Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lipca 2014 roku

Sąd Rejonowy w Ostrołęce V Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Maciej Mulewski

Protokolant: st. sekr. sąd. Monika Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2014 roku w Ostrołęce

na rozprawie sprawy z powództwa

M. Z.

przeciwko

R. B.

o zapłatę

orzeka:

1.  nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego w Ostrołęce V Wydział Gospodarczy z dnia 30 października 2013 r. sygn. akt V GNc 1423/13 utrzymuje w mocy w całości ,

2.  nakazuje pobrać od pozwanego R. B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Ostrołęce kwotę 117,01 zł ( sto siedemnaście złotych jeden grosz ) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych .

SSR Maciej Mulewski

Sygn. akt V GC 627/13

UZASADNIENIE

Powód M. Z. w pozwie skierowanym przeciwko pozwanemu R. B. domagał się zapłaty kwoty 21.727,00 zł oraz kosztów procesu , w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał , że jest w posiadaniu weksla wystawionego przez pozwanego na kwotę 21.727,00 zł. Termin płatności upłynął w dniu 10.10.2013 r. Weksel w tym dniu został przedstawiony do zapłaty w miejscu płatności , jednak pozwany weksla nie wykupił.

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanym w dniu 30.10.2013 r. w sprawie o sygn. akt V GNc 1243/13 Sąd Rejonowy w Ostrołęce V Wydział Gospodarczy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W ustawowym terminie pozwany R. B. wniósł zarzuty od w/w nakazu zapłaty , domagając się oddalenia powództwa w całości i zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu. Przeciwko roszczeniu powoda pozwany podniósł zarzuty :

1) wypełnienia przedłożonego weksla przez powoda niezgodnie z porozumieniem wekslowym pomiędzy wystawcą a posiadaczem weksla , ze stosunku podstawowego nieistnienia zobowiązania , które miało być przedmiotem zabezpieczenia zgodnie z przedłożoną deklaracją wekslową,

2) nieprzedstawienia weksla do zapłaty ,

3) procesowy zarzut potrącenia wymagalnej kwoty 3.873,17 zł tytułem należnego pozwanemu od powoda wynagrodzenia w oparciu o fakturę VAT z tytułu łączącej strony umowy zlecenia z dochodzoną kwotą roszczenia w kwocie 21.727,00 zł.

W uzasadnieniu zarzutów pozwany odwołując się do treści stosunku podstawowego podniósł , że nie jest dłużnikiem powoda , w szczególności zaś w całości do dnia 21.06.2013 r. rozliczył się z powodem pieniędzy stanowiących zapłatę za towar sprzedany za pośrednictwem pozwanego. Strony ustaliły bowiem zaległość na kwotę 1.391,76 zł , którą to kwotę pozwany uiścił powodowi. Pozwany również nie wyrządził jakiejkolwiek szkody w majątku powoda. Pozwany zaprzeczył też aby był wzywany do wykupu weksla.

Pismem procesowym z dnia 16.12.2013 r. strona powodowa ustosunkowując się do zarzutów pozwanego , wniosła o utrzymanie nakazu zapłaty w całości w mocy .

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

W dniu 30.06.2011 r. powód M. Z. i pozwany R. B. zawarli umowę outsourcingową , na podstawie której pozwany m.in. pobierał należności od klientów za dostarczone towary , z obowiązkiem ich wpłaty w ciągu 48 godzin na konto firmowe powoda lub niezwłocznie do kasy firmy . Na zabezpieczenie roszczeń z w/w umowy pozwany złożył powodowi weksel in blanco , który zgodnie z deklaracją wekslową powód miał prawo wypełnić na :

1.  sumę należności z tytułu nie rozliczenia się z pobranych pieniędzy od klientów należnych za wydane towary ,

2.  na kwotę 10.000,00 zł w przypadku wyrządzenia szkody firmie powoda.

/ umowa outsourcingowa z 30.06.2011 r. – k. 47-49 , deklaracja wekslowa z 30.06.2011 r. – k. 29 /

Powód wypełnił w/w weksel in blanco na kwotę 21.727,00 zł z terminem płatności na dzień 10.10.2013 r. Suma wekslowa , na którą został wypełniony weksel została ustalona przez powoda na podstawie wystawionych przez pozwanego dokumentów KP potwierdzających odbiór gotówki od klientów , która nie została wpłacona przez pozwanego do firmy powoda.

