zatrudnienia wnioskodawcy jako montera konstrukcji stalowych, montera konstrukcji stalowych i żelbetonowych, montera, montera konstrukcji, montera szalunków wnioskodawca sprostał temu obowiązkowi.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe w postaci przesłuchania wnioskodawcy oraz zeznań świadków: Z. J. oraz Z. L., którzy razem z wnioskodawcą pracowali w Przedsiębiorstwie (...) w B., a później w (...) S.A. wykazało, że w spornym okresie czasu pracy wnioskodawca, mimo zmian pełnych nazw stanowisk montera, miał taki sam zakres obowiązków i wykonywał taką samą pracę, polegającą na montażu konstrukcji stalowych na wysokości. Świadkowie potwierdzili, że wnioskodawca pracując jako monter w spornym okresie pracował przy montowaniu konstrukcji stalowych na wysokości. Pracę te wykonywał przy budowie (...) w B. oraz na budowach zagranicznych. Wnioskodawca wykonywał w/w prace w pełnym wymiarze czasu pracy, będąc zatrudnionym na cały etat. Zważywszy, że świadkowie pracowali razem z wnioskodawcą w spornym okresie, należy uznać że dysponują oni bezpośrednią, szczegółową, a co za tym idzie wiarygodną wiedzą co do zakresu obowiązków wnioskodawcy oraz warunków w jakich jego praca była świadczona. Świadkowie i wnioskodawca przy tym w sposób szczegółowy opisali na czym polegała praca wnioskodawcy jako montera konstrukcji stalowych. Jako logiczne i w pełni uzasadnione należało uznać zeznania, z których wynikało, że osoby posiadające uprawnienia monterów konstrukcji stalowych na wysokości nie byli kierowani do prac na poziomie ziemi. Oznaczałoby to bowiem wykorzystanie specjalisty do prac, które takich specjalistycznych uprawnień nie wymagały. Do prac na poziomie ziemi byli kierowani zatem inni monterzy. Z zeznań przy tym wynikało, iż specyfika budów była taka, że praktycznie praca monterów ograniczała się do pracy na wysokości. Konstrukcje stalowe czy żelbetowe były bowiem sprowadzane na budowę jako gotowe elementy, które należało złożyć. Taką pracę jako monter konstrukcji wykonywał wnioskodawca. Ponadto jak wynika z zaświadczeń lekarskich wnioskodawca posiadał uprawnienia i stosowne badania do prac na wysokości, zaś z kart płac wynikało, iż otrzymywał dodatek szkodliwy czy dodatek za pracę na wysokości, co uwiarygodnia zeznania wnioskodawcy dotyczące charakteru wykonywane przez niego pracy.

W ocenie Sądu nazwa „montera” jako stanowiska pracy wnioskodawcy w spornych okresach zawarta w angażach osobowych wnioskodawcy nie świadczy o rodzaju pracy wykonywanej przez wnioskodawcę. O szczególnych warunkach pracy nie decyduje nazwa zajmowanego stanowiska, ale rodzaj pracy rzeczywiście wykonywanej przez pracownika. Wiarygodne są zeznania wnioskodawcy i świadków, z których wynikało, że wskazana w angażach nazwa stanowiska były wpisywana przez pracowników kadr w sposób dowolny, mimo braku faktycznej zmiany zakresu wykonywanych czynności wnioskodawcy jako montera konstrukcji stalowych na wysokości.

Należało zatem stwierdzić, że od początku zatrudnienia wnioskodawca miał uprawnienia do pracy na wysokości. A więc uprawnienia, których nie posiadali wszyscy montażyści, bowiem byli również tacy, którzy mogli pracować przy montażu konstrukcji stalowych na ziemi. Ponadto podnieść należy, iż praca na wysokości wynikała ze specyfiki pracy w (...) jak i w (...) S.A. polegającej na wznoszeniu kolejnych budynków nowo budowanej (...) .

