Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I Ca 369/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Barbara Bojakowska

Sędziowie SO Iwona Podwójniak

SR (del.) Elżbieta Sadowska - Augustyniak

Protokolant: st. sekr. sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2015 roku w Sieradzu

na rozprawie sprawy

z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. (...)w (...)

przeciwko L. W. i J. K.

o zapłatę

oraz sprawy z powództwa L. W.

przeciwko Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. (...)w G.

o zapłatę

na skutek apelacji L. W.

od wyroku Sądu Rejonowego w Wieluniu

z dnia 17 czerwca 2014 roku, VIII C 87/13

I. zmienia zaskarżony wyrok w punktach I, II i III w ten sposób, że:

a) punktowi I nadaje brzmienie: „w sprawie z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej imienia (...)w G.przeciwko L. W.i J. K.o zapłatę oddala powództwo w całości”;

b) punktowi II nadaje brzmienie: „W sprawie z powództwa L. W.przeciwko Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej imienia (...)w G.o zapłatę

1. zasądza od Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej imienia (...)w G.na rzecz L. W.kwotę 825,29 zł (osiemset dwadzieścia pięć złotych, 29/100) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 14 maja 2013 roku do dnia zapłaty;

2. oddala powództwo w zakresie żądania zasądzenia odsetek ustawowych od dnia 17 marca 2012 roku do dnia 13 maja 2013 roku;

3. umarza postępowanie w pozostałym zakresie;

4. zasądza od Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej imienia (...)w G.na rzecz L. W.kwotę 40,70 zł (czterdzieści złotych, 70/100) tytułem zwrotu kosztów procesu;

5. nakazuje pobrać od Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej imienia (...)w G.na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wieluniu kwotę 316,56 zł (trzysta szesnaście złotych, 56/100) tytułem nieuiszczonych wydatków”;

c) punktowi III nadaje brzmienie: „nie obciąża L. W. nieuiszczonymi kosztami sądowymi.”

II. odrzuca apelację ponad żądanie kwoty 825,29 zł (osiemset dwadzieścia pięć złotych, 29/100) ;

III. oddala apelację w pozostałej części;

IV. zasądza od Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. (...)w G.na rzecz L. W.kwotę 72 zł (siedemdziesiąt dwa złote) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;

V. nakazuje pobrać od Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im.
(...)w G.na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 550,52 zł (pięćset pięćdziesiąt złotych, 52/100) tytułem nieuiszczonego wydatku.

Sygn. akt I Ca 369/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 17 czerwca 2014 roku Sąd Rejonowy w Wieluniu
w sprawie z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej imienia(...)z siedzibą w G.przeciwko L. W.i J. K.o zapłatę zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 224,15 zł wraz z odsetkami umownymi, oddalił powództwo w pozostałym zakresie oraz orzekł
o kosztach procesu.

Następnie w sprawie z powództwa L. W.przeciwko Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo - Kredytowej imienia (...)z siedzibą w G.
o zapłatę Sąd I instancji oddalił powództwo o zapłatę kwoty 825,29 zł wraz z odsetkami ustawowymi, umorzył postępowanie w pozostałym zakresie oraz orzekł o kosztach procesu.

Sąd Rejonowy nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa.

Powyższe orzeczenie zapadło na podstawie poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych, z których w zakresie objętym zarzutami apelacyjnymi wynika, co następuje:

L. W.w dniu 29 listopada 2006r. w K.złożył deklarację członkowską Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo Kredytowej im. (...)z siedzibą
w G.(dalej jako (...)). Uchwałą Zarządu (...)z dnia 13 grudnia 2006r. przyjęto L. W.w poczet członków Kasy.

W tym samym dniu J. K. złożył deklarację poręczyciela, wnioskując
o poręczenie pożyczki w kwocie 20.000 zł dla L. W..

W dniu 13 grudnia 2006 roku pozwany L. W.zawarł z powódką Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo – Kredytową im. (...)z siedzibą
w G.umowę pożyczki agencyjnej nr (...)w wysokości 20.000,00 zł na okres 72 miesięcy do dnia 13 grudnia 2012 roku. Zgodnie z jej treścią oraz deklaracją członkowską Nr (...)pożyczkobiorcę wiązały postanowienia Regulaminu udzielania kredytów i pożyczek (...), będącego integralną częścią umowy, Statutu oraz uchwał statutowych (...). Pożyczkobiorca L. W.oświadczył, że otrzymał: regulamin, harmonogram spłaty, zestawienie szacunkowych kosztów postępowania sądowego i egzekucyjnego, do poniesienia których będzie zobowiązany w wypadku skierowania przez (...)sprawy na drogę postępowania sądowego oraz że zapoznał się z ich treścią i zobowiązuje się do ich stosowania.

