Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Łodzi II Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: S.S.O. T. Jakubowska – Wójcik

Protokolant: st. sekr. D. Klimczak

po rozpoznaniu w dniu 22 kwietnia 2015 r. w Łodzi na rozprawie

sprawy z powództwa głównego G. T.

przeciwko (...) Biuru (...) w W. o podwyższenie renty i zapłatę

oraz z powództwa wzajemnego (...) Biura (...) w W. przeciwko G. T. o ustalenie, że obowiązek płacenia renty ustał

I.  z powództwa głównego:

1.  umarza postępowanie;

2.  nie obciąża G. T. kosztem zastępstwa procesowego pozwanego;

3.  przyznaje adwokatowi P. B. prowadzącemu Kancelarię Adwokacką w Ł. przy ul. (...) lok. (...) kwotę 1476 (tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć) zł, w tym podatek VAT, tytułem wynagrodzenia za udzieloną z urzędu powodowi pomoc prawną, którą to kwotę nakazuje wypłacić z funduszu Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi.

4.  nakazuje pobrać od G. T. oraz od (...) Biura (...) w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi kwoty po 22, 52 (dwadzieścia dwa 52/100) zł tytułem kosztów sądowych tymczasowo wyłożonych z funduszu Skarbu Państwa;

5.  ustala wartość przedmiotu sporu na kwotę 1012200 (jeden milion dwanaście tysięcy dwieście) zł, a opłatę sądową na kwotę 50610 (pięćdziesiąt tysięcy sześćset dziesięć) zł;

6.  nie obciąża powoda nieuiszczoną częścią opłaty od pozwu;

I.  z powództwa wzajemnego:

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od (...) Biura (...) w W. na rzecz G. T. kwotę 2952 (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa) zł, w tym podatek VAT, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt II C 1188/13

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 19 września 2010 roku skierowanym do Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi przeciwko (...) Biuru (...) z siedzibą w W. powód G. T. wniósł o podwyższenie renty wyrównawczej i na zwiększone potrzeby zasądzonej od pozwanego na rzecz powoda prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 13 listopada 2002 roku, sygn. akt II C 311/01, z kwoty 2.400 zł do kwoty 3.000 zł miesięcznie, płatnej od dnia wniesienia powództwa na przyszłość do 10-go dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami od uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat renty oraz zasądzenie od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadniając podstawy faktyczne pozwu, powód wskazał, że od momentu przyznania mu renty na zwiększone potrzeby na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 13 listopada 2002 roku jego stan zdrowia pogorszył się, szczególnie w zakresie samodzielnego funkcjonowania, dlatego dotychczasowa renta wyrównawcza i na zwiększone potrzeby jest niewystarczającą na pokrycie wydatków związanych z rehabilitacją, zakupem lekarstw, opłacaniem pomocy osób trzecich i codziennym funkcjonowaniem. /pozew k. 2-4/

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalanie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów postępowania według norm przepisanych, podnosząc, iż brak jest wystarczających dowodów do przyjęcia, że potrzeby powoda powiększyły się, ani też, że osiągałby większe zarobki. /odpowiedź na pozew k. 33-34/

Jednocześnie strona pozwana w dniu 26 października 2010 roku złożyła pozew wzajemny, wnosząc o ustalenie, że obowiązek płacenia renty zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 13 listopada 2002 roku o sygn. akt II C 311/01 od pozwanego – powoda wzajemnego na rzecz powoda – pozwanego wzajemnego ustał z dniem wniesienia pozwu wzajemnego. Pozwany wniósł o zasądzenie od powoda (pozwanego wzajemnego) na rzecz pozwanego (powoda wzajemnego) kosztów postępowania według norm przepisanych. Zdaniem pozwanego w chwili obecnej powód nie cierpi na dolegliwości będące następstwem urazu doznanego w wypadku komunikacyjnym, który miał miejsce w czerwcu 1998 roku, ale na schorzenia samoistne wynikające z choroby niemającej związku z tym wypadkiem. /pozew wzajemny k. 35-36/

W piśmie z dnia 22 grudnia 2010 roku powód popierał wniesione powództwo, żądając zwiększenia miesięcznej renty z tytułu zwiększonych potrzeb z kwoty 2.400 zł do kwoty 3.000 zł miesięcznie. Powód wniósł o oddalenie powództwa wzajemnego w całości. /pismo k. 59-61/

W piśmie z dnia 23 sierpnia 2012 roku powód rozszerzył powództwo główne, wnosząc o podwyższenie renty z tytułu zwiększonych potrzeb:

1. od dnia wytoczenia powództwa do dnia 31 lipca 2012 roku do kwoty 1.623 zł miesięcznie,

2. od dnia 1 sierpnia 2012 roku do kwoty 2.839,50 zł miesięcznie. /pismo k. 189-190/