Biorąc powyższe pod uwagę oraz w oparciu o zgromadzone dokumenty pracownicze nie ulega wątpliwości, że praca wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) w B. jak i w Przedsiębiorstwie (...) S.A. przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości była pracą o znacznej szkodliwości dla jego zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości. Świadczy o tym zarówno zakres jego obowiązków, charakter pracy , jak i warunki w jakich praca była świadczona.

Zatrudnienie przy pracach przy montażu konstrukcji stalowych na wysokości zostało wymienione wykazie A, Dziale V, poz. 5 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku i podlega uwzględnieniu jako praca w warunkach szczególnych na cele emerytalno – rentowe.

Oceny tej nie zmienia okoliczność nie wystawienia wnioskodawcy przez Przedsiębiorstwo (...) w B. ( Kombinat (...) w B.) oraz (...) S.A. świadectwa pracy w szczególnych warunkach za sporny okres czasu.

Powyższe ustalenia nie pozwoliły jednakże na uwzględnienie odwołania wnioskodawcy. W spornym okresie zatrudnia bowiem, co wynikało z dokumentów zawartych w aktach osobowych wnioskodawcy, częściowo z zeznań świadków i częściowo z zeznań samego wnioskodawcy, wnioskodawca wykonywał nie tylko prace montera konstrukcji stalowych na wysokości.

W szczególności zatem z dokumentów z akt osobowych w postaci zaświadczenia pracodawcy, wniosku wnioskodawcy o wydanie opinii, podania o wysłanie na kontrakt zagraniczny oraz z zeznań wnioskodawcy jednoznacznie wynikało, iż w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwo (...) w B. od dnia 1 sierpnia 1982 roku do dnia 28 lutego 1987 roku wnioskodawca został oddelegowany do brygady wykonującej prace posadzkarskie i glazurnicze. Jak wynikało z zeznań samego wnioskodawcy w okresie zatrudnienia w brygadzie posadzkarskiej pracował on wówczas jako pomocnik. Praca wnioskodawcy w tym okresie polegała na sypaniu cementu do betoniarki i grysu oraz dowożeniu tego materiału na potrzeby brygad betoniarzy. Podkłady pod posadzki wykonywali betoniarze, następnie dowieziony przez wnioskodawcę materiał specjaliści rozkładali na podkład betonowy. Następnie inni specjaliści szlifowali posadzki. Wnioskodawca nie wykonywał tych prac. Był tylko przy mieszaniu cementu i grysu oraz dowoził materiał na potrzeby innych brygad.

Jak przyznał sam wnioskodawca w tym okresie, gdy był oddelegowany do brygady posadzkarskiej, nie wykonywał prac montera. Codziennie w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał wyłącznie prace w brygadzie posadzkarskiej. Powyższe przyznał sam wnioskodawca w swoich zeznaniach. Mimo zatem braku zmiany stanowiska pracy w angażach w tym okresie, jako bezsporne należało uznać, iż ww. okresie wnioskodawca wykonywał tylko prace w brygadzie posadzkarskiej. Brak zmiany nazwy stanowisk wynikał zaś z faktu nie zmiany stanowiska pracy wnioskodawcy, ale oddelegowania go z jednej brygady do wykonywania prac w innej brygadzie. Jak wyżej zaś wskazano, co podnosił w odwołaniu sam wnioskodawca, nazwa stanowiska pracy nie ma znaczenia i sąd ustala faktycznie wykonywane czynności przez ubezpieczonego.

Prace przy łączeniu składników lastryko czy dowożenie tych materiałów na potrzeby brygad betoniarzy nie można uznać za prace w warunkach szczególnych. Takie prace bowiem nie można zakwalifikować jako prac betoniarskich czy kamieniarskich, o jakich mowa w wykazie A dział V pkt 4 czy pkt 10.

