Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III U 200/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Przemyślu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Anna Kicman

Protokolant st. sekr. sądowy Katarzyna Maziarczyk - Kotwica

po rozpoznaniu w dniu 8 kwietnia 2015 r. w Przemyślu

na rozprawie

sprawy S. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek odwołania S. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 27 stycznia 2015 r., znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy S. B. prawo do emerytury, począwszy od 14 listopada 2014 r.

Sygn. akt III U 200/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 8 kwietnia 2015 r.

Decyzją z dnia 27 stycznia 2015 r. znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił wnioskodawcy S. B. przyznania emerytury.

W podstawie prawnej powołano art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2013, poz. 1440 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

W uzasadnieniu wskazano, że Zakład odmówił przyznania emerytury, ponieważ na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, ze względu na fakt, że nie przedłożył on żadnego świadectwa pracy potwierdzającego zatrudnienie w szczególnych warunkach. Zakład przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 r. okresy nieskładkowe
w wymiarze 6 miesięcy i 23 dni; składkowe – 23 lat, 6 miesięcy i 25 dni; uzupełniające - rola – 1 roku, 1 miesiąca i 8 dni; łącznie – 25 lat.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył w dniu 18 lutego 2015 r. wnioskodawca S. B., wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie mu prawa do emerytury.

Na uzasadnienie swojego stanowiska podał, że pracował stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych od dnia 7 listopada 1975 r. do 30 listopada 1991 r. w Przedsiębiorstwie (...) w J.. W Przedsiębiorstwie tym był zatrudniony na stanowisku mechanika samochodowego pracującego tylko
w kanale remontowym. Przedsiębiorstwo świadczyło usługi transportowe dla budownictwa. W zakładzie było ponad 100 samochodów ciężarowych różnego rodzaju. Przy remoncie i konserwacji tych samochodów zatrudnionych było na stałe około 20 mechaników, pracujących na dwie zmiany. W hali remontowej znajdowało się trzy kanały remontowe. Wnioskodawca zajmował się m.in. naprawą podwozi, zawieszeń, sprzęgieł, skrzyń biegów, wymianą oleju, regulacją hamulców, naprawą mostów tylnych. W 1983 r. wnioskodawca został przekazany na zasadzie porozumienia między zakładami do Przedsiębiorstwa (...), skąd wyjechał do pracy na budowę eksportową na teren byłego ZSRR. W okresie od 3 maja 1983 r. do 10 maja 1984 r.
w ramach zatrudnienia w (...) jako mechanik samochodowy, pracował w pełnym wymiarze czasu pracy na terenie ówczesnego ZSRR, wykonując ten sam rodzaj pracy, co w kraju.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie
i podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

W uzasadnieniu wskazano w szczególności, że dokumentacja nie daje podstaw do uwzględnienia okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w J. jako pracy w szczególnych warunkach. Przedłożone świadectwo pracy z dnia 30 listopada 1991 r. nie zawiera adnotacji o zatrudnieniu w szczególnych warunkach. Wynika z niego jedynie, że w okresie zatrudnienia w tym Przedsiębiorstwie wnioskodawca zajmował stanowisko mechanika samochodowego. Organ rentowy nie dysponował aktami osobowymi wnioskodawcy, co pozwoliłoby ustalić, czy zakład pracy prowadził ewidencje stanowisk pracy w szczególnych warunkach oraz zamieścił stosowne zapisy w aktach osobowych pracownika, a tym samym, czy zasadne jest żądanie wnioskodawcy dotyczące zakwalifikowania wykonywanej przez niego pracy na wymienionym stanowisku do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy w Przemyślu ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca S. B., ur. (...), w dniu 19 listopada 2014 r. złożył wniosek o emeryturę, oświadczając w nim, iż nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Do wniosku dołączył dokumentację poświadczającą przebieg zatrudnienia, z której wynikało w szczególności, że: w okresie od 7 listopada 1975 r. do 30 listopada 1991 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w J., w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku mechanika samochodowego; w okresie od 3 maja 1983 r. do 19 czerwca 1984 r. był zatrudniony
w (...) w K., w pełnym wymiarze czasu pracy jako mechanik pracujący w kraju (przygotowanie do wyjazdu) od 3 maja 1983 r. do 10 maja 1983 r. oraz mechanika pracującego na budowie eksportowej od 11 maja 1983 r. do 19 czerwca 1984 r.; był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w okresie od 11 maja 1983 r. do 9 maja 1984 r. na(...) (...)
w ZSRR; w związku z pracą na budowie eksportowej pracownikowi udzielono 23 dni urlopu wypoczynkowego w okresie od 24 maja 1984 r. do 19 czerwca 1984 r. oraz 12 dni wolnych od pracy w okresie od 10 maja 1984 r. do 23 maja 1984 r. z tytułu dojazdu i czasu wypracowanego.

