Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ca 596/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia

6 marca 2014r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący

SSO Piotr Starosta

Sędziowie

SO Tomasz Adamski

SO Wojciech Borodziuk (spr.)

Protokolant

sekr. sądowy Tomasz Rapacewicz

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2014r. w Bydgoszczy

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Agencji (...) w W. Oddziału (...) w B.

przeciwko Gminie M. I.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Inowrocławiu

z dnia 7 maja 2013r. sygn. akt. I C 248/13

I zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  w punkcie 1 (pierwszym) powództwo oddala,

b)  w punkcie 3 (trzecim) zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2417 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście) tytułem zwrotu kosztów procesu,

II zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.890 zł (jeden tysiąc

osiemset dziewięćdziesiąt) tytułem zwrotu kosztów postępowania

apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy

II Ca 596 / 13

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Inowrocławiu wyrokiem z dnia 07 maja 2013 roku po rozpoznaniu sprawy z powództwa (...) Agencji (...) w W. – Oddziału (...) w B. przeciwko Gminie M. I. o zapłatę;

1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 13.787,90 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 07 lutego 2013 r. do dnia zapłaty;

2. w pozostałym zakresie powództwo oddalił;

3. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.107,00 zł tytułem kosztów proces.

(...) Agencja (...) w W. Oddział (...) w B. w pozwie z 21 stycznia 2013 roku wniosła o zasądzenie od pozwanego kwoty 13.787,90 zł z ustawowymi odsetkami od wyszczególnionych w pozwie kwot i terminów do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu podała, że uzyskała wyrok Sądu Rejonowego w Inowrocławiu z 19 stycznia 2010 roku, sygn. akt I C 555/09, w którym nakazano 5 małoletnim wraz z matką B. W. zwolnienie i wydanie powódce z jej lokalu mieszkalnego. W stosunku do członków rodziny uprawnionych do lokalu socjalnego wydano decyzję o przymusowym wykwaterowaniu. Pismem z 23 marca 2010 roku powódka wezwała pozwanego do wykonania wyroku, ale ten nie wykonał ciążącego na nim obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego, a ponadto odmawiał przyznania odszkodowania, kierując na drogę postępowania sądowego. Powód wzywał pozwanego do zapłaty odszkodowania czterokrotnie na łączną kwotę 13.787,90 zł. Powód wskazał, że podejmuje próby wyegzekwowania należności od osób zajmujących lokal mieszkalny, ale są one całkowicie bezskuteczne. Zadłużenie obecnie wynosi przeszło 84.000 zł. Jako podstawę żądania powód wskazał art. 417 k.c. w zw. z art. 361 §1 k.c. podnosząc, że swoje żądania ogranicza tylko do ponoszonych strat.

Sąd Rejonowy w Inowrocławiu w dniu 24 stycznia 2013 roku wydał w sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany zaskarżył nakaz zapłaty sprzeciwem w całości wnosząc o oddalenie powództwa. Wniósł o odrzucenie pozwu z uwagi na brak zdolności sądowej i procesowej po stronie Oddziału (...) w B., ewentualnie o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu. Pozwany podniósł, że w sprawie nie ma zastosowania ustawa o ochronie praw lokatorów i wobec tego gmina nie ponosi żadnej odpowiedzialności za niedostarczenie lokalu socjalnego. Ponadto powództwo nie zostało wykazane co do wysokości, przedłożone dokumenty są sporządzone jednostronnie albo nie wynika z nich, że dotyczą byłych lokatorów.

W dalszym toku postepowania strony podtrzymywały dotychczasowe stanowisko.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Inowrocławiu z 19 stycznia 2010 roku, sygn. akt I C 555/09, nakazano małoletnim A. W., J. W., W. W., S. W. i P. W. reprezentowanym przez matkę B. W., aby opuścili, opróżnili i wydali (...) w W. Oddział (...) w B. lokal mieszkalny położony w I. przy ul. (...) oraz przyznano im uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego, wstrzymując wykonanie orzeczenia do czasu złożenia przez Miasto I. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

Pismem z 23 marca 2010 roku (...) Agencja (...) w W. Oddział (...) w B. wezwała pozwanego do zawarcia z uprawnionymi umowy najmu lokalu socjalnego. W odpowiedzi podano, że brak dostatecznej ilości lokali uniemożliwia pozytywne załatwienie sprawy.

