Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2014 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

z siedzibą w W.

przeciwko Gminie K.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu XIII Wydział Cywilny z siedzibą w Lesznie

z dnia 13 lutego 2014 r., sygn. akt XIII C 534/12

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

SSA M. Mazurkiewicz-Talaga SSA M. Górecki SSA K. Ratajczak

Sygn. akt I ACa 861/14

UZASADNIENIE

Powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanej Gminy K. na swoją rzecz kwoty 183.654.398,20 zł tytułem należności głównej, z czego kwota 3.404.388,27 zł stanowiła odszkodowanie za poniesione koszty związane z przygotowaniem realizacji budowy farmy wiatrowej, a kwota 180.250.000 zł to utracone korzyści z tytułu niemożności funkcjonowania farmy wiatrowej, oraz o zasądzenie odsetek ustawowych liczonych od kwoty 183.654.398,20 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Wniósł również o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych albo według spisu kosztów w przypadku jego przedstawienia, w tym wynagrodzenia pełnomocnika powoda.

W odpowiedzi na pozew z dnia 31 sierpnia 2012 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa i o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej w całości kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego – w wysokości sześciokrotności stawki minimalnej.

Wyrokiem z dnia 13 lutego 2014 r. Sąd Okręgowy oddalił powództwo oraz rozstrzygnął w przedmiocie kosztów procesu.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. zajmuje się działalnością inwestycyjną polegającą na realizacji projektów z zakresu wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych – elektrowni wiatrowych.

W 2007 r. powód, po przeprowadzonej wstępnej analizie, zwrócił się do władz Gminy K. z ofertą wybudowania na prywatnych gruntach rolnych we wsi Ż., B. i W. farmy wiatrowej składającej się z dziewiętnastu turbin wiatrowych nie przekraczających 105 m o łącznej mocy do 50 MW wraz z drogami dojazdowymi ze zjazdami z dróg gminnych oraz budową głównego punktu zasilania i kabla średniego napięcia łączącego elektrownię z (...).

W dniu 20 grudnia 2007 r. został podpisany List intencyjny przez reprezentującego Gminę K. Burmistrza Miasta i Gminy K. – P. B. i Dyrektora Generalnego (...) sp. z o.o. – W. E., na mocy którego strony postanowiły rozpocząć negocjacje, które miały prowadzić do nawiązania współpracy w zakresie wykonania niezbędnych czynności doprowadzających do wybudowania farm wiatrowych na terenie Gminy K., zaś Gmina K. jako gospodarz terenu miała udzielić wsparcia przy pracach nad opracowaniem zmian planu zagospodarowania przestrzennego we wskazanych lokalizacjach, uzyskiwaniu ekspertyz, nawiązywaniu kontaktów z instytucjami, uzyskiwaniu pozwoleń budowlanych oraz w kontaktach z właścicielami wskazanych działek. Strony postanowiły również, że Spółka (...) w trakcie opracowywania projektu pokrywać będzie wszelkie niezbędne koszty dla uzyskania wszystkich pozwoleń na budowę farm wiatrowych, a po zrealizowaniu inwestycji zapewni napływ środków finansowych dla gminy w postaci podatków i innych opłat z tytułu funkcjonowania obiektów. Strony ustaliły, że list intencyjny nie tworzy dla podpisujących je stron zobowiązań finansowych, stanowi natomiast podstawę do dalszych decyzji i działań ukierunkowanych na realizację przyjętych w nim celów.

W dniu 6 grudnia 2008 r. powód zawarł z pozwaną i z Biurem (...) architekt M. P. porozumienie w sprawie opracowania projektu planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego dla terenów parków siłowni wiatrowych w obrębie wsi B., W. i Ż. przez architekt M. P..

Burmistrz Miasta i Gminy K. zobowiązał się natomiast po podpisaniu tego porozumienia podjąć czynności wymienione w art. 17 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80, poz. 717 ze zm.), w którym przewidziana jest procedura sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Ponadto na mocy tego porozumienia ustalono, że sporządzenie projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i wyłożenie go do publicznego wglądu nastąpi do 30 września 2009 r., a przygotowanie projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz skierowanie uchwały do Wojewody (...) wraz z wymaganymi załącznikami w celu oceny ich zgodności z przepisami prawnymi do dnia 15 grudnia 2009 r. W porozumieniu tym przewidziano także, że w przypadku wystąpienia okoliczności, których nie dało się przewidzieć w chwili podpisywania porozumienia, względnie zmiany przepisów, które będą miały istotny wpływ na opracowanie, strony określą nowy termin realizacji tych etapów, biorąc pod uwagę tryb postępowania ustalony przepisami.

§ 4 pkt.2 porozumienia stanowił, że pozwany wyraża zgodę za zapłatę M. P. wynagrodzenia przez powoda, a powód w tym zakresie zwolnił z długu pozwanego, a w pkt.3 powód oświadczył, iż z tego tytułu nie zgłosi żadnych roszczeń w stosunku do pozwanego.

W dniu 15 grudnia 2008 r. powód zawarł z M. P. umowę w przedmiocie sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów parków siłowni wiatrowych w obrębie wsi B., W. i Ż..

W dniu 11 sierpnia 2009 r. Rada Miasta i Gminy K. podjęła uchwałę Nr(...)o uchwaleniu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy K., w której przewidziano lokalizację urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii w obrębach wsi W., B. i Ż..

W dniu 28 października 2009 r. została wydana uchwała nr (...) Rady Miejskiej K. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów parków siłowni wiatrowych w obrębie wsi B., W. i Ż..

W dniu 12 lutego 2009 r. powód wystąpił do Burmistrza Miasta i Gminy w K. z wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedmiotowego przedsięwzięcia.

W dniu 9 listopada 2009 r. Burmistrz Miasta i Gminy K. wydał pozytywną decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na (...) Zespołu Elektrowni (...).

Na skutek złożonych w ustawowym terminie przez J. O., T. K., Z. D., T. S. i L. M. odwołań powyższa decyzja została uchylona Decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. z dnia 2 czerwca 2010 r. w sprawie SKO- (...), a sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania.

Zaskarżona decyzja została uchylona z powodu nie spełnienia wymagań określonych w art. 74 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko, w myśl którego do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach należy dołączyć:

1) w przypadku przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko - raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, a w przypadku gdy wnioskodawca wystąpił o ustalenie zakresu raportu w trybie art. 69 - kartę informacyjną przedsięwzięcia;

2) w przypadku przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko - kartę informacyjną przedsięwzięcia;

3) poświadczoną przez właściwy organ kopię mapy ewidencyjnej obejmującej przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obejmującej obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie.

Do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedmiotowego przedsięwzięcia powód nie dołączył mapy ewidencyjnej obejmującej przewidywany teren, na którym miało być realizowane przedsięwzięcie oraz obejmującej obszar, na który przedsięwzięcie miało oddziaływać.