W piśmie z dnia 24 czerwca 2013 roku powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz:

- podwyższonej renty na zwiększone potrzeby w wysokości 3.000 zł, począwszy od dnia 19 maja 2010 roku,

- kwoty odpowiadającej 5 h x 20 zł za 1 h obsługi dziennej, zaleconej przez biegłego sądowego, począwszy od daty zaistniałego inwalidztwa,

- 500 zł rocznie tytułem wykonywanych ćwiczeń, stałej rehabilitacji, począwszy od daty zaistniałego inwalidztwa,

- 250.000 euro jednorazowej skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby. /pismo k. 269-270/

Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2013 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi stwierdził swoją niewłaściwość rzeczową i przekazał sprawę do rozpoznania według właściwości do Sądu Okręgowego w Łodzi. /postanowienie k. 274/

Precyzując stanowisko na rozprawie w dniu 19 lutego 2014 roku powód wniósł o podwyższenie renty na zwiększone potrzeby o 600 zł miesięcznie, tj. z kwoty 2.400 zł do kwoty 3.000 zł miesięcznie, płatnej od dnia wniesienia pozwu oraz jednorazowej skapitalizowanej renty w wysokości 1.005.000 zł.

Pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa, podniósł zarzut przedawnienia w zakresie wypłaty skapitalizowanej renty za okres wsteczny. /protokół rozprawy z 19.02.2014 r. – k. 312 – adnotacje 00:03:25, 00:17:40/

W piśmie z dnia 12 września 2014 roku G. T. cofnął pozew. /pismo k. 359/

Na rozprawie w dniu 29 września 2014 roku pełnomocnik pozwanego wyraził zgodę na cofnięcie pozwu przez powoda i popierał pozew wzajemny. /protokół rozprawy z 29.09.2014 r. – k. 371 – adnotacja 00:07:02/

W piśmie z dnia 26 listopada 2014 roku powód wniósł o oddalenie powództwa wzajemnego w całości. /pismo k. 389/

W piśmie z dnia 20 kwietnia 2015 roku powód potwierdził cofnięcie pozwu w niniejszej sprawie. /pismo k. 414/

Na rozprawie w dniu 22 kwietnia 2015 roku pełnomocnik powoda potwierdził oświadczenie G. T. o cofnięciu pozwu, wniósł o oddalenie powództwa wzajemnego i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego udzielonego z urzędu, oświadczając, że koszty te nie zostały uiszczone w żadnej części.

Pełnomocnik strony pozwanej wyraził zgodę na cofnięcie powództwa, popierał powództwo wzajemne. /protokół rozprawy z 22.04.2015 r. k. 424/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 9 czerwca 1998 roku na skrzyżowaniu ulic (...) kierujący samochodem V. (...) Z. W. najechał w tył samochodu policyjnego V. (...), należącego do (...) w B.. Samochodem tym przewożony był do aresztu powód. Wskutek wypadku G. T. doznał urazu głowy z chwilową utratą przytomności. /okoliczność bezsporna/

W toku postępowania prowadzonego w sprawie II C 311/01, w którym powód domagał się od pozwanego zasądzenia zadośćuczynienia, skapitalizowanej renty wyrównawczej i na zwiększone potrzeby oraz miesięcznej renty wyrównawczej i na zwiększone potrzeby, Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił, że w dniu 25 lipca 1998 roku badanie CT mózgowia powoda wykazało obecność w prawej okolicy skroniowo – ciemieniowej poudarowego ogniska korowego o średnicy około 9 mm. W oparciu o opinię biegłego sądowego neurologa R. L. przyjęto, że wskutek wypadku powód doznał uszkodzenia ciała pod postacią encefalopatii pourazowej z niedowładem połowicznym lewostronnym średniego stopnia i zespołem psychoorganicznym. Trwały uszczerbek na zdrowiu z tym związany ustalono na 70%. Ponadto Sąd wskazał, że uraz doznany w przedmiotowym wypadku spowodował znaczny zakres cierpień fizycznych i psychicznych u powoda. Stał się on osobą niezdolną do podjęcia stałego zatrudnienia, wymagał okresowej opieki osób trzecich i pomocy w codziennym życiu. Te potrzeby uznano jako stałe. Dla powoda wskazana była rehabilitacja. /pozew k. 3-5, dokumentacja lekarska załączona do akt o sygn. II C 311/01, pisemna opinia biegłego z zakresu neurologii R. L. k. 121-122, uzasadnienie wyroku k. 185-193 załączonych akt o sygn. II C 311/01, wynik badania k. 85/

Prawomocnym wyrokiem z dnia 13 listopada 2002 roku Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie II C 311/01 zasądził od pozwanego na rzecz G. T. m.in.:

- kwotę 33.886,80 zł tytułem skapitalizowanej renty wyrównawczej i na zwiększone potrzeby za okres od 1 sierpnia 1998 roku do 28 lutego 2001 roku z odsetkami w wysokości ustawowej od dnia 23 lutego 2001 roku,

- kwoty po 1.317 zł miesięcznie tytułem renty wyrównawczej i na zwiększone potrzeby za okres od 1 marca 2001 roku do 31 grudnia 2001 roku, płatne w terminie do 10-go dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami od uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat,

- kwotę 1.553 zł tytułem renty wyrównawczej i na zwiększone potrzeby za styczeń 2002 roku z ustawowymi odsetkami od kwoty 1.317 zł do 11-go stycznia 2002 roku, a od pozostałej części od 25-go września 2002 roku,

- kwoty po 1.521 zł miesięcznie tytułem renty wyrównawczej i na zwiększone potrzeby za okres od 1 lutego 2002 roku do 31 sierpnia 2002 roku, płatne w terminie do 10-go dnia każdego miesiąca z ustawowym odsetkami od kwot po 1.317 zł miesięcznie od uchybienia terminowi płatności, a od pozostałej części od 25-go września 2002 roku,

- kwoty po 2.000 zł miesięcznie tytułem renty wyrównawczej i na zwiększone potrzeby za wrzesień i październik 2002 roku, płatne w terminie do 10-go dnia każdego miesiąca z ustawowym odsetkami od uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, z tym, że od kwoty 683 zł z renty za wrzesień 2002 roku odsetki biegną poczynając od 25 września 2002 roku,

- rentę wyrównawczą i na zwiększone potrzeby w kwotach po 2.400 zł miesięcznie, poczynając od 1-go listopada 2002 roku i na przyszłość, płatną w terminie do 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami od uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat renty.

Przy obliczaniu kwoty zasądzonej na rzecz powoda tytułem renty wyrównawczej i na zwiększone potrzeby Sąd przyjął koszty opieki osób trzecich w wymiarze 2 godzin dziennie. /wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 13.11.01.1998 r. k. 183-184 wraz z uzasadnieniem k. 185-193 załączonych akt o sygn. II C 311/01/

Orzeczeniem (...) do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności w Ł. z października 2001 roku uznano powoda za niepełnosprawnego w stopniu znacznym i ustalono, że orzeczony stopień niepełnosprawności ma charakter trwały, a orzeczenie w tym przedmiocie wydaje się na stałe. /orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 7/

Od 2004 roku G. T. leczy się prywatnie w gabinecie neurologicznym prowadzonym przez lek. med. A. P. w uwagi na następujące schorzenia:

- encefalopatia pourazowa,

- połowiczny niedowład lewostronny,

- zespół psychoorganiczny,

- organiczne zaburzenia nastroju. /zaświadczenie k. 8, historia zdrowia i choroby k. 9, historia choroby k. 66-69, zeznania świadków: W. B. k. 89-90, A. P. k. 123-125, K. K. k. 142-143/

Do 2010 roku powodowi pomagał kolega W. K.: przynosił węgiel, rozpalał w piecu, gotował, robił zakupy, 3-4 razy w miesiącu zawoził własnym samochodem do lekarza w Ł.. W. K. przychodził do domu powoda 2-4 razy w tygodniu. Za dzień pracy otrzymywał od G. T. 20 zł – 50 zł, za tydzień pracy 100 zł, natomiast za dowóz do lekarza 50 zł. W. K. zauważył, iż z roku na rok powód wymaga większej pomocy, zaczął mieć kłopoty ze wstawaniem, zakładaniem swetra, zdarzało się, że szklanka wypadła mu z rąk. /zeznania świadka W. K. k. 124-125/

Od 2010 G. T. korzysta z odpłatnej pomocy W. B., która przychodzi do jego domu codzienne od rana na 6-7 godzin. Kobieta wykonuje wszystkie czynności domowe: pali w piecu, sprząta, pierze, gotuje obiady, przygotowuje inne posiłki, pomaga powodowi podczas kąpieli, ubierania, czasami prowadzi go do toalety. W. B. podaje powodowi leki, pomaga mu położyć się do łóżka, kiedy jest mu słabo, wychodzi z G. T. na spacer. Za świadczoną pomoc W. B. otrzymuje 10 zł za godzinę, czyli 400 zł – 450 zł na tydzień. Powód często zażywa leki przeciwbólowe. Może poruszać lewą ręką i nogą. /zeznania świadka W. B. k. 89-90/

