Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 kwietnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Ewa Cyran

Sędziowie: SSA Katarzyna Wołoszczak

SSA Wiesława Stachowiak /spr./

Protokolant: insp.ds. biurowości Beata Tonak

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2015 r. w Poznaniu

sprawy A. P. działającej jako kurator K. P. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. W..

o datę przyznania renty rodzinnej

na skutek apelacji A. P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 18 marca 2014 r. sygn. akt VII U 6318/13

zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego i przyznaje K. P. (1) prawo do renty rodzinnej od dnia 1 października 2010 r. do dnia 31 sierpnia 2016 r.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., decyzją z 15 listopada 2013 roku o znaku (...), skierowaną do A. P., będącej kuratorem osoby częściowo ubezwłasnowolnionej K. P. (1) , po rozpoznaniu wniosku z 26 czerwca 2013 roku, wobec orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS całkowitej niezdolności do pracy K. P. (1), przeliczył dla niego rentę rodzinną od 1 czerwca 2013 roku do 31 sierpnia 2016 roku.

A. P., działając jako kurator K. P. (1), złożyła odwołanie od decyzji, domagając się wypłaty zaległej renty rodzinnej za okres od czerwca 2010 roku do czerwca 2013 roku.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu wyrokiem z 18 marca 2014 roku w sprawie VII U. 6318/13 oddalił odwołanie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

11 kwietnia 2008 roku zmarł T. P., mąż odwołującej oraz ojciec K. P. (1).

28 kwietnia 2008 roku K. P. (1) osobiście złożył wniosek rentę rodzinną.

U K. P. (1) (ur. (...)) rozpoznawano m.in. upośledzenie umysłowe stopnia lekkiego, osobowość typu borderline; ma on wykształcenie podstawowe specjalne.

Pismem z 16 lipca 2008 roku skierowanym do organu rentowego K. P. (1) wniósł o wstrzymanie wypłaty renty na stałe, wskazując, że ma zamiar podjąć pracę, a nadto jest zdrowy i w pełni sił.

Decyzją z 5 sierpnia 2008 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał K. P. (1) prawo do renty rodzinnej od 11 kwietnia 2008 roku, tj. od dnia śmierci ojca.

Decyzją z 7 sierpnia 2008 roku pozwany ustalił uprawnienie do świadczeń K. P. (1) w zbiegu z renta socjalną. Pozwany wskazał w treści decyzji, że wysokość renty socjalnej pobieranej w zbiegu to 534,48 zł.

16 marca 2009 roku K. P. (1) złożył wniosek o wstrzymanie wypłaty renty.

Decyzją z 17 marca 2009 roku ZUS wstrzymał wypłatę renty rodzinnej od 16 marca 2009 roku.

Decyzją z 13 maja 2009 roku, skierowaną do matki K. P. (1) - A. P., pozwany, po rozpoznaniu wniosku z 4 maja 2009 roku, przeliczył rentę rodzinną dla K. P. (1) w okresie od 1 czerwca 2009 roku do 30 czerwca 2010 roku.

K. P. (1) pobierał rentę rodzinną i rentę socjalną do 31 marca 2010 roku, tj. do dnia kiedy wypłatę świadczenia wstrzymano na jego wniosek.

Sąd Rejonowy w Gostyniu postanowieniem z 9 października 2012 roku, w sprawie III RNs 133/12 z urzędu ustanowił kuratelę nad częściowo ubezwłasnowolnionym K. P. (1) i powołał na kuratora ubezwłasnowolnionego jego matkę - A. P.. Sąd Rejonowy w Lesznie Wydział Zamiejscowy Rodzinny w Gostyniu postanowieniem z 21 maja 2013 roku w sprawie IX RNs 69/13 zezwolił A. P. na dokonanie czynności prawnej w imieniu częściowo ubezwłasnowolnionego K. P. (1), polegającej na wystąpieniu z wnioskiem do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ustalenie prawa do renty rodzinnej należnej ubezwłasnowolnionemu K. P. (1) i odbiorze tych świadczeń rentowych.

Decyzją z 19 kwietnia 2013 roku pozwany podjął wypłatę renty socjalnej dla K. P. (1) od 1 maja 2013 roku.

Wnioskiem z 26 czerwca 2013 roku kurator K. P. (1) - A. P. wniosła o wznowienie wypłaty renty rodzinnej dla syna załączając odpis postanowienia z 21 maja 2013 roku w sprawie. IX RNs 69/13 Sądu Rejonowego w Lesznie o zezwoleniu jej na dokonanie czynności prawnej w imieniu częściowo ubezwłasnowolnionego K. P. (1).

Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z 19 sierpnia 2013 roku stwierdzono, że K. P. (1) jest osobą całkowicie niezdolną do pracy do 31 sierpnia 2016 roku.

Decyzją z 15 listopada 2013 roku, adresowaną do A. P., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. przyznał rentę socjalną uprawnionemu K. P. (1), wyjaśniając, że Powiatowo - Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania Niepełnosprawności stwierdził, że K. P. (1) jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym na stałe. ZUS wskazał, że renta socjalna przysługuje na stałe.

Jednocześnie wobec orzeczenia przez Lekarza Orzecznika ZUS całkowitej niezdolności do pracy pozwany wydał 15 listopada 2013 roku zaskarżoną decyzję, którą przeliczył od 1 czerwca 2013 roku, tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku, do 31 sierpnia 2016 roku rentę rodzinną dla K. P. (1).

Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie podlegało oddaleniu ze względu na brak legitymacji czynnej A. P. do jego wniesienia i prowadzenia procesu w imieniu K. P. (1), osoby częściowo ubezwłasnowolnionej.

Sąd I instancji powołał regulacje dotyczące osoby ubezwłasnowolnionej częściowo, jaką jest K. P. (1). Ubezwłasnowolniony częściowo ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych (art. 15 k.c.). Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę (art. 16 § 2 k.c.); pełniący ją kurator jest powołany do reprezentowania tej osoby i zarządu jej majątkiem tylko wtedy, gdy sąd opiekuńczy tak postanowi (art. 181 k.r.o.).

Powyższe, jak wskazał Sąd Okręgowy, odnosi się do szeregu czynności prawnych prawa materialnego (np. zawarcia umowy w drobnych sprawach życia codziennego), jednakże nie rozwiązuje kwestii możliwości wniesienia odwołania do sądu przez taką osobę (jest to czynność prawna prawa procesowego).

W ocenie Sądu I instancji, wykładnia art. 66 k.p.c. w zw. z art. 65 § 2 k.p.c. prowadzi do wniosku, że zdolności procesowej nie posiada nie tylko osoba pozbawiona całkowicie zdolności do czynności prawnych, ale także osoba ograniczona w tej zdolności w sprawach wynikających z tych czynności prawnych, których osoba ta nie mogłaby dokonywać samodzielnie. Z ustawowych uregulowań wynika, że są dwie postaci kurateli dla osoby częściowo ubezwłasnowolnionej, a mianowicie:

1) gdy kurator nie jest uprawniony do reprezentowania i do zarządu jej majątkiem - z treści art. 181 § 1 k.r.o. wynika, że jest to reguła,

2) gdy sąd opiekuńczy poszerzy zakres uprawnień kuratora do reprezentowania osoby poddanej kurateli i zarządu jej majątkiem.

Ta druga postać kurateli jest celowa, gdy z okoliczności konkretnej sprawy wynika, że osoba, dla której ustanowiono kuratora, będzie miała trudności w realizowaniu swoich spraw życiowych.

Nadto Sąd Okręgowy wskazał, że podziela pogląd, zgodnie z którym w drodze argumentu a minori ad maius należy uznać, że możliwe są sytuacje pośrednie, w razie wystąpienia których sąd opiekuńczy skorzysta z możliwości przewidzianej w art. 181 § 1 tylko częściowo, np. przyznaje kuratorowi tylko prawo zarządu majątkiem ubezwłasnowolnionego częściowo i prawo reprezentowania w sprawach związanych z tym zarządem. Poszerzenie zakresu kurateli przez sąd opiekuńczy może nastąpić również w okresie późniejszym, gdy kurator już wykonuje swoje obowiązki, a zaistnieje taka potrzeba.

W dalszej kolejności Sąd I instancji wskazał, że Sąd Rejonowy w Gostyniu prawomocnym postanowieniem z 9 października 2012 roku, w sprawie III RNs 133/12 ustanowił kuratelę nad częściowo ubezwłasnowolnionym K. P. (1) i powołał na kuratora ubezwłasnowolnionego A. P.. W powyższym postanowieniu brak jest jednak informacji o poszerzeniu zakresu uprawnień kuratora do reprezentowania osoby poddanej kurateli, a Sąd Okręgowy nie jest upoważniony do przyjęcia, że intencją sądu opiekuńczego było poszerzenie uprawnień kuratora.

Okoliczność, że pozwany skierował zaskarżoną decyzję do A. P. nie oznacza jeszcze, że ma ona jako kurator, legitymację czynną do wniesienia odwołania w niniejszej sprawie. Z odpisu postanowienia z 21 maja 2013 roku w sprawie IX RNs 69/13 Sądu Rejonowego w Lesznie Zamiejscowego Wydziału Rodzinny z/s w Gostyniu o zezwoleniu wnioskodawczyni A. P. na dokonanie czynności prawnej w imieniu częściowo ubezwłasnowolnionego K. P. (1), wynika jedynie jej uprawnienie do wystąpienia z wnioskiem do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ustalenie prawa do renty rodzinnej należnej ubezwłasnowolnionemu K. P. (1) i odbiorze tych świadczeń rentowych. Nadto żądanie objęte wnioskiem zostało przyznane przez organ rentowy, a sam K. P. (1) nie zgadza się na prowadzenie niniejszej sprawy. Do zakończenia postępowania sądowego odwołująca nie dysponowała żadnym nowym zezwoleniem sądu opiekuńczego o poszerzeniu jej uprawnień jako kuratora.

Dodatkowo Sąd Okręgowy zaznaczył, że dopiero uprawomocnienie się w/w postanowienia z 9 października 2012 roku w sprawie III RNs 133/12 umożliwiło odwołującej skutecznie wystąpić do ZUS z wnioskiem o dalszą rentę rodzinną na rzecz osoby częściowo ubezwłasnowolnionej, której sytuacja procesowa, jak opisano powyżej, całkowicie różni się od sytuacji prawnej osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej, nieposiadającej zdolności prawnej i procesowej.

Powyższe skutkowało oddaleniem odwołania, jednakże, wyjątkowo, bez merytorycznego rozpoznania zasadności powództwa. Sąd I instancji powołał także wyrok Sądu Najwyższego z 4 lutego 1999 roku w sprawie II CKN 173/98, w którym stwierdzono, że legitymacja czynna jest problemem prawa materialnego. Brak legitymacji czynnej, jako zarzut z zakresu prawa materialnego, prowadzi nie do odrzucenia pozwu, lecz do oddalenia powództwa.

Sąd I instancji wskazał także, że z treści zaskarżonej decyzji wynika, iż renta rodzinna została przyznana K. P. (1) od pierwszego dnia miesiąca złożonego wniosku z 26 czerwca 2013 roku, co jest zgodne z art. 129 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Reguła ustanowiona w/w przepisie wyklucza możliwość wstecznego wypłacania świadczeń, tj. za okres po nabyciu prawa, a przed złożeniem wniosku.

Odwołująca wniosła apelację, zaskarżając wyrok w całości.

Apelująca domagała się wypłaty należnej synowi renty rodzinnej podnosząc w uzasadnieniu argumenty jak w odwołaniu od zaskarżonej decyzji ZUS.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd I instancji nie rozpoznał zasadności odwołania - nie skontrolował zgodności z prawem zaskarżonej decyzji, uznając, że A. P. nie ma legitymacji czynnej do wystąpienia z powództwem.

Sąd II instancji nie podzielił argumentacji przedstawionej przez Sąd Okręgowy w powyższym zakresie.

Treść uzasadnienia wyroku wskazuje, że Sąd Okręgowy formułując ostateczny wniosek, rozstrzygające i zasadnicze znaczenie przyznał regulacji z art. 181 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którą kurator osoby ubezwłasnowolnionej częściowo jest powołany do jej reprezentowania i do zarządu jej majątkiem tylko wtedy, gdy sąd opiekuńczy tak postanowi.

Tymczasem dla prawidłowej oceny tego, czy A. P. ma legitymację czynną w postępowaniu, pierwszorzędne znaczenie mają normy kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 16 § k..c, osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw (§1 ).

Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę (§ 2).

W art. 17 k.c. prawodawca postanowił, że z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego.

Ważność umowy, która została zawarta przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zależy od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela (art. 18 § 1 k.c.).

Stosownie do art. 19 k..c, jeżeli osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych dokonała sama jednostronnej czynności prawnej, do której ustawa wymaga zgody przedstawiciela ustawowego, czynność jest nieważna.

Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może na mocy art. 20 i 21 k.c. bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego i rozporządzać swoim zarobkiem, chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów inaczej postanowi.

Kodeks postępowania cywilnego art. 65 § 1 stanowi, że zdolność do czynności procesowych (zdolność procesową) mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 64 § 1 ¹ .

Osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność procesową w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie (§ 2).

Zgodnie z art. 66 k.p.c., osoba fizyczna niemająca zdolności procesowej może podejmować czynności procesowe tylko przez swego przedstawiciela ustawowego.

Co istotne, Sąd I instancji słusznie skonstatował, że wykładania art. 66 k.p.c. w zw. z art. 65 §2 k.p.c. prowadzi do wniosku, że zdolności procesowej nie posiada nie tylko osoba pozbawiona całkowicie zdolności do czynności prawnych, ale także osoba ograniczona w tej zdolności w sprawach wynikających z tych czynności prawnych, których osoba ta nie mogłaby dokonywać samodzielnie.

Błędnie jednak Sąd I instancji przyjął, że o legitymacji procesowej kuratora przesądza reguła z art. 181 k.r.o.

Rozstrzygające znaczenie ma bowiem ocena tego, czy czynność prawna dotycząca ubezwłasnowolnionego, w związku z którą ma toczyć się postępowanie sądowe, należy do czynności określonych w art. 17 k.c., czy też do czynności określonych w art. 20 – 22 k.c.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z 30 września 1977 roku w sprawie III CRN. 132/77 wskazał, że kurator osoby częściowo ubezwłasnowolnionej jest powołany do wyrażenia zgody na zaciągnięcie przez nią zobowiązań lub rozporządzenia swoim prawem (art. 17 k.c.) również w tym wypadku, gdy postanowienie sądu opiekuńczego nie zawiera uprawnienia kuratora do reprezentowania osoby częściowo ubezwłasnowolnionej i do zarządzania jej majątkiem (art. 181 § 1 k.r.o.).

W uzasadnieniu w/w wyroku Sąd Najwyższy wskazał także, że zgodnie z art. 63 § 2 k.p.c. osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność procesową w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie. Prawo procesowe odsyła więc do przepisów prawa cywilnego ocenę, jakich czynności prawnych może dokonywać samodzielnie osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych i od tej oceny uzależnia jej zdolność procesową. Z art. 17 k.c. wynika z kolei, że osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych nie może ważnie zaciągać zobowiązań lub rozporządzać swoim prawem bez zgody swego przedstawiciela ustawowego.

W sytuacji, gdy kurator osoby częściowo ubezwłasnowolnionej został powołany w myśl art. 181 § 1 k.r.o. przez sąd opiekuńczy do reprezentowania tej osoby i zarządzania jej majątkiem, nie budzi wątpliwości, że zarówno wyrażenie zgody na dokonanie czynności przewidzianych w art. 17 k.c, jak i reprezentowanie osoby częściowo ubezwłasnowolnionej w postępowaniu sądowym należy zgodnie z art. 66 k.p.c. do kuratora.

W ocenie Sądu Najwyższego, okoliczność, że sąd opiekuńczy nie przyznał kuratorowi osoby częściowo ubezwłasnowolnionej uprawnień przewidzianych w art. 181 § 1 k.r.o., oznacza, że kurator nie może zarządzać majątkiem osoby częściowo ubezwłasnowolnionej ani nie może jej reprezentować we wszystkich dokonywanych przez nią czynnościach prawnych. Nie oznacza to jednak pozbawienia kuratora tych uprawnień, które wynikają z wyraźnych przepisów prawa cywilnego, a do nich należy wyrażenie zgody, stosownie do art. 17 k.c., na zaciąganie przez osobę częściowo ubezwłasnowolnioną zobowiązań lub rozporządzenie przez nią swoim prawem.

Zajęcie innego stanowiska prowadziłoby do sytuacji, że z jednej strony częściowo ubezwłasnowolniony nie mógłby samodzielnie zaciągać zobowiązań lub rozporządzać swoim prawem, z drugiej zaś strony nie byłoby osoby, która mogłaby na te czynności wyrazić zgodę. Każdorazowe ubieganie się w sądzie opiekuńczym o umocowanie kuratora do wyrażenia takiej zgody, niezależnie od trudności natury praktycznej, nie znalazłoby wyraźnego oparcia w przepisach prawa.

Sąd Najwyższy wskazał ponadto, że wykładania art. 66 k.p.c. w związku z art. 65 § 2 k.p.c. prowadzi do wniosku, że zdolności procesowej nie posiada nie tylko osoba pozbawiona całkowicie zdolności do czynności prawnych, ale także osoba ograniczona w tej zdolności w sprawach wynikających z czynności prawnych, których osoba ta nie mogłaby dokonywać samodzielnie. Odmienne jednak niż Sąd I instancji, Sąd Najwyższy uznał, że w tym zakresie przedstawicielem ustawowym osoby częściowo ubezwłasnowolnionej jest jej kurator ustanowiony zgodnie z art. 16 § 2 k.c., któremu nie jest w tym celu potrzebne szczególne upoważnienie sądu opiekuńczego.

Niepodobna przyjąć, że w wypadku częściowego ubezwłasnowolnienia istnieje luka w prawie, polegająca na tym, że chociaż osoba częściowo ubezwłasnowolniona powinna być w pewnych sytuacjach reprezentowana przez swego przedstawiciela, osoby tego przedstawiciela brak. Przeciwnie, należy przyjąć, że w tym zakresie przedstawicielem ustawowym osoby częściowo ubezwłasnowolnionej jest jej kurator ustanowiony zgodnie z art. 16 § 2 k.c. i że nie jest mu w tym celu potrzebne szczególne upoważnienie sądu opiekuńczego. Przepis art. 181 § 1 k.r.o. przewidujący, że sąd opiekuńczy może upoważnić kuratora do reprezentowania osoby częściowo ubezwłasnowolnionej i do zarządzania jej majątkiem, oznacza tylko możliwość rozszerzenia uprawnień kuratora poza ramy przedstawicielstwa wynikającego z innych przepisów prawa, nie może zaś być interpretowany w tym sensie, że kurator, któremu sąd opiekuńczy nie przyznał uprawnień przewidzianych w art. 181 § 1 k.r.o., nie może być przedstawicielem osoby częściowo ubezwłasnowolnionej nawet w tym zakresie, który wynika z przepisów prawa cywilnego materialnego i formalnego.

Zaskarżona decyzja dotyczy zakresu uprawnienia K. P. (1) do świadczenia rentowego. Odwołująca dążyła do ustalenia, że przysługuje ono K. P. (1) w znacznie szerszym zakresie niż przyjął organ rentowy.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, nalazło przyjąć, że chodzi o szeroko rozumiane rozporządzanie prawem i A. P. ma zdolność procesową jako kurator ubezwłasnowolnionego częściowo K. P. (1).

Odwołanie odwołującej zasługiwało na uwzględnienie.

Organ rentowy uzasadnił zaskarżoną decyzję, ma mocy której przeliczył rentę rodzinną dla ubezpieczonego K. P. (1) od 1 czerwca 2013 roku, uregulowaniem z art. 129 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepis ten stanowi, że świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych podniósł, że odwołująca wielokrotnie zwracała się w mieniu syna o podjęcie wypłaty wstrzymanej renty, ale jej wnioski nie były pozytywnie rozpatrywane. Organ wskazał, że odwołująca nie była stroną postępowania, nie była ustanowiona pełnomocnikiem syna i nie legitymowała się żadnym innym tytułem prawnym do reprezentowania jego interesów. W ocenie pozwanego, dopiero postanowienie Sądu Rejonowego w Lesznie Zamiejscowego Wydziału Rodzinnego w Gostyniu z 21 maja 2013 roku dało A. P. możliwość skutecznego zgłoszenia wniosku o rentę rodzinną.

Stanowisko pozwanego jest nieuprawnione.

W ocenie Sądu II instancji, w okolicznościach niniejszej sprawy, organ rentowy powinien był uznać, że odwołująca zgłosiła wniosek o rentę rodzinna dla syna ustnie 10 października 2010 roku. Wówczas odwołująca zgłosiła się u pozwanego, na którą to okoliczność spisano protokół (k. 173 akt ZUS). Z treści protokoły wynika, że A. P. domagała się przyznania prawa do renty synowi i m.in. zobowiązała się do przekazania organowi rentowemu informacji w przedmiocie ustalenia opiekuna prawnego dla K. P. (1).

Istotnym jest zdaniem Sądu Apelacyjnego, że pozwany był w posiadaniu obszernej dokumentacji dotyczącej ubezpieczonego, na podstawie której miał podstawy choćby domniemywać, że opieka nad nim, nie przesadzając jej zakresu, jest konieczna. W takiej sytuacji zasadnym było przyjecie wniosku odwołującej i zawieszenie postępowania do czasu uregulowania na drodze sądowej kwestii opieki nad synem skarżącej.

Powyższe uzasadnia treść dodanego do ustawy o emeryturach i rentach z FUS, z mocą obowiązującą od 1 maja 2011 roku, art. 136b ustawy emerytalnej, który stanowi, że jeżeli z akt sprawy wynika konieczność ustanowienia dla osoby uprawnionej do emerytury lub renty opiekuna prawnego, do czasu jego ustanowienia świadczenia mogą być wypłacane osobie sprawującej faktyczną opiekę nad emerytem lub rencistą, po uprzednim pouczeniu o konieczności poinformowania organu rentowego o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczenia albo wstrzymanie wypłaty świadczenia w całości lub w części oraz o obowiązku zwrotu świadczenia przez tę osobę, w przypadku gdy zostało pobrane nienależnie (ust. 1).

Świadczenie jest wypłacane osobie sprawującej faktyczną opiekę nad emerytem lub rencistą na podstawie oświadczenia o sprawowaniu tej opieki, potwierdzonego przez organ, który z racji wykonywanych zadań posiada informacje dotyczące sprawowania tej opieki (ust. 2).

W chwili składania przez odwołującą wniosku przepis powyższy nie obowiązywał jednakże jego wprowadzenie prze prawodawcę, świadczy o tym, że sytuacje takie jak w niniejszej sprawie nie są sporadyczne i organ rentowy nie powinien pomijać przy rozstrzyganiu informacji na temat ubezpieczonych, którymi dysponuje.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego i przyznał K. P. (1) prawo do renty rodzinnej od 1 października 2010 roku do 31 sierpnia 2016 roku. W okresie poprzedzającym datę przyznania świadczenia (czerwiec 2010 – wrzesień 2010) oddalenie odwołania było zasadne.