Do chwili obecnej Gmina M. I. nie dostarczyła małoletnim A. W., J. W., W. W., S. W. i P. W. reprezentowanym przez matkę B. W. lokalu socjalnego.

Pismami z 22 lipca 2011 roku, 10 stycznia 2012 roku, 7 maja 2012 roku, 29 sierpnia 2012 roku powód wezwał pozwanego do dobrowolnej zapłaty odszkodowania w łącznej kwocie 13.787,90 zł dochodzonej pozwem. Wezwanie to pozostało bezskuteczne.

Uprawnieni do uzyskania lokalu socjalnego w sprawie Sądu Rejonowego w Inowrocławiu o sygn. I C 555/09 nie uregulowali na rzecz (...) Agencji (...) w W. Oddział (...) w B. opłat związanych z korzystaniem z lokalu za okres objęty pozwem.

Opłaty za używanie lokalu oraz opłaty eksploatacyjne w sytuacji, gdyby stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w I. przy ul. (...) II pomiędzy powodem a eksmitowanymi uprawnionymi do lokalu socjalnego nadal trwał, wynosiłyby odpowiednio kwoty: 185,02 zł; 676,06 zł; 553,46 zł; 676,06 zł; 681,58 zł; 681,58 zł; 631,45 zł; 734,90 zł; 748,58 zł; 604,62 zł; 748,58 zł; 748,58 zł; 748,58 zł; 532,64 zł; 748,58 zł; 753,38 zł; 511,27 zł; 753,38 zł; 547,66 zł; 760,97 zł; 760,97 zł.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dokumentów przedłożonych przez powoda, które Sąd uznał za wiarygodne. Dokumenty te zostały sporządzone przez podmioty zajmujące się kwestiami najmu i zarządzania lokalami, a sąd uznał je za sporządzone w sposób fachowy i rzetelny. Przedłożone zestawienia i zaświadczenia były spójne i przejrzyste. Dowody te były w ocenie Sądu wystarczającym potwierdzeniem wskazania wysokości poniesionej szkody.

Zdaniem Sądu bezzasadny był zarzut pozwanego, co do braku legitymacji procesowej po stronie powoda oznaczonego jako (...) Agencja (...) w W. Oddział (...) w B. mający skutkować odrzuceniem pozwu. Zgodnie z art. 8 i art. 13 ust. 4a ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej -t.j. Dz. U. z 2010, Nr 206, poz. 1367) (...) Agencja (...) jest państwową jednostką organizacyjną - państwową osobą prawną. Oddziały regionalne Agencji tworzy się dla obszaru jednego lub kilku województw lub ich części, w zależności od wielkości zasobu Agencji występującego na obszarze poszczególnych województw. W sprawach cywilnych przed sądami Agencję reprezentują Prezes Agencji oraz właściwi rzeczowo i miejscowo dyrektorzy oddziałów regionalnych. Powództwo zostało zatem wniesione skutecznie przez Dyrektora Oddziału (...) (...) Agencji (...) w B..

W dalszej kolejności Sąd uznał za bezzasadny zarzut pozwanego, co do braku jego odpowiedzialności za niedostarczenie lokalu socjalnego, gdyż tylko ustawa z 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2005 r., Nr 31, poz. 266 ze zm.), obliguje Gminę do dostarczenia lokalu socjalnego i wiąże skutki prawne za niedostarczenie lokalu.

W tym zakresie Sąd zwrócił uwagę, że podstawą żądania powoda nie był art. 18 ust. 5 wskazanej powyżej ustawy, ale art. 417 k.c. w zw. z art. 361 §1 k.c. w zw. z art. 29b ust. 4 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej Dz. U. z 2010, Nr 206, poz. 1367), zgodnie z którym, jeżeli gmina nie wykonała wyroku sądowego w zakresie dostarczenia lokalu socjalnego osobie uprawnionej, Agencji przysługuje roszczenie o odszkodowanie od gminy na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.