Zabezpieczeniem przyznanej pożyczki było poręczenie osoby fizycznej, udzielone przez J. K..

Zgodnie z § 23 Regulaminu za dzień spłaty kredytu przyjmowano dzień wpływu na rachunek Kasy środków pieniężnych przeznaczonych na jego spłatę lub dzień ich wpłacenia gotówką w Kasie. W myśl § 28 Regulaminu spłatę należności z tytułu umowy kredytowej Kasa zaliczała przede wszystkim, w następującej kolejności na:

1. koszty windykacji, w tym opłaty za upomnienie, wezwań do zapłaty,

2. prowizje i opłaty,

3. odsetki od kapitału przeterminowanego,

4. kapitał przeterminowany,

5. odsetki za okresy obrachunkowe,

6. kapitał.

Stosownie do § 21 regulaminu pożyczki, termin spłaty pożyczki został zastrzeżony na korzyść Kasy. Kredytobiorca, który spłacał kredyt w terminie wcześniejszym aniżeli określony w umowie nie mógł przy jego spłacie odliczyć odsetek za okres pomiędzy dokonaną spłatą a określonym w umowie terminem spłaty kredytu, chyba że Zarząd (...) postanowił inaczej i z zastrzeżeniem § 45 ust. 3 regulaminu. § 45 regulaminu przewidywał zaś, że kredytobiorca może spłacić kredyt przed terminem określonym w umowie, a termin dokonania spłaty powinien odpowiadać terminom wnoszenia rat określonym w umowie.
W tym przypadku kredytobiorca zobowiązany był do poinformowania (...) o zamiarze wcześniejszej spłaty kredytu najpóźniej w terminie 3 dni przed jej dokonaniem. Jeśli zaś kredytobiorca spłacał kredyt przed terminem, wówczas w przypadku kredytu oprocentowanego nie był zobowiązany do zapłaty oprocentowania za okres po spłacie kredytu.

Pozwany L. W. był zobowiązany do spłaty rat pożyczki w terminie do dnia 13-go każdego miesiąca, poczynając od stycznia 2007 roku w równych ratach po 487,94 zł, za wyjątkiem ostatniej, która miała wynosić 488,58 zł plus 15,00 zł na Indywidualne Konto Składkowe. W pierwszym okresie obowiązywania umowy wnoszone raty były proporcjonalnie w większym stopniu zaliczane na odsetki umowne, a w mniejszym na kapitał, które to proporcje zmieniały się w czasie trwania umowy. Ogółem pozwany L. W. zobowiązał się do zwrotu kwoty 35.132,32 zł, w tym 20.000,00 zł kapitału
i 15.132,32 zł tytułem odsetek umownych.

Pismem z dnia 25 stycznia 2010 roku, powódka, uznając, że doszło do zaprzestania terminowej spłaty zobowiązania, wypowiedziała umowę pożyczki nr (...) z dnia 13 grudnia 2006 roku. W związku z powyższym cała niespłacona część pożyczki wraz
z należnymi odsetkami została postawiona w stan natychmiastowej wymagalności z upływem 30 dni od dnia doręczenia niniejszego wypowiedzenia umowy. Jednocześnie pozwany L. W. został wezwany przez powódkę do dobrowolnej zapłaty zadłużenia
w terminie 7 dni od dnia doręczenia niniejszego wypowiedzenia umowy całej wymagalnej zaległości wraz z odsetkami i kosztami windykacji. Łączna wysokość przeterminowanego zadłużenia na dzień 25 stycznia 2010 roku została ustalona na kwotę 1.197,60 zł i składały się na nią: 795,28 zł – zaległy kapitał, 328,75 zł – odsetki umowne, 13,57 zł – odsetki karne, 60,00 zł – koszty windykacji.

Pismem z dnia 5 marca 2010 roku pozwany L. W. wystąpił do powódki o cofnięcie wypowiedzenia umowy i możliwość dalszej ratalnej spłaty pożyczki. Jednocześnie zaznaczył, iż na poczet kwoty 1.197,60 zł wpłacił łącznie 900,00 zł: w dniu
1 lutego 2010 roku – 500,00 zł oraz w dniach 8 lutego i 2 marca 2010 roku po 200,00 zł. Dodatkowo w dniu 5 marca 2010 roku w kasie oddziału (...) w R. B. G. wpłacił kwotę 850,00 zł.

W odpowiedzi powódka, pismem z dnia 24 marca 2010 roku, poinformowała pozwanego L. W., iż po wypowiedzeniu umowy w dniu 25 stycznia 2010 roku oraz po upływie 30 dniowego okresu wypowiedzenia całość niespłaconego kapitału pożyczki została postawiona w stan natychmiastowej wymagalności (plan spłaty w ratach przestał obowiązywać).