Należy w tym miejscu podkreślić, iż prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym jest przywilejem w stosunku do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym, gdyż stanowi odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie zaś z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego i jednolitym stanowiskiem doktryny prawa ubezpieczeń społecznych, przepisy prawa ubezpieczeń społecznych powinny być wykładane ściśle, a ustalenia dotyczące faktu wykonywania pracy w warunkach szczególnych muszą być precyzyjne i nie budzące wątpliwości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1999 r., II UKN 187/99, OSNAPiUS 2001 Nr 4, poz. 121; wyrok z 16 sierpnia 2005 r., I UK 378/04 OSNP 2006 nr 13-14, poz. 218), co oznacza w zasadzie prymat dyrektyw wykładni językowej w odniesieniu do pozostałych metod wykładni, w tym wykładni systemowej i wykładni historycznej lub celowościowej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2008 r., II UK 315/07, niepublikowany). Również Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 12 kwietnia 2013 r. III UK 102/12 stwierdził, że przepisy regulujące prawo do emerytury w obniżonym wieku "należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo". Przepisy prawa materialnego określające rodzaje i warunki zaliczania okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze dla celów nabycia uprawnień emerytalnych w obniżonym wieku mają charakter wyjątkowy i ściśle bezwzględnie obowiązujący.

Oznacza to w niniejszej sprawie niedopuszczalność stosowania przepisów dotyczących prac betoniarskich i kamieniarskich (wykaz A dział V pkt 4 i 10) do prac wykonywanych przez wnioskodawcę jako lastrykarz i posadzkarz lub traktowaniu tych prac za równoznaczne. Gdyby wolą ustawodawcy było zaliczenie również tych prac do prac wykonywanych w szczególnych warunkach, to prace te zostałyby wyraźnie wymienione w wykazie A. Tym bardziej, że jak zeznał wnioskodawca był jedynie pomocnikiem ( tak też por. wyroki Sądów Apelacyjnych w Łodzi z dnia 15.10.2013 roku, IIIAUa 99/13, LEX; w Lublinie z dnia 27.06.2013 roku, IIIAUa 437/13, LEX; w Białymstoku z dnia 20,06.2013 roku, IIIAUa 1054/12, LEX; w Lublinie z dnia 24 kwietnia 2013 roku, IIIAUa 238/13,LEX)

Oznaczało to, że prace wykonywane przez wnioskodawcę w brygadzie posadzkarskiej i glazurniczej nie mogły być uznane za prace w warunkach szczególnych. W konsekwencji powyższego od ogólnego okresu zatrudnienia w wymiarze 19 lat,15 dni należało odjąć okres 4 lat i 7 miesięcy. Pozostało zatem 14 lat, 4 miesiące i 15 dni.

Już z tego wynika, że wnioskodawca po odliczeniu ww. okresu nie legitymuje się okresem 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Niezależnie od powyższego sąd nie uznał również jako okresu pracy w warunkach szczególnych okresów urlopów bezpłatnych oraz urlopów dewizowych, które były udzielane wnioskodawcy w okresach po wyjazdach na budowy eksportowe. Chodzi przy tym o okresy urlopów bezpłatnych, w których nie wykonywał on prac z tytułu skierowania na budowę eksportową.