Uwzględniając powyższe Sąd stwierdził, że bezsporną była okoliczność, iż Gmina M. I. nie dostarczyła uprawnionym lokalu socjalnego, który to obowiązek wynikał z powołanego wyroku o eksmisję, co stanowi niewątpliwie bezprawne zaniechanie przy wykonywaniu; władzy publicznej w rozumieniu przepisu art. 417 k.c., a zatem jedną z przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego. Powód w toku postępowania wykazał, iż pismem, które wpłynęło do pozwanej, zwrócił się o wykonanie obowiązku wynikającego z wyroku. Pomimo tego, do chwili obecnej pozwana nie złożyła eksmitowanym oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

Sąd zważył, że odpowiedzialność gminy na wskazanej podstawie obejmuje całą szkodę pozostającą w normalnym związku przyczynowym z zaniechaniem wypełnienia obowiązku nałożonego na nią w ustawie zgodnie z art. 361 §2 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19.06.2008 r., sygn. akt V CSK 31/08, LEX nr 457701). Szkoda w omawianym przypadku to uszczerbek w wysokości różnicy między majątkiem jaki powód mógłby posiadać, gdyby dysponował lokalem swobodnie (w okresie objętym pozwem) a majątkiem, jaki faktycznie posiadał w zaistniałej sytuacji wskutek niewykonania przez gminę wyroku eksmisyjnego.

W ocenie Sądu, na wysokość powstałej szkody składa się opłata za używanie lokalu, zimną wodę, podgrzanie wody, kanalizację, centralne ogrzewanie, wywóz śmieci. Opłaty te zostały ustalone nie w sposób dowolny, ale na podstawie przepisów cytowanej wyżej ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP, rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z 19 listopada 2010 roku w sprawie opłat za używanie lokali mieszkalnych będących w dyspozycji (...) określającego odgórnie wysokość opłaty za m 2 powierzchni użytkowej lokali mieszkalnych położonych w budynkach wspólnot mieszkaniowych. Powód wskazał na wysokość ustalonego czynszu najmu przemnażając stawkę ustaloną w decyzji nr (...) przez powierzchnię użytkową lokalu, co miało oparcie o w/wym. rozporządzeniu i dodał koszty ustalone dla tego lokalu przez Wspólnotę Mieszkaniową (...) w I., które to należności miał obowiązek uiścić na rzecz Wspólnoty i które stanowiły koszty powoda.

Sąd podzielił jednocześnie pogląd wskazany przez powoda, że odpowiedzialność Gminy nie ma charakteru subsydiarnego, a więc nie jest zależna od wykazania przez właściciela lokalu bezskutecznych prób dochodzenia i wyegzekwowania należności od osób uprawnionych do lokalu socjalnego zajmujących lokal bez umowy. Gmina odpowiada pierwszorzędnie, tj. niezależnie od możliwości wyegzekwowania kwot przez właściciela od byłego lokatora. Powód nadto udowodnił, że podjął próby egzekwowania roszczeń od przedstawicieli ustawowych małoletnich, które były bezskuteczne.

Sąd uznał, że domaganie się przez powoda odsetek ustawowych od kwot należności głównej w okresach wyszczególnionych w pozwie nie zasługuje na uwzględnienie. Odsetek za czas opóźnienia wierzyciel może domagać się zgodnie z treścią przepisu art. 476 k.c., jeśli dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Z dowodów przedłożonych przez powoda nie wynika skuteczne doręczenie pozwanemu wezwań do zapłaty, dlatego Sąd przyjął jako datę dowiedzenia się o żądaniu pozwu datę doręczenia nakazu zapłaty wraz z odpisem pozwu, tj. 7 lutego 2013 roku i od tej dary, przyjętej jako data wymagalności świadczenia zasądził odsetki ustawowe od należności głównej do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 3 sentencji na podstawie art. 98 §1 i 2 k.p.c. Koszty te obejmowały opłatę od pozwu i koszty zastępstwa procesowego powoda w postępowaniu przez profesjonalnego pełnomocnika będącego radcą prawnym, w kwocie 2.417 zł (zgodnie z §6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu - t.j. Dz.U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1349 ze zm.) wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

Wyrok Sądu Rejonowego zaskarżył apelacją pozwany w punkcie I i III, zarzucając :

