Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 11 maja 2015 roku

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Prezes SO Robert Pelewicz

Protokolant: st. sekr. sąd. Marta Tutro

przy udziale Prokuratora z Prokuratury Okręgowej w Tarnobrzegu - Marka Skrzyńskiego

po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 11 maja 2015 roku,

sprawy L. G. skazanego za przestępstwo z art. 207§1 kk, na skutek zażalenia obrońcy skazanego na postanowienie II Ko 1/15 Sądu Rejonowego w Nisku z dnia 24.03.2015r. o zarządzeniu wobec L. G. wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem z dnia 14.01.2013r. w sprawie VIII K 24/13 Sądu Rejonowego w Stalowej Woli,

na mocy art. 437 § 1 kpk w zw. z art.1 § 2 kkw,

p o s t a n o w i ł :

I.  zmienić zaskarżone postanowienie i nie zarządzać wobec skazanego L. G. wykonania kary pozbawienia wolności w wymiarze 10 (dziesięciu) miesięcy, orzeczonej przez Sąd Rejonowy w Stalowej Woli wyrokiem z dnia 14.01.2013r. w sprawie VIII K 24/13;

II.  zwolnić skazanego L. G. od zapłaty kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, a poniesionymi wydatkami w tym zakresie obciążyć Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Stalowej Woli z dnia 14.01.2013 r. w sprawie VIII K 24/13 L. G. został uznany winnym występku z art. 207 § 1 kk, popełnionego w okresie od 1.11.2011 r. do dnia 23.01.2012 r. i za to został skazany na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat. Ponadto Sąd zobowiązał skazanego do powstrzymywania się od nadużywania alkoholu, zapewnienia spokojnego bytu żonie i synowi T., w tym poprzez zaprzestanie wywoływania awantur domowych.

Powyższy wyrok uprawomocnił się w dniu 08.05.2013 r.

W dniu 14.04.2014 r. kurator zawodowy na podstawie art. 75 § 1 a kk złożył wniosek o zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności wobec L. G., podnosząc w uzasadnieniu, że skazany nadal dokucza byłej żonie poprzez używanie wobec niej słów wulgarnych, kierowanie gróźb i ograniczanie jej dostępu do pomieszczeń wspólnego mieszkania.

Postanowieniem II Ko 1/15 z dnia 24 marca Sąd Rejonowy w Nisku na podstawie art. 75 § 1a kk zarządził wobec skazanego wykonanie ww. kary pozbawienia wolności, wstrzymując jednocześnie wykonanie tego postanowienia do czasu jego uprawomocnienia się.

Zażalenie na powyższe orzeczenie Sądu Rejonowego złożył obrońca skazanego L. G., który na mocy art. 438 pkt 1, 2 i 3 kpk zarzucił :

-

obrazę prawa materialnego, a to art. 75§1a kk poprzez jego zastosowanie, mimo że nie zachodziły okoliczności w nim przewidziane;

-

obrazę przepisów postępowania mających wpływ na treść orzeczenia, a to art. 170 § 1 pkt 3 kpk - poprzez bezzasadne oddalenie wniosku dowodowego i odmowę dopuszczenia dowodu z nagrania znajdującego się na płycie cd uznając, że dowód ten jest nieprzydatny, albowiem nie wiadomo kto i kiedy dokonał przedmiotowych nagrań i w jakich okolicznościach, w sytuacji gdy sama J. W. przyznała, że to skazany umieścił kamerkę i nagrywa co prowadzi do wniosku, że brak było podstaw do oddalania przedmiotowego wniosku.

Obrońca skazanego wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i nie zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności, ewentualnie o uchylenie postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Nisku.

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu stwierdził, co następuje:

Zażalenie obrońcy skazanego L. G. jest częściowo zasadne, a to w takim zakresie, w jakim wskazuje na brak w tej sprawie znamion wymaganych przepisem art. 75§1a kk – co w efekcie prowadzi do przekonania o słuszności zarzutu obrazy prawa materialnego, poprzez zastosowanie przez Sąd meriti jako podstawy zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności wobec L. G. tego właśnie przepisu.

Należy zauważyć, że zgodnie z treścią art. 75§1a kk sąd zarządza wykonanie kary jeżeli skazany za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, ponownie używając przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą.