/ weksel – k. 7 , zeznania świadków : A. G. –k. 157 , T. G. – k.157 v. , P. W. –k. 157v.- 158 , zeznania powoda M. Z. – k.176-178 , zestawienia pobranych kwot z dokumentami KP – k. 53- 102 i k. 103-130 /

W dniu 30.05.2013 r. pozwany wystawił powodowi fakturę VAT nr (...) na kwotę 3.873,17 zł z tytułu świadczenia usług za maj 2013 r. Powód nie uznał w/w faktury z uwagi na nienależyte wykonanie obowiązków umownych przez pozwanego i nie ujął tej faktury w rejestrze zakupów VAT.

/ faktura VAT nr (...) – k. 30 , rejestr zakupów VAT - k. 146-151 , zeznania powoda M. Z. – k. 176-178 , e-mail powoda z 14.06.2013 r. –k.138 /

W dniu 14.06.2013 r. pozwany wpłacił powodowi kwotę 1.391,76 zł tytułem rozliczenia kwot pobranych na podstawie dokumentów KP : nr (...) ( kwota 45,67 zł ) , nr (...) ( kwota 475,10 zł ) , nr (...) ( kwota 524,48 zł ) i nr (...) ( kwota 346,51 zł ) . W/w wpłata dotyczyła innych należności niż należności nierozliczone , w oparciu o które został wypełniony weksel in blanco.

/ dokumenty KP – k. 24- 27 , potwierdzenie wpłaty z 14.06.2013 r. – k. 28 /

Po dokonaniu w/w wpłaty , w e-mailu z dnia 25.06.2013 r. pozwany deklarował spłatę należności po uruchomieniu kredytu , jednakże z obietnic tych się nie wywiązał.

/ e-mail z 25.06.2013 r. – k. 132 , zeznania powoda M. Z. – k. 176-178

Sąd zważył , co następuje :

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Poza sporem było , że weksel wystawiony przez pozwanego R. B. był wekslem in blanco o charakterze gwarancyjnym. Zabezpieczał przyszłe roszczenia powoda M. Z. , mogące wyniknąć z łączącej strony umowy outsourcingowej z dnia 30.06.2011 r.

Jeżeli weksel w chwili jego wystawienia był wekslem niezupełnym (in blanco), a jednocześnie gwarancyjnym, to w takim przypadku abstrakcyjny charakter zobowiązania wekslowego ulega istotnemu osłabieniu. Zgodnie bowiem z przepisem art. 10 Prawa wekslowego dłużnik wekslowy może powoływać się na to, że weksel wypełniony został niezgodnie z zawartym w tym przedmiocie porozumieniem wekslowym. Podniesienia zarzutów ze stosunku podstawowego nie oznacza, że w takim przypadku proces o zapłatę weksla przestaje mieć charakter tzw. procesu "wekslowego". Podniesienie przez dłużnika wekslowego zarzutów ze stosunku podstawowego (porozumienia wekslowego) nie powoduje bowiem utraty przez posiadacza weksla formalnej i materialnej legitymacji wekslowej. W dalszym ciągu zatem to na dłużniku wekslowym ciąży obowiązek udowodnienia, że weksel został wypełniony niezgodnie z zawartym porozumieniem (art. 6 kc). Nie ma podstaw, aby ciężar dowodzenia okoliczności ze stosunku podstawowego uzasadniających uzupełnienie weksla, przerzucać na wierzyciela wekslowego. Tym bardziej okoliczności takie nie powinny być badane przez Sąd z urzędu. ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13.07.2005 r. I ACa 23/05 , Lex nr 175166 ) .

Analogiczne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 08.11.2013 r. ( I ACa 114/13 , Lex nr 1402962 ) wskazując : ,, w postępowaniu nakazowym ciężar wykazania zarzutów podniesionych przeciwko wekslowi gwarancyjnemu, w szczególności odnoszących się do stosunku podstawowego, spoczywa na stronie pozwanej, nie obciąża natomiast powoda”

Podzielając w/w pogląd stwierdzić należy , że pozwany R. B. jako wystawca weksla gwarancyjnego in blanco mógł podnosić zarzuty ze stosunku podstawowego przy czym ciężar dowodu , że weksel został wypełniony niezgodnie z zawartym porozumieniem spoczywał na pozwanym .

Zgodnie z deklaracją wekslową powód miał prawo wypełnić weksel na sumę należności z tytułu nie rozliczenia się z pobranych pieniędzy od klientów należnych za wydane towary oraz na kwotę 10.000,00 zł w przypadku wyrządzenia szkody firmie powoda.

Powód przedstawił dwa zestawienia pobranych od klientów i nie wpłaconych przez pozwanego kwot , wraz z dokumentami KP . Łączna kwota wynikającą z tych zestawień wynosi 21.727,00 zł ( 13.235,36 zł – k. 53-54 , 8.491,64 zł – k. 103-104 ) i odpowiada sumie wekslowej na którą został wypełniony weksel załączony do pozwu.