- naruszenie art. 18 ust 3 i 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, poprzez błędne przyjęcie, że
pozwany wykazał szkodę;

- art. 6 Kodeksu cywilnego, poprzez przyjęcie, że powód udowodnił szkodę zgodnie z
regułami ciężaru dowodów;

- naruszenie art. 36 ustawy o Zakwaterowaniu Sil Zbrojnych, poprzez jego zastosowanie w sytuacji, gdy dotyczy on opłat eksploatacyjnych i czynszowych, a nie odszkodowania;

- art. 245 k.p.c. poprzez przyjęcie, że przedłożone przez powoda dokumenty prywatne, są wiarygodnym dowodem na okoliczność istnienia szkody;

- naruszenia art. 417 Kodeksu Cywilnego poprzez przyjęcie, że powód wykazał szkodę w rozumieniu tego przepisu, choć przepis ten w żaden sposób nie wskazuje, jak należy szkodę ustalać;

-sprzeczność ustaleń Sądu, ze zgromadzonym materiałem dowodowym.

Z powołaniem na powyższe zarzuty pozwany wnosił o:

- zmianę zaskarżonego wyroku, poprzez oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania za I i II instancję,

względnie

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Inowrocławiu do ponownego rozpoznania, z uwzględnieniem kosztów za I i II instancję i zasądzenie tych kosztów od powoda na rzecz pozwanego, według norm przepisanych.

Powódka w odpowiedzi na apelację wnosiła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów procesu.

S ą d O k r ę g o w y z w a ż y ł, c o n a s t ę p u j e :

Apelacja pozwanej jest zasadna. Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne z rozważeniem całokształtu materiału dowodowego bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, o jakiej mowa w art. 233 §1 k.p.c., które to ustalenia Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne.

Sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. (uchwała 7 Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31.01.2008 roku w sprawie o sygn. III CZP 49/07- publ. OSNC 2008/6/55).

Przystępując do rozpoznania apelacji Sąd Okręgowy miał zatem na względzie, że pozwana podnosiła zarzuty apelacji, co do niewłaściwego ustalenia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy wskazywaną szkodą w postaci niemożności uzyskania od osób pełnoletnich zajmujących nadal lokal mieszkalny opłat za korzystanie z tego lokalu, a zaniechaniem pozwanej w zakresie obowiązku złożenia oferty najmu lokalu socjalnego osobom małoletnim oraz do naruszenia prawa materialnego, którego właściwe zastosowanie Sad drugiej instancji bierze pod rozwagę z urzędu.

Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy stwierdza, że Sąd pierwszej instancji nie zastosował prawidłowo przepisów ustawy z dnia 22 czerwca 1995 roku o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w brzmieniu obowiązującym do dnia 01 lipca 2010 roku ( Dz. U. z 2010 roku, nr 28, poz. 143), przed którą to datą został wydany wyrok nakazujący eksmisję małoletnich i wydano decyzję administracyjną o wykwaterowaniu w stosunku do osób pełnoletnich z lokalu powódki, pomijając oczywisty fakt częstej zmiany przepisów wskazanej ustawy, również w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.

Tymczasem w orzecznictwie sądowym ugruntowana jest zasada, że dla oceny stosunków prawnych stosuje się prawo obowiązujące w chwili zdarzeń, z których dla stron wynikają skutki prawne, co znajduje potwierdzenie w treści art. 3 k.c.

Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że w chwili, kiedy został wydany wyrok Sądu Rejonowego w Inowrocławiu z dnia19 stycznia 2010 roku, sygn. akt I C 555/09 w przedmiocie eksmisji 5-ciorga osób małoletnich reprezentowanych przez matkę oraz decyzja administracyjna z dnia 09 października 2009 roku o przymusowym wykwaterowaniu osób pełnoletnich z lokalu pozostającego w dyspozycji powódki, przepisy wskazanej ustawy przewidywały właśnie taki odrębny tryb orzekania przez Sąd powszechny w przedmiocie eksmisji jedynie osób, którym ustawa zapewniała przyznanie lokalu socjalnego, natomiast w stosunku do pozostałych osób, którym takiego uprawnienia ustawa nie gwarantowała właściwy był tryb wydania decyzji administracyjnej o przekwaterowaniu względnie wykwaterowaniu, która podlegała wykonaniu w trybie egzekucji administracyjnej.

