Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV U 1680/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Jacek Liszka

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Houda

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2015 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania M. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 7 listopada 2014 roku nr (...)

w sprawie M. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się M. T. nauczycielskie świadczenie kompensacyjne począwszy od dnia 13 października 2014 roku.

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz odwołującego się M. T. kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 18 lutego 2015 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 7 listopada 2014 r. odmówił M. T. przyznania nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego z uzasadnieniem, iż nie została spełniona przesłanka z art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 22.05.2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U. z 2009 r., Nr 97, poz. 800), gdyż ubezpieczony nie rozwiązał umowy o pracę na swój wniosek, a umowa ta wygasła z upływem okresu na jaki została zawarta.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł M. T., domagając się zmiany zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Na uzasadnienie powyższego podniósł, że zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zaprezentowanym w wyroku z dnia 11.12.2013 r. (III UK 9/13) ustanie terminowej umowy o pracę z upływem czasu, na jaki została zawarta jest przypadkiem rozwiązania stosunku pracy o jakim mowa w art. 4 ust. 1 pkt 3 powyższej ustawy, dlatego też zaskarżona decyzja ZUS jest nieprawidłowa.

W odpowiedzi na odwołanie organ emerytalny wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji. ZUS ponownie wskazał, iż odwołujący się nie spełnia wszystkich przesłanek z ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych, warunkujących przyznanie przedmiotowego świadczenia – tj. przesłanki z art. 4 ust. 1 pkt 3, gdyż zdaniem organu emerytalnego stosunek pracy powinien być rozwiązany z inicjatywy nauczyciela. ZUS powołał się przy tym na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10.04.2013 r. ( II UK 205/12).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. T. urodził się w dniu (...)roku, a więc ukończył wiek 55 lat w dniu (...) r. Ubezpieczony posiada ponad 30-letni ogólny staż pracy w tym 20-letni okres pracy nauczycielskiej.

/ okoliczności bezsporne/

Ostatnim okresem zatrudnienia ubezpieczonego było zatrudnienie na podstawie umowy o pracę na czas określony od 2.01.2014 r. do 30.06.2014 r. na stanowisku nauczyciela w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) w T.. Umowa ta uległa rozwiązaniu z upływem czasu na jaki została zawarta – stosownie do art. 30 § 1 ust. 4 kp, czyli w dniu 30.06.2014 r.

Dowód: - akta ZUS

W dniu 13.10.2014 r. M. T. złożył w ZUS wniosek o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Decyzją z dnia 7.11.2014 r. ZUS odmówił mu przyznania przedmiotowego świadczenia z uzasadnieniem, iż nie została spełniona przesłanka rozwiązania stosunku pracy na swój wniosek z art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych.

Od powyższej decyzji ZUS ubezpieczony odwołał się.

Dowód: - akta ZUS

Powyższe okoliczności faktyczne sprawy Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w aktach ZUS dowodów z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna, nie budziły wątpliwości Sądu, dlatego też brak było jakichkolwiek podstaw – także takich, które należałoby uwzględnić z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego, w tym wynikającego z art. 244 kpc i art. 245 kpc.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U. z 2009 r., Nr 97, poz. 800) świadczenie przysługuje nauczycielom, którzy spełnili łącznie następujące warunki:

1)osiągnęli wiek, o którym mowa w ust. 3;

2)mają okres składkowy i nieskładkowy w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wynoszący 30 lat, w tym 20 lat wykonywania pracy nauczycielskiej w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć;

3)rozwiązali stosunek pracy.

Zgodnie z ust. 3 tego przepisu nauczyciel ma prawo do świadczenia, jeżeli ukończył 55 lat - w latach 2009-2014.

Natomiast po myśli art. 30 § 1 ust. 4 kodeksu pracy umowa o pracę rozwiązuje się z upływem czasu, na który była zawarta.

W niniejszej sprawie ZUS nie kwestionował przesłanek z art. 4 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 powyższej ustawy, wobec ich spełnienia przez ubezpieczonego, sporną natomiast stała się przesłanka zamieszczona w pkt 3 tego przepisu, a dotycząca rozwiązania stosunku pracy.