W początkowym etapie leczenia powód miał objawy uszkodzenia układu nerwowego pod postacią niedowładu lewostronnego, wymagał diagnostyki co do przyczyn tego stanu. G. T. zgłaszał także dolegliwości bólowe kręgosłupa kostno – stawowe. Podczas prowadzonego leczenia lek. med. A. P. zaobserwował, iż stopień niedowładu u powoda jest taki sam, ale jego niepełnosprawność jest większa, bowiem niedowład wymusza określoną pozycję ciała i sposób poruszania. Powód stał się zdecydowanie mniej samodzielny, nie tylko fizycznie, ale również w funkcjonowaniu codziennym np. pod względem decyzyjności. Dolegliwości bólowe mają charakter stały z okresowymi nasileniami. Powód przyjmuje memotropil, cavintom, betaserc, tramal. /zeznania świadka A. P. k. 123-125, faktura VAT k. 64/

W 2008 roku wizyta w prywatnym gabinecie neurologicznym doktora A. P. kosztowała 40 zł, od września 2010 roku 60 zł. /zeznania świadka A. P. k. 123-125/

Z przyczyn neurologicznych powód wymaga stosowania leków nootropowych z uwagi na przebyty udar i miażdżycę – prep. N. 1200 oraz okresowo leków naczyniowych – Betaserc 24 w przypadku zawrotów głowy. Koszt 60 tabletek leku Betaserc 24 wynosi 50 zł- 60 zł, a powód powinien zażywać go przez sześć miesięcy (jedną tabletkę na dobę). W związku z wypadkiem G. T. nie musi zażywać żadnego leku. Uszkodzenie mózgu jest utrwalone. Nie musi także zażywać żadnych medykamentów przeciwbólowych.

Z przyczyn neurologicznych powód nie wymaga obecnie stałej rehabilitacji. Wymaga okresowo ćwiczeń indywidualnych w gabinecie kinezyterapeutycznym. Wykonywane ćwiczenia przez powoda nie spowodują zmniejszenia niedowładu, ale pozwolą na uniknięcie na przyszłość przykurczów spastyczności, jako powikłań niedowładu. Obecnie u powoda nie stwierdza się przykurczów. Koszt takich ćwiczeń wynosi około 25 zł za godzinę. Dla powoda zalecane są 2 cykle ćwiczeń po 10 w każdym cyklu w ciągu roku. Wyuczone schematy ćwiczeń może wykonywać samodzielnie w domu. Rehabilitacja prewencyjna ma związek zarówno z wypadkiem, jak i udarem (po 50%). Koszt takiej rehabilitacji prywatnej wynosi 500 zł rocznie. Rehabilitacja ta może odbywać się w całości w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Powód może także wystąpić o dofinansowanie na wyjazd na turnus rehabilitacyjny. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii J. Z. k. 175-176 wraz z ustną opinią uzupełniającą k. 217-218, protokół rozprawy z 19.02.2014 r. – k. 312v-313 - adnotacja 00:23:44/

G. T. wymaga opieki w wymiarze 2,5 godzin dziennie w związku z przebytym udarem i 2,5 godzin dziennie z uwagi na wypadek. Potrzebuje pomocy innych osób w szczególności przy wykonywaniu prac fizycznych oraz przy zakupach i przygotowaniu posiłku, toalecie, przenoszeniu cięższych przedmiotów. G. T. nie wymaga specjalistycznej pielęgniarskiej opieki. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii J. Z. k. 175-176 wraz z ustną opinią uzupełniającą k. 217-218, protokół rozprawy z 19.02.2014 r. – k. 312v-313 - adnotacja 00:23:44/

Samodzielne poruszanie się powoda jest ograniczone, może się poruszać na odcinku do kilkuset metrów. Powód jest całkowicie niezdolny do wykonywania pracy zawodowej. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii J. Z. k. 175-176 wraz z ustną opinią uzupełniającą k. 217-218/

Od czerwca 2002 roku nie nastąpiła istotna zmiana w zakresie stanu zdrowia G. T.. Brak jest danych świadczących o tym, że niedowład, jakiego doznał powód, uległ pogorszeniu. Powód wskutek wypadku doznał udaru mózgu. Z kolei udar jest skutkiem choroby samoistnej. Obecny stan zdrowa G. T. jest skutkiem udaru i wypadku. Udar mózgu jest skutkiem zatkania się naczynia mózgowego i nie ma nic wspólnego z doznanym urazem głowy. Natomiast skutkiem wypadku jest encefalopatia pourazowa. Nasilenie niedowładu mogło się nieznacznie zwiększyć na skutek udaru i w większej części zostało spowodowane na skutek wypadku. /ustna opinia uzupełniającą biegłego sądowego z zakresu neurologii J. Z. k. 217-218/

Sąd dokonując ustaleń faktycznych, oparł się na powołanych wyżej dowodach. Wydaną opinię przez biegłego z zakresu neurologii J. Z. Sąd uznał za rzetelną, została ona wykonana zgodnie z tezami dowodowymi w oparciu o analizę akt sprawy.

