Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód – Gmina B. wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego – J. G. kwoty 182.800,04 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lipca 2014 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Uzasadniając powództwo powód wskazał, że pozwany wykonał na jego rzecz termomodernizację budynku użyteczności publicznej - (...) przy ul. (...) w B.. W zakres umowy, zgodnie z przedmiotem zamówienia, wchodziło m.in. wykonanie izolacji termicznej ścian i dachu, w tym pokrycie dachów papą termozgrzewalną, demontaż istniejących i montaż nowych wpustów dachowych na wewnętrznych rurach spustowych kanalizacji deszczowej, obróbki blacharskie (pkt 3 i pkt 5.1 przedmiotu zamówienia).

W niedługim czasie po odbiorze robót okazało się, że zostały one częściowo wykonane wadliwie, na skutek czego dach Hali (...)Widowiskowej przeciekał. Przedstawiciele powoda wielokrotnie zgłaszali te wady pozwanemu, który zobowiązywał się do ich usunięcia, przy czym działania te były nieskuteczne i przecieki dachu nadal występowały.

Wbrew twierdzeniom pozwanego przyczyną przecieków nie były zanieczyszczone odpadami organicznymi rynny i rury spustowe, lecz wadliwe wykonanie przez niego pokrycia dachowego, co zostało wskazane w protokołach kontroli stanu sprawności technicznej i wartości użytkowej obiektu przez osobę legitymującą się stosownymi uprawnieniami budowlanymi.

W odpowiedzi na pismo powoda z dnia 08.07.2013r. zgłaszające po raz kolejny zalanie pomieszczeń w budynkach Szkoły Podstawowej Nr (...) w B. i (...) pozwany w piśmie z dnia 16.07.2013r. oświadczył, że nie usunie zgłoszonej usterki, bowiem upłynął już okres gwarancji przewidziany umową. W odpowiedzi na powyższe pismo powód zlecił sporządzenie ekspertyzy z 28.04.2014r., z której wynikało, że główną przyczyną występujących przecieków czy wręcz zalań pomieszczeń Szkoły Podstawowej Nr (...) w B. oraz (...) było wadliwe wykonanie pokrycia dachu przez pozwanego. Ze sporządzonego przez rzeczoznawcę kosztorysu wynikało, że wartość robót związanych z usunięciem usterek wynosiła 182.880,04 zł i tej kwoty powód dochodził pozwem. Pismem z dnia 16.06.2014r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 182.800, 04 zł, a następnie pismem z dnia 23.06.2014r. przesłał pozwanemu ekspertyzę. Pełnomocnik pozwanego w piśmie z dnia
17 lipca 2014r. odmówił zaspokojenia roszczeń powoda.

W ocenie powoda nie budzi wątpliwości, że pozwany z własnej winy nienależycie wykonał umowę (...) (...)-122/07, a zatem stosownie do treści art. 471 k.c. jest obowiązany do naprawienia szkody stanowiącej równowartość kosztów remontu dachu budynku (...) w B.. Z tej odpowiedzialności nie zwalnia pozwanego okoliczność, że wygasły już roszczenia z tytułu rękojmi za wady i gwarancji wobec niego, co zostało już przesądzone w orzecznictwie (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30.01.1970r. III CZP 102/09, opublikowana w OSNCP Nr 10/1970, poz. 176).

W odpowiedzi na pozew pozwany podniósł w pierwszej kolejności zarzut przedawnienia roszczenia. Jednocześnie zakwestionował roszczenie powoda zarówno co do zasady jak i wysokości i wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Umowa o roboty budowlane będąca podstawą stosunku zobowiązaniowego, którego powód wywodził zasadność swojego roszczenia została zawarta dnia 3 października 2007 r. Jej realizacja nastąpiła natomiast dnia 29 kwietnia 2008 r., co potwierdza protokół odbioru robót. Ponadto wykonanie umowy potwierdzał dodatkowo protokół z dnia 09, 12 i 14 maja 2008 r., który potwierdzał usunięcie usterek i niedoróbek, co miało nastąpić do dnia 09 maja 2008 r.
W konsekwencji powyższa data (tj. najpóźniej dzień 14 maja 2008 r.) winna zostać uznana za początek wymagalności roszczenia zgłoszonego w pozwie, a w efekcie początek biegu terminu jego przedawnienia.

Sprawa o wykonanie umowy o roboty budowlane, zawartej w ramach realizacji zadań własnych gminy w zakresie edukacji publicznej, kultury i rekreacji, jest sprawą gospodarczą w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych. Uznać zatem należało, że zastosowanie mieć powinien 3 letni termin przedawnienia określony w art. 118 kc, który upłynął 14 maja 2011 r.

Niezależnie od powyższych okoliczności pozwany uznał roszczenie powoda za całkowicie bezzasadne, bowiem pozwany wykonał zobowiązanie w sposób właściwy,
a w efekcie nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności za okoliczności wskazane w pozwie.

Po pierwsze powołał się na treść protokołu odbioru robót z dnia 29 kwietnia 2014 r. potwierdzającego, że w tym dniu komisja (w skład której wchodził przedstawiciel powoda - inspektor nadzoru M. Ś.) zaakceptowała wykonanie robót przez pozwanego, które zostały uznane za wykonane w sposób zgodny z dokumentacją techniczną. Pozwany usunął zgłoszone drobne usterki we skazanym terminie, co potwierdza protokół odbioru robót z dnia 09, 12 i 14 maja 2008 r.

Pozwany podniósł, że przedmiot świadczenia pozwanego swoim zakresem nie obejmował:

a)  (...)

b)  (...)

c)  (...)

wobec powyższego żądanie wykonania wymienionych prac nie znajdowało odzwierciedlenia w zakresie świadczenia do jakiego zobowiązany był pozwany zgodnie łączącą strony umową.

Odnosząc się do przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwany podniósł, że w przedmiotowej sprawie takowa szkoda po stronie powoda w ogóle nie wystąpiła. W pozwie powód nie wskazał na czym poniesiona szkoda miała polegać. Za wskazanie wysokości i rozmiarów szkody nie może być uznane wskazanie jedynie kosztów remontu dachu (którego prawidłowość co do zakresu i kosztów pozwany kwestionuje), które wynikają wyłącznie kwestionowanej przez pozwanego ekspertyzy technicznej, w sytuacji gdy koszty te nie zostały przez powoda poniesione.

Pozwany w całości zakwestionował podaną przez powoda wysokość szkody, którą wyliczono na podstawie załączonego do pozwu kosztorysu, który w sposób istotny zawyża wartość określonych w nim robót, a także zawiera roboty, które nie były przedmiotem umowy pomiędzy stronami, w szczególności - obejmujące większą część kwoty określonej kosztorysie - prace związane z pokryciem dachu dwoma warstwami papy oraz wykonaniem izolacji z pyt styropianowych. Powód zrezygnował z tego rozwiązania znajdującego się w projekcie na etapie realizacji umowy i zdecydował się na pokrycie dachu jedną warstwą papy. Nadto ujęcie w kosztorysie dołączonym do ekspertyzy ponownego docieplenia dachu styropianem gr 10 cm uznał za nadużycie ze strony powoda, gdyż powód nie zgłaszał wcześniej kłopotów związanych z izolacją termiczną, a była ona wykonana zgodnie z dokumentacją.

W ocenie pozwanego przyczyną zalewania hali były zaniedbania po stronie powoda, zatem nie miały one jakiegokolwiek związku z działaniami pozwanego związanymi z realizacją umowy.

Pozwany wskazał, że sygnalizował powodowi konieczność wykonania dodatkowych prac remontowych, nieobjętych zakresem łączącej strony umowy, a także na konieczność częstszego czyszczenia odpływów rur spustowych. Powód ignorował te wskazania, narażając się na ryzyko związane z przeciekaniem dachu. Według pozwanego, zanieczyszczenia odpływów oraz nieszczelność wewnętrznej instalacji były jedynymi z przyczyn powstania szkody wskazanej w pozwie. Ponadto, jak wynikało z ekspertyzy technicznej sporządzonej na zlecenie powoda, jedną z przyczyn pogarszającego się stanu technicznego dachu, była bardzo niska jakość dokumentacji projektowo-kosztorysowej. Pozwany wykonywał prace zgodnie z projektem oraz zaleceniami powoda. Powód zaś wielokrotnie podejmował działania mające na celu obniżenie kosztów, co w znaczący sposób wpływa na trwałość wykonanych prac.

Powód w odpowiedzi na zarzuty pozwanego uznał je za bezzasadne.

Odnosząc się do zarzutu przedawnienia wskazał, że w sprawie nie miał zastosowania trzyletni termin przedawnienia właściwy dla roszczeń związanych z działalnością gospodarczą. Do zadań powodowej gminy należy wykonywanie remontów obiektów szkolnych, które to zadania wchodzą w zakres pojęcia „prowadzenia szkoły”, co nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 83a ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Tym samym roszczenia związane z prowadzeniem szkoły, w tym z wykonywaniem remontów obiektów szkolnych i zadań inwestycyjnych w tym zakresie nie są roszczeniami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 118 kc in fine. Ulegają one przedawnieniu według zasad ogólnych, tj. z upływem dziesięciu lat od dnia wymagalności.

Powód kwestionował jakoby pozwany należycie wykonał roboty objęte umową i powołał dowód z opinii biegłego sądowego z dziedziny budownictwa na okoliczność ustalenia przyczyn przeciekania dachu (...) (...)Widowiskowej w B.. Wobec faktu kwestionowania istnienia szkody wskazał, że stanowi ją koszt prawidłowego wykonania pokrycia dachowego niezależnie od tego czy szkoda ta została już przez poszkodowanego usunięta i czy poniesiono koszty. Wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z dziedziny budownictwa w celu określenia wysokości kosztów prawidłowego, tj. zgodnego z umową, projektem budowlanym i specyfikacją techniczną wykonania (...) w B.. Z uwagi na sporną między stronami kwestię przyczyn przecieków dachu poparł wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego na okoliczność ustalenia przyczyn zalewania hali sportowej. Wniósł również o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego na okoliczność oceny, czy dokumentacja projektowo-kosztorysowa dotycząca pokrycia dachu (...) (...) (...) w B. zawierała błędy lub uchybienia, skutkujące późniejszym przeciekaniem dachu i czy pozwany mógł te błędy lub uchybienia wykryć przy zachowaniu należytej staranności.

Strony podtrzymały swoje stanowiska na rozprawie.

Sąd ustalił co następuje:

Strony zawarły w dniu 16.10.2007 r. umowę (...) (...)-122/07, na mocy której pozwany przyjął do wykonania roboty budowlane polegające na wykonaniu termoizolacji budynku użyteczności publicznej – (...) w B.. Zgodnie z przedmiotem zamówienia, stanowiącym załącznik nr 1 do umowy zakresem prac objęte było m.in. wykonanie izolacji termicznej ścian i dachu w tym pokrycie dachów papą termozgrzewalną, demontaż istniejących i montaż nowych wpustów dachowych na wewnątrz rur spustowych kanalizacji deszczowej, obróbki blacharskie.

Dowód: (...). (...)-122/07 wraz z załącznikiem. k, 11-17 akt

Pozwany wykonał przewidziane umową roboty i zgłosił je powódce do odbioru. Obiór robót został dokonany w dniu 29.04.2008 r. Podczas tego odbioru stwierdzono, że roboty zostały wykonane zgodnie z dokumentacją techniczną. Ujawniono również usterki i niedoróbki stwierdzając, że usterki te nie obniżają wartości użytkowej obiektu ani też nie mają one wpływu na bezpieczeństwo użytkowania obiektu, w związku z czym nadaje się on do użytkowania. Pozwany został zobowiązany do usunięcia usterek do dnia 9.05.2008 r.

Dowód: protokół z dnia 29.04.2008 r. k,150 akt

Pozwany przystąpił do usunięcia ujawnionych usterek i niedoróbek. Pozwany wszystkie ujawnione usterki i niedoróbki usunął.

Dowód: protokoły odbioru robót z dnia 09 maja 2008 r., 12 maja 2008 r. oraz 14 maja 2008 r. k,208-211 akt

W okresie gwarancji powód wielokrotnie zgłaszał pozwanemu przecieki dachu. Powód, w zgłaszanych reklamacjach twierdził, że przyczyną tych przecieków są usterki pokrycia dachu. Pozwany w ramach gwarancji dokonywał napraw dachu mimo, że twierdził, że przyczyną części przecieków były zanieczyszczone rynny i rury spustowe oraz niedrożna wewnętrzna instalacja odprowadzająca wodę z połaci dachu. Powód natomiast twierdził, że usterki pojawiające się w trakcie eksploatacji są efektem złego wykonania robót pokrywczych.

Dowód:

pismo powódki z dnia 28.01.2009r. wraz z załącznikiem, k,18-19 ak

pismo powódki z dnia 21.07.2009r. wraz z załącznikiem, k,20-21 akt

pismo pozwanego z 09.10.2009r., k,22 akt

pismo powódki z dnia 12.10.2009r. wraz załącznikiem, k,23-24akt

pismo powódki z dnia 27.11.2009r., k, 25 akt

pismo powódki z dnia 29.07.2010r., k, 26 akt

pisma powódki z dnia 20.07.2011r. i 29.07.2011r., k, 27-28 akt

pismo powódki z dnia 26.10.2011r., k, 29 akt

pismo pozwanego z dnia 29.01.2012r., k, 30 akt

pismo powódki z dnia 24.02.2012r., k, 31 akt

pismo powódki z dnia 19.04.2012r. wraz z załącznikiem, k, 32-33 akt

pismo powódki z dnia 18.06.2012r., k, 34 akt

pismo pozwanego z dnia 16.10.2012r., k, 35 akt

pismo powódki z dnia 17.12.2012r., k, 36 akt

pismo powódki z dnia 08.07.2013r., k, 37 akt

protokół nr (...) z 28.05.2009r., k, 38-41 akt

protokół nr (...) z 28.05.2009., k, 42-45 akt

protokół nr (...) z 26.05.2010r., k, 46-47 akt

protokół nr (...) z 25.11.2010r., k, 48-49 akt

protokół nr (...) z 30.05.2011r., k, 52-53 akt

protokół nr (...) z 29.05.2012r., k, 58-59 akt

protokół nr (...) z 06.11.2012r., k, 60-61akt

Pozwany powołując się na upływ terminu gwarancji poinformował powódkę, że nie dokona usunięcia usterek zgłoszonych w dniu 8 lipca 2013r.

Dowód: pismo pozwanego z dnia 16.07.2013r., k, 62 akt

W związku z odmową usunięcia usterek powódka poinformowała pozwanego, że będzie dochodziła od niego roszczeń odszkodowawczych na podstawie art.471 k.c. i zleci wykonanie ekspertyzy, która określi zakres i koszt prac naprawczych.

Dowód: pismo powódki z dnia 25.07.2013r., k,63 akt

Na zlecenie powódki została sporządzona ekspertyza techniczna spornego dachu.

Dowód: ekspertyza techniczna dotycząca pokrycia dachu (...) w B., k, 64-182 akt

Powódka ekspertyzę przedstawiła pozwanemu twierdząc, iż ekspertyza jednoznacznie wskazuje, że przyczyną wadliwego wykonania docieplenia i pokrycia dachu są błędy i uchybienia wykonawcy robót budowlanych. Jednocześnie poinformowała, że koszt prac naprawczych wynosi 182.800,04 zł. brutto

Dowód: pisma powódki z dnia 16.06.2014r. i z dnia 23.06.2014r. k,183-184 akt

Pozwany zakwestionował roszczenie powódki zarówno co do zasady jak i wysokości. Przede wszystkim pozwany wskazał, że wykonana przez niego umowa została wykonana w całości, zgodnie z jej treścią, bez jakichkolwiek zawinionych uchybień, co potwierdza protokół odbioru robót.

Dowód: pismo pełnomocnika pozwanego z dnia 17.07.2014r. k.185 akt

Stan faktyczny w przedmiotowej sprawie Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dokumentów, których wiarygodność nie była kwestionowana przez strony i nie budziła wątpliwości Sądu. Należy zauważyć, iż zgodnie z art. 232 k.p.c. to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, a ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Przy czym w niniejszej sprawie wobec nie dokonania napraw dachu a w konsekwencji nie poniesienia przez powoda szkody wnioski dowodowe w tym przedmiocie nie zostały uwzględnione.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlega oddaleniu.

Powódka wywiodła swoje roszczenie z treści art.471 k.c. dochodząc od wykonawcy odszkodowania z powodu nienależytego wykonania zobowiązania . Tak więc podstawę prawną przysługującej mu wierzytelności, zgodnie z twierdzeniami pozwanego stanowił art. 471 kc

Zważyć należało, że odszkodowanie za nienależyte wykonanie umowy, dochodzone na podstawie art. 471 kc, jest świadczeniem mającym powetować szkodę spowodowaną niewłaściwym działaniem bądź zaniechaniem dłużnika. Roszczenie to ma na celu wyrównanie uszczerbku wywołanego nieprawidłowym zachowaniem kontrahenta, a nie wymuszenie na nim wykonania zobowiązania zgodnie z treścią umowy. Granice odpowiedzialności dłużnika z art. 471 kc określa rozmiar szkody poniesionej przez poszkodowanego (wierzyciela).

Szkoda, jako przesłanka odpowiedzialności kontraktowej jest natomiast rozumiana jako uszczerbek majątkowy, na który składają się strata i utracony zysk (art. 361 § 2 kc).

W rozpoznawanym przypadku szkodę powódki stanowić miały koszt remontu (...) – Sportowej w B..

W ustalonych okolicznościach niniejszej sprawy oraz w świetle poczynionych wyżej ustaleń nie może budzić wątpliwości, że powódka w związku z odmową przez pozwanego dokonania napraw w następstwie upływu gwarancji, nie zleciła jakichkolwiek napraw dachu. Powódka więc jeszcze nie poniosła z tego tytułu żadnych wydatków, poza wydatkiem prywatnej ekspertyzy ustalającym m.in. zakres napraw dachu, ale te koszty nie są objęte pozwem. W stanie faktycznym sprawy dokonanie napraw i poniesienie z tego tytułu wydatków jest okolicznością niezbędna i konieczną dla oceny faktycznych kosztów. Fakt nie poniesienia tych kosztów może bowiem stanowić również przyczynę wzbogacenia się wierzyciela. Z tak sytuacja może mieć miejsce w przypadku gdyby naprawy zostały dokonane za niższe wynagrodzenie.

Jednocześnie podzielić należało podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczeń. Zgodnie z orzecznictwem, działalność gminy w ramach wykonywania jej zadań własnych może stanowić działalność gospodarczą (vide Uchwały S.N. z 30.11.1992r. III CZP 134/92 OSNCP 1992 nr 2 poz. 17, z 26.12.1991r. III CZP 117/91, z 13.01. 2006r. III CZP 124/05 OSNC 2006 nr 12 poz. 201).

Poza tym na gruncie prawa cywilnego obowiązuje definicja przedsiębiorcy zawarta w treści art. 43 ¹ k.c w oparciu, o którą też należy przyjąć, że gmina z racji zakresu status przedsiębiorcy w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 o rozpoznaniu przez sądy spraw gospodarczych ( Dz. U nr 33, poz.175 z póżn. zm).

W ocenie Sądu zawarta przez Gminę umowa niosła znamiona profesjonalnego działania i umowa ta potwierdzała uczestnictwo w obrocie gospodarczym.

Należy bowiem więc tu mieć na uwadze, że umowa ta została zawarta w trybie przetargu nieograniczonego, a więc po wyczerpaniu całego postępowaniu przetargowego.

Również istotną okolicznością dla oceny działalności było to, że umowa dotyczyła (...) – Sportowej a więc była realizowana w ramach zadania z zakresu kultury oraz rekreacji i sportu. W tym też zakresie nie ma zastosowania art. 83 a ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty ( tekst jednolity: Dz. U z 2004r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm). Przepis ten stanowi rozwiązanie szczególne w odniesieniu do ogólnego pod tym względem art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990, o samorządzie gminnym ( tekst jednolity: Dz. U z 2013r. nr 594 z późn. zm) i ustrojowego unormowania zawartego w cyt. Art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989r..

Zgodnie z utrwalonym powszechnie stanowiskiem, wyjątki nie mogą być interpretowane w sposób rozszerzający.

W tej ocenie, Sąd oparł się na poglądach wyrażonych w uzasadnieniu uchwały S.N z dnia 27.07.2013r. sygn.. akt III CZP 43/13 Lex 1422253.

Zgodnie z przepisem art. 118 k.c, termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata. W myśl powyższej reguły, roszczenie powódki dochodzone niniejszym pozwem uległo przedawnieniu z dniem 14 maja (...).

W tym bowiem dniu upłynął trzyletni termin liczony od dnia, w którym strony ustaliły, że wszystkie usterki i niedoróbki które zostały ujawnione podczas odbioru wykonanych robót zostały wykonane.

Mając zatem na uwadze wszystkie powyższe okoliczności i w ocenie Sądu roszczenie powoda nie zasługiwało na uwzględnienie, o czym orzeczono stosownie do art. 471 k.c ( a contrario) jak w pkt1 sentencji.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z art. 98 k.p.c., który w § 1 stanowi, iż strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Na koszty pozwanego złożyły się koszty wynagrodzenia pełnomocnika procesowego, które zgodnie z § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn. 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U nr 163, poz. 1349 ze zm.) wyniosły 3600 zł. oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.