Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 listopada 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Danuta Pacześniowska

Sędzia SSO Andrzej Dyrda (spr.)

Sędzia SR (del.) Roman Troll

Protokolant Iwona Reterska

po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 2014 r. w Gliwicach na rozprawie

sprawy z powództwa J. G.

przeciwko S. G.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim

z dnia 4 marca 2014 r., sygn. akt I C 1152/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

1.  w punkcie 1 o tyle, że w miejsce zasądzonej w nim kwoty 2.000 zł zasądza kwotę 500 zł (pięćset złotych);

2.  w punkcie 3 w ten sposób, że nie obciąża powódki kosztami procesu;

3.  uchyla punkt 4;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  nie obciąża powódki kosztami postępowania odwoławczego.

SSR del. Roman Troll SSO Danuta Pacześniowska SSO Andrzej Dyrda

UZASADNIENIE

Powódka J. G., po ostatecznym sprecyzowaniu, domagała się zasądzenia od pozwanego S. G. kwoty 7.500 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa, z czego kwota 4.000 zł to zadośćuczynienie za uszkodzenie ciała przez pozwanego, wskutek pobicia w dniu 15 maja 2012r., a kwota 3.500 zł to zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych w postaci godności, nietykalności i wolności poprzez pobicie w dniu 15 maja 2012r., poniżanie, wyzywanie, nakłanianie do samobójstwa.

W odpowiedzi na pozew pozwany S. G. wniósł o oddalenie powództwa, podnosząc, że twierdzenia powódki stanowią jej wymysły.

Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim wyrokiem z dnia 4 marca 2014r. zasądził od pozwanego S. G. na rzecz powódki J. G. kwotę 2.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 marca 2014r. do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił. Sąd zniósł koszty pomiędzy stronami procesu oraz nakazał porać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim kwotę 187,50 zł tytułem części kosztów sądowych od których powódka była zwolniona.

Orzeczenie to poprzedził ustaleniem, że strony pozostawały w związku małżeńskim. W lutym 2012r. powódka urodziła córkę, która zmarła w dniu 9 marca 2012r. W trakcie ciąży pozwany w niewielkim stopniu zajmował się żoną. Małżeństwo stron przechodziło kryzys. Dochodziło pomiędzy nimi do kłótni. 15 maja 2012r. pozwany powrócił z pracy. Pomiędzy stronami doszło do awantury z powodu skromnego obiadu ugotowanego przez powódkę, która twierdziła, że ze względu na brak pieniędzy nie była w stanie sporządzić lepszego. Pozwany w trakcie kłótni zaczął bić powódkę. Przewrócił ją na podłogę, ciągnął ją za włosy, co najmniej też jeden raz kopnął ją w prawą nogę. Bił ją tez otwartą dłonią po twarzy. Po kłótni pozwany wyszedł z mieszkania, a powódka udała się na pogotowie. W wyniku pobicia doznała następujących obrażeń: zadrapanie i zaczerwienienie wielkości 6 cm x 6 cm na podudziu lewym, liczne siniaki na obu kończynach górnych, ból uda prawego z zaczerwieniem o średnicy 30 – 20 cm,. Ból kolana prawego. Z powodu pobicia powódka przez krótki czas miała problem z chodzeniem.

Postanowieniem z dnia 9 lipca 2012r. Prokuratura Rejonowa w Wodzisławiu Śląskim umorzyła postępowanie w sprawie uszkodzenia ciała J. G. w dniu 15 maja 2012r. z uwagi na brak znamion czynu ściganego z urzędu oraz brak interesu społecznego w kontynuowaniu ścigania przestępstwa prywatnoskargowego.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy zakwalifikował roszczenie powódki jako mające swoją materialno prawną podstawę w art. 445 k.c. Sąd Rejonowy uznał, że w ustalonym stanie faktycznym zostały spełnione przesłanki ogólnej odpowiedzialności odszkodowawczej z art. 415 k.c. Ustalając wysokość zadośćuczynienia na podstawie art. 445 § 1 k.c. Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę na kompensacyjny charakter tego roszczenia. Jego wysokość musi być uzależniona od stopnia winy sprawcy szkody i odczucia jej przez poszkodowanego, rozmiaru doznanych cierpień, ich intensywności oraz nieodwracalnego charakteru doznanych urazów. Sąd uwzględniając rozmiar doznanego bólu w trakcie pobicia, a potem w trakcie pierwszych kilku dniu oraz przejściowe problemy z chodzeniem w związku z bólem w nodze wskutek kopnięcia, za zasadną uznał kwotę 500 zł zadośćuczynienia.

Sąd nadto zakwalifikował roszczenie powódki w oparciu o art. 448 k.c. w związku z art. 23 k.c. Wskazując, że poczucie poniżenia i wewnętrznego bólu wskutek pobicia prze osobę najbliższą, jest wyższe niż w przypadku osoby obcej, dlatego uznał zasadność zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego w postaci nietykalności cielesnej w wysokości 1.500 zł. Sąd uznał za niewykazane naruszenie innych dóbr osobistych.

O odsetkach sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 .c. , a o kosztach procesu na podstawie art. 100 k.p.c. Nadto na zasadzie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych połową kosztów sądowych, od których powódka była zwolniona, obciążył pozwanego.