Na podstawie całości zgromadzonej w aktach organu rentowego dokumentacji, ZUS wydał zaskarżoną decyzję z dnia 27 stycznia 2015 r.
na podstawie, której odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury, ponieważ do dnia 1 stycznia 1999 r. nie został udowodniony wymagany 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

ZUS przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 r. okresy nieskładkowe w wymiarze 6 miesięcy i 23 dni; składkowe – 23 lat, 6 miesięcy i 25 dni; uzupełniające – rola – 1 roku, 1 miesiąca i 8 dni; łącznie – 25 lat.

Dowód – akta emerytalne wnioskodawcy:

- wniosek o emeryturę z dnia 19.11.2014 r.,

- świadectwo pracy z dnia 30.11.1991 r. wystawione przez Przedsiębiorstwo (...) w J.,

- świadectwo pracy z dnia 18 września 2013 r. wystawione przez (...) Huta Spółka Akcyjna w K.,

- zaświadczenie wystawione przez Przedsiębiorstwo (...)N. (...) w S.,

- kserokopia pisma dotyczącego terminu zakończenia urlopu bezpłatnego wnioskodawcy w związku z jego pracą na budowie eksportowej w ZSRR,

- zaskarżona decyzja ZUS z dnia 27.01.2015 r.

Ponadto Sąd ustalił, że wnioskodawca był zatrudniony
w Przedsiębiorstwie (...) w J. w okresie od 7 listopada 1975 r. do 30 listopada 1991 r. Wnioskodawca został zatrudniony na stanowisku mechanika samochodowego. W zakładzie pracy było trzy kanały remontowe. Przedsiębiorstwo zatrudniało około 10-20 mechaników, którzy pracowali na 2 zmiany po 8 godzin i dzielili się na pracujących w kanałach remontowych
i pracujących poza nimi.

Wnioskodawca pracował od samego początku w kanałach remontowych, przez pierwsze 2 tygodnie w okresie próby przy doświadczonym mechaniku, a później już na samodzielnym stanowisku. Do jego obowiązków należała naprawa podwozia, sprzęgła, skrzyni biegów, resorów, wymiana oleju, konserwacja smarami. Zakład pracy posiadał ponad 100 samochodów ciężarowych m.in. marki J., K. Z., S., T., S.. Samochody były bardzo eksploatowane, zakład pracy świadczył bowiem usługi transportowe dla budownictwa i w związku z tym często podlegały przeglądom, naprawom.

Na stanowisku mechanika samochodowego przy wykonywaniu ww. czynności wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie od 11 września 1985 r. do 3 listopada 1985 r. S. B. pracował na stanowisku dozorcy.

Sąd ustalił również, że wnioskodawca został oddelegowany do pracy
w (...) w K., skąd wyjechał do pracy na budowę eksportową w ZSRR. Pracę w tym przedsiębiorstwie rozpoczął z dniem 3 maja 1983 r. i do dnia 10 maja 1983 r. przygotowywał się w kraju do wyjazdu, pracując na warsztacie. Potem wyjechał do Związku (...) i pracował w S.. Na budowie eksportowej pracował podobnie jak w kraju
w kanałach remontowych przy naprawie podwozi, wymianie olejów.

Po zakończeniu pracy na budowie eksportowej S. B. powrócił do pracy w macierzystym zakładzie pracy w Przedsiębiorstwie (...) w J. z dniem 4 lipca 1984 r.