Przepis ten zgodnie z wolą ustawodawcy, kontynuującego walkę z przemocą w rodzinie, stanowi zatem samodzielną podstawę obligatoryjnego zarządzenia wykonania kary w przypadku ponownego naruszenia przez skazanego porządku prawnego w postaci użycia przemocy lub groźby bezprawnej względem wskazanej w tym przepisie osoby. Niemniej jednak przesłanką konieczną, wymaganą przepisem art. 75§1a kk, jest naruszenie porządku prawnego o charakterze rażącym. Tym samym wyłączeniu spod obligatoryjnego charakteru zarządzania wykonania kary na mocy tego przepisu podlegać będą przypadki naruszenia porządku prawnego o charakterze nierażącym, które też można zakwalifikować do lżejszego kalibru. Należy stwierdzić, że ustawodawca świadome w ramach przesłanki „rażącego naruszenia porządku prawnego” w myśl art. 75§1a kk wprowadza wartościowanie, które obejmuje także wyroki skazujące.

Przyjmuje się, że naruszeniem porządku prawnego jest postąpienie skazanego wbrew nakazom lub zakazom prawa karnego, zwłaszcza popełnienie przestępstwa czy wykroczenia, a także postępowanie wbrew regułom, których przestrzeganie mieści się w granicach zadań i celów, jakie prawo karne wiąże z takimi instytucjami jak warunkowe zwolnienie, w szczególności poprzez uchylanie się od nałożonych obowiązków, dozoru lub orzeczonych środków karnych. Stwierdzenie "rażącego" charakteru naruszenia porządku prawnego wymaga ustalenia znacznego ładunku jego pejoratywności. Chodzi zatem o takie naruszenie porządku prawnego, które cechuje jaskrawość, uporczywość, oczywistość, duże nasilenie złej woli (postanowienie II AKzw 835/14 SA w Krakowie z dnia 26 sierpnia 2014 r., KZS 2014/10/43).

Tym samym w świetle art. 75§1a kk nie każde powtórne skazanie za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą, będzie automatycznie prowadzić do obligatoryjnego zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności - a słuszne z punktu widzenia tego przepisu prawa jest uwzględnienie jedynie tych przestępstw, w których skazanie nastąpiło w wyniku naruszenia porządku prawnego o charakterze „rażącym”.

Przekładając powyższe rozważania teoretyczne na grunt przedmiotowej sprawy należy wskazać, że L. G. wyrokiem VII K 24/13 Sądu Rejonowego w Stalowej Woli z dnia 14 stycznia 2013 r. został skazany na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby w wymiarze 3 lat za czyn kwalifikowany z art. 207§1 kk, polegający na tym, że w okresie od 1 listopada 2011 r. do dnia 23 stycznia 2012 r. w B. w woj. (...) znęcał się psychicznie nad swoją żoną J. G. i swoim synem T. G. w ten sposób, że bez żadnego powodu wszczynał awantury domowe (także będąc pod wpływem alkoholu), podczas których wyzywał ich słowami obelżywymi, wypędzał ich z domu, a także groził im zarażeniem wirusem żółtaczki typu C i pozbawieniem życia.

W okresie próby L. G. został ponownie skazany wyrokiem II K 645/13 Sądu Rejonowego w Stalowej Woli z dnia 14 lipca 2014 r. za przestępstwo kwalifikowane z art. 207§1 kk, a polegające na tym, że w okresie od 24 stycznia 2012 r. do 29 maja 2013 r. w B. w woj. (...) znęcał się fizycznie i psychicznie nad swoją żoną J. G. i swoim synem T. G. w ten sposób, że bez żadnego powodu wszczynał awantury domowe (także będąc pod wpływem alkoholu), podczas których szarpał ich za ubranie, popychał, wyzywał słowami obelżywymi, wypędzał ich z domu, a także groził im zarażeniem wirusem żółtaczki typu C i pozbawieniem życia. Co istotne, Sąd Rejonowy za karę adekwatną do czynu L. G. uznał jednak tym razem karę grzywny w wymiarze 150 stawek dziennych, przy ustaleniu wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 20 zł.