Odnośnie okresów urlopów dewizowych należy podnieść, iż z akt osobowych wynikało jednoznacznie, iż wnioskodawca korzystał z uprawnień przysługujących mu w związku z pracą za granicą, wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem (tekst jedn.: Dz. U. 1990.44.259 z zm.) – tj. czasu wolnego wynikającego z różnicy między obowiązującym go tygodniowym wymiarem czasu pracy a 42-godzinnym tygodniowym wymiarem czasu pracy, czy też "odbioru" czasu wolego, który nie mógł być udzielony w okresie pracy za granicą. W szczególności w tym drugim przypadku warto zauważyć, że § 10 pkt 4 rozporządzenia stanowi, że jeżeli z przyczyn organizacyjno-produkcyjnych nie jest możliwe udzielenie czasu wolnego w okresie zatrudnienia za granicą, urlop bezpłatny w macierzystym zakładzie pracy ulega przedłużeniu odpowiednio do wymiaru nie udzielonego czasu wolnego od pracy. W tym wypadku pracownikowi przysługuje, w zamian za czas wolny od pracy, od jednostki kierującej ekwiwalent pieniężny w walucie, obliczony jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. Z użytych sformułowań widać więc, że to nie okres zatrudnienia w jednostce wysyłającej ulega wydłużeniu, ale urlop bezpłatny w jednostce macierzystej. Jednocześnie w zamian za ten udzielony już w kraju czas wolny nie przysługuje wynagrodzenie jak w trakcie zatrudnienia, ale ekwiwalent pieniężny obliczany jak w przypadku urlopu wypoczynkowego. Powyższa potwierdza tezę, że okresy te nie stanowią okresów pracy u pracodawcy wysyłającego na budowę eksportową. Sąd Okręgowy w pełni podziela utrwalone stanowisko Sądu Najwyższego zawarte chociażby w wyroku z dnia 18 listopada 2011 roku (I UK 127/11 OSNP 2012/21-22/268) czy z dnia 9 października 2013 roku (I UK 108/13,LEX). Sąd Najwyższy podkreślił, że okres urlopu bezpłatnego sam w sobie nie jest okresem zatrudnienia, bowiem pojęcie to zamyka się tylko do tych osób, które pracę świadczą lub doznają przerw w jej świadczeniu bez zawieszenia praw i obowiązków pracowniczych. Okresu tego nie można potraktować jako składkowego w rozumieniu art. 6 ustawy emerytalnej. Nie jest bowiem okresem ubezpieczenia (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy) gdyż, zgodnie z art. 4 pkt 5, okres ubezpieczenia to okres opłacenia składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz okres nieopłacenia składek z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek, o którym mowa w przepisach ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, czyli przypadający po dniu 31 grudnia 1998 r. Nie jest to również okres, o jakim mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, a więc opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości określonej w przepisach o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, bowiem na mocy zaś § 7 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (Dz. U. 1990.7.41 z zm.) wypłacone ekwiwalenty nie stanowiły podstawy wymiaru składki. Również i art. 7 ustawy nie wymienia wśród okresów nieskładkowych urlopów bezpłatnych. Również Sąd Najwyższy w uchwale z 22 maja 2013 r. podjętej w składzie 7 sędziów (III UZP 1/13 Biul.SN 2013/5/16), uznał, że okres urlopu bezpłatnego udzielonego pracownikowi w macierzystym zakładzie pracy w wymiarze równym liczbie nieudzielonych w czasie zatrudnienia za granicą dni wolnych od pracy, przewidziany w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicę w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem nie stanowi okresu składkowego przewidzianego w art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a więc nie jest okresem zatrudnienia. Trzeba tu zauważyć, że, choć rozporządzenie Rady Ministrów z dnia z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem gwarantuje pracownikowi szereg uprawnień, których nie posiada pracownik korzystający z typowego urlopu bezpłatnego, to jednak dotyczą one jedynie uprawnień pracowniczych (§ 4 ust. 3 rozporządzenia). Jak zauważył to Sąd Najwyższy w przywołanym już orzeczeniu z 18 listopada 2011 r. chodzi tu o staż pracy umożliwiający nabycie prawa do różnorodnych świadczeń pracowniczych, od tego stażu uzależnionych (np. nagrody jubileuszowej czy dodatku za staż pracy). Nie wynika natomiast z niego, aby okres urlopu bezpłatnego miał jakiekolwiek znaczenie dla uprawnień ze sfery ubezpieczeń społecznych związanych z pracą w warunkach szczególnych. Nie ma tu normy przenoszącej tą regulację na uprawnienia w zakresie świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Można twierdzić, że skoro przepisy prawa ubezpieczeń społecznych nigdy nie traktowały okresu urlopu bezpłatnego jako okresu ubezpieczenia, to zaliczenie takiego okresu do uprawnień ze sfery ubezpieczeń społecznych możliwe byłoby tylko w takim przypadku, gdyby przepis szczególny wyraźnie to przewidywał. Takim przepisem nie jest zaś wspomniany już § 3 ust. 4 rozporządzenia.