Postanowieniem z dnia 30 grudnia 2011 roku (k. 144) Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi oddalił częściowo wniosek pozwanego – powoda wzajemnego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego neurologa w zakresie ustalenia pozorowanych dolegliwości przez powoda, uznając, iż przeprowadzenie dowodu na okoliczności wskazane w punkcie 1 sentencji tego postanowienia, tj. aktualnego stanu zdrowia powoda pod względem neurologicznym, potrzeby zakupu lekarstw, rehabilitacji, opieki osób trzecich, sprawności fizycznej powoda, możliwości wykonywania przez niego pracy są wystarczające do dokonania pełnej oceny aktualnego stanu zdrowia G. T..

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka K. K. w zakresie jej twierdzeń, że po wydaniu orzeczenia w sprawie zasądzenia na rzecz powoda zadośćuczynienia oraz renty wyrównawczej i na zwiększone potrzeby G. T. zaczął prowadzić samodzielnie samochód, nie wymagał pomocy w ubieraniu się, myciu, karmieniu, a w 2007 roku poruszał się samodzielnie. Zeznania tego świadka są niewiarygodne, bowiem K. K. pozostaje w konflikcie z powodem. W 2007 roku konkubenci rozstali się, w następstwie, czego K. K. wraz dziećmi przeprowadziła się do (...) w B.. Przeciwko G. T. prowadzone było postępowanie karne w sprawie kierowania gróźb karalnych wobec K. K.. Podkreślić również należy, że świadek dzwoniła do strony pozwanej z informacją, że powód jeździ samochodem. Takie zachowanie wskazuje, iż jej zamiarem jest działanie na szkodę powoda. Za odmową przyznania wiary zeznaniom K. K. przemawia również to, iż są one sprzeczne z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Sąd zważył, co następuje:

Kwestia odpowiedzialności strony pozwanej za doznany uszczerbek na zdrowiu, jaki doznał powód na skutek wypadku komunikacyjnego z dnia 9 czerwca 1998 roku, nie była sporna między stronami w niniejszym procesie. W postępowaniu prowadzonym w sprawie II C 311/01 zakończonym prawomocnym wyrokiem z dnia 13 listopada 2002 roku, Sąd Okręgowy w Łodzi zasądził od pozwanego na rzecz powoda m.in. rentę wyrównawczą i na zwiększone potrzeby. Ustalono, iż odpowiedzialność pozwanego wynika z § 10 ust. 1, 3 i 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 9 grudnia 1992 roku w sprawie warunków obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów (Dz. U. Nr 96, poz. 475) w zw. z art. 436 § 1 w zw. z art. 435 § 1 k.c.

G. T. wystąpił w niniejszej sprawie o podwyższenie renty zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 13 listopada 2002 roku w sprawie II C 311/06 z kwoty 2.400 zł do kwoty 3.000 zł miesięcznie oraz o zasądzenie skapitalizowanej renty w wysokości 1.005.000 zł

Powód w toku procesu w piśmie procesowym z dnia 12 września 2014 roku cofnął pozew.

Stosownie do treści art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku. Oświadczenie o cofnięciu pozwu może być złożone w piśmie procesowym. Cofnięcie pozwu jest cofnięciem wniosku o udzielenie ochrony prawnej roszczeniu procesowemu. Jest wyrazem prawa powoda do dysponowania przedmiotem procesu oraz przejawem odwołalności czynności procesowych. Cofnięcie pozwu niweczy - jak stanowi art. 203 § 2 - wszelkie skutki, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Zatem jeżeli pozew zostanie skutecznie cofnięty – wydanie wyroku stanie się bezprzedmiotowe i niedopuszczalne. Wówczas Sąd wyda postanowienie o umorzeniu postępowania (art. 355 k.p.c.).

Sąd co do zasady związany jest cofnięciem pozwu. Obowiązany jest jednak zawsze dokonać oceny, czy w świetle zgromadzonego materiału procesowego dokonanie owej czynności nie jest sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego lub czy nie zmierza ona do obejścia prawa. Stwierdzenie tych okoliczności ma ten skutek, że mimo złożenia przez stronę odpowiedniego oświadczenia Sąd prowadzi nadal postępowanie, wydawszy uprzednio postanowienie stwierdzające uznanie tych czynności za niedopuszczalne i odmawiające umorzenia postępowania (por. wyr. Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1966 roku, II CR 387/66, OSNC 1967, nr 7–8, poz. 133).

W przedmiotowej sprawie powód cofnął powództwo po rozpoczęciu rozprawy, na co strona pozwana wyraziła zgodę. W ocenie Sądu w rozpoznawanym przypadku cofnięcie pozwu przez stronę powodową nie było sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego i nie stanowiło obejścia prawa.