W omawianym stanie faktycznym stosunek pracy odwołującego z jego ostatnim pracodawcą, tj. (...) w T. uległ rozwiązaniu z upływem czasu na jaki umowa o pracę na czas określony została zawarta, czyli z dniem 30.06.2014 r. Zdaniem ZUS takie ustanie stosunku pracy nie wypełnia przesłanki z art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy, bowiem nie nastąpiło z inicjatywy odwołującego i stanowi jego wygaśnięcie, a nie rozwiązanie. Organ emerytalny powoływał się przy tym na orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 10.04.2013 r. (II UK 205/12, OSNP z 2014 r. Nr 7 poz. 102). Wyrok ten w głównej mierze dotyczył innej kwestii, a mianowicie czy podlega zaliczeniu do pracy nauczyciela okres odbywania służby wojskowej. Niejako pobocznie Sąd w jego uzasadnieniu stwierdził, iż rozwiązanie stosunku pracy, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych, następuje, gdy nauczyciel składa oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę lub wniosek o rozwiązanie umowy za porozumieniem stron, a nie, gdy umowa o pracę rozwiązuje się z upływem czasu, na który była zawarta.

Przedmiotowa przesłanka nabycia prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego została natomiast w pełni omówiona na kanwie późniejszego wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11.12.2013 r. (III UK 9/13). W wyroku tym jednoznacznie stwierdzono, że z woli ustawodawcy wyrażonej w art. 30 § 1 pkt 4 kp, ustanie terminowej umowy o pracę z upływem czasu, na jaki została zawarta, jest przypadkiem rozwiązania, a nie wygaśnięcia stosunku pracy, zaś w rozwiązaniu tym aktywnie uczestniczy nauczyciel, którego oświadczenie woli jest nieodzownym elementem czynności prawnej kreującej ów stosunek i zarazem wskazującej zdarzenie powodujące jego rozwiązanie. Uznać zatem należy, iż określona w art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych przesłanka nabycia prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego zostaje spełniony także w razie rozwiązania stosunku pracy w tym trybie (patrz także wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8.07.2014 r., III AUa 308/14).

Sąd Okręgowy w niniejszym postępowaniu przychyla się do argumentacji Sądu Najwyższego zaprezentowanej w powyższym wyroku z dnia 11.12.2013 r. Sąd Najwyższy podkreślił w nim ponadto, że za przyjęciem takiego stanowiska przemawia także wykładnia językowa i systemowa art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy. Wskazał, że ustawodawca nie zdefiniował w powołanej ustawie pojęcia rozwiązania stosunku pracy, ani też wchodzących w grę trybów rozwiązania. Dlatego też należało się odwołać do ogólnych zasad prawa pracy. W związku z tym rozwiązanie stosunku pracy przez nauczyciela ma miejsce nie tylko wtedy, gdy następuje w drodze jednostronnego oświadczenia woli pracownika (za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia), ale także we wszystkich sytuacjach, gdy wola nauczyciela jest częścią składową czynności rozwiązującej ten stosunek. Nawiązując do przywołanego przez organ emerytalny wyroku z dnia 10 kwietnia 2013 r. (II UK 205/12) Sąd Najwyższy zgodził się, że redakcja wyżej wymienionego przepisu wskazuje na konieczną aktywność nauczyciela w sferze rozwiązania stosunku pracy. Jednak o aktywności tej świadczy nie tylko oświadczenie woli o wypowiedzeniu umowy o pracę, czy też wniosek o rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron, ale również oświadczenie woli nauczyciela o zawarciu terminowej umowy o pracę, które zawiera w sobie jednocześnie wskazanie zdarzenia powodującego rozwiązanie stosunku pracy.

Można także nadmienić, iż nie jest bez znaczenia w kontekście regulacji art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych to, że w art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela ustawodawca wyraźnie wymagał rozwiązania stosunku pracy nauczyciela ubiegającego się o emeryturę wcześniejszą „na swój wniosek". Skoro zatem w ustawie o nauczycielskich świadczeniach użył sformułowania „rozwiązali stosunek pracy", to zdaniem Sądu wolą ustawodawcy było poszerzenie sposobów ustania stosunku pracy nauczyciela w przypadku świadczeń kompensacyjnych.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie wskazanych norm oraz art. 477 14 § 2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującemu się nauczycielskie świadczenie kompensacyjne począwszy od dnia 13.10.2014 r., tj. od daty złożenia wniosku (art. 16 ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych). W punkcie II wyroku Sąd zasądził od ZUS na rzecz ubezpieczonego kwotę 60,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na podstawie § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 490 ze zm.).