Ponadto, Samorządowe Kolegium Odwoławcze zakwestionowało przygotowanie raportów oddziaływania przedsięwzięcia w odniesieniu do poszczególnych, pojedynczych elektrowni wiatrowych, albowiem wzięło pod uwagę, iż przedsięwzięcie stanowi nierozerwalną całość i polega na budowie zespołu elektrowni (...).

Samorządowe Kolegium Odwoławcze zakwestionowało również to, że raporty nie odnosiły się do obiektów przyrody typu parki, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe oraz nie analizowały rozmieszczenia składu gatunkowego oraz przestrzennego rozmieszczenia gatunków chronionych, co uniemożliwiało ocenę prawidłowości decyzji w tym zakresie.

W przypadku ustalenia oddziaływania hałasu wytwarzanego przez pracę turbin na zdrowie i życie ludzi oraz zwierząt, stwierdzono, iż należy sporządzić jeden wspólny dla całego przedsięwzięcia raport, uwzględniający wpływ przedsięwzięcia jako całości na środowisko, a nie tylko jego pojedynczych elementów.

Ponadto, zdaniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego zaskarżona decyzja nie spełniała wymogów określonych w art. 82 k.p.a. i 107 § 1 i 3 k.p.a.

Postanowieniem z dnia 26 listopada 2010 r. w sprawie GKP 7624/3/2010 Burmistrz Miasta i Gminy K. stwierdził niemożność załatwienia sprawy wszczętej na wniosek powoda w przedmiocie określenia środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na (...) Zespołu Elektrowni (...) na terenie wsi W., Ż. i B. w ustawowym terminie i wyznaczył nowy termin na załatwienie sprawy na dzień 19 grudnia 2010 r.

Decyzją z dnia 20 października 2011 r. nr (...) (...) Burmistrz Miasta i Gminy K. umorzył postępowanie administracyjne w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, polegającego na budowie Zespołu Elektrowni (...). W uzasadnieniu przedmiotowej decyzji wskazano, iż sprawa nie została rozstrzygnięta merytorycznie z uwagi na wydany w dniu 1 lipca 2011 r. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w sprawie o sygn. II SA/Po 482/11, w którym to wyroku stwierdzono nieważność uchwały Rady Miejskiej K. z dnia 29 października 2009 r. o nr (...).

Powyższa decyzja została uchylona decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. z dnia 12 grudnia 2011 r. w sprawie (...) (...), a sprawa została przekazana do ponownego rozpatrzenia. Organ bowiem uznał, iż postępowanie administracyjne w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie stało się bezprzedmiotowe.

Postanowieniem z dnia 20 kwietnia 2012 r. w sprawie SKO- (...) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L. uznało zażalenia powoda na niezałatwienie sprawy (warunków środowiskowych) w terminie za uzasadnione i wyznaczyło Burmistrzowi 2-miesięczny termin na wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację ww. przedsięwzięcia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w P. wyrokiem z dnia 1 lipca 2011 r. w sprawie (...) SA/Po 482/11 stwierdził nieważność uchwały z dnia 28 października 2009 r. nr (...) Rady Miejskiej K. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów parków siłowni wiatrowych w obrębie wsi B., W. i Ż. i określił, że nie może być wykonana.

Powyższa uchwała okazała się nieważna z uwagi na niedopuszczalne zastosowanie mapy w skali 1 :5000 i naruszenie art. 16 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2003 nr 80 poz.717), który przewiduje sporządzanie planu miejscowego w skali 1 :1000, a w szczególnie uzasadnionych wypadkach dopuszcza stosowanie map w skali 1 :500 lub 1 :2000 oraz w skali 1 :5000 w przypadku planów miejscowych, które sporządza się wyłącznie w celu przeznaczenia gruntów do zalesienia lub wprowadzenia zakazu zabudowy. Plan miejscowy dotyczący przedmiotowej inwestycji winien być więc sporządzony w skali 1 :1000, względnie, biorąc pod uwagę, że obejmuje obszar o znacznej powierzchni, w skali 1 :2000.

W ocenie Sądu zastosowanie przy tworzeniu części graficznej planu miejscowego map o skali innej niż dopuszczona przez przepisy rangi ustawowej stanowiło naruszenie zasad sporządzania planu miejscowego i przesądziło ono o konieczności stwierdzenia nieważności zaskarżonej uchwały. Ponadto, zdaniem Sądu doszło przy sporządzaniu planu do istotnego naruszenia trybu sporządzania planu miejscowego, co samo w sobie uzasadniało stwierdzenie jego nieważności.

Wnioskiem z dnia 22 sierpnia 2011 r. powód wniósł o ponowne sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego z możliwością budowy parku elektrowni (...), W., B..

Powyższy wniosek został negatywnie zaopiniowany przez Komisję Gospodarczą Rady Miejskiej K..

W 2011 r. został przygotowany projekt uchwały, który zakładał uchwalenie uchwały inicjującej przystąpienie do sporządzenia nowego planu zagospodarowania przestrzennego. Powyższy projekt został przedstawiony na sesji Rady Gminy w dniu 7 grudnia 2011 r. jednak nie uzyskał akceptacji i wobec powyższego odstąpiono od prac nad zmianą planu zagospodarowania przestrzennego przewidującego lokalizację elektrowni wiatrowych na terenie Gminy K..

W marcu 2012 r. Burmistrz Miasta i Gminy K. J. N. zorganizował spotkanie, w którym uczestniczył przedstawiciel powoda, przewodnicząca Rady Miejskiej J. Z. i wice przewodnicząca Rady Miejskiej K. K. M.. W trakcie tego spotkania został zaprezentowany nowy plan zagospodarowania poprzez ograniczenie liczby turbin wiatrowych z 19 na 13. Powód oświadczył, że w przypadku uchwalenia zmiany planu zagospodarowania obejmującego 13 turbin, nie będzie dochodził roszczeń. W dniu 22 marca 2012 r. odbyło się kolejne spotkanie, na którym zaprezentowano projekt ograniczenia liczby turbin. W tym spotkaniu uczestniczyli także radni. Następnie burmistrz wraz z radnymi podjęli decyzję, by zorganizować spotkania z mieszkańcami wsi, na terenie których miały być postawione turbiny. Takie spotkania odbyły się na terenie wsi B., W. i Ż.. Na zakończenie takich zebrań zorganizowanych z mieszkańcami wsi mieli się oni wypowiedzieć w głosowaniu tajnym czy są za tym, by został sporządzony nowy plan zagospodarowania przestrzennego. Na tak wypowiedziało się 30 osób, na nie 171, a 3 odpowiedzi były nieważne.

Decyzją z dnia 26 stycznia 2010 r. nr (...)7350-4/1/2010 Starosta (...) zatwierdził projekt budowlany powoda na inwestycje obejmującą budowę Zespołu Elektrowni (...) w obrębie miejscowości Ż., W. i B..

Postanowieniem z dnia 24 marca 2010 r. w sprawie (...). (...)-16/1/201 Starosta Powiatowy zawiesił postępowanie w sprawie wydania pozwolenia na budowę Zespołu Elektrowni (...) w obrębie miejscowości Ż., W. i B. z uwagi na śmierć dwóch stron postępowania (właścicieli działek).

Starosta (...) postanowieniem z dnia 25 czerwca 2010 r. w sprawie (...) 73-50-4/1/2010 z urzędu wznowił postępowanie w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego zakończonego ostateczną decyzją z dnia 26 stycznia 2010 r. w zw. z art. 72 ust.1. ustawy z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008/199/1227), zgodnie z którym wydanie decyzji w sprawie określenia środowiskowych uwarunkowań następuje przed wydaniem decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego.

W konsekwencji Starosta (...) decyzją z dnia 10 sierpnia 2010 r. w sprawie (...).7350-4-1/10 uchylił decyzję o zatwierdzeniu projektu budowlanego z dnia 26 stycznia 2010 r. i pozostawił podanie bez rozpoznania.

Postanowieniem z dnia 30 sierpnia 2010 r. Starosta Powiatowy na wniosek strony podjął postępowanie administracyjne w sprawie wydania pozwolenia na budowę Zespołu Elektrowni (...) w obrębie miejscowości Ż., W., B..

Powyższe postanowienie zostało uchylone postanowieniem Wojewody (...) z dnia 15 października 2010 r. z uwagi na brak wskazania przez powoda spadkobierców dwóch zmarłych właścicieli działek.

Postanowieniem z dnia 6 grudnia 2010 r. Starosta Powiatowy podjął zawieszone postępowanie w sprawie wydania pozwolenia na budowę Zespołu Elektrowni (...) w obrębie miejscowości Ż., W., B..

Decyzją z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie (...).7350-4-1/10 Starosta (...) pozostawił podanie powoda dotyczące wydania pozwolenia na budowę Zespołu Elektrowni (...) bez rozpoznania. Podstawą wydania tej decyzji było to, iż powód nie przedłożył w zakreślonym terminie prawidłowo wypełnionego oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, czterech egzemplarzy projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi oraz z zaświadczeniem, o którym mowa w art. 12 ust. 7 ustawy – Prawo budowlane, projektu zagospodarowania terenu sporządzonego na aktualnych mapach wraz z aktualnym wypisem z rejestru gruntów dla działek objętych wnioskiem oraz ostatecznej decyzji Burmistrza Miasta i Gminy K. o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedmiotowego przedsięwzięcia, a wniósł jedynie o zawieszenie postępowania do czasu wydania przez Burmistrza Miasta i Gminy K. ostatecznej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, polegającego na budowie Zespołu Elektrowni (...).

W dniu 18 lutego 2011 r. Starosta (...) umorzył postępowanie dotyczące zawieszenia postępowania w sprawie wydania pozwolenia na budowę Zespołu Elektrowni (...) i wyjaśnił, że w sytuacji kiedy nie toczy się postępowanie z wniosku o wydanie pozwolenia na budowę dla przedmiotowej inwestycji brak jest przedmiotu zawieszenia postępowania i dlatego zaistniały przesłanki do jego umorzenia.

W dniu 3 grudnia 2012 r. Burmistrz Miasta i Gminy K. wydał decyzję, w której odmówił wydania na rzecz powoda decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie (...) na terenie gminy K. w miejscowościach B., W., Ż..

Powyższa decyzja została następnie uchylona decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 16 maja 2013 r., a sprawa została przekazana organowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Postanowieniem z dnia 8 października 2013 r. Burmistrz Miasta i Gminy K. zawiesił z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie o wydanie dla powoda decyzji i środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie Zespołu Elektrowni (...). Powyższe postanowienie zostało uchylone w całości postanowieniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 18 listopada 2013 r. Postanowieniem z dnia 19 listopada 2013 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L. uznało zażalenie na przewlekłe prowadzenie przez Burmistrza Miasta i Gminy K. postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia polegającego na budowie Zespołu Elektrowni (...) za uzasadnione i wyznaczyło organowi pierwszej instancji 2-miesięczny termin załatwienia sprawy od daty otrzymania tego postanowienia.

Od 2008 r. powód zaczął podejmować działania mające na celu przygotowanie inwestycji. Powód wydzierżawił grunty na terenach wytypowanych pod turbiny, wieżę badawczą i pod główny punkt zasilania od właścicieli tych nieruchomości. Z tego tytułu powód poniósł koszty w wysokości 81.000,00 zł.

Z tytułu poświadczenia podpisów na umowach dzierżawy powód poniósł koszty wynagrodzenia notariusza w wysokości 8.800,00 zł.

Powód dokonał instalacji i obsługi masztu oraz S. w B. i Ż.. W tym celu wydzierżawił również grunt, by postawić na nim wieżę do pomiaru wiatrów. W tym zakresie poniósł wydatki w łącznej kwocie 72.000,00 zł.

Powód zlecił Instytutowi Meteorologii i Gospodarki Wodnej wykonanie kompleksowej i specjalistycznej oceny zasobów energii wiatru w rejonie projektowanej (...). Ponadto zlecił temu Instytutowi opracowanie danych meteorologicznych dla L.. Powód dokonał zakupu programów komputerowych do obliczeń pomiarów wiatrów wraz z licencjami. Powód poniósł także koszty związane z analizą wiatrów. Łączny koszt jaki powód poniósł w związku z analizą wiatrów wyniósł 151.925,38 złotych.

Powód zlecił wykonanie projektu budowlanego. Za realizację prac projektowych przez Biuro (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. zapłacił 1.017.000 zł..

Za opracowanie studium krajobrazowo – widokowego dla wsi B., Ż. i W. oraz rozeznanie stanu badań archeologiczno – konserwatorskich powód zapłacił 135.530,00 zł (127.567,00 zł).

Powód zlecił również wykonanie studium oddziaływania na awifaunę planowanej inwestycji. Z tego tytułu poniósł wydatki w łącznej wysokości 133.023,86 zł.

Powód zwrócił się nadto o opracowanie raportów o oddziaływaniu na środowisko dla elektrowni wiatrowych na działkach umiejscowionych na terenie gminy K., za których wykonanie zapłacił 56.100,00 zł.

Powód poniósł koszty związane ze sporządzeniem projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy K. dla terenów parków siłowni wiatrowych w obrębie wsi B., W. i Ż. w wysokości 107.000,00 zł.

Powód wynajmował biuro dla prowadzenia dwóch projektów, tj. (...) i Miejska (...). Z tego tytułu poniósł koszty czynszu oraz opłat eksploatacyjnych lokalu w wysokości 27.410,10 zł.

Powód poniósł koszty związane z tłumaczeniem dokumentów z języka angielskiego opracowanych przez P. I. w zakresie pomiarów wiatrów w wysokości 18.303,36 zł.

Powód zwrócił się do Wojewódzkiego Ośrodka (...) w P. o udostępnienie kopii map, w związku z czym poniósł koszty w kwocie 5.071,02 zł.

Powód poniósł koszty oblotu terenu samolotem w wysokości 9.600,00 zł.

Za usługi geodezyjne związane z podziałem działek w W. powód zapłacił 5.200,00 zł.

Powód poniósł koszt opłaty skarbowej za wydania decyzji środowiskowej i koszt opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w łącznej kwocie 222,00 zł. Ponadto powód uiścił opłatę sądową w kwocie 3.000,00 zł za dokonanie wpisów w księgach wieczystych wzmianki o umowach dzierżawy.

Powód poniósł koszty związane z korzystaniem z usług doradztwa gospodarczego związanego z przygotowaniem inwestycji Zespołu Elektrowni (...), a także z usług w zakresie ubiegania się o dotacje unijne na realizację inwestycji i tłumaczenia na język angielski opracowanych dokumentów oraz koszty związane z badaniami i analizą techniczną w kwocie 1.116.111,80 zł.

W związku z przygotowaniem inwestycji „Zespołu elektrowni (...)” powód poniósł koszty pomocy prawnej w wysokości 91.305,80 zł

Powód zawarł umowę pożyczki na kwotę 1.500.000,00 zł, którą przeznaczył na zaliczkę na poczet wniosku o przyłączenie do sieci Zespołu Elektrowni (...) uiszczoną na rzecz (...) sp. z o.o. w kwocie 1.140.000,00 zł. Z tytułu tej pożyczki powód był zobowiązany do zapłaty odsetek w kwocie 379.500,00 zł.

Przechodząc do rozważań prawnych Sąd Okręgowy stwierdził, że powód upatrywał podstawy odpowiedzialności prawnej pozwanego w art. 417 § 1 k.c.

Wskazał, że jak wynika z postanowień listu intencyjnego to Spółka (...) w trakcie opracowywania projektu pokrywać będzie wszelkie niezbędne koszty dla uzyskania wszystkich pozwoleń na budowę farm wiatrowych, a po zrealizowaniu inwestycji zapewni napływ środków finansowych dla gminy w postaci podatków i innych opłat z tytułu funkcjonowania obiektów.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji powód podjął ryzyko związane z poniesieniem kosztów inwestycji, której zrealizowanie w oparciu o istniejące wówczas przepisy było niemożliwe. Wziął na siebie ryzyko gospodarcze poniesienia kosztów przygotowawczych do powstania przyszłej inwestycji, której zrealizowanie było niepewne z czym jako profesjonalista winna się liczyć.

Wskazał, że jak to wynika z zeznań Prezesa Zarządu to na zlecenie powoda przeprowadzane były wszelkie opracowania, które miały zostać wykorzystane przy powstawaniu aktów prawa miejscowego, zatem w ocenie Sądu pierwszej instancji powód jest po części współodpowiedzialny za uchylenie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i stwierdzeniu nieważności uchwały o zmianie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, gdyż to na podstawie przygotowanych przez niego projektów i przeprowadzonych badań wydawane były akty prawa miejscowego.

Podkreślił, że w przypadku chęci realizacji przez powoda inwestycji w postaci budowy farmy elektrowni wiatrowych, do zatwierdzenia projektu budowlanego konieczne jest dysponowanie pozytywną decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie farmy wiatrowej na terenie Gminy K..

Sąd pierwszej instancji podkreślił, że zgodnie z § 2 ust. 1 porozumienia z dnia 6 grudnia 2008 r. zawartego pomiędzy stronami i architekt M. P., po podpisaniu tego porozumienia Burmistrz Miasta i Gminy K. podejmie czynności wymienione w art. 17 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

W ocenie Sądu Okręgowego Burmistrz jako strona zawierająca to porozumienie uczynił zadość tym zobowiązaniom. Podkreślił, że do kompetencji Burmistrza nie należy podejmowanie decyzji w sprawie zmiany planu zagospodarowania przestrzennego, gdyż leży w kompetencji Rady Gminy co wprost wynika z treści art. 18 ust. 2 pkt.5 ustawy z dnia 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym. Rada Gminy jest ciałem kolegialnym, w którym decyzje w formie uchwał zapadają większością głosów, zatem skoro taki organ gminy, wybrany przez mieszkańców gminy w wyborach, licząc się z wolą opinii mieszkańców miejscowości W., B. i Ż. sprzeciwiającej się zmianie planu zagospodarowania przestrzennego uwzględniającego lokalizację elektrowni wiatrowych, podjął decyzję o nieuwzględnieniu projektu w sprawie podjęcia uchwały inicjującej przystąpienie do zmiany planu zagospodarowania przestrzennego uwzględniającego powstanie elektrowni wiatrowych, to takie działanie nie stanowi w ocenie sądu niezgodnego z prawem działania pozwanej gminy w rozumieniu art. 417 § 1 k.c.

Wskazał, że pomiędzy niezgodnym z prawem działaniem przy wykonywaniu władzy publicznej, a poniesioną przez powoda szkodą musi istnieć adekwatny związek przyczynowy o którym mowa w art. 361 § 1 k.c. Zgodnie natomiast z art. 32 ust. 4 pkt. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. prawo budowlane pozwolenie na budowę może być wydane temu, kto złożył oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

Stwierdził, że art. 33. ustawy prawo budowlane przewiduje, że:

1. Pozwolenie na budowę dotyczy całego zamierzenia budowlanego. W przypadku zamierzenia budowlanego obejmującego więcej niż jeden obiekt, pozwolenie na budowę może, na wniosek inwestora, dotyczyć wybranych obiektów lub zespołu obiektów, mogących samodzielnie funkcjonować zgodnie z przeznaczeniem. Jeżeli pozwolenie na budowę dotyczy wybranych obiektów lub zespołu obiektów, inwestor jest obowiązany przedstawić projekt zagospodarowania działki lub terenu, o którym mowa w art. 34 ust. 3 pkt 1, dla całego zamierzenia budowlanego.

2. Do wniosku o pozwolenie na budowę należy dołączyć:

1) cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi oraz zaświadczeniem, o którym mowa w art. 12 ust. 7, aktualnym na dzień opracowania projektu; nie dotyczy to uzgodnienia i opiniowania przeprowadzanego w ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000;

2) oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane;

3) decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Proces inwestycyjny który przeprowadzał powód polegał nie tylko na wydawaniu aktów prawa miejscowego przez pozwana gminę, ale także prowadzeniu przez powoda rzetelnej procedury związanej z uzyskaniem pozwolenia na budowę, którego pozytywny wynik by warunkiem sine qua non rozpoczęcia inwestycji.

Sąd Okręgowy stwierdził, że to z winy powoda wobec nie dołączenia zgody właściciela na dysponowanie nieruchomością (32 ust.4 pkt.2 prawa budowlanego) na cele budowlane oraz nie dołączenia niezbędnych dokumentów o których mowa w art. 33. prawa budowlanego wniosek o wydanie pozwolenia na budowę pozostawiony został przez Starostę Powiatowego w K. bez rozpoznania. W ocenie Sądu Okręgowego gdyby powód dołączył wyżej wymienione dokumenty, to z dużą doza prawdopodobieństwa uznać należy, że Starosta Powiatowy w K. zawiesiłby postępowanie w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w przedmiocie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia w oparciu o treść art. 98 § 1 k.p.a.

Przyjął, że to z winy powoda jego wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego został przez Starostę (...) pozostawiony bez rozpoznania, co świadczy, iż pomiędzy działaniem pozwanej gminy, a poniesiona przez powoda ewentualną szkodą nie występuje adekwatny związek przyczynowy.

Wskazał także, że powód przez cały czas trwania niniejszego postępowania czyni starania o wydanie przez Burmistrza pozwanej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacje inwestycji, by w przyszłości wykorzystać sporządzone już projekty i opinie w procesie realizacji przyszłego przedsięwzięcia, a z drugiej strony występuje o zapłatę za poniesione na ten cel koszty.

Sąd pierwszej instancji stwierdził, że powód roszczenie o zapłatę kwoty 180.250.000 zł z tytułu utraconych dochodów opiera na treści art. 361 § 2 k.c., zgodnie z którym naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Strona powodowa wskazuje, że wydanie odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego poprzedza wydanie o pozwoleniu na budowę, a zatem zarówno w przypadku, gdy projekt budowlany jest zatwierdzony w decyzji o pozwoleniu na budowę, jak i wtedy, gdy jest zatwierdzony w odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego, stanowi on element decyzji dotyczącej pozwolenia na budowę, zatem zgodnie z art. 35 ust. 4 prawa budowlanego w związku z art. 34 tej ustawy, właściwy organ nie może odmówić wydania pozwolenia na budowę, jeżeli spełnione zostały wymagania , o których mowa w art. 35 ust.1. Spełnienie przez powoda warunków do uzyskania pozwolenia na budowę potwierdza fakt wydania odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego z dnia 26 stycznia 2010 r. nr (...) (...), która stała się ostateczna w dniu 17 lutego 2010 r.

Sąd Okręgowy wskazał, że uzyskanie decyzji zatwierdzającej projekt budowlany pozwoliło powodowi na złożenie w dniu 12 stycznia 2010 r. wniosku o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę, stanowiącego ostatnią czynność administracyjną przed przystąpieniem do budowy. W tych okolicznościach Sąd Okręgowy uznał, że uzyskanie przez powoda pozwolenia na budowę z całą pewnością by nastąpiło.

Podkreślił, że po wydaniu przez Starostę (...) decyzji z dnia 26 stycznia 2010 o zatwierdzeniu projektu budowlanego, a przed uchyleniem w dniu 2 czerwca 2010 r. przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L. do ponownego rozpoznania decyzji Burmistrza Miasta I Gminy K. decyzji z dnia 9 listopada 2009 r. w przedmiocie określenia środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia, nastąpiło inne zdarzenie prawne, a mianowicie śmierć dwóch właścicieli działek, których zgoda na wykorzystanie ich nieruchomości na cele budowlane była jednym z wymogów decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego, co było zresztą jedyną przyczyną zawieszenia postępowania administracyjnego w tej sprawie. Konsekwencją powyższego było domaganie się przez Starostę Powiatowego w K. od powoda przedłożenia zgody lub innego dokumentu wydanego przez właściciela nieruchomości świadczącego o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, złożonego pod rygorem odpowiedzialności karnej (art. 32 ust.4 pkt.2 w zw. z art. 33 ust.2 pkt.2 prawa budowlanego), a wobec nie przedłożenia powyższego dokumentu oraz dokumentów o których mowa w art. 33 ust.2 pkt.1 decyzją z dnia 18 lutego 2011 r. wniosek powódki o wydanie pozwolenia na budowę pozostawiony został bez rozpoznania.

Sąd Okręgowy stwierdził zatem, że wobec pozostawienia bez rozpoznania wniosku powoda w tym zakresie jedynie z powodów formalnych, spowodowało sytuację, w której art. 35 ust.4 prawa budowlanego z uwagi na niespełnienie wymagań art. 32 ust.4 prawa budowlanego nie miał zastosowania i powód nie uzyskałby pozwolenia na budowę inwestycji.

Powyższe powoduje, że roszczenie powoda w zakresie domagania się zasądzenia utraconych dochodów jest niezasadne. Podkreślił, że powód zamierzał kupić od firmy (...) turbin wiatrowych o mocy 3 MW (co wynika także wprost z tezy dowodowej dowodu zawnioskowanego przez powódkę w pozwie-k.31). Jak wynika z zeznań M. L. cenę turbiny podaje się w odniesieniu do wyprodukowanego megawata energii. Na etapie negocjacji z firmą (...) cena jednego megawata wynosiła kwotę 1.200.000 EURO, a zatem przyjąć należy, iż łączny koszt zakupu 13 turbin wytwarzających energię o mocy 3 mv wyniósłby kwotę 46.800.000 EUR, co przy średnim kursie Euro stanowiącym równowartość 4,15 zł stanowiłoby kwotę 194.220.000 zł, a więc znacznie przewyższałoby kwotę dochodzonych przez powódkę utraconych korzyści.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy rozstrzygnął na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Wyrok Sądu Okręgowego został zaskarżony apelacją powoda w części, to jest co do kwoty 3.404.398,27 zł.

Skarżący podniósł zarzuty:

- art. 361 § 1 k.c. przez jego błędną wykładnię i błąd logiczny w przyjęciu braku adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy szkodą powoda wynikłą z niemożności realizacji zamierzonej inwestycji, a niezgodnym z prawem działaniem pozwanej Gminy przy wykonywaniu władzy publicznej, w sytuacji gdy zrealizowanie inwestycji nie było możliwe z powodu uchylenia decyzji środowiskowej oraz stwierdzenia nieważności miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, to jest aktów wydanych przez pozwaną z naruszeniem prawa;

- art. 417 § 1 k.c. przez jego błędną wykładnię i przyjęcie braku odpowiedzialności pozwanego za niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej przy wydaniu decyzji środowiskowej i uchwalaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w sytuacji gdy liczne niezgodności z prawem przy wykonywaniu władzy publicznej popełnione przez pozwanego zostały bezspornie wykazane załączonymi do pozwu orzeczeniami Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. oraz w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w P.;

- art. 417 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwą wykładnię w związku z niezastosowaniem art. 15 ust. 1, art. 20 ust. 1, art, 5, art. 8 ust. 3 i 6 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j.: Dz. U. 2012 r. poz. 647 ze zm. dalej u.p.z.p.) i w związku z art. 16 ust. 1 u.p.z.p. poprzez jego błędną wykładnię, a także art. 65 k.c. przez błędną wykładnię oświadczeń woli stron zawartą w Porozumieniu z dnia 6 grudnia 2008 r. i przyjęcie, że odpowiedzialność pozwanego za szkodę powstałą w wyniku uchwalenia nieważnego planu zagospodarowania przestrzennego, to jest na skutek niezgodnego z prawem działania pozwanemu przy wykonywaniu władzy publicznej, może zostać uchylona przez przypisanie powodowi odpowiedzialności za sporządzenie planu na mapach w skali niezgodnej z prawem, w sytuacji gdy powód nie ponosi za tą okoliczność żadnej odpowiedzialności;

- art. 417 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwą wykładnię i przyjęcie, że odpowiedzialność pozwanego za szkodę powstałą w wyniku wydania wadliwej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, to jest na skutek niezgodnego z prawem działania przy wykonywaniu władzy publicznej, może zostać uchylona przez ryzyko gospodarcze przedsiębiorcy; jednocześnie w tym aspekcie naruszenie art. 65 k.c. przez błędną wykładnię oświadczeń woli stron zawartych w Liście intencyjnym z dnia 20 grudnia 2007 r. i art. 233 § 1 k.p.c. przez pominięcie treści Porozumienia trójstronnego z dnia 6 grudnia 2008 r. i przyjęcie, że między stronami nie doszło do zawarcia żadnej umowy (porozumienia), ma mocy której pozwany zapewnił powoda o akceptacji planowanego przedsięwzięcia, która to akceptacja wyeliminowała ryzyko gospodarcze powoda, w zakresie w jakim realizacja inwestycji zależna jest od dobrej woli i akceptacji ze strony pozwanego, a w konsekwencji błędnego ustalenia, że powód realizował inwestycję na własne ryzyko;

- art. 417 ¹ § 3 k.c. przez niezastosowanie tego przepisu, pomimo jego powoływania przez powoda jako podstawy odpowiedzialności pozwanego, w związku z niewydaniem przez pozwanego decyzji środowiskowej, gdy obowiązek jej wydania przewiduje przepis prawa - art. 80 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j.: Dz. U. 2013 r. poz. 1235 ze zm.), a Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L. orzekło pięciokrotnie o niezgodności z prawem niewydania decyzji, orzekając o niezałatwieniu sprawy w terminie i bezskutecznie zobowiązując pozwanego do załatwienia sprawy;

- art. 32 ust. 4 pkt. 2 i art. 33 Prawa budowlanego, poprzez nienależyte ich zastosowanie i błędne przyjęcie, że to z winy powoda polegającej na niedostarczeniu organowi administracji dokumentów wymaganych powołanymi przepisami, wniosek o wydanie pozwolenia na budowę został pozostawiony bez rozpoznania, w sytuacji, gdy w istocie przyczyną pozostawienia wniosku powoda bez rozpoznania było stwierdzenie nieważności uchwały pozwanego w sprawie zmiany planu zagospodarowania przestrzennego; Gminy K. na skutek niezgodnego z prawem działania przy wykonywaniu władzy publicznej;

- art. 35 ust. 1 pkt. 1 Prawa budowlanego w związku z art. 15 ust. 3a ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j.: Dz. U. 2012 r. poz. 647 ze zm.) poprzez ich niezastosowanie i pominięcie jako warunku uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, wymogu zgodności projektu budowlanego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie określenia w planie granic terenów pod budowę elektrowni wiatrowych oraz granic ich stref ochronnych, a w konsekwencji błędne przyjęcie braku istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy stwierdzeniem nieważności planu zagospodarowania przestrzennego pozwanej Gminy, a szkodą powoda w postaci niecelowych wydatków na realizację inwestycji (art. 361 § 1 k.c.);

- art. 72 ust. 1 pkt, 1) i ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j.: Dz. U. 2013 r. poz. 1235 ze zm.) poprzez jego niezastosowanie i pominięcie okoliczności, że warunkiem ustawowym zatwierdzenia projektu budowlanego jak również wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę jest załączenie do wniosku decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a w konsekwencji błędne przyjęcie braku istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy niezgodnym z prawem działaniem pozwanej Gminy przy wykonywaniu władzy publicznej a szkodą powoda poniesioną w wyniku niecelowego poniesienia wydatków zmierzających do realizacji inwestycji (art. 361 § 1 k.c.);

- art. 233 § 1 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak odniesienia się do materiału dowodowego stanowiącego podstawę zaskarżonego wyroku, to jest orzeczeń Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. i wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w P., wskazujących na naruszenia prawa dokonane przez pozwaną przy procedowaniu planu zagospodarowania przestrzennego i decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, i wybiórczą ocenę, to jest pomijającą ten materiał dowodowy, który sprzeczny jest z koncepcją Sądu w zakresie stanu faktycznego, a w konsekwencji przyjęcie braku adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy szkodą powoda a niezgodnym z prawem działaniem przy wykonywaniu władzy publicznej przez pozwanego (art. 361 § 1 k.c.);

- art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 32 ust. 4 pkt, 2) i art. 33 ust. 2 pkt. 2) ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j.: Dz. U. 2013 poz. 1409 ze zm.), polegające na błędnej ocenie dowodów i błędach w postępowaniu dowodowym, w drodze przyjęcia, że powód był zobowiązany w postępowaniu o wydanie pozwolenia na budowę do przedstawienia „zgody właściciela na dysponowanie nieruchomością (32 ust 4 pkt 2 prawa budowlanego) na cele budowlane”, w sytuacji gdy Prawo budowlane wymaga jedynie złożenia oświadczenia o posiadanym: prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane;

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie wykazanej okoliczności faktycznej, że strony nawiązały i realizowały kilkuletnią „współpracę w zakresie wykonania niezbędnych czynności doprowadzających do wybudowania farm wiatrowych na terenach Gminy K.” (pkt. 1 Listu), a w konsekwencji nie uwzględnienie, że źródłem zobowiązania odszkodowawczego pozwanego jest zerwanie faktycznie wykonywanej umowy (per facta conludentia) oraz poprzez pominięcie zeznania świadka J. P. Rady Miasta i Gminy K., która zeznała, że między pozwanym a powodem doszło zawarcia do umowy w przedmiocie zgody na lokalizację farmy wiatrowej w gminie K.;

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę zebranego materiału dowodowego w drodze sprzecznego ze stanem faktycznym ustalenia podstaw uchylenia decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. z dnia 2 czerwca 2010 r. (SKO- (...)) i pominięcie, że pozwany zaniechał przesłania organom uzgadniającym zmienionego wniosku powoda i prawidłowo sporządzonego raportu oddziaływania na środowisko (s. 12 uzasadnienia decyzji SKO);

- art. 316 § 1 k.p.c. poprzez niezastosowanie tego przepisu, w związku z art. 233 § 1 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c. i przyjęcie, że w sytuacji gdy w toku sprawy o odszkodowanie za niemożność realizacji inwestycji powód dalej deklaruje wolę realizacji tej inwestycji, to nie są zasadne roszczenia odszkodowawcze za szkody poniesione na skutek niezgodnego z prawem działania przy wykonywaniu władzy publicznej; w tym aspekcie zarzut braku odniesienia się w uzasadnieniu wyroku do stanu faktycznego na dzień wyrokowania - to jest nieważności planu miejscowego określającego tereny pod elektrownie wiatrowe i braku wydania powodowi decyzji środowiskowej przy uwzględnieniu materiału dowodowego:

- decyzji SKO w L. z dnia 16 maja 2013 r. (SKO-III.4.43. (...)) uchylającej w całości decyzję Burmistrza Miasta i Gminy K. z dnia 3 grudnia 2012 r. o odmowie wydania decyzji środowiskowej i przekazującej Burmistrzowi do ponownego rozpoznania, między innymi z powodu braku podstaw prawnych odmowy wydania decyzji środowiskowej postanowienia SKO w L. z dnia 18 listopada 2013 r. (SKO-III.4.43. (...)) uchylającego w całości postanowienie Burmistrza Miasta i Gminy K. z dnia 8 października 2013 r. w sprawie zawieszenia postępowania w sprawie wydania decyzji środowiskowej;

- postanowienia SKO w L. z dnia 19 listopada 2013 r. (SKO- III.4.43. (...)) uznającego zażalenie powoda na bezczynność Burmistrza Miasta i Gminy K. za uzasadnione i wyznaczające Burmistrzowi 2-miesięczny terminu załatwienia sprawy, który to termin upłynął w styczniu 2014 r.

Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na rzecz powoda od pozwanego kwoty 3.404.398,27 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów postępowania w pierwszej i drugiej instancji, w tym wynagrodzenia pełnomocnika powoda według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz o obciążenie strony przeciwnej kosztami postępowania apelacyjnego w całości, w tym kosztami zastępstwa procesowego w wysokości sześciokrotnej stawki minimalnej.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powoda okazała się bezzasadna i jako taka nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy i wyczerpujący rozważył wszystkie okoliczności sprawy i dowody ujawnione w toku postępowania, dokonując następnie na ich podstawie właściwych ustaleń faktycznych. Postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie zostało przeprowadzone wnikliwie i starannie zaś ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd pierwszej instancji nie wykazuje błędów logicznych i nie wykracza poza ramy swobodnej oceny dowodów.

Z uwagi na powyższe, Sąd Apelacyjny podziela ustalenia Sądu pierwszej instancji i na podstawie art. 382 k.p.c. przyjmuje je jako własne.

Stwierdzić należy, że zakresem przedmiotowym odpowiedzialności według art. 417 § 1 k.c. objęto wszelkie niezgodne z prawem działania lub zaniechania zaistniałe przy wykonywaniu władzy publicznej. W zbiorze tak ogólnie i szeroko określonych źródeł szkody znajdą się zatem akty władcze wynikające z różnorodnych stosunków publicznoprawnych istniejących między państwem a jednostką.

Rozważając kwestie bezprawności w rozumieniu konstytucyjnej zasady wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie władzy publicznej (art. 77 ust. 1 Konstytucji RP) oraz według art. 417 § 1 k.c. należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na wskazanie na art. 7 Konstytucji RP, wedle którego organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Tak sformułowana zasada legalności działania organów władzy publicznej nakazuje oceniającemu działanie lub zaniechanie tych organów dokonywać tego każdorazowo w kontekście norm prawnych regulujących dany stosunek publicznoprawny łączący jednostkę z państwem. Trzeba bowiem zauważyć, że zgodność z prawem lub bezprawność pojawia się w omawianych wypadkach jako element stosunku prawnego o charakterze publicznym miedzy organem władzy publicznej a jednostką.

Jeśli przyjąć istnienie wielości możliwych do zrekonstruowania na podstawie obowiązujących norm stosunków prawnych miedzy państwem (organami publicznymi) a jednostką, to kwestie niezgodnego z prawem działania lub zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej" należałoby oceniać każdorazowo na podstawie właśnie owych norm, które dany stosunek publicznoprawny regulują, wskazując na prawa i obowiązki stron w takim stosunku publicznoprawnym.

Aby więc móc postawić organom władzy publicznej zarzut bezprawnego działania lub zaniechania, należałoby wskazać normę prawną, regulującą dany stosunek, która ów organ naruszył. (...) musi być wiec każdorazowo ustalana, czy tez rekonstruowana, na podstawie norm regulujących dany stosunek publicznoprawny.

W orzecznictwie zauważono, ze realizacja funkcji władzy publicznej łączy się co do zasady z możliwością władczego kształtowania sytuacji jednostki. Jednocześnie wskazuje się, ze tylko wówczas mamy do czynienia z wykonywaniem władzy publicznej, gdy brak jest formalnej równości stron. Wykonywanie władzy w tym sensie może mieć postać nie tylko wydania decyzji (orzeczenia), lecz także faktycznej ingerencji w sferę praw jednostki, np. użycia przymusu zarówno w stosunku do majątku, jak i osoby (wyr. SA w Lodzi z 2.4.2014 r., I ACA 1272/13, L.., Kodeks cywilny. Komentarz, red. dr K. O., Rok wydania: 2014, Wydawnictwo: C.H.Beck).

Sąd Apelacyjny stwierdza, że decydującym dla rozstrzygnięcia żądania powoda co do zasady jest wskazanie, że jeśli chodzi o odpowiedzialność pozwanego na podstawie art. 417 § 1 k.c. należy stwierdzić, że wyróżnić należy trzy sfery, które zakwalifikować można jako wykonywanie władzy publicznej:

1) sfera działań, w zakresie której państwo i jednostki samorządu terytorialnego mogą korzystać z przymusu w celu realizacji swoich kompetencji (działania Policji i innych służb mundurowych, egzekucja cywilna i administracyjna),

2) sfera działań organizacyjnych - organizacja funkcjonowania służby zdrowia, ubezpieczeń społecznych, szkolnictwa, ruchu drogowego itd.,

3) sfera relacji, w których organy administracji zajmują pozycję nadrzędną (władczą) w stosunku do obywatela: wydawanie zezwoleń, licencji, koncesji itd.