Uznając, iż cofnięcie powództwa przez G. T. było skuteczne, Sąd na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie z powództwa głównego.

Cofając pozew, G. T. przegrał proces w całości, a zatem zasadniczo winien zwrócić koszty procesu stronie przeciwnej zgodnie z ogólną regułą odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 § 1 k.p.c.). Jednakże na zasadzie art. 102 k.p.c. Sąd nie obciążył powoda obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pozwanego, uznając, iż składając pozew G. T. mógł być przekonany o słuszności swoich żądań. Po sporządzeniu opinii przez biegłego powód cofnął powództwo, co daje podstawę do uznania, że w niniejszej sprawie zachodzi szczególny wypadek uzasadniający nieobciążanie strony przegrywającej kosztami zastępstwa procesowego strony przeciwnej. Ponadto uiszczenie kosztów zastępstwa procesowego przekraczałoby aktualne możliwości majątkowe i zarobkowe powoda.

Zgodnie z art. 98 § 3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata. Wyrażona w tym przepisie zasada wynagrodzenia jednego adwokata obowiązuje także wtedy, gdy strona faktycznie korzysta z pomocy kilku adwokatów. Przy czym koszty zastępstwa procesowego przez pełnomocnika z urzędu, o ile jest podstawa do obciążenia nimi przeciwnika, zasądza się na rzecz strony zastępowanej, nie zaś na rzecz tego pełnomocnika. Przyznaje się je ze Skarbu Państwa dopiero po wykazaniu bezskuteczności egzekucji (§ 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013, poz. 461). Gdy nie ma podstaw do obciążenia przeciwnika strony zastępowanej – koszty te ponosi Skarb Państwa. Tak też jest w niniejszej sprawie, bowiem powód cofając pozew przegrał proces.

Regulacje zawarte w omawianym rozporządzeniu obejmują tylko jedno wynagrodzenie za prowadzenie jednej sprawy dla adwokata będącego ustanowionym dla strony pełnomocnikiem z urzędu. Nie ma wobec tego podstaw do przyjęcia, że w sytuacji zmiany pełnomocnika z urzędu, każdy z nich ma prawo do wynagrodzenia za prowadzenie sprawy w pełnej stawce przewidzianej w powyższym rozporządzeniu. Decyzja o przyznaniu pomocy prawnej oznacza, iż Skarb Państwa przejmuje na siebie ciężar finansowy związany z wynagrodzeniem pełnomocnika z urzędu i że Sąd, jako dysponent środków publicznych, odpowiada za zasadność i legalność ich wydatkowania.

W rozpoznawanej sprawie należało przyznać wynagrodzenie adwokatowi P. B. za prowadzenie sprawy z uwagi na treść przepisu art. 108 k.p.c. (o wszystkich kosztach procesu, w tym kosztach postępowania zabezpieczającego, opłatach sądowych i wydatkach oraz kosztach zastępstwa procesowego pełnomocników lub kosztach poniesionych przez samą stronę, Sąd rozstrzyga dopiero w orzeczeniu kończącym daną sprawę, jako całość, stosując zasady w art. 98 k.p.c. – 107 k.p.c.), a ewentualny podział zasądzonego wynagrodzenia pomiędzy tym pełnomocnikiem a innymi reprezentującymi powoda pełnomocnikami w przedmiotowej sprawie, winien nastąpić stosownie do faktycznie wykonanych czynność, według zasad i zwyczajów przyjętych w adwokaturze.

Wobec powyższego zgodnie z przepisem § 6 pkt 4 w zw. z § 2 ust. 3 cytowanego rozporządzenia Sąd przyznał adwokatowi P. B. kwotę 1.476 zł, w tym podatek VAT, tytułem wynagrodzenia za udzieloną w urzędu G. T. pomoc prawną, którą nakazał wypłacić z funduszy Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi. Przyznając wynagrodzenie w/w wysokości Sąd uwzględnił treść § 4 ust.1 i 2 rozporządzenia, zgodnie, z którym wysokość stawki minimalnej zależy od wartości przedmiotu sprawy. W razie zmiany w toku postępowania wartości stanowiącej podstawę obliczenia opłat, bierze się pod uwagę wartość zmienioną, poczynając od następnej instancji. Pierwotnie wartość przedmiotu sporu została określona na kwotę 7200 zł, stąd wynagrodzenie pełnomocnika powoda wynosi 1200 zł + 276 zł VAT.