Po wyliczeniu istniejącego zadłużenia przez B. G. w dniu 9 kwietnia 2010 roku w kasie oddziału (...) w R. została wpłacona kwota 8.855,96 zł, o czym L. W. poinformował (...) pismem z tego samego dnia, zaznaczając, iż tym samym w pełni zaspokoił „wobec (...) swoje zobowiązania”.

W odpowiedzi (...), pismem z dnia 21 maja 2010 roku, poinformowała L. W., że po przeanalizowaniu historii wpłat dokonanych na poczet przedmiotowego zadłużenia nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości po stronie (...).

Wobec braku zapłaty pomimo wezwania w dniu 16 lipca 2010 roku powódka Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa im. F. S. z siedzibą G. złożyła do Sądu Rejonowego w Lublinie pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym solidarnie przeciwko pozwanym L. W. i J. K. o zapłatę kwoty 3.377,65 zł z odsetkami umownymi oraz zasądzenie zwrotu kosztów procesu. Wyrokiem z dnia 29 lipca 2011r. Sąd Rejonowy w Wieluniu w sprawie sygn. akt VIII C 100/10 uwzględnił powództwo w całości. W wyniku apelacji pozwanych Sąd Okręgowy
w S. wyrokiem z dnia 24 lutego 2012r. w sprawie sygn. akt I Ca 371/11 zmienił zaskarżony wyrok, oddalając powództwo w całości, wobec ustalenia, że pożyczkobiorca dokonał wpłat na kwotę 548,55 zł i 502,94 zł za pośrednictwem J. D. w lokalu oznaczonym logo przedsiębiorstwa (...) w K., których ten nie przekazał powodowi, co jednakże traktowane być powinno jako dokonanie wpłaty na poczet zadłużenia. Powyższe skutkowało uznaniem, że brak było podstaw do dokonania przez powoda wypowiedzenia umowy pożyczki i – w konsekwencji – przy uprzednim założeniu, że stosunek prawny łączący strony nadal trwa, że pozwani na dzień wytoczenia powództwa nie posiadali zaległości w spłacie pożyczki.

Po upływie okresu obowiązywania umowy rozliczenie wpłat dokonanych na pożyczkę (...) do dnia wymagalności dokonane zostało przez (...) z uwzględnieniem wpłaty
z 13 lipca 2007 r. na kwotę 548,55, oraz z 13.06.2008 r. na kwotę 502,94 zł, bez kosztów wezwań, wypowiedzenia i kosztów windykacji. Kapitał pozostały do spłaty został ustalony na kwotę 138,27 zł

W dniu 9 marca 2010 r. kwota 164,12 zł została przeksięgowana z IKS na poczet spłaty zadłużenia i rozliczona w całości na spłatę kapitału.

Pozwani po zakończeniu postępowania w sprawie VIII C 100/10 prowadzonej przed tutejszym Sądem nie dokonali na rzecz powoda żadnych dalszych wpłat.

Okres, na jaki została zawarta umowa pożyczki, upłynął z dniem 13.12.2012 r. Odsetki umowne liczone od kwoty pozostałej do spłaty części kapitału w wysokości 138,27 zł w okresie do dnia 13.12.2012r. wyniosły 76,95 zł.

Odsetki od przeterminowanego kapitału, naliczone od dnia następnego po dniu,
w którym miała zostać dokonana zapłata od kwoty niespłaconego kapitału do dnia poprzedzającego wytoczenie powództwa wyniosła 8,93 zł.

Łączne zadłużenie na dzień poprzedzający wytoczenie powództwa wyniosło zatem 138,27 zł plus 76,95 zł plus 8,93 zł, to jest 224,15 zł.

Przy przyjęciu, że każda wpłata dokonana przed terminem płatności raty ustalonym
w harmonogramie, obniża koszty pożyczki, po stronie pożyczkobiorcy powstałaby nadpłata
w wysokości 825,29 zł.

Sąd Rejonowy uznał, że w sprawie z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. (...)z siedzibą w G.przeciwko J. K.i L. W.żądanie (...)zasługiwało na uwzględnienie
w przeważającej części.