Sfera wykonywania władzy publicznej (imperium) obejmuje stosunki prawne, w których państwo lub jednostka samorządu terytorialnego występuje w pozycji nadrzędnej, mogąc jednostronnie władczo kształtować prawa lub obowiązki innego podmiotu i stosować środki przymusu w celu zapewniania realizacji tych praw lub obowiązków - np. obowiązkowe szczepienia ochronne, obowiązek szkolny (Kodeks cywilny. Komentarz do art. 1-44910. Tom I, red. prof. dr hab. Krzysztof Pietrzykowski, Rok wydania: 2013, Wydawnictwo: C.H.Beck).

Nie budzi wątpliwości, że warunkiem koniecznym do rozważania pozostałych przesłanek odpowiedzialności na podstawie art. 417 § 1 k.c., to jest zaistnienia szkody, która musi być wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej (w sferze imperium) oraz istnienie normalnego, adekwatnego związku przyczynowego miedzy działaniem lub zaniechaniem przy wykonywaniu władzy a powstaniem szkody (art. 361 k.c.) jest wykonywanie władzy publicznej przez Skarb Państwa albo jednostkę samorządu terytorialnego, istnienie stosunku publicznoprawnego pomiędzy osobą prawną albo fizyczną a państwem albo jednostką samorządu terytorialnego w której zajmują one pozycję nadrzędną mogąc jednostronnie władczo kształtować prawa i obowiązku innego podmiotu.

Powyższe jest decydujące dla rozstrzygnięcia sprawy bez konieczności badania pozostałych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej.

Nie istnieje bowiem pomiędzy powodem a pozwanym stosunek o charakterze publicznoprawnym, w którym pozwany w sposób władczy, zajmując pozycję nadrzędną kształtowałby prawa i obowiązki powoda działając przy wykonywaniu władzy publicznej (w sferze imperium), a którego istnienie dopiero mógłby skutkować ewentualnym powstaniem odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego.

Nie ma obowiązku statuowanego przepisami prawa, w szczególności ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2012, Nr 647 j.t.) który nakazywałby Gminie K. przyjęcie planu zagospodarowania przestrzennego o określonej, korzystnej dla powoda treści. Powód nie mógł domagać się wydania od gminy wydania aktu prawa miejscowego o określonej, korzystnej dla niego treści, czy wydania korzystnej dla niego decyzji środowiskowej. W konsekwencji nieuchwalenie planu zagospodarowania przestrzennego przez pozwanego nie może aktualizować jego odpowiedzialności odszkodowawczej. Ubocznie należy podkreślić, że wydanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie ma charakteru obligatoryjnego. Nie było więc obowiązku uchwalenia planu przez Radę Miasta i Gminy K..

Zarzut naruszenia art. 417 § 1 k.c. ocenić należy jako chybiony.

Należy również podkreślić, że z postanowień art. 80 ust. 2 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1235 ze zm.), którego naruszenie powód zarzuca wynika niezbicie, że zgodność z postanowieniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (oczywiście wówczas, gdy został on uchwalony) jest podstawowym kryterium (poza wyjątkami wynikającymi z tego przepisu) oceny zamierzeń inwestycyjnych podmiotu ubiegającego się o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Na gruncie rozstrzyganej sprawy wobec uchylenia planu zagospodarowania przestrzennego korzystnego dla powoda oraz ustalenia, że uchwalenie planu takiej czy innej treści nie skutkuje powstaniem odpowiedzialności z art. 417 § 1 k.c. wydanie bądź nie decyzji środowiskowej nie ma istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia, stąd zarzut naruszenia art. 417 ¹ § 3 k.c. ocenić należy jako bezzasadny.

W związku z tym Sąd Okręgowy prawidłowo oddalił powództwo. W świetle powyższych rozważań nie było konieczności badania pozostałych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej.

Nie ma również podstaw do alternatywnego konstruowania odpowiedzialności prawnej pozwanego na podstawie reżimu kontraktowego, to jest na podstawie art. 471 i nast. k.c.

List intencyjny z całą pewnością takiego zobowiązania nie tworzy, co zresztą wynika wyraźnie z jego brzmienia w pkt 9. Należy w tym zakresie podzielić rozważania prawne Sądu pierwszej instancji. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie uzasadnia przyjęcia, że po podpisaniu listu intencyjnego strony zawarły jakąkolwiek umowę ustną.

Taka umowa, zawarta nawet w formie pisemnej, nieprzewidziana w przepisach k.c. byłaby zresztą nieważna na podstawie art. 387 k.c. Burmistrz nie może zobowiązywać się wobec innego podmiotu, osoby prawnej do uchwalenia aktów prawa miejscowego o określonej, korzystnej dla niego treści. Uprawnienie do uchwalenia planu zagospodarowania przestrzennego jest zastrzeżona dla Rady Miasta i Gminy K..

W konsekwencji stwierdzić należy, że zbędne było prowadzenie przez Sąd pierwszej instancji postępowania dowodowego w zakresie poczynienia ustaleń dotyczących postępowań administracyjnych przed organami pierwszej instancji, szczególnie Burmistrzem Miasta i Gminy K., odwołań do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, skarg składanych do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w P., czy wydatków poniesionych przez powoda w związku z przygotowaniem inwestycji oraz kwestii przyczynienia się pozwanego do niezrealizowania przez skarżącego inwestycji. Ustalenie powyższych okoliczności nie było bowiem istotne dla wydania rozstrzygnięcia w sprawie.

Mając na względzie powyższe rozważania pozostałe zarzuty naruszenia prawa materialnego oraz zarzuty prawa procesowego, to jest art. 361 § 1 k.c., art. 32 ust. 4 pkt 2 i art. 33 prawa budowlanego, art. 35 ust. 1 pkt 1 prawa budowlanego w zw. z art. 15 ust. 3a ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, art. 72 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko; art. 233 § 1 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c. i 316 § 1 k.p.c. nie mogły posłużyć poddaniu zaskarżonego wyroku kontroli instancyjnej.

Apelacja powoda z powyższych względów na podstawie art. 385 k.p.c. podlegała oddaleniu.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Apelacyjny rozstrzygnął na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 2 ust. 1 i 2, § 6 pkt 6, § 12 ust. pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490 j.t.). Sąd drugiej instancji nie znalazł podstaw uzasadniających przyznanie radcy prawnemu reprezentującemu pozwanego opłaty w wysokości sześciokrotności stawki minimalnej. W postępowaniu apelacyjnym wartość przedmiotu zaskarżenia uległa obniżeniu w relacji do wartości przedmiotu sporu. Sprawa nie miała charakteru wyjątkowo skomplikowanej, czy precedensowej. Wkład pełnomocnika w jej rozstrzygnięcie odpowiadał należytej staranności wymaganej dla radcy prawnego.

SSA Karol Ratajczak SSA Marek Górecki SSA Małgorzata Mazurkiewicz-Talaga