Stawiając zarzut , że weksel został wypełniony niezgodnie z zawartym porozumieniem pozwany twierdził , że strony ustaliły zaległość na kwotę 1.391,76 zł i taką kwotę uiścił powodowi , na dowód czego przedstawił potwierdzenie wpłaty z dnia 14.06.2013 r. ( k.28 ). Powód zaprzeczył taki ustaleniom. Zauważyć należy , że kwota 1.391,76 zł stanowiła rozliczenie jedynie 4 dokumentów KP ( k.24-27 ). Pozwany nie ustosunkował się do złożonych przez powoda zestawień i dokumentów KP , potwierdzających brak rozliczenia łącznie kwoty 21.727,00 zł . W tym stanie rzeczy należy uznać , że pozwany nie wykazał aby weksel został wypełniony przez powoda niezgodnie z zawartym porozumieniem wekslowym , mimo spoczywającego na pozwanym w tym zakresie ciężaru dowodu.

Zarzut nieprzedstawienia weksla do zapłaty nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy . Nieprzedstawienie weksla wystawcy nie zwalnia dłużnika z obowiązku zapłaty sumy wekslowej, lecz rodzi tylko taki skutek, że wierzyciel nie ma uprawnienia dochodzenia odsetek za okres do daty okazania ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20.09.2002 r., I ACa 165/02 oraz wyrok Sąd Najwyższego z dnia 06.06.2002 r., I CKN 738/00). Poza tym Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30.06.2010 r. ( V CSK 461/09 ), Sąd Najwyższy wskazał, że dopuszczalne jest przedstawienie weksla w postępowaniu sądowym, gdyż złożenie w nim weksla umożliwia dłużnikowi uzyskanie takich samych informacji jak okazanie mu weksla przez jego posiadacza; za datę przedstawienia weksla nie może być uznana data wniesienia pozwu czy samego zawiadomienia dłużnika o toczącym się postępowaniu, lecz chwila, kiedy dłużnik miał faktycznie możliwość zapoznania się ze złożonym wekslem.

W świetle w/w ugruntowanego orzecznictwa sądowego dłużnik wekslowy odpowiada mimo nieprzedstawienia mu weksla do zapłaty . Okoliczność ta nie wpływa na samą zasadność roszczenia wekslowego, a jedynie na początkową datę opóźnienia dłużnika wekslowego i początek naliczania odsetek za opóźnienie . W niniejszej sprawie kwestie te były bezprzedmiotowe albowiem żądaniem pozwu została objęta suma wekslowa bez odsetek.

Zgłoszony zarzut potrącenia kwoty 3.873,17 zł również nie zasługiwał na uwzględnienie. W postępowaniu nakazowym , zgodnie z treścią art. 493 § 3 k.p.c. do potrącenia mogą być przedstawione tylko wierzytelności udowodnione dokumentami, o których mowa w art. 485 k.p.c. (dokument urzędowy , zaakceptowany przez dłużnika rachunek , wezwanie dłużnika do zapłaty i pisemne oświadczenie dłużnika o uznaniu długu, zaakceptowane przez dłużnika żądanie zapłaty, zwrócone przez bank i nie zapłacone z powodu braku środków na rachunku bankowym).

W przypadku zgłoszenia zarzutów od nakazu zapłaty opartych na zarzucie potrącenia sąd w pierwszej kolejności powinien zbadać, czy na poparcie tego zarzutu pozwany przedłożył dokumenty oraz czy dokumenty te spełniają stawiane im w art. 485 k.p.c. wymogi. Art. 493 § 3 k.p.c. w przypadku niezłożenia dokumentów w rozumieniu art. 485 k.p.c. powoduje wyłączenie mocą przepisu prawa procesowego na czas trwania postępowania nakazowego możliwości wywołania materialnoprawnego skutku oświadczenia woli o potrąceniu. ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 10.07.2013 r. , I ACa 184/13 , Lex nr 1356713 ) .

Przedłożona przez pozwanego faktura VAT nr (...) nie może być uznana za dokument przewidziany w art. 485 k.p.c. , gdyż nie została zaakceptowana przez powoda i nie została ujęta w rejestrze zakupów VAT powoda / k. 146-151 / . W konsekwencji zarzut potrącenia oparty na wierzytelności z tej faktury nie zasługiwał na uwzględnienie.

Mając na uwadze powyższe wyrokiem z dnia 14.07.2014 r. Sąd utrzymał zaskarżony nakaz zapłaty w mocy w całości ( art. 496 k.p.c. ) . W pkt 2 wyroku orzeczono o nieuiszczonych kosztach sądowych ( art.113 ust. 1 uk.s.c. ) .

/-/ SSR Maciej Mulewski