W związku z tym, że strony pomimo wezwania zawartego w postanowieniu z 8 maja 2014r. (k. 328) nie uiściły zaliczek na poczet wynagrodzenia biegłego w kwotach po 22,52 zł, Sąd w punkcie 4 wyroku, na podstawie art. 113 ust. 1 w zw. z art. 83 ust. 2 ustawy z 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2014, poz. 1025) nakazał pobrać od stron na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi po 22,52 zł tytułem kosztów sądowych tymczasowo wyłożonych z funduszu Skarbu Państwa.

Ustalając ostateczną wartość przedmiotu sporu na kwotę 1.012.200 zł, Sąd uwzględnił pozew o podwyższenie renty wyrównawczej z kwoty 2.400 zł do 3.000 zł oraz rozszerzenie powództwa w zakresie zasądzenia skapitalizowanej renty w wysokości 1.005.000 zł. Na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2014, poz. 1025) ustalono opłatę sądową na 50.610 zł.

Uwzględniając sytuacją życiową i majątkową G. T., Sąd na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył powoda nieuiszczoną częścią opłaty od pozwu.

Powództwo wzajemne (...) Biura (...) z siedzibą w W. o ustalenie, że obowiązek płacenia renty zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 13 listopada 2002 roku sygn. akt II C 311/01 od pozwanego – powoda wzajemnego na rzecz powoda – pozwanego wzajemnego ustał z dniem wniesienia pozwu wzajemnego, nie zasługuje na uwzględnienie.

W świetle twierdzeń (...) Biura (...) z siedzibą w W. G. T. nie cierpi na dolegliwości będące następstwem urazu doznanego w wypadku komunikacyjnym, który miał miejsce w czerwcu 1998 roku, ale na schorzenia samoistne wynikające z choroby, niemającej związku z tym wypadkiem.

Stosownie do treści art. 189 k.p.c., powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Na ogół interes prawny istnieje, gdy zachodzi potrzeba ochrony prawnej, a nie ma innej możliwości jej udzielenia, zaś powód nie miałby możliwości innego zrealizowania swoich uprawnień, określonych przez prawo pozytywne (wyrok Sadu Najwyższego z 2007-11-21 II CSK 311/07). Interes prawny w żądaniu ustalenia musi być zgodny z prawem, zasadami współżycia społecznego i celami procesu cywilnego. Ponadto interes prawny w wytoczeniu powództwa o ustalenie stosunku prawnego lub prawa zachodzi wówczas, gdy istnieje niepewność stanu prawnego lub prawa, przy czym niepewność ta musi mieć charakter zobiektywizowany, tj. zachodzić według rozumnej oceny sytuacji, a nie tylko według odczucia wnioskodawcy (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 grudnia 1983 roku w sprawie I PRN 189/83). Interes prawny występuje także wtedy, gdy określona sytuacja jest zagrożeniem uprawnień przysługujących powodowi lub stwarza wątpliwość, co do oświadczeń woli w kwestii możliwych wad, wobec istnienia, których umowa byłaby nieważna z mocy prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2012 roku, I CSK 325/11).

Interes ten powinien być rozumiany, jako potrzeba prawna wynikająca w przypadku, gdy powstała sytuacja grożąca naruszeniem stosunku prawnego lub prawa przysługującego uprawnionemu. Formułowane w piśmiennictwie dyrektywy interpretacyjne, mające udzielić odpowiedzi na pytanie, kiedy powód ma interes prawny w ustaleniu akcentują, że pojęcie interesu prawnego powinno być wykładane z uwzględnieniem szeroko pojmowanego dostępu do Sądu w celu zapewnienia ochrony prawnej w takiej postaci, opartej jednak na istnieniu rzeczywistej potrzeby jej udzielenia.

Pozwany – powód wzajemny posiada stres prawny w ustaleniu, że obowiązek płacenia renty zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 13 listopada 2002 roku o sygn. akt II C 311/01 ustał, bowiem na jego podstawie jest on zobowiązany do wypłacania G. T. renty wyrównawczej i na zwiększone potrzeby w kwotach po 2.400 zł miesięcznie.

Zgodnie z art. 907 § 2 k.c. jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie. Obowiązek płacenia renty wynikający z ustawy może dotyczyć rent odszkodowawczych przyznawanych na podstawie art. 444 k.c. i 446 k.c.

Z istoty unormowania zawartego w art. 907 § 2 k.c. wynika ograniczenie materialnej prawomocności wyroku w takim znaczeniu, że wyrok orzekający o obowiązku świadczenia renty wiąże materialnie tylko w okolicznościach przyjętych za podstawę orzeczenia, z tym, że zmiana może nastąpić jedynie w razie zmiany stosunków w stosunku do stanu, w jakim orzekano o rencie. W wypadku renty zasądzonej na podstawie art. 444 § 2 k.c. nowe okoliczności stanowiące podstawę stwierdzenia zmiany stosunków mogą dotyczyć zarówno sfery osobistej uprawnionego do renty lub zobowiązanego z tego tytułu, jak i zjawisk o charakterze obiektywnym, przy czym w każdym z tych wypadków decydujące znaczenie mają ich gospodarcze następstwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2014 roku o sygn. akt IV CSK 444/13). Zmiana stosunków, o której stanowi art. 907 § 2 k.c., nie musi być istotna, ale powinna uwzględniać sytuację majątkową stron, a także zmiany w zakresie stosunków, które stały się podstawą przyznania renty (np. pogorszenie stanu zdrowia poszkodowanego, któremu przyznano rentę na podstawie art. 444 k.c.).