Ustosunkowując się do podniesionego przez L. W. i J. K. zarzutu powagi rzeczy osądzonej, Sąd doszedł do wniosku, że ten zarzut jest nieuzasadniony. Sąd stwierdził, że w sprawie o sygn. akt VIII C 100/10 tutejszego Sądu (...) domagał się zasądzenia od pozwanych postawionej w stan natychmiastowej wykonalności kwoty pożyczki po uprzednim dokonaniu przez powoda wypowiedzenia umowy. Obecnie zaś, wobec wskazań sądu odwoławczego, sprowadzających się do przyjęcia, że wypowiedzenie umowy pożyczki przez powoda było nieuzasadnione oraz że stosunek łączący strony nadal trwa, po zakończeniu okresu obowiązywania umowy powód domaga się zapłaty kwoty niespłaconego kapitału wraz z odsetkami, pozostałego do zapłaty po upływie okresu obowiązywania umowy. Sąd uznał więc, że brak jest w niniejszej sprawie oraz
w sprawie o sygn. akt VIII C 100/10 tożsamości żądania, uzasadniającego odrzucenie pozwu z uwagi na brak tożsamości okoliczności faktycznych, stanowiących podstawę powództwa.

Zgodnie z postanowienia umownymi pożyczkobiorca L. W. zobowiązany był do terminowej spłaty rat pożyczki wraz z odsetkami umownymi za korzystanie z kapitału.

Sąd podkreślił, że zasadą jest, iż dłużnik powinien wykonać zobowiązanie
w umówionym terminie (art. 455 k.c.), dlatego jeżeli nawet dłużnik spełnia świadczenie wcześniej, nie może zarazem odliczyć tzw. odsetek interpolarnych, a więc odsetek należnych za okres między dniem rzeczywistej zapłaty a terminem wymagalności, chyba że przepis szczególny jednoznacznie to przewiduje albo też wynika to z treści zobowiązania.

Następnie Sąd zwrócił uwagę, że pożyczkobiorca poprzez spłatę wyższych kwot niż przewidziane w harmonogramie spłat nie był uprawniony do obniżenia całkowitego kosztu kredytu o odsetki należne za okres między datą dokonania spłaty a datą, w jakiej spłata ta powinna zostać dokonana zgodnie z harmonogramem spłat. Zgodnie z regulaminem pożyczki, obniżenie takie było możliwe jedynie po uzyskaniu zgody (...), a by o taką L. W. się zwracał, nie zostało wykazane.

Analiza dokonanych spłat przez L. W. wskazuje zdaniem Sądu, że nie przestrzegał on zapisów harmonogramu, dokonywał wpłat w różnych wysokościach,
w różnych datach i w różnych placówkach. Działanie pożyczkobiorcy nie tylko pociągało dla Kasy konieczność prowadzenia kolejnych przeliczeń wysokości zadłużenia, pozostałego do spłaty, ale i utrudniało samemu zainteresowanemu rozeznanie w tym, jaka kwota zobowiązania do spłaty jeszcze pozostała. Sąd stwierdził, że wprawdzie w dniu 9 kwietnia 2010r. L. W. dokonał wpłaty kwoty 8.855,96 zł, uznając, że w całości spełnia świadczenia na rzecz Kasy, jednakże dokonane przez B. G. wyliczenia pozostałego do spłaty zadłużenia okazały się błędne, nawet przy uwzględnieniu kwestionowanych pierwotnie w toku postępowania sądowego w sprawie VIII C 100/10 wpłat przekazanych J. D.. Po dokonaniu tej wpłaty do zapłaty pozostawał jeszcze kapitał w wysokości 138,27 zł. Sąd zaakcentował, że wpłaty zostały przy tym rozliczone przez (...) wbrew zarzutom pozwanych bez uwzględnienia odsetek karnych oraz kosztów wezwań i monitów, a zgodnie ze wskazaniami w tytule przelewu pierwsze sześć wpłat zostało rozliczone na Indywidualne Konto Składkowe.

Sąd Rejonowy nadmienił, że dokonując wyliczeń kwoty pozostałej do spłaty pożyczkobiorca nie był przy tym uprawniony do domagania się stosunkowego obniżenia oprocentowania w odniesieniu do czasu korzystania z kapitału, jak to przewiduje obecnie obowiązujący art. 49 ustawy z 2011r. o kredycie konsumenckim, ale jedynie uprawniony do obniżenia kosztu pożyczki o odsetki umowne należne po dacie dokonanej spłaty. W niniejszej sprawie, zgodnie z planem spłat i uzgodnionym przez strony sposobem ich zarachowania, miesięczne raty spłaty pożyczki były równe, jednakże w początkowym okresie to, co przypadało na miesięczną ratę w większej części zostało zaliczane na odsetki, a te proporcje zmieniały się z czasem trwania umowy.

Skoro zatem w rozpoznawanej sprawie do całkowitej spłaty nie doszło, to w ocenie Sądu nie powstał po stronie (...) obowiązek przewidziany przez artykuł 8 ust. 4 powołanej ustawy rozliczenia umowy. Samo przeświadczenie L. W. o tym, że spłata nastąpiła dla wypełnienia dyspozycji cytowanej normy jest niewystarczające.