W wyroku z dnia 9 października 2013 roku Sąd Najwyższy podkreślił, iż okres urlopu bezpłatnego udzielonego pracownikowi w macierzystym zakładzie pracy w wymiarze równym liczbie nieudzielonych w czasie zatrudnienia za granicą dni wolnych od pracy, przewidziany w § 10 ust. 4 rozporządzenia z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicę w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem (t.j. Dz. U. Nr 44, poz. 259), nie stanowi okresu składkowego przewidzianego w art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. a u.e.r.f.u.s. Ponadto urlopu bezpłatnego, udzielonego w związku ze skierowaniem do pracy za granicą, nie wlicza się do okresu pracy w warunkach szczególnych wykonywanej u macierzystego pracodawcy, uprawniającego do emerytury w obniżonym wieku na podstawie art. 184 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 32 u.e.r.f.u.s. Z akt osobowych wnioskodawcy wynika, iż korzystał on z takiego urlopu dewizowego. Pracownik nie mógł przy tym korzystać już z urlopu wypoczynkowego, bo ten można uzyskać tylko w okresie zatrudnienia przez jednostkę kierującą. Jak podkreślił Sąd Najwyższy regulacja tej kwestii na gruncie rozporządzenia z 27 grudnia 1974 roku jest jednoznaczna. Nie stanowi urlopu wypoczynkowego okres, za który pracownik otrzymuje ekwiwalent pieniężny. Czyli granicą czasową wykorzystania urlopu w naturze jest zakończenie pracy za granicą. Innymi słowy w czasie urlopu bezpłatnego w macierzystym zakładzie pracy pracownik nie ma już urlopu wypoczynkowego w naturze, jeżeli nie wykorzystał go przed zakończeniem pracy za granicą. Nie otrzymuje wynagrodzenia urlopowego, lecz ekwiwalent pieniężny. W sprawie używa się pojęcia "urlop dewizowy", chociaż nie występuje ono w regulacjach prawa pozytywnego dotyczących zatrudnienia pracowników skierowanych do pracy za granicę w celu realizacji budownictwa eksportowego (rozporządzenie z 27 grudnia 1974 roku). Według tych regulacji urlop wypoczynkowy w naturze, z prawem do wynagrodzenia urlopowego, czyli traktowany jako okres składkowy, pracownik mógł wykorzystać tylko w czasie zatrudnienia. Po zakończeniu pracy za granicą i powrocie do kraju pracownik mógł otrzymać jedynie ekwiwalent pieniężny obliczony jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. Nie był to więc czas urlopu wypoczynkowego, a tylko czas urlopu bezpłatnego, gdyż w takiej sytuacji urlop bezpłatny w macierzystym zakładzie pracy ulegał przedłużeniu. W orzecznictwie powiedziano już, że urlopu bezpłatnego, udzielonego w związku ze skierowaniem do pracy za granicą, nie wlicza się do okresu pracy w warunkach szczególnych wykonywanej u macierzystego pracodawcy, uprawniającego do emerytury w obniżonym wieku na podstawie art. 184 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 32 ustawy emerytalnej (por. też wyrok Sądu Najwyższego z 18 listopada 2011 r., I UK 127/11, OSNP 2012 nr 21-22, poz. 268; por. także wyroki z 9 września 2011 r., III UK 13/11, LEX nr 1108554 oraz z 18 maja 2012 r., III UK 99/11, OSNP 2013 Nr 11, poz. 133). Powyższe stanowisko znalazło również potwierdzenie w licznym orzecznictwie Sądów Apelacyjnych w tym w wyroku SA w Łodzi z dnia 11 grudnia 2011 roku ( IIIAUa 525/12, LEX) i SA w Łodzi z dnia 4 grudnia 2013 roku ( III AUa 359/13,LEX), SA z Katowicach z dnia 3 grudnia 2013 roku ( IIIAua 555/13,LEX), SA z Krakowa z dnia 3 kwietnia 2013 roku (IIIAUa 1369/12,LEX).

