Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 kwietnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Dariusz Iskra (sprawozdawca)

Sędziowie: Sędzia Sądu Okręgowego Anna Ścioch-Kozak

Sędzia Sądu Okręgowego Andrzej Mikołajewski

Protokolant Dorota Hordziejewska

po rozpoznaniu w dniu 2 kwietnia 2015 roku w Lublinie, na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Kasy (...) z siedzibą w G.

przeciwko R. C. i A. C.

o zapłatę kwoty 40396,95 zł z odsetkami w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP w stosunku rocznym od dnia 13 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Chełmie z dnia 26 czerwca 2014 roku, w sprawie I C 272/14

I. zmienia zaskarżony wyrok:

a) w punkcie 2 w ten sposób, że uchyla zawarte tam rozstrzygnięcie i zasądza solidarnie od R. C. i A. C. na rzecz (...) Kasy (...)z siedzibą w G. dodatkowo odsetki od kwoty 40396,95 zł (czterdzieści tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt sześć złotych dziewięćdziesiąt pięć groszy) za okres od dnia 27 czerwca 2014 roku do dnia zapłaty w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP w stosunku rocznym,

b) w punkcie 3 w ten sposób, zasądzoną solidarnie od R. C. i A. C. na rzecz (...) Kasy (...) z siedzibą w G. kwotę 505 zł (pięćset pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu podwyższyć do kwoty 2922 zł (dwa tysiące dziewięćset dwadzieścia dwa złote);

II. zasądza solidarnie od R. C. i A. C. na rzecz (...) Kasy (...) z siedzibą w G. kwotę 1208,40 zł (tysiąc dwieście osiem złotych czterdzieści groszy) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sygn. akt II Ca 69/15

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 13 sierpnia 2013 roku w elektronicznym postępowaniu upominawczym, powód – (...) Kasa (...) z siedzibą w G. wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych R. C. i A. C. kwoty 40396,95 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu (k. 2-5).

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że strony łączyła umowa pożyczki z dnia 7 listopada 2011 roku, na podstawie której powód udzielił pozwanemu pożyczki w kwocie 42000 zł. Kwota ta miała być zwrócona w miesięcznych ratach. Pozwana A. C. poręczyła spłatę pożyczki.

Powód wskazał, że pozwany nie regulował rat pożyczki w ustalonych przez strony terminach, a poręczyciel, informowany o stanie spłaty pożyczki, również nie regulował powstałych zaległości. Z tego względu powód uzyskał podstawę do wypowiedzenia umowy pożyczki. Jednocześnie z wypowiedzeniem umowy pożyczki powód wezwał pozwanego do dobrowolnego uregulowania zadłużenia.

W dalszej części uzasadnienia powód wskazał, że na należność dochodzoną pozwem składają się następujące kwoty:

1) kapitał pożyczki w wysokości 35638,05 zł

2) odsetki:

a) „karne” od dnia wniesienia pozwu wynikające z zaległości w spłacie rat pożyczki oraz naliczone od kwoty całego niespłaconego kapitału pożyczki od dnia następnego po dniu wymagalności,

b) zwykłe, naliczone zgodnie z treścią umowy.

Powód wskazał, że suma odsetek na dzień wniesienia pozwu stanowi kwotę 4758,90 zł.

*

Nakazem zapłaty z dnia 4 grudnia 2013 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny uwzględnił powództwo w całości (k. 5v).

*

Od nakazu zapłaty z dnia 4 grudnia 2013 roku pozwani wnieśli sprzeciw i domagali się oddalenia powództwa w całości, powołując się na to, że kredytobiorca, po spłaceniu części rat z powodu trudności finansowych, zaprzestał spłacania kredytu. Pozwani wskazali, że nie są w stanie w chwili obecnej uregulować należności wskazanej w wypowiedzeniu kredytu, w terminie tam określonym (k. 6-6v)

*

Postanowieniem z dnia 31 stycznia 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin- Zachód w Lublinie postanowił stwierdzić skuteczne wniesienie sprzeciwu i utratę mocy nakazu zapłaty oraz przekazać rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego w Chełmie (k. 10).