Powyżej przedstawione zestawienie wyroków skazujących i wymierzonych wobec L. G. kar wyraźnie wskazuje na zdecydowanie mniejszy ładunek szkodliwości społecznej czynu objętego wyrokiem II K 645/13 i zdecydowanie mniejszy stopień jego pejoratywności. Sąd Rejonowy wymierzając L. G. kolejną karę za znęcanie się nad obecnie byłą już żoną (na mocy wyroku I C 87/12 Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu z dnia 5 czerwca 2013 r.), nie tylko nie zastosował zgodnie z zasadą ultima ratio gradacji zastosowanych wobec L. G. kar, ale także zdecydował się na zastosowanie kary znacznie łagodniejszej, niż w przypadku pierwszego skazania L. G. wyrokiem VII K 24/13 Sądu Rejonowego w Stalowej Woli z dnia 14 stycznia 2013 r., a mianowicie wymierzył skazanemu jedynie karę grzywny w wymiarze 150 stawek dziennych, przy ustaleniu wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 20 zł. Kara grzywny opiewająca na kwotę 300 zł to kara niemal symboliczna za przestępstwo kwalifikowane z art. 207§1 kk, co wyraźnie sugeruje, że naruszenie porządku prawnego w przypadku skazania w sprawie VII K 24/13 nie mogło cechować się jaskrawością, uporczywością, oczywistością, dużym nasileniem złej woli – tym samym naruszenie porządku prawnego w przypadku tego skazania nie nosiło cech naruszenia porządku prawnego o charakterze rażącym w myśl przepisu art. 75§1a kk.

Powyżej przedstawiona teza znajduje potwierdzenie w zebranym na potrzeby niniejszego postępowania materiale dowodowym, zwłaszcza w postaci zeznań świadka T. C., która wyraźnie wskazuje na zachowania prowokacyjne względem skazanego ze strony pokrzywdzonej J. W., które przejawiają się głównie w wyzywaniu skazanego L. G., złorzeczeniu, utrudnianiu mu korzystania z urządzeń domowych, zabranianiu wychodzenia na podwórko (k.123v). Natomiast sam skazany wielokrotnie podkreślał, że schodzi swojej byłej żonie z drogi, aby nie stwarzać sytuacji konfliktowych i aby nie dawać żonie pretekstu do wszczęcia wobec niego kolejnej sprawy karnej, ponieważ zdaje sobie sprawę, że jego była żona dąży właśnie do tego, aby doprowadzić do zarządzenia wykonania kary warunkowo zawieszonej.

W tym kontekście należy stwierdzić, że w sprawach, gdzie tłem konfliktu między stronami są relacje pomiędzy członkami rodziny i do zachowań penalizowanych dochodzi w przysłowiowych „czterech ścianach”, sąd orzekający zobowiązany jest do bardzo daleko posuniętej ostrożności, tak aby nie stać się mimowolnym sojusznikiem żadnej ze stron.

Odnosząc się natomiast do drugiego zarzutu sformułowanego przez obrońcę skazanego L. G., a dotyczącego obrazy przepisów postępowania mających wpływ na treść orzeczenia, a to art. 170 § 1 pkt 3 kpk - poprzez bezzasadne oddalenie wniosku dowodowego i odmowę dopuszczenia dowodu z nagrania znajdującego się na płycie cd - Sąd Odwoławczy popiera stanowisko Sądu Rejonowego, uznając tym samym, że zarzut ten nie jest słuszny. Należy bowiem zauważyć, że analiza zgłoszonego wniosku dowodowego w zestawieniu z całokształtem okoliczności faktycznych, potwierdza, że nie jest znana dokładna data nagrania, nie wiadomo kto, kiedy i w jakich okolicznościach i w jakim celu wykonał to nagranie, co nakazywało dokonanie oceny tego dowodu przez pryzmat przepisu art. 170 § 1 pkt 5 kpk.

Mając powyższe na uwadze Sąd Odwoławczy orzekł jak w sentencji.

Utrzymując w mocy zaskarżone postanowienie Sąd Odwoławczy działał w oparciu o art. 437 § 1 kpk, który to przepis z mocy art. 1 § 2 kkw znajduje swoje posiłkowe zastosowanie także w postępowaniu wykonawczym.

Rozstrzygnięcie w kwestii kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze zapadło na podstawie art. 624§1 kpk w zw. z art. 634 kpk w zw. z art. 1 § 2 kkw.