Powyższy dualizm takiego postępowania w zakresie opróżniania lokalu znajdującego się w dyspozycji (...) Agencji (...) przewidywał art. 45 ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych w brzmieniu wynikającym z jej tekstu jednolitego opublikowanego w Dz. U. z 2005 roku, nr 41, poz. 398.

Dopiero nowelizacja wskazanej ustawy z dniem 01 lipca 2010 roku (Dz. U. z 2010 r., nr 28, poz. 143) wprowadziła zasadę objęcia jednym pozwem o eksmisję osoby, której ustawa przewiduje uprawnienie do przyznania lokalu socjalnego oraz pozostałych osób zajmujących lokal, co wynika z obecnego brzmienia art. 45 ust. 1 i 3 wskazanej ustawy.

Z powyższego względu ocena prawna dokonana przez Sąd pierwszej instancji w zakresie braku objęcia jednym pozwem i w konsekwencji jednym wyrokiem Sądu Rejonowego wszystkich osób zajmujących przedmiotowy lokal mieszkalny ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, co jednak zostało przez Sąd Rejonowy pominięte.

W konsekwencji z pominięciem powyższej istotnej okoliczności Sąd Rejonowy dokonał wadliwego ustalenia istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zaniechaniem złożenia przez pozwaną Gminę I. oferty najmu lokalu socjalnego osobom małoletnim, którym Sąd w wyroku orzekającym ich eksmisję przyznał uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego i wstrzymał wykonanie wyroku do czasu złożenia przez Gminę oferty umowy najmu lokalu socjalnego przez pozwaną, a szkodą, jaką ponosi powódka w związku z niemożnością uzyskania opłat za zajmowany lokal od pozostałych osób dorosłych, co do których wydano decyzję administracyjną o opróżnieniu lokalu.

W tym miejscu Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że żądanie powództwa określa nie tylko jego przedmiot, lecz również jego podstawa faktyczna, dlatego orzeczeniem ponad żądanie w rozumieniu art. 321 k.p.c. jest oparcie wyroku na podstawie faktycznej niepowołanej przez powoda. (wyrok S.N. z dnia 18.02.2010 roku, sygn. III SK 28/09, publ. Lex nr 585834; wyrok S.N. z dnia 18.5.2010 roku, III PK 73/09, publ. Lex nr 602060).

Powódka w pozwie, jako podstawę dochodzenia od Gminy I. odszkodowania wskutek braku złożenia oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego w oparciu o art. 29b ust. 4 ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych w zw. z art. 417 k.c. wskazywała szkodę, jaką ponosi wskutek niemożności uzyskania opłat za używanie lokalu od pozostałych osób dorosłych, co do których została wydana decyzja administracyjna o opróżnieniu lokalu.

Wspomniany art. 29b ust. 4 ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych przewiduje, że jeżeli gmina nie wykonała wyroku sądowego w zakresie dostarczenia lokalu socjalnego osobie uprawnionej, Agencji przysługuje roszczenie o odszkodowanie od gminy na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.

Tymczasem z art. 37 ust. 2 ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych wynika, że za uiszczanie opłat za używanie lokalu i opłat pośrednich z tytułu zajmowania lokalu mieszkalnego odpowiadają solidarnie pełnoletnie osoby stale zamieszkujące w tym lokalu, co nie odnosi się do małoletnich, którym w wyroku orzekającym ich eksmisję przyznano lokal socjalny.

W konsekwencji Sąd Rejonowy błędnie ocenił, że w takim wypadku pomiędzy zaniechaniem Gminy w złożeniu oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego osobom małoletnim pozostałym w lokalu, a szkodą wynikającą z niemożnością uzyskania opłat od innych osób pełnoletnich pozostałych w lokalu zachodzi adekwatny związek przyczynowy, o jakim mowa w art. 361 §1 k.c.