*

W toku dalszego postępowania powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko. Wskazał, że pozwani wbrew przyjętemu na siebie zobowiązaniu, nie dokonali spłaty pożyczki w ustalonym terminie i to ich niewłaściwe i niesumienne postępowanie doprowadziło do procesu i kosztów połączonych z jego prowadzeniem, natomiast okoliczności podnoszone w sprzeciwie dotyczące trudnej sytuacji finansowej i osobistej nie są okolicznościami wyłączającymi odpowiedzialność pozwanych za spłatę zadłużenia. Powód wskazał, że nie może ponosić ujemnych konsekwencji niewywiązywania się przez pożyczkobiorcę z podstawowego obowiązku wynikającego z umowy pożyczki, to jest spłaty pożyczki w umówionym przez strony terminie. Powód wskazał, że nie może odpowiadać za błędną prognozę pożyczkobiorcy lub poręczyciela, co do ich sytuacji finansowej w przyszłości, zaś z istoty umowy pożyczki wynika, że wyłącznie pożyczkobiorcę oraz poręczyciela obciąża ryzyko wystąpienia okoliczności stanowiących przeszkodę w terminowej spłacie. Zasady rozsądnego postępowania nakazują przewidywać skutki prawne swoich działań, wymagają starannego rozważenia przed zawarciem umowy, a brak możliwości spłaty zadłużenia nie może automatycznie i w każdym przypadku powodować zmiany treści zobowiązania.

Powód wskazał, że ostrożności procesowej nie wyraża zgody na rozłożenie spłaty zadłużenia na raty, gdyż przedstawiona przez pozwanych sytuacja materialna wskazuje, iż rozłożenie należności na raty miałoby jedynie na celu uchronienie dłużników od spłaty zadłużenia i dalszego zwiększenia istniejącego zadłużenia kosztem wierzyciela. Powód oświadczył, że po uzyskaniu tytułu wykonawczego może na wniosek pozwanych rozłożyć spłatę zadłużenia na raty.

*

Wyrokiem z dnia 26 czerwca 2014 roku Sąd Rejonowy w Chełmie:

1. zasądził od R. C. i A. C. solidarnie na rzecz (...) Kasy (...) w G. kwotę 40396,95 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP, poczynając od dnia 13 sierpnia 2013 roku do dnia 26 czerwca 2014 roku;

2. zasądzone w punkcie 1 świadczenie rozłożył na 61 miesięcznych rat, przy czym pierwsze 57 rat w kwocie po 670 zł, rata numer 60 w kwocie 866,95 zł, zaś rata 61 obejmuje koszty i odsetki umowne od należności głównej za okres od dnia 13 sierpnia 2013 roku do dnia 26 czerwca 2014 roku, z zaznaczeniem, że raty będą płatne miesięcznie w terminie od ostatniego dnia każdego miesiąca, poczynając od daty uprawomocnienia się orzeczenia, z odsetkami umownymi na wypadek uchybienia terminu płatności którejkolwiek z raty w wysokości czterokrotności stopy NBP do dnia zapłaty;

3. zasądził od R. C. i A. C. solidarnie na rzecz (...) Kasy (...) w G. kwotę 505 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu (k. 80).

W uzasadnieniu pozwu Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 7 listopada 2011 roku pomiędzy (...) Kasą (...) z siedzibą w G. a R. C. została zawarta umowa pożyczki konsumenckiej konsolidacyjnej nr (...), przedmiotem której była kwota 42000 zł. Spłata pożyczki miała nastąpić w terminie do dnia 10 października 2016 roku, w miesięcznych ratach, płatnych w kwotach i terminach wskazanych w załączniku do umowy. Spłatę kredytu poręczyła żona R. C. – A. C.. Zgodnie z umową i harmonogramem spłaty raty były płatne w kwocie po 1053,40 zł.

Sąd ustalił, że w 2012 roku pozwany1 zaczął regulować raty z tytułu przedmiotowej pożyczki w sposób nieregularny oraz w niepełnej wysokości wynikającej z harmonogramu spłaty. Na skutek tego powód w dniu 24 października 2012 roku wypowiedział pozwanemu R. C. umowę pożyczki, a ponadto całą niespłaconą kwotę pożyczki postawił w stan natychmiastowej wymagalności ze skutkiem na 30 dzień od doręczenia wypowiedzenia, to jest na dzień 29 listopada 2012 roku. O powyższych czynnościach powiadomiony został również poręczyciel.