Sąd nie uwzględnił zatem jako okresy pracy w warunkach szczególnych okresów urlopów bezpłatnych i dewizowych:

- od dnia 1 czerwca 1982 roku do dnia 16 lipca 1982 roku i od dnia 17 lipca 1982 roku do dnia 31 lipca 1982 roku – 2 miesiące;

- od dnia 6 września 1989 roku do dnia 31 grudnia 1989 roku – 3 miesiące, 25 dni;

- od dnia 12 lipca 1991 roku do dnia 30 sierpnia 1991 roku i od dnia 2 września 1991 roku do dnia 30 września 1991 roku – 1 miesiąc, 18 dni;

- od dnia 19 lutego 1992 roku do dnia 2 marca 1992 roku – 28 dni.

Łącznie okresy te wynosiły 8 miesięcy i 11 dni.

Wobec czego od okresu 14 lat, 4 miesięcy i 15 dni należało odjąć dalsze 8 miesięcy i 11 dni pozostało zatem 13 lat, 8 miesięcy,4 dni.

Sąd nie uwzględnił również do okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych okresów oddelegowania wnioskodawcy do pełnienia funkcji w zakładowej organizacji związków zawodowych w miesiącu marcu 1987 roku, od dnia 1 czerwca 1987 roku do 31 grudnia 1987 roku, a następnie od 1 stycznia 1988 roku do dnia 31 grudnia 1988 roku oraz od dnia 31 grudnia 1988 roku do dnia 10 lipca 1989 roku. Z dokumentów załączonych do akt osobowych wnioskodawcy ( w tym pism, kart płac) wynikało bowiem jednoznacznie, iż w okresie oddelegowania wnioskodawcy do pełnienia tej funkcji wnioskodawca został zwolniony od pracy zawodowej oraz uzyskiwał wynagrodzenie obliczone jak ekwiwalent za urlop z pominięciem dodatków za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia.

Sąd nie dał zatem wiary zeznaniom wnioskodawcy, który twierdził, że w okresie oddelegowania nadal wykonywał prace montera na wysokości. Treść dokumentów jest bowiem jednoznaczna. Wnioskodawca był zwolniony od pracy zawodowej, został bowiem delegowany w celu wykonywania pracy w organizacji związkowej, zaś jego wynagrodzenie było ustalane z pominięciem dodatków za pracę w warunkach szkodliwych. Znalazło to odzwierciedlenie w kartach płac. Ponadto po zakończeniu pełnienia funkcji w związkach zawodowych z dniem 10 lipca 1989 roku wnioskodawca został przeniesiony do pracy w (...) - 21 po zakończeniu pełnienia funkcji w związkach zawodowych, co znalazło odzwierciedlenie w piśmie z dnia 10 lipca 1989 roku. Przeniesienie takie zatem byłoby nielogiczne, gdyby wnioskodawca wykonywał taką pracę w ww. okresie.

Okres oddelegowania do pełnienia funkcji w związkach zawodowych i zwolnienie wnioskodawcy nie może być zaliczony do pracy w warunkach szczególnych.

Z zestawienia § 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest tylko taka praca, która jest świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Zgodnie zaś z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2000r. II UKN 39/00, (OSNAP 2002/11/272) warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W orzecznictwie przyjmuje się, że nie korzysta z uprawnienia do emerytury w niższym wieku emerytalnym pracownik, który nie udowodnił, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku (por. np. wyrok z dnia 15 grudnia 1997 r., II UKN 417/97 - OSNP 1998/21/638).

Tylko bowiem stałe wykonywanie prac o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia, zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, spełnia przesłanki zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego przez pracę wykonywaną w szczególnym charakterze rozumie się pracę wykonywaną w tym charakterze (por. uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 1984 r., III UZP 8/86, OSNCP 1986/12, poz. 193; uchwała z dnia 23 stycznia 1986 r., III UZP 56/85, OSNC 1986 Nr 12, poz. 203).

Skoro przez pracę w szczególnych warunkach rozumie się wykonywanie pracy o określonym charakterze, a nie pozostawanie w stosunku pracy, nie ma podstaw do zaliczenia np.urlopu wychowawczego do okresu pracy w szczególnych warunkach, skoro pracownik w czasie tego urlopu jest zwolniony z obowiązku świadczenia takiej pracy w takich, szczególnych warunkach. Ponadto, w okresie urlopu wychowawczego pracownik jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy w celu umożliwienia pracownikowi sprawowania osobistej opieki nad małym dzieckiem (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2002 r., I PKN 11/01, Prokuratura i Prawo 2003, nr 3, s. 41).