Dowód:

- dokumentacja zawarta w aktach osobowych wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w J.,

- dokumentacja zawarta w aktach osobowych wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w (...) Huta S.A. w K.,

- zeznania świadka S. K.,

- zeznania świadka W. C.,

- przesłuchanie wnioskodawcy.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów
z dokumentów zgromadzonych w aktach emerytalnych wnioskodawcy,
w aktach osobowych wnioskodawcy z okresu zatrudnienia
w Przedsiębiorstwie (...) w J. oraz w (...) Huta S.A. w K., których domniemanie prawdziwości wynika z art. 244 i nast. k.p.c.,
a nadto ich wiarygodność nie została obalona przez żadną ze stron.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków W. C. i S. K., a także wnioskodawcy S. B., jako logicznym, spójnym, wzajemnie się uzupełniającym. Wynika z nich jednoznacznie,
w jakim charakterze, przy jakich pracach i w jakich warunkach był zatrudniony wnioskodawca w spornym okresie pracy. Zgromadzona
w aktach osobowych wnioskodawcy dokumentacja wskazuje, że wnioskodawca pracował na stanowisku mechanika (z wyjątkiem krótkiego okresu, kiedy pracował jako dozorca), natomiast zeznania świadków
i wnioskodawcy uszczegółowiły, iż praca S. B. była świadczona w kanałach remontowych, zarówno w kraju, jak i podczas pracy na budowie eksportowej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy S. B. należy uznać za uzasadnione.

Na podstawie art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(t. j. Dz. U.
z 2013 r. poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego
w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat -
dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa
(ust. 2 art. 184).

Zgodnie z art. 32 ust. 1 powołanej wyżej ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa
w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3.

Przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się: okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (art. 32 ust. 1a pkt 1).

Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1,
za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości
dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 32 ust. 2).

Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4 art. 32).

Przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz. U. Nr 8,
poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43
ze zm.) - pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach określonych w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeśli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Ponadto według § 2 ust. 1 cyt. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych
w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy
na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac
w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W myśl § 3 powołanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej "wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat
dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi
do okresów zatrudnienia.

Bezspornym w sprawie pozostaje, że wnioskodawca w dniu (...)r. ukończył 60 lat, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, a ponadto wykazał na dzień 1 stycznia 1999 r. wymagany okres zatrudnienia wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn.

Istotą sporu w niniejszej sprawie była natomiast kwestia ustalenia,
czy wnioskodawca posiada okres zatrudnienia wynoszący co najmniej 15 lat w warunkach szczególnych.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił, że wnioskodawca był zatrudniony w warunkach szczególnych
w Przedsiębiorstwie (...) w J. w okresie od 7 listopada 1975 r. do 2 maja 1983 r., od 4 lipca 1984 r. do 10 września 1985 r. oraz od 4 listopada 1985 r. do 30 listopada 1991 r., a ponadto w (...) Huta S.A. w K.
w okresie od 3 maja 1983 r. do 10 maja 1984 r. (praca na budowie eksportowej), stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku mechanika samochodowego pracującego w kanałach remontowych.

Wskazane wyżej stanowisko zajmowane przez wnioskodawcę wymienione zostało w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43
ze zm.) w wykazie A, Dziale XIV – „Prace różne”, poz. 16 – „Prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych” oraz w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy, podległych ministrowi budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach w wykazie A, Dziale XIV, poz. 16, pkt 1 – „mechanik samochodowy, stale wykonujący prace w kanałach remontowych”.

Ustalając wymiar pracy w warunkach szczególnych Sąd wyłączył okres pracy wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) w J. na stanowisku dozorcy od 11 września 1985 r. do 3 listopada 1985 r., która to praca nie jest zaliczana do prac wykonywanych w warunkach szczególnych, a ponadto dni wolne po zakończeniu pracy na budowie eksportowej.

Podkreślić należy, iż w postępowaniu wszczętym odwołaniem od decyzji organu rentowego Sąd kieruje się regułami dowodzenia określonymi
w art. 227-309 k.p.c., zwłaszcza że w przepisach regulujących postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 477 8 i nast. k.p.c.)
nie ma jakichkolwiek odrębności lub ograniczeń. Przeciwnie, art. 473 § 1 k.p.c. stanowi, że w sprawach z tego zakresu nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron, co oznacza, że fakty, od których uzależnione jest prawo do emerytury
i renty oraz wysokość tych świadczeń, mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi, w tym także zeznaniami świadków i stron.

Z poczynionych wyżej ustaleń wynika, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, a tym samym spełnił wszystkie przesłanki niezbędne
do przyznania mu prawa do emerytury w świetle wyżej powołanych przepisów.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca,
w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

W niniejszej sprawie wnioskodawca wszystkie przesłanki do nabycia świadczenia spełnił od dnia 14 listopada 2014 r., a więc od dnia ukończenia 60 roku życia.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c.
w związku z powołanymi wyżej przepisami prawa orzeczono, jak w sentencji wyroku.