Sąd Rejonowy ustalił, że stan zadłużenia pozwanego R. C. z tytułu przedmiotowej umowy pożyczki na dzień wniesienia pozwu wynosił 40396,95 zł.

Sąd Rejonowy ustalił, że R. C. jest zatrudniony w (...)Oddziale Straży Granicznej w C. jako pracownik cywilny, za wynagrodzeniem w kwocie 1800 zł netto. Tam też pracował w dacie zawarcia umowy pożyczki. A. C. jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku. W chwili zawierania umowy pożyczki była na urlopie wychowawczym i pobierała zasiek w kwocie 400 zł miesięcznie. Z upływem okresu urlopu wychowawczego uległa rozwiązaniu umowa o pracę. Nastąpiło to na początku 2013 roku. Małżonkowie posiadają czworo dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym. Nie posiadają żadnego majątku poza nieruchomością w S., gdzie zamieszkują. Na tę nieruchomość mają zaciągnięty kredyt hipoteczny, który spłacają w miesięcznych ratach po 760 zł. Spłata nastąpi po 18 latach.

Sąd wskazał, że powyższy stan faktyczny ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów. Forma wymienionych dokumentów nie budziła wątpliwości, ich prawdziwość nie była kwestionowana w toku procesu.

Sąd wskazał, że podstawą żądania jest umowa pożyczki. Pozwani ani w sprzeciwie od nakazu zapłaty ani w dalszej części postępowania nie kwestionowali faktu zawarcia umowy pożyczki, zaprzestania spłaty rat wynikających z harmonogramu, wysokości zadłużenia wobec powoda z tytułu umowy pożyczki. Pozwana A. C. nie podnosiła ponadto żadnych okoliczności wyłączających jej odpowiedzialność za zobowiązanie z tytułu umowy poręczenia pożyczki udzielonej R. C..

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że podstawę odpowiedzialności A. C. za zobowiązanie jej męża stanowi przepis art. 876 k.c. Skoro zobowiązania nie wykonał R. C., to powinna je wykonać A. C., jako poręczyciel, gdyż do tego się zobowiązała, przy czym zakres odpowiedzialności poręczyciela jest taki, jak zakres odpowiedzialności osoby, za którą poręczono (art. 879 § 1 k.c.), natomiast zgodnie z art. 881 k.c., odpowiedzialność poręczyciela jest w braku innego zastrzeżenia odpowiedzialnością solidarną. Oznacza to, że wierzyciel może dochodzić należności od pożyczkobiorcy i od poręczyciela, bądź tylko od jednego z nich.

Sąd wskazał, że zasługiwał na uwzględnienie wniosek pozwanych, zgłoszony na rozprawie, o rozłożenie zasądzonej na rzecz powoda należności na raty.

Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisu art. 320 k.p.c. i stwierdził, że nie tylko pożyczkobiorca czy poręczyciel, zaciągając zobowiązanie, mają obowiązek rozsądnie postępować i przewidywać skutki prawne swoich działań, starannie rozważyć decyzję przed zawarciem umowy. Taki obowiązek spoczywa też na kontrahencie umowy, który będąc podmiotem wyspecjalizowanym na rynku ma obowiązek szczegółowo analizować i sprawdzać sytuację materialną klientów, tak zwaną zdolność kredytową, aby nie narazić się na możliwość utraty pożyczonych środków. W niniejszej sprawie, skoro powód niewątpliwie znał sytuację materialną i osobistą pożyczkobiorcy i poręczyciela, to niewątpliwie mógł z dużą dozą prawdopodobieństwa, graniczącą z pewnością, stwierdzić, że pozwani nie mają możliwości wnoszenia miesięcznych rat z tytułu udzielonej im pożyczki w kwocie po 1053,40 zł. Pozwani poza tą ratą spłacali jeszcze kredyt hipoteczny w kwocie po 760 zł miesięcznie. Dochód pozwanych obejmował natomiast następujące kwoty:

- 1800 zł – wynagrodzenie ze stosunku pracy,

- 400zł – zasiłek wychowawczy i

- 650 zł – zasiłki rodzinne na dzieci.