Uzasadnieniem dla odmowy zaliczenia okresu, gdy pracownik faktycznie nie wykonuje żadnej pracy w warunkach szczególnych jest fakt, iż uprawnienie do wcześniejszej emerytury jest swoistym przywilejem przysługującym osobom, które przez określony czas wykonywały pracę w tzw. szczególnych warunkach lub charakterze. Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu obowiązującym na danym stanowisku pracy. Od razu więc widać, że chodzi tu o faktyczne wykonywanie pracy, nie dość, że stale to i w pełnym wymiarze, zatem nie o formalne pozostawanie w stosunku pracy. Tylko w takiej sytuacji bowiem pracownik jest narażony na działania czynników szkodliwych dla zdrowa. Oznacza to, iż tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy przy wykonywaniu prac o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia zostały uznane przez ustawodawcę za prace w warunkach szczególnych. W sytuacji gdy prace te pracownik łączył z pracami nieuwzględnionymi przez ustawodawcę we wskazanych wykazach, nie można uznać, iż jest to praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Okres takiego wykonywania pracy nie podlega zaliczeniu jako okres wykonywani prac w warunkach szczególnych. Tym bardziej zatem nie można uznać wykonywania prac w warunkach szczególnych w okresach nie wykonywania pracy w ogóle. W okresie delegowania wnioskodawcy do pełnienia funkcji w związkach zawodowych nastąpiło w tym zakresie zawieszenie podstawowych obowiązków wnioskodawcy jako pracownika.

Trzeba przy tym dostrzec, że przywilej emerytalny wynika ze szczególnych (szkodliwych i uciążliwych - art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) warunków pracy, zatem nie chodzi tylko o potwierdzenie, że rozwiązania wyjątkowe winny być interpretowane ściśle, co zresztą znamienne jest dla regulacji ubezpieczeń społecznych, lecz także o to, że wprowadzenie zakładanego przez ubezpieczonego rozwiązania stanowiłoby wyjątek od wyjątku, który nie miałby przy tym granic, gdyż okresy niewykonywania pracy mogłyby wystąpić wielokrotnie i "zastępować" wymagany okres pracy w szczególnych warunkach, co nie jest założeniem prawidłowym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2009 r., II UK 95/09).

Z tych względów sąd nie zaliczył do prac w warunkach szczególnych wnioskodawcy okresu oddelegowania do pełnienia funkcji w związkach zawodowych, w którym to okresie wnioskodawca był zwolniony od pracy zawodowej. Zwolnienie wnioskodawcy od pracy zawodowej oznaczało bowiem, że w tym okresie nie wykonywał on pracy w warunkach szczególnych ani nie był narażony na oddziaływanie szkodliwych czynników. Tymczasem motyw przyświecający ustawodawcy w stworzeniu instytucji przewidzianej w art. 32 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS opiera się na założeniu, że praca wykonywana w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Tylko zatem osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Służy to swoistemu "wyrównaniu szans" na skorzystanie z prawa do emerytury. W przypadku osób wykonujących prace szczególnie wyniszczające organizm, obniżenie wieku jest skutkiem uzasadnionego medycznie wniosku, iż organizm wcześniej traci wydolność umożliwiającą dalszą aktywność zawodową.

W przypadku zatem gdy wnioskodawca nie wykonywał ww. okresie żadnej pracy zawodowej brak było podstaw do zaliczenia tego okresu do okresu pracy w warunkach szczególnych.

Łącznie okres oddelegowania wynosił 2 lata, 2 miesiące i 10 dni. Zatem po odliczeniu tego okresu należało uznać, iż wnioskodawca wykazał, iż pracował w warunkach szczególnych przez 11 lat, 5 miesięcy i 24 dni.

Biorąc zatem pod uwagę, iż wnioskodawca nie wykazał, aby pracował w warunkach szczególnych przez wymagany okres, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.