Dla uwzględnienia powództwa o zmianę wysokości i czasu trwania renty konieczne jest wykazanie w procesie zmiany stosunków, a ciężar udowodnienia koniecznych przesłanek zgłoszonego w pozwie żądania spoczywa na powodzie (art. 6 k.c.) – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 1976 roku o sygn. akt III PRN 4/76. Zmiana stosunków musi nastąpić po dacie ustalenia uprawnienia do renty (szerzej Z. Radwański (w:) System prawa prywatnego, t. 8, s. 607), przy czym powództwo oparte na przepisie art. 907 § 2 k.c. nie może zmierzać do poprawienia błędów poprzedniego orzeczenia sądowego bądź zawartej ugody (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 1976 roku, sygn. akt III PR 151/75).

Wyrok wydany na podstawie art. 907 § 2 k.c. ma charakter konstytutywny, stwarza nowy stan prawny odpowiadający treści normy prawnej, co do zasady wywiera skutek tylko na przyszłość. Jednakże zmiana renty dopuszczalna jest również za okres poprzedzający wytoczenie powództwa o zmianę, z tym, że okres ten nie może sięgać poza datę, w której nastąpiła zmiana stosunków, poza termin przedawnienia zaległych świadczeń okresowych oraz poza datę orzeczenia lub ugody, w których została określona renta, mająca podlegać zmianie w wyniku uwzględnienia powództwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 1972 roku, sygn. akt II PR 26/72).

W rozpoznawanej sprawie nie wystąpiły przesłanki materialnoprawne, na których opierało się powództwo wzajemne. Uwzględniając treść art. 907 § 2 k.c. zdaniem Sądu nie nastąpiła zmiana stosunków, która uzasadniałaby ustalenie, że obowiązek płacenia renty przez pozwanego – powoda wzajemnego wygasł. W oparciu o opinię biegłego neurologa J. Z. Sąd ustalił, bowiem, że obecny stan zdrowa G. T. jest skutkiem przebytego udaru mózgu i wypadku. Nasilenie niedowładu mogło się nieznacznie zwiększyć na skutek udaru, ale w większej części zostało spowodowane na skutek wypadku. G. T. w dalszym ciągu jest całkowicie niezdolny do wykonywania pracy zawodowej, wymaga opieki w wymiarze 2,5 godzin dziennie w związku z przebytym udarem i 2,5 godzin dziennie z uwagi na wypadek. Potrzebuje pomocy innych osób, w szczególności przy wykonywaniu prac fizycznych oraz przy zakupach i przygotowaniu posiłku, toalecie, przenoszeniu cięższych przedmiotów. Ponadto wymaga okresowo ćwiczeń indywidualnych w gabinecie kinezyterapeutycznym, a koszt takich ćwiczeń wynosi około 25 zł za godzinę. Dla powoda zalecane są 2 cykle ćwiczeń po 10 w każdym cyklu w ciągu roku. Od czerwca 2002 roku nie nastąpiła istotna zmiana w zakresie stanu zdrowia G. T.. Uwzględniając, zatem sytuację osobistą powoda, brak jest podstaw do przyjęcia, że nastąpiła istotna zmiana stosunków, o której stanowi art. 907 § 2 k.c. Strona pozwana nie udowodniła także, że doszło do zmiany stosunków gospodarczych po jej stronie.

W związku z tym, że do chwili obecnej istnieje konieczność ponoszenia przez G. T. wyższych kosztów utrzymania w zakresie usprawiedliwionych potrzeb w porównaniu do stanu sprzed wypadku, który miał miejsce 9 czerwca 1998 roku, Sąd oddalił powództwo wzajemne.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu z zakresie powództwa wzajemnego zapadło w oparciu o zasadę wyrażoną w art. 98 k.p.c. Na zasądzoną z tego tytułu od (...) Biura (...) z siedzibą w W. na rzecz G. T. kwotę złożyły się koszty zastępstwa procesowego w wysokości 2.952 zł, w tym podatek VAT, ustalone w oparciu o § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013, poz. 461), przy przyjęciu wartości przedmiotu sporu powództwa wzajemnego na kwotę 28.800 zł.