Łącznie daje to kwotę 2850 zł, przy czym pozwana pobierała zasiłek wychowawczy tylko do grudnia 2012 roku. Same zobowiązania kredytowe łącznie wynosiły miesięcznie kwotę 1813,40 zł. W tej sytuacji na utrzymanie sześcioosobowej rodziny i pozostałe opłaty pozostawało pozwanym około 1000 zł. Jest pewne, że to raczej mało prawdopodobne, aby pozwanym udało się dotrzymać ustalonego umową harmonogramu spłaty pożyczki. Od samego początku było to nierealne. Powód zatem dokonał złej oceny zdolności kredytowej pozwanych i albo nie powinien był udzielać im w takiej sytuacji kredytu, albo, udzielając go, powinien był dostosować harmonogram spłaty do możliwości pozwanych. Pozwany mógł to zrobić także po wystąpieniu pierwszych trudności w spłacie. Jednak zdecydował się – do czego miał prawo – na wypowiedzenie umowy i postawienie całej pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności. Jest oczywiste, że pozwani i temu obowiązkowi nie podołają. W ocenie sądu, nie należy w tej sytuacji kierować się wyłącznie interesem powoda, który niewątpliwie zawinił, dokonując błędnej weryfikacji pozwanych, jako pożyczkobiorcy i poręczyciela. Stąd potrzeba rozłożenia świadczenia należnego powodowi na raty, przy czym raty zostały tak ustalone, aby pozwani mogli je w sposób realny spłacić, nie ryzykując utraty jedynego majątku jaki posiadają i który stanowi dom dla całej rodziny. Raty te zostały ustalone w łącznej liczbie 61, przy czym 59 rat w kwocie po 670 zł, rata 60 w kwocie 866,95 zł, zaś ostatnia 61 rata w kwocie stanowiącej koszty i odsetki umowne od należności głównej, to jest od kwoty 40396,95 zł za okres od 13 sierpnia 2013 roku do daty orzeczenia, to jest 26 czerwca 2014 roku. W ocenie sądu, taka spłata należności zabezpieczy słuszne interesy wierzyciela i dłużników, nie narażając ich przy tym na degradację społeczną.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd Rejonowy wskazał przepis art. 102 k.p.c., wyjaśniając, że szczególne okoliczności, które przemawiały za rozłożeniem świadczenia na raty, pozwalają też jedynie częściowo obciążyć pozwanych kosztami procesu, w tym przypadku do kwoty 505 zł, stanowiącej wartość opłaty sądowej.

*

Postanowieniem z dnia 25 lipca 2014 roku Sąd Rejonowy w Chełmie postanowił sprostować oczywistą omyłkę w wyroku tego Sądu z dnia 26 czerwca 2014 roku, w punkcie 2 w ten sposób, że w miejsce oznaczenia liczby rat – „57” wpisać liczbę „59” (k. 88).

*

Od wyroku z dnia 26 czerwca 2014 roku apelację wniósł powód, wskazując, że zaskarża wyrok „w części tj. w punkcie 1 w zakresie nie zasądzenia odsetek umownych po dniu 26.06.2014r., w punkcie 2. w zakresie orzeczenia o rozłożeniu zasądzonej kwoty na raty oraz w pkt 3 w przedmiocie orzeczenia o kosztach procesu, zarzucając naruszenie przepisów postępowania, a to:

1. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 320 k.p.c. przez ich błędną interpretację i na skutek tego przyjęcie, że w sprawie zachodzą przesłanki do rozłożenia przedmiotowego zadłużenia na 61 raty, gdy tymczasem pozwani nie są w stanie podołać orzeczonemu obowiązkowi spłaty ratalnej, a powódka nie może uzyskać spłaty należności w sposób zgodny z przyjętymi zasadami i to zarówno funkcjonującymi w ramach przepisów obowiązującego prawa, jak i w obrocie gospodarczym i handlowym.

2. art. 102 k.p.c. przez jego błędne zastosowanie w przedmiotowej sprawie”.

Powód wniósł o:

„1. zmianę pkt 1 wyroku przez zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 40.396,95 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP poczynając od dnia 13 sierpnia 201 3r. do dnia zapłaty;

2. uchylenie pkt. 2.

3. zmianę pkt 3wyroku poprzez zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powoda całości kosztów procesu;

4. zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego za II instancję wg norm przepisanych”

Powód wskazał dodatkowo, że „z ostrożności procesowej (…) zgłasza żądanie ewentualne i wnosi o:

1. zmianę pkt. 2. wyroku dodanie zastrzeżenia, że brak zapłaty którejkolwiek z orzeczonych rat skutkować będzie natychmiastową wymagalnością zasadzonej należności.

2. zmianę pkt 3 wyroku poprzez zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powoda całości kosztów procesu;

3. zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego za II. instancję wg norm przepisanych”2.

Powód wniósł również o dopuszczenie dowodu z dokumentów dołączonych do apelacji.

*

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powoda jest zasadna w całym zakresie zaskarżenia, chociaż nie wszystkie zawarte w niej zarzuty i wnioski są trafne.

Na wstępie należy wskazać, że prawidłowe są ustalenia Sądu pierwszej instancji dotyczące faktu zawarcia umowy pożyczki przez R. C. i treści tej umowy, faktu zawarcia umowy poręczenia przez A. C., faktu nieterminowego spłacania rat pożyczki przez R. C., wypowiedzenia umowy pożyczkobiorcy i zawiadomienia o tym poręczyciela.

Prawidłowe było również ustalenie dotyczące wysokości zadłużenia R. C. na chwilę wniesienia pozwu.

Prawidłowe są wprawdzie ustalenia dotyczące sytuacji osobistej i majątkowej pozwanych, wskazane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, jednak uznanie tych ustaleń za prawidłowe było możliwe wyłącznie dzięki temu, że powód w apelacji przyznał w tym zakresie fakty wynikające z twierdzeń pozwanych przytoczonych dopiero na rozprawie przed sądem pierwszej instancji.

÷

Sąd Okręgowy uwzględnił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z dokumentów dołączonych do apelacji, a mianowicie wniosku o przyznanie pożyczki, podpisanego przez R. C. (k. 119-123) oraz deklaracji poręczyciela, podpisanej przez A. C. (k. 124-126).

Potrzeba przeprowadzenia wskazanych wyżej dowodów pojawiła się niewątpliwie po wydaniu wyroku przez Sąd pierwszej instancji, a mianowicie w związku z ustaleniami tego Sądu, przedstawionymi w uzasadnieniu wyroku, co do braku właściwej oceny zdolności kredytowej pozwanych (pożyczkobiorcy i poręczyciela) przez powoda, jako podmiot udzielający pożyczki pieniężnej.

Sąd Rejonowy dokonał ustaleń w tym zakresie jedynie na podstawie wyjaśnień pozwanych złożonych na rozprawie. Zwrócić przy tym należy uwagę, że w sprzeciwach od nakazu zapłaty pozwani nie podnosili jakichkolwiek twierdzeń, które dotyczyłyby ich sytuacji osobistej i majątkowej w dacie zawarcia umowy pożyczki i umowy poręczenia, stanowiącej zabezpieczenie umowy pożyczki, w szczególności nie powoływali się na to, że podmiot udzielający pożyczki R. C. niewłaściwie ocenił zdolność kredytową pożyczkobiorcy i poręczyciela. Ciężar dowodu tego rodzaju okoliczności spoczywał przy tym na pozwanych, nie na powodzie.

Wyjaśnienia strony nie stanowią w ogóle dowodu w postępowaniu cywilnym. Wyjaśnienia takie mogą wprawdzie stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie cywilnej, ale tylko w ściśle określonych w Kodeksie postępowania cywilnego wypadkach.

Przepis art. 229 k.p.c. stanowi, że nie wymagają również dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości.

Przepis art. 230 k.p.c. stanowi, że gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane.

W rozpoznawanej sprawie nie mógł mieć zastosowania przepis art. 229 k.p.c., gdyż twierdzenia pozwanych, że (...) Kasa (...) w G. nie powinna udzielić pożyczki R. C. nie zostały przyznane przez powoda.

Co więcej w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji nie zostały przyznane przez powoda twierdzenia pozwanych dotyczące ich aktualnej sytuacji osobistej i majątkowej. Powód uczynił to dopiero w apelacji. Gdyby nie to stanowisko powoda zawarte w apelacji, to w rozpoznawanej sprawie brak byłoby proceduralnych podstaw do dokonania wskazanych w uzasadnieniu wyroku Sądu pierwszej instancji ustaleń dotyczących aktualnej (na chwilę orzekania) sytuacji majątkowej i osobistej pozwanych. Jedynie stanowisko powoda wyrażone w apelacji, z którego wynika, że przyznaje twierdzenia pozwanych dotyczące ich bieżącej sytuacji majątkowej i osobistej, pozwalają na przyjęcie, że ustalenia Sądu pierwszej instancji w tym zakresie są prawidłowe.

W rozpoznawanej sprawie nie zachodziły również podstawy faktyczne zastosowania przepisu art. 230 k.p.c. Wyniki rozprawy w dniu 12 czerwca 2014 roku nie pozwalały na uznanie za przyznane zarówno twierdzeń pozwanych dotyczących oceny zdolności kredytowej pożyczkobiorcy i poręczyciela przez pożyczkodawcę, jak i twierdzeń pozwanych dotyczących ich aktualnej (bieżącej) sytuacji osobistej i majątkowej. Jak już wyżej wyjaśniono, te ostatnie twierdzenia zostały przyznane przez powoda dopiero w apelacji.

Zwrócić należy również uwagę, że zgodnie z art. 503 § 1 zd. 2 k.p.c., już w sprzeciwach od nakazu zapłaty z dnia 4 grudnia 2013 roku pozwani powinni przedstawić wszystkie swoje twierdzenia co do okoliczności faktycznych i dowody na ich poparcie. Pozwani, zgłaszając nowe twierdzenia na rozprawie, nawet nie podjęli próby uprawdopodobnienia, że zachodziły w sprawie okoliczności, o których mowa w końcowej części przepisu art. 503 § 1 zd. 3 k.p.c., pozwalające na skuteczne przytoczenie nowych twierdzeń później niż w sprzeciwie od nakazu zapłaty.

Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd pierwszej instancji dokonywał ustaleń faktycznych jedynie na podstawie dokumentów. Tymczasem z żadnego z dokumentów, z których przeprowadził dowód Sąd pierwszej instancji, nie wynika ani jedna okoliczność związana z bieżącą sytuacją osobistą i majątkową pozwanych.

Z dokumentów dołączonych przez powoda do apelacji wynika natomiast, że pozwani nie poinformowali powoda o kredycie hipotecznym zaciągniętym w Banku (...) Spółce Akcyjnej, w szczególności o wysokości tego kredytu i okresie, na jaki został udzielony.

Pozwani podali przy tym nieprawdziwe dane dotyczące ilości osób pozostających w ich gospodarstwie domowym (2 osoby), wskazując, że na ich utrzymaniu nie ma innych osób, w szczególności małoletnich. Pozwana podała ponadto nieprawdziwe dane dotyczące zatrudnienia i wysokości dochodu. Pozwana w chwili zawarcia umowy pożyczki przebywała na urlopie wychowawczym i pobierała zasiłek wychowawczy w kwocie 400 zł, a zatrudniona była na podstawie umowy o pracę na czas określony do grudnia 2012 roku. Tymczasem w swoim oświadczeniu złożonym wobec pożyczkodawcy A. C. wskazała, że jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, a jej średni dochód netto z ostatnich trzech miesięcy wynosi 1896,99 zł miesięcznie.

Powyższe ustalenia nie dają podstaw do postawienia powodowi zarzutu, że przy udzielaniu R. C. pożyczki w sposób zawiniony nie ocenił prawidłowo sytuacji pożyczkobiorcy i poręczyciela w zakresie niezbędnym do prawidłowej oceny ekonomicznej zdolności tych osób do zaciągnięcia i spłacania pożyczki.

Powyższe ustalenia faktyczne nie uzasadniają zastosowania w rozpoznawanej sprawie przepisu art. 320 k.p.c. i rozłożenia zasądzonej należności na raty.

Wysokość aktualnych dochodów pozwanych i ich obecna sytuacja majątkowa nie dają podstaw do przyjęcia, że będą oni w stanie regulować terminowo należności wynikające z rozłożenia na raty dochodzonych przez powoda należności. Wysokość rat w zestawieniu ze aktualną sytuacją pozwanych, to jest wysokością ich dochodów i koniecznością spłacania kredytu hipotecznego, wskazuje, że sytuacja ta jest nawet trudniejsza niż w chwili zawarcia umowy pożyczki. Aktualna wysokość dochodów przypadająca na gospodarstwo domowe pozwanych, to kwota około 2450 zł (1800 zł + 650 zł). Raty kredytu hipotecznego wynoszą 760 zł miesięcznie. Miesięczne raty zasądzone w rozpoznawanej sprawie miały wynosić 670 zł miesięcznie, a więc po zapłaceniu rat pozwanym pozostawałaby na bieżące utrzymanie jedynie kwota 1020 zł, która nie wystarczy na miesięczne utrzymanie sześcioosobowej rodziny.

Biorąc z jednej strony pod uwagę ekonomiczną sytuację pozwanych, a z drugiej strony fakt, że uzyskali pożyczkę, podając częściowo nieprawdziwe dane dotyczące okoliczności istotnych z punktu widzenia udzielenia pożyczki, należy uznać, że nie zachodzi w rozpoznawanej sprawie szczególnie uzasadniony wypadek pozwalający na rozłożenie dochodzonego przez powoda świadczenia na raty.

÷

Uzasadniony jest zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 102 k.p.c. Powołany przepis stanowi, że w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

W rozpoznawanej sprawie wniesienie pozwu przez powoda było pośrednio uwarunkowane postępowaniem pozwanych, którzy nie tylko zaprzestali terminowego spłacania pożyczki, ale wprowadzili pożyczkodawcę w błąd co do okoliczności istotnych z punktu widzenia podjęcia decyzji o udzieleniu pożyczki.

Nie można zatem uznać, że w rozpoznawanej sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek pozwalający na nieobciążanie pozwanych kosztami procesu za pierwszą instancję.

÷

Mając na uwadze powyższe ustalenia, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok:

a) w punkcie 2 w ten sposób, że uchylił zawarte tam rozstrzygnięcie i zasądził solidarnie od R. C. i A. C. na rzecz (...)Kasy (...)z siedzibą w G. dodatkowo odsetki od kwoty 40396,95 zł za okres od dnia 27 czerwca 2014 roku do dnia zapłaty w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP w stosunku rocznym,

b) w punkcie 3 w ten sposób, zasądzoną solidarnie od R. C. i A. C. na rzecz (...) Kasy (...) z siedzibą w G. kwotę 505 zł tytułem zwrotu kosztów procesu podwyższył do kwoty 2922 zł.

Koszty procesu za pierwszą instancję zostały zasądzone na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Koszty te obejmują:

a) opłatę od pozwu – 505 zł (k. 2),

b) opłatę skarbową od pełnomocnictwa procesowego – 17 zł (k. 69),

c) wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powoda – 2400 zł, ustalone na podstawie § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 roku, poz. 490 – tekst jednolity).

÷

W związku z tym, że apelacja została uwzględniona w zakresie podstawowego wniosku o zmianę wyroku, nie ma potrzeby szczegółowego rozważania wniosku zmianę tego wyroku, zgłoszonego jako wniosek ewentualny. Należy jednak podkreślić, że brak jest w ogóle podstawy prawnej takiego rozłożenia świadczenia na raty, w którym brak zapłaty w terminie którejkolwiek z rat skutkować mógłby wymagalnością pozostałych (późniejszych) rat świadczenia rozłożonego w wyroku na raty.

*

Na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził solidarnie od R. C. i A. C. na rzecz (...) Kasy (...) z siedzibą w G. kwotę 1208,40 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

W związku z tym, że apelacja powoda została uwzględniona w całości, pozwani są stroną przegrywającą sprawę w całości w postępowaniu odwoławczym. Powinni zatem zwrócić powodowi poniesione w tym postępowaniu koszty. Koszty te obejmują opłatę od apelacji, wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powoda, obliczone na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, oraz koszty opłat pocztowych za przesłanie przesyłek poleconych w postępowaniu odwoławczym (k. 84, 104, 112, 141).

*

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych wyżej przepisów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

1 W tym miejscu w uzasadnieniu wyroku znajduje się oczywista omyłka dotycząca oznaczenia dłużnika – chodzi o pozwanego, a nie o powoda.

2 Przytoczono dosłowne brzmienie zarzutów i wniosków apelacyjnych oraz sformułowania określonego zakres zaskarżenia wyroku, z zachowaniem zastosowanej przez powoda pisowni i interpunkcji, a ściślej – z brakami w tym zakresie.