W tym zakresie Sąd Okręgowy wskazuje na stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19.7.2012 roku w sprawie II CSK 648/11 (publ. Lex nr 1215614), że odpowiedzialność deliktowa Skarbu Państwa, oparta na art. 417 k.c. i art. 417 1 k.c., powstaje wówczas, gdy spełnione są łącznie jej trzy ustawowe przesłanki: bezprawność działania lub zaniechania sprawcy, szkoda oraz normalny związek przyczynowy między bezprawnym zachowaniem sprawcy a szkodą. Kolejność badania przez sąd powyższych przesłanek nie może być dowolna. W pierwszej kolejności konieczne jest ustalenie działania (zaniechania), z którego, jak twierdzi poszkodowany, wynikła szkoda oraz dokonanie oceny jego bezprawności, następnie ustalenie czy wystąpiła szkoda i jakiego rodzaju i dopiero po stwierdzeniu, że obie te przesłanki zachodzą, możliwe jest zbadanie istnienia między nimi normalnego związku przyczynowego.

Z uwagi na ogólny charakter regulacji zasad odpowiedzialności z art. 417 k.c. powyższe odnieść także należy do odpowiedzialności Gminy za szkodę wyrządzoną właścicielowi lokalu wskutek zaniechania złożenia oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

W tym miejscu Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że powódka nie wykazała w toku procesu, że podjęła środki prawne w zakresie opróżnienia lokalu przez osoby dorosłe na podstawie decyzji administracyjnej w trybie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, a nawet nie wykazywała, na czym ma polegać niemożność przymusowego wykonania opróżnienia lokalu przez osoby dorosłe z uwagi na niezłożenie przez Gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego osobom małoletnim. Z tego względu nie można przyjąć, że Gmina I. ponosi odpowiedzialność za pokrywanie opłat za lokal mieszkalny przez pozostałe w mieszkaniu osoby dorosłe, co do których Gmina nie ma obowiązku złożenia takiej oferty. Podkreślić należy, że przedłożona do akt sprawy decyzja administracyjna o opróżnieniu lokalu nie zawiera nawet stwierdzenia, że jest ostateczna i podlega przymusowemu wykonaniu. (k. 10)

W konsekwencji Sąd Okręgowy będąc związany wskazywaną przez powoda w pozwie podstawą faktyczną powództwa, jako naprawienie szkody wyrządzonej wskutek niemożności uzyskania opłat za mieszkanie od osób dorosłych pozostałych w lokalu (art. 321 k.p.c.), stwierdza, że tak określona szkoda nie pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym w rozumieniu art. 361 §1 k.c. z zaniechaniem przez Gminę I. złożenia oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego osobom małoletnim, które zgodnie z art. 37 ust. 2 ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych nie ponoszą w ogóle i nie są zobowiązane do uiszczania opłat za lokal. W takiej sytuacji opuszczenie lokalu przez osoby małoletnie, wskutek złożenia oferty najmu lokalu socjalnego przez Gminę, nie będzie miało wpływu na dalsze przebywanie w przedmiotowym lokalu osób dorosłych, którzy nie płacą za zajmowany lokal, a wyrok orzekający eksmisję nie obejmuje tych osób dorosłych. W konsekwencji powódka nadal będzie ponosiła szkodę w postaci braku uiszczania opłat za zajmowany lokal przez osoby dorosłe, o ile nie spowoduje ich wykonania wyeksmitowania na podstawie decyzji administracyjnej.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy zgodnie z art. 386 §1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w punkcie pierwszym powództwo oddalił, a w punkcie trzecim zasądził od powódki na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu w kwocie 2417 zł, co obejmuje wynagrodzenie radcy prawnego zastępującego pozwaną według stawki minimalnej w kwocie 2400 zł (§6 pkt 5 w zw. z §2 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, Dz. U. z 2002 roku, nr 163, poz. 1349 ze zm.) plus opłata skarbowa od pełnomocnictwa.

Jednocześnie zgodnie z art. 108 §1 k.p.c. w zw. z art. 98 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od powódki na rzecz pozwanej zwrot kosztów procesu za drugą instancję w wysokości 1200 zł według 50% stawki minimalnej wynagrodzenia radcy prawnego zastępującego pozwaną w tym postępowaniu (§12 ust.1 pkt 1 i §6 pkt 5 w zw. z §2 ust. 2 wskazanego powyżej rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku) oraz kwotę 690 zł tytułem uiszczonej opłaty od apelacji, czyli łącznie kwotę 1890 zł.