Apelację od tego orzeczenia wniósł pozwany zarzucając naruszenie prawa materialnego poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, tj. art. 448 k.c. polegającego na zasądzeniu zadośćuczynienia za naruszenie nietykalności cielesnej obok zasądzenia zadośćuczynienia za uszkodzenie ciała i rozstrój zdrowia podczas, gdy zgodnie z zasadą lex consumens derogat legi consumptae oraz zasadą jedno zadośćuczynienie z tytułu jednej krzywdy, niezależnie od tego ile dóbr osobistych zostało naruszonych, zasądzenie odrębnego zadośćuczynienia za naruszenie nietykalności cielesnej jest nieprawidłowe. Nadto zarzucił naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 100 k.p.c. polegające na zastosowaniu w sprawie wzajemnego zniesienia kosztów procesu zamiast stosunkowego ich rozliczenia oraz art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 100 k.p.c. polegające na obciążeniu pozwanego kwotą 187,50 zł co stanowi połowę kosztów sądowych od których powódka została zwolniona w sytuacji, gdy powództwo w przeważającej części zostało oddalone.

Na tych podstawach wniósł o zmianę wyroku Sądu I instancji poprzez zasądzenie od pozwanego S. G. na rzecz powódki J. G. kwoty 500 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 marca 2014r. do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie oddalenie powództwa, zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kwoty 888 zł tytułem kosztów procesu oraz uchylenie punktu 4 wyroku sąd I instancji ewentualnie obciążenie pozwanego kosztami sądowymi za I instancję z zastosowaniem zasady stosunkowego ich rozliczenia. Nadto wniósł o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji prawidłowo zakwalifikował żądanie powoda przyjmując za podstawę prawną swego rozstrzygnięcia przywołane przepisy prawne, a następnie ustalił wszystkie okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy stosując prawidłowo zasady postępowania dowodowego. Poczynione ustalenia dotyczące okoliczności faktycznych mają podstawę w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, który w zakresie dokonanych ustaleń jest logiczny i wzajemnie spójny. Ustalenia te Sąd Okręgowy przyjmuje za własne.

Niemniej jednak sposób zgłoszenia przez powódkę swojego żądania, a więc jako zadośćuczynienie za uszkodzenie ciała przez pozwanego, wskutek pobicia w dniu 15 maja 2012r., a także zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych w postaci godności, nietykalności i wolności poprzez pobicie w dniu 15 maja 2012r., poniżanie, wyzywanie, nakłanianie do samobójstwa, czynił zasadnym wydanie orzeczenia reformatoryjnego.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że orzecznictwo Sądu Najwyższego opowiada się przeciwko kumulatywnemu dochodzeniu roszczeń z tytułu tej samej krzywdy. W wyroku z dnia 12 grudnia 2006r. (II CSK 280/06) Sąd Najwyższy wskazał, że pomimo, iż uszkodzenie ciała i wywołanie rozstroju zdrowia wiąże się niewątpliwie z negatywnymi przeżyciami natury psychicznej wynikającymi także z naruszenia poczucia własnej godności co jest domeną sfery ochrony dóbr osobistych, to jednak w takim przypadku zadośćuczynienie przewidziane w art. 445 § 1 k.c. tę sferę pochłania i wyklucza równoczesne stosowanie art. 448 k.c.

W identycznym tonie wypowiedział się również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 lipca 2009r. (II PK 311/08), w którym stwierdził, że z tytułu jednej (tej samej) krzywdy może przysługiwać jedno zadośćuczynienie, niezależnie od tego ile dóbr osobistych zostało naruszonych.

Uwzględniając powyższe, należało uznać za zbędne orzekanie przez Sąd Rejonowy w przedmiocie naruszenia dóbr osobistych i przyznanie powódce z tego tytułu odrębnego zadośćuczynienia, skoro orzeczenie Sądu Rejonowego w przedmiocie zasądzenia zadośćuczynienia na podstawie art. 445 k.c. nie zostało zaskarżone przez żądną ze stron. Z tych względów mogło się utrzymać wyłącznie zasądzone powódce zadośćuczynienie przyznane z tytułu wyrządzonej jej krzywdy.

Wobec zmiany rozstrzygnięcia, a tym samym uznania, że powódka utrzymała się ze swoim roszczeniem w mniejszym zakresie, zachodziła konieczność również orzeczenia o kosztach procesu. Sąd uznał, że z niniejszym przypadku zachodzi zasadność zastosowania art. 102 k.p.c., a to ze względu na przedmiot postępowania i z tych względów nie obciążył powódki kosztami procesu.

Uwzględniając powyższe, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyroku w oparciu o art. 386 § 1 k.p.c. w sposób określony w punkcie I ppkt 1 – 3, a w pozostałym zakresie apelację oddalił w oparciu o art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono po myśli art. 102 k.p.c., a to wobec uwzględnienia apelacji w części, ze względu na przedmiot postępowania, jak również wskazaną powyżej podstawę zmiany rozstrzygnięcia zaskarżonego wyroku, a także trudną sytuację majątkową powódki.

SSR (del.) Roman Troll SSO Danuta Pacześniowska SSO Andrzej Dyrda