Konkludując, Sąd zaznaczył, że zgodnie ze znajdującymi zastosowanie do łączącej strony umowy przepisami ustawy o kredycie konsumenckim z 2001r., pożyczkobiorca był uprawniony do uzyskania korzyści w postaci obniżenia kosztów pożyczki w sytuacji, gdy spłacał pożyczkę w całości.

Sąd doszedł także do wniosku, że żądanie powoda nie może zostać uznane za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.). L. W. nie zwrócił się do (...) celem ustalenia, jak obecnie kształtuje się jego zadłużenie oraz potwierdzenia, czy pożyczka została spłacona w całości. Nie zwracał się nadto do (...) o potraktowanie dokonanej wpłaty jako spłaty pożyczki przed terminem.

Sąd zwrócił uwagę, że łączna kwota podlegająca zasądzeniu wynosi zatem 224,15 zł (kapitał 138,27 zł, odsetki umowne w wysokości 20,75 % za czas korzystania z kapitału
w kwocie 76,95 zł i odsetki za opóźnienie w kwocie 8,93 zł). Od całej tej kwoty powodowi przysługuje uprawnienie do żądania odsetek za czas od dnia wytoczenia powództwa (4 kwietnia 2013r.) w wysokości ustalonej przez strony stosownie do art. 482 § 1 k.c. i art. 481 § 2 zd. 1 k.c.

Sąd Rejonowy stwierdził również, że solidarnie z L. W. do zapłaty powyższej kwoty zobowiązany jest J. K. jako poręczyciel.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na zasadzie art. 100 zd. 2 k.p.c. w zw. z art. 105 § 2 k.p.c. i art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. mając na względzie to, że powód uległ jedynie w nieznacznej części żądania.

W sprawie z powództwa L. W. przeciwko Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. Sąd uznał, że żądanie powoda jest nieuzasadnione. Brak jest w ocenie Sądu podstaw do przyjęcia, by po stronie pożyczkobiorcy powstała nadpłata, uzasadniająca skierowane do (...) żądanie zwrotu nienależnego świadczenia (art. 410 § 1 i 2 k.c.).

Apelację od powyższego wyroku wywiódł L. W., który zarzucił przedmiotowemu rozstrzygnięciu naruszenie powagi rzeczy osądzonej, a także obrazę przepisów prawa materialnego poprzez:

- odrzucenie jego materiału dowodowego złożonego do akt sprawy,

- nieuwzględnienie jego wniosków dowodowych i pism procesowych,

- „odrzucenie pozwu wzajemnego” apelującego wobec (...) w G.

- dopuszczenie materiału dowodowego (...) w G. obarczonego poważnymi błędami formalnymi i poświadczającego nieprawdę

- niestaranną i niezbyt wnikliwą analizę materiału dowodowego co poskutkowało wyciągnięciem nieprawidłowych wniosków i nieprawidłowymi i niezgodnymi z prawdą ustaleniami Sądu,

- pominięcie opinii biegłej sądowej,

- działaniem Sądu na jego szkodę.

L. W. w oparciu o przedstawione zarzuty wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości, zasądzenie na jego rzecz od (...) tytułem nadpłaty
w spłacie pożyczki kwoty 3.522,84 zł., obciążenie (...) kosztami procesu oraz ponowne przesłuchanie w charakterze świadka B. G..

W odpowiedzi na apelację (...) wniósł o odrzucenie apelacji jako niespełniającej wymogów przewidzianych w art. 368 k.p.c. oraz o zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz (...) kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja w przeważającej części zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy wskazać, że nietrafnym jest zarzut naruszenia powagi rzeczy osądzonej – art. 199 § 1 pkt 2) k.p.c. Sąd I instancji wyczerpująco odniósł się do niego
w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Należy zgodzić się z Sądem Rejonowym, że rozstrzygnięcie w sprawie I Ca 371/11 dotyczyło żądania (...), które zasadzało się na innej podstawie faktycznej – w przytoczonej sprawie (...) wywodził swoje roszczenie z, jak się okazało, nieskutecznie wypowiedzianej umowy pożyczki agencyjnej, tymczasem
w niniejszym postępowaniu dochodzi kwoty niespłaconego kapitału po zakończeniu obowiązywania umowy.

Biorąc pod uwagę pozostałe zarzuty apelacji, należało uznać, że w rzeczywistości dotyczą naruszenia prawa procesowego poprzez niewłaściwą ocenę materiału dowodowego (art. 233 § 1 k.p.c.), a w rezultacie wadliwej wykładni łączącej strony umowy pożyczki (art. 65 § 1 i 2 k.c.). Sąd II instancji postanowił uzupełnić zgromadzony materiał dowodowy poprzez dopuszczenie z urzędu dowodu z pisemnej opinii uzupełniającej biegłej z zakresu ekonomii i rachunkowości T. S. (1), ponieważ tylko w ten sposób można było dokonać pełnej weryfikacji prawidłowości rozliczeń przedmiotowej pożyczki. Sąd Okręgowy poczynił na podstawie tejże opinii dodatkowe ustalenia faktyczne:

Przy przyjęciu, że wpłaty dokonane przez L. W. przed datą wymagalności określoną w planie spłaty pożyczki powinny zostać rozliczone jako wpłacone w terminie, wpłaty dokonywane na skutek błędnego uznania istnienia zaległości powinny zostać zaliczone na bazę w datach ich dokonania przy traktowaniu ich jako wcześniejszych spłat za zgodą wierzyciela oraz że ostatnia rata z harmonogramu dotyczy marca 2010 roku,
a wpłaty uiszczone po 13 marca 2010 roku powinno się traktować jako wcześniejszą spłatę kredytu w całości przeznaczoną na kapitał - nadpłata dokonana przez L. W. na rzecz (...)-u wynosi 947 zł (dowód: pisemna opinia uzupełniająca biegłej T. S. – k. 403 – 405). W konsekwencji należało zmienić ustalenia faktyczne Sądu I instancji dotyczące poprawnego sposobu rozliczania wpłaconych przez L. W. rat pożyczki, przyjmując w ich miejsce, że prawidłowe jest rozliczenie wpłaconych przez apelującego pieniędzy przedstawiony przez biegłą z zakresu ekonomii i rachunkowości
w załączonej do opinii tabeli (k. 404 – 405).

Sąd Odwoławczy obdarzył powyższą opinię pełną mocą dowodową na okoliczność sposobu rozliczania rat spłaty pożyczki uiszczanych przez apelującego. Zwrócić należy uwagę, że przedmiotowa opinia opiera się na odmiennej od przyjętej przez Sąd I instancji interpretacji umowy pożyczki agencyjnej nr (...) (k. 11 – 11v.), Regulaminu Udzielania Kredytów i P. (...) (k. 48v.) oraz planu spłaty pożyczki (k. 57 – 58).

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że ust. 10 in fine umowy pożyczki, zgodnie z którym termin dokonania spłaty pożyczki powinien odpowiadać terminom wnoszenia rat określonym w planie spłaty, trzeba rozumieć w ten sposób, że wpłata dokonana przez pożyczkobiorcę przed nadejściem terminu wymagalności raty powinna być rozliczana, jak gdyby została wpłacona w terminie przewidzianym w harmonogramie spłaty pożyczki. Zaprezentowanej interpretacji nie podważa zapis zawarty w § 21 regulaminu (...), zgodnie z którym termin spłaty kredytu jest zastrzeżony na korzyść Kasy.

W tym kontekście należy odróżnić wcześniejszą częściową spłatę pożyczki od zapłacenia przez klienta sumy pieniędzy na poczet zadłużenia przed datą wymagalności poszczególnej raty. Z okoliczności sprawy nie wynikało, że L. W. od samego początku chciał dokonać przedterminowej częściowej spłaty pożyczki i w rezultacie obniżenia jej kosztów. Przeciwnie – do czasu wpłacenia w dniu 9 kwietnia 2010 roku kwoty 8.855,96 zł, kiedy to uznał, że uiścił wszelkie należności na rzecz (...), przekazywane przez L. W. kwoty stanowiły spłaty poszczególnych rat pożyczki. Zdaniem Sądu skoro (...) nie odmawiał przyjmowania płatności przed terminem przewidzianym
w harmonogramie i rozliczał otrzymane kwoty pieniędzy, należy uznać, że w sposób dorozumiany zaakceptował, że wpłaty są dokonywane zgodnie z umową. W przeciwnym razie, jako świadczenia nienależne, powinny być zwrócone klientowi bądź zachowane na rachunku bankowym (...) do czasu uzyskania dyspozycji klienta w przedmiocie rozliczenia tychże środków. Wpłacanie raty pożyczki na kilka dni przed nadejściem dnia wymagalności danej raty jest przejawem dbałości klienta banku o uiszczenie należnej kwoty pieniędzy
w terminie, który nie może ponosić z tego powodu ujemnych konsekwencji w postaci nierozliczania wpłacanych wcześniej pieniędzy zgodnie z umową. Sposób, w jaki (...) rozliczał otrzymane sumy pieniędzy, jawi się jako dowolny, jest niezgodny z treścią łączącego strony stosunku zobowiązaniowego i prowadzi do tzw. „hodowli odsetek”, na którą wskazywała biegła. Obecnie przyjmuje się, że umowy zawierane przez przedsiębiorców
z konsumentami powinny być sformułowane w sposób jednoznaczny i zrozumiały, czemu dał wyraz ustawodawca w art. 29 ust. 3 aktualnie obowiązującej ustawy o kredycie konsumenckim. Mając to na uwadze oraz w sytuacji braku zapisu w regulaminie rozróżniającego wcześniejszą spłatę pożyczki od uiszczenia poszczególnej raty przed datą wymagalności, trzeba dojść do wniosku, że jednoznaczna i zrozumiała jest ta interpretacja umowy, która została zaprezentowana Sąd Okręgowy. Wszelkie wątpliwości należy bowiem rozstrzygać na rzecz konsumenta, który starał się należycie wywiązać ze swojego zobowiązania.

Po drugie, pożyczkobiorca w niniejszej sprawie wskutek winy agenta reprezentującego (...), który nie przekazał swojemu mocodawcy dwóch rat pożyczki, był zmuszony dokonywać płatności w sposób, który zaburzył harmonogram spłat pożyczki.
W rezultacie uiszczał kolejne kwoty pieniędzy w przekonaniu, że pozostaje w zwłoce co do płatności kolejnych kwot wynikających z planu spłaty i tak też był rozliczany przez (...). Dlatego też wszelkie wpłaty uiszczone na poczet nieistniejących zaległości należało potraktować jako wpłacone w całości na kapitał pożyczki i uznać, że stanowią one wcześniejszą spłatę pożyczki za zgodą (...)-u. Zaliczeniu wpłat dokonywanych wskutek błędnego uznania istnienia zaległości na poczet kolejnych wymagalnych rat stoi na przeszkodzie fakt, że płatności te nie odpowiadają żadnej z rat przewidzianych
w harmonogramie, a przy tym były one dokonywane w dobrej wierze przez L. W.. W konsekwencji należało dokonać ponownego przeliczenia pozostałych do zapłacenia rat z uwzględnieniem zmniejszenia wysokości odsetek, a także przyjąć, że ostatnia rata z harmonogramu dotyczy marca 2010 roku, a wpłaty uiszczone po 13 marca 2010 roku powinno się traktować jako wcześniejszą spłatę pożyczki w całości przeznaczoną na kapitał.

Sąd Okręgowy oddalił jako zbędny na podstawie art. 217 § 3 k.p.c. w zw. z art. 391
§ 1 k.p.c.
wniosek o ponowne przesłuchanie w charakterze świadka B. G., który nie jest biegłym sądowym mogącym wypowiedzieć się w sprawie wymagającej wiadomości specjalnych.

Mając na uwadze powyższe, a zwłaszcza odmienne ustalenia faktyczne, Sąd Odwoławczy doszedł do wniosku, że nadpłata dokonana przez L. W. na rzecz (...)-u wynosi 947 zł. Sąd Rejonowy dokonał nieprawidłowej wykładni umowy pożyczki oraz regulaminu (zwłaszcza § 21), przez co naruszył art. 65 k.c., uznając za prawidłowy sposób rozliczania pożyczki przez (...).

W rezultacie Sąd II instancji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w punktach I, II i III, w ten sposób, że w sprawie z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej imienia (...)w G.przeciwko L. W.i J. K.o zapłatę oddalił powództwo w całości, ponieważ, jak wynika z omówionej wyżej opinii biegłej, po stronie L. W.nie ma żadnej niedopłaty. Przeciwnie – apelujący uiścił na rzecz (...)większą kwotę pieniędzy, aniżeli było to wymagane przez łączącą strony umowę pożyczki. Dlatego też Sąd II instancji zasądził od Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej imienia (...)w G.na rzecz L. W.kwotę 825,29 zł wraz
z odsetkami ustawowymi od dnia 14 maja 2013 roku do dnia zapłaty. Sąd nie zasądził na rzecz skarżącego kwoty 947 zł, którą podała w opinii biegła, ponieważ na rozprawie w dniu
4 czerwca 2014 roku L. W., działając przez pełnomocnika, zrzekł się dalszych roszczeń przeciwko (...)ponad kwotę 825,29 zł (k. 320a v.). Sąd w tym zakresie nie mógł orzekać ponad żądanie.

Apelujący wysunął żądanie zasądzenia na jego rzecz od swojego przeciwnika procesowego kwoty 3.525,85 zł. Należy w tym miejscu wskazać, że cofnięcie pozwu połączone ze zrzeczeniem się roszczenia jest czynnością procesową o charakterze dyspozytywnym, umożliwiającą wyłączenie dalszego postępowania sądowego, a w rezultacie prowadzącą do umorzenia postępowania (art. 203 § 1 k.p.c. w zw. z art. 203 § 4 k.p.c. i art. 355 § 1 k.p.c.). Cofnięcie pozwu strona może odwołać jedynie z przyczyn uznanych przez sąd za uzasadnione. Do takich przyczyn należą zarówno wady oświadczenia woli, jak
i okoliczności powstałe następczo, umożliwiające cofnięcie czynności dokonanych pod każdym względem prawidłowo (vide: postanowienie SN z dnia 27 lutego 1985 r., II CZ 11/85, Lex nr 188272; por. postanowienie SN z dnia 26 listopada 1975 r., I CZ 186/75, Lex nr 7772 oraz postanowienie SA w Łodzi z dnia 29 września 1992 r., I Acz 335/92, Lex nr 5524).

W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie dorozumiane odwołanie przez skarżącego oświadczenia o cofnięciu pozwu nie może odnieść skutków procesowych. Skarżący nie przedstawił bowiem argumentów, które mogłyby usprawiedliwić odwołanie tejże czynności.

W związku z powyższym należy zwrócić uwagę na treść art. 383 k.p.c., zgodnie
z którym w postępowaniu apelacyjnym nie można rozszerzyć żądania pozwu ani występować z nowymi roszczeniami. Mając na względzie fakt, że skarżący w środku odwoławczym rozszerzył żądanie pozwu z kwoty 825,29 zł do kwoty 3.525,85 zł, trzeba było uznać, że apelacja w tej części, w jakiej skarżący zmodyfikował swoje roszczenie, podlegała odrzuceniu jako niedopuszczalna, o czym Sąd orzekł w punkcie II na podstawie art. 373 k.p.c.

Sąd Okręgowy w punktach I b) 1. i 2. na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. zasądził wymienioną kwotę z odsetkami ustawowymi od dnia 14 maja 2013 roku do dnia zapłaty, natomiast oddalił powództwo w zakresie odsetek ustawowych od dnia 17 marca 2012 roku do dnia 13 maja 2013 roku. Wskazana data 14 maja 2013 roku oznacza dzień, w którym doręczono pełnomocnikowi (...) odpis sprzeciwu od nakazu zapłaty, w którym apelujący po raz pierwszy zażądał od (...) kwoty pieniędzy tytułem nadpłaty (k. 22, 85). Żądanie odsetek ustawowych od dnia 17 marca 2012 roku nie znajduje uzasadnienia w zgromadzonym materiale dowodowym, a zatem musiało ulec oddaleniu.

O kosztach postępowania przed Sądem I instancji orzeczono w punkcie I b) 4. na podstawie art. 100 zd. pierwsze k.p.c. w oparciu o zasadę stosunkowego rozliczenia kosztów. W zakresie, w jakim nastąpiło częściowe cofnięcie pozwu wraz ze zrzeczeniem się roszczenia, należało uznać, że L. W. jest stroną przegrywającą. Na poniesione koszty sądowe złożyła się opłata sądowa w wysokości 177 zł. Skarżącemu z dochodzonej pierwotnie kwoty 3.525,85 zł zostało zasądzone 825,29 zł, a zatem należało uznać, że wygrał postępowanie w 23 %. Wobec tego należało zasądzić od przegrywającego (...)-u na rzecz skarżącego kwotę 40,70 zł (23 % z 177 zł).

W tym samym zakresie należało rozstrzygnąć o nieuiszczonych wydatkach, na które złożyły się koszty opinii biegłej w łącznej wysokości 1.376,31 zł (786,46 zł + 589,85 zł).
W związku z tym Sąd Okręgowy w punkcie I b) 5. na podstawie art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 u.k.s.c. nakazał pobrać od (...) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego
w W. kwotę 316,56 zł, proporcjonalnie do stopnia, w jakim przegrał postępowanie
(23 % x 1.376,31 zł).

Sąd Odwoławczy w punkcie I c) na postawie art. 102 k.p.c. postanowił nie obciążać L. W. nieuiszczonymi kosztami sądowymi. Sąd Okręgowy miał na uwadze szczególne okoliczności sprawy, a zwłaszcza postawę (...)-u, który wskutek niewłaściwego rozliczania spłacanych rat pożyczki zaangażował skarżącego w niniejszy proces.

Sąd Odwoławczy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację w zakresie, w jakim skarżący zakwestionował rozstrzygnięcie o nieobciążaniu go kosztami procesu, albowiem apelujący częściowo wygrał postępowanie i otrzymał częściowy zwrot kosztów procesu.

Mając na uwadze fakt, że apelujący w całości wygrał postępowanie w II instancji, należało w punkcie IV na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zasądzić na jego rzecz od (...) kwotę 72 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

W rezultacie trzeba było również nakazać pobrać od (...) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 550,52 zł tytułem nieuiszczonego wydatku w postaci wynagrodzenia biegłej sądowej, o czym orzeczono w punkcie V na podstawie art. 83 ust. 2
w zw. z art. 113 ust. 1 u.k.s.c.