Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny – Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Janusz Kasnowski (spr.)

Sędziowie: SO Wojciech Borodziuk

SO Irena Dobosiewicz

po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2015 r. w Bydgoszczy na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku

F. N.

z udziałem

M. N. i J. L. (1)

o dział spadku i zniesienie współwłasności

na skutek zażalenia J. L. (2) na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 2 lutego 2015 r. w sprawie o sygn. akt: II Ns 959/13

postanawia:

oddalić zażalenie.

Sygn. akt: II Cz 294/15

UZASADNIENIE

Wnioskodawca F. N. i uczestnik M. N., w sprawie o dział spadku i zniesienie współwłasności, z uwagi na śmierć uczestnika J. L. (1), wnieśli o zabezpieczenie spadku po D. L. poprzez wydanie kluczy do lokalu, które prawdopodobnie znajdują się w posiadaniu J. L. (2), a w razie niewydania tych kluczy, do upoważnienia F. N. do wejścia do lokalu i oddania majątku spadkowego pod jego zarząd. Na uzasadnienie wniosku wskazano, że spadkobiercami J. L. (1) są osoby trzecie nieznane z imienia i nazwiska, co rodzi obawę uszczuplenia majątku spadkowego.

Postanowieniem z dnia 2 lutego 2015 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zabezpieczył spadek po D. L., zmarłej dnia 16 lipca 2011 r. (punkt 1), ustalił, iż zabezpieczenie spadku nastąpi poprzez ustanowienie w osobie F. N. – dozorcy nieruchomości położonych w B. przy ul. (...) stanowiących lokale mieszkalne, dla których Sąd Rejonowy w Bydgoszczy prowadzi księgi wieczyste KW Nr: (...), (...), (...) oraz (...) oraz nieruchomości położonej w T., dla której Sąd Rejonowy w Bydgoszczy prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) (punkt 2) oraz polecił komornikowi sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy oddanie F. N. pod dozór nieruchomości położone w B. przy ul. (...) stanowiących lokale mieszkalne oraz nieruchomości położonej w T. (punkt 3).

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy przybliżył istotę instytucji zabezpieczenia spadku wskazując, że spadek zabezpiecza się, gdy z jakiejkolwiek przyczyny grozi naruszenie rzeczy lub praw pozostałych po spadkodawcy, zwłaszcza przez usunięcie, uszkodzenie, zniszczenie albo nieusprawiedliwione rozporządzenie (art. 634 k.p.c.), a także że na gruncie art. 635 k.p.c. wnioskodawca F. N. niewątpliwie był uprawniony do złożenia przedmiotowego wniosku.

Sąd zaznaczył, że po śmierci spadkodawczyni składniki majątkowe wymienione w sentencji postanowienia znajdowały się w posiadaniu męża zmarłej J. L. (1) będącego jednym z jej spadkobierców. Jednakże z uwagi na jego śmierć składniki te znalazły się we władaniu jego spadkobierców, czyli osób trzecich nienależących do kręgu spadkobierców po D. L.. Zatem groźba naruszenia rzeczy pozostałych po spadkodawczyni jest w ocenie Sądu realna, tym bardziej że wnioskodawca – jedyny żyjący spadkobierca z racji śmierci też M. N. – nie ma dostępu do nieruchomości wchodzących w skład spadku.

Po przytoczeniu treści art. 636 k.p.c., a także właściwych przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 października 1991 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przy zabezpieczaniu spadku i sporządzaniu spisu inwentarza (Dz. U. 1991 r. Nr 92, poz. 411) Sąd uznał, że najbardziej adekwatnym środkiem zabezpieczenia spadku jest wyznaczenie w osobie wnioskodawcy dozorcy nieruchomości wchodzących w skład spadku po D. L.. Wskazany przez wnioskodawcę sposób zabezpieczenia Sąd ocenił jako zbyt daleko idący. Dodał przy tym, że nie był związany treścią wniosku w tym zakresie.

Zażalenie na postanowienie złożył J. L. (2) – brat zmarłego uczestnika J. L. (1), będący jego spadkobiercą ustawowym – domagając się uchylenia zaskarżonego orzeczenia. W uzasadnieniu podał, że Sąd stwierdzając śmierć dotychczasowych uczestników postępowania nie by uprawniony do wydawania zaskarżonego postanowienia. Nadto zaznaczył, że wyznaczenie dozorcy w osobie wnioskodawcy nie jest korzystne dla utrzymania substancji masy spadkowej, albowiem F. N. nie ma rozeznania w przedmiotach spadkowych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie J. L. (2) nie jest uzasadnione. Sąd Rejonowy trafnie wskazał, że z uwagi na śmierć uczestnika J. L. (1) nieruchomości objęte wnioskiem nie znajdują się w posiadaniu spadkobierców po D. L., tylko pozostają do dyspozycji osób trzecich, związanych ze zmarłym J. L., który posiadał te nieruchomości jako małżonek D. L.. W tym stanie rzeczy stwierdzić należy, że w sprawie istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że spadek po zmarłej w powyższym zakresie nie jest objęty w posiadanie przez jej spadkobierców. Nadto podkreślenia wymaga okoliczność, że z uwagi na śmierć uczestników postępowania J. L. (1) i M. N. na tym etapie sprawy nie zostali ujawnieni wszyscy spadkobiercy tych osób, którzy będą uprawnieni do wstąpienia do postępowania w ich miejsce. Zatem słusznie Sąd pierwszej instancji doszedł do wniosku, że w sprawie istnieją podstawy do dokonania zabezpieczenia spadku w myśl art. 634 k.p.c., gdyż groźba naruszenia rzeczy lub praw po spadkodawczyni zdaje się być realna. Sąd Rejonowy prawidłowo przy tym uznał, że dla zabezpieczenia wystarczające jest strzeżenie tych nieruchomości przez dozorcę w osobie wnioskodawcy, który aktualnie jest jedynym ujawnionym spadkobiercą po D. L..

Przechodząc do zarzutów zawartych w zażaleniu stwierdzić należy, że zaskarżone postanowienie, wydane w toku sprawy o dział spadku i zniesienie współwłasności ma na celu zabezpieczenie jego prawidłowego przebiegu, zatem mogło być ono wydane już po zawieszeniu postępowania ze względu na śmierć uczestników, co wynika z art. 179 § 3 k.p.c., który stanowi, że podczas zawieszenia sąd nie podejmuje żadnych czynności z wyjątkiem tych, które mają na celu m.in. zabezpieczenie powództwa lub dowodu. Przepis ten ma odpowiednie zastosowanie w postępowaniu nieprocesowym poprzez art. 13 § 2 k.p.c.

Pozostałe twierdzenia przedstawione przez skarżącego stanowiły jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę z wnioskami Sądu pierwszej instancji, które miały swoje poparcie w okolicznościach faktycznych sprawy powstałych w związku ze śmiercią dotychczasowych uczestników postępowania.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy oddalił zażalenie